Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/Τ4/65/2006

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 1881/1990/394/1994

Παράταση σύμβασης για την παροχή υπηρεσιών καθαριότητας κτιριακών εγκαταστάσεων Τ.Ε.Ι. (ρητά επί 3μηνο και σιωπηρά επί δίμηνο). Μη νόμιμη, καθόσον διευρύνει ανεπίτρεπτα την ενέργεια της οικείας σύμβασης, καθώς αποτελεί νεότερη πρόσθετη συμφωνία μεταξύ των μερών, που δεν προβλέπεται ούτε από το νόμο, ούτε από τους αρχικούς συμβατικούς όρους και οδηγεί σε καταστρατήγηση των διατάξεων περί ανάθεσης συμβάσεων εκτέλεσης εργασιών που απαιτούν τη διενέργεια διαγωνισμού (ν. 2286/1995, π.δ. 394/1996). Συγγνωστή πλάνη.

Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΤΜ.6/526/2020

Προμήθεια επιβατικών αυτοκινήτων..ζητείται η ανάκληση της 475/2019 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, ο λόγος ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος.  Και τούτο διότι στη διακήρυξη δεν καθορίζεται διαβάθμιση των προδιαγραφών, αλλά η κρίσιμη τεχνική απαίτηση για χωρητικότητα της δεξαμενής καυσίμων των οχημάτων (≥ 40  lt) προβλέπεται ως «ουσιώδης και απαράβατη (επί ποινή αποκλεισμού)», η δε μη συμμόρφωση σε αυτήν καθιστά απαράδεκτη την προσφορά των προμηθευτών που τυχόν την παραβούν. Περαιτέρω, η μεταβολή της προδιαγραφής αυτής είχε ως αποτέλεσμα να επιτραπεί η συμμετοχή στο διαγωνισμό οικονομικών φορέων, πέραν εκείνων που ήταν σε θέση να υποβάλουν προσφορά με βάση τους αρχικούς όρους, επομένως, υπήρξε τόσο σημαντική, ώστε δεν ενέπιπτε στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 60 παρ. 3 του ν. 4412/2016 (βάσει του οποίου αρκεί να διασφαλίζεται – ακόμα και με παράταση των σχετικών προθεσμιών – ίση μεταχείριση και επαρκής χρόνος στους ενδιαφερομένους για να προσαρμόσουν την προσφορά τους στους νέους όρους) αλλά για τη νόμιμη εφαρμογή της ήταν αναγκαία η τήρηση των προβλεπόμενων στο νόμο διατυπώσεων δημοσιότητας.  Κατά τούτο, η απλή ανάρτηση της απόφασης με την οποία εγκρίθηκε η μεταβολή στον ηλεκτρονικό χώρο του διαγωνισμού στην ιστοσελίδα του Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ., με τη μορφή διευκρίνισης, δεν αποτελεί επαρκή τρόπο δημοσιότητας, ούτε ποσοτικώς (αφού παραλείπονται οι δημοσιεύσεις σε ΚΗΜΔΗΣ, Επίσημη Εφημερίδα Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιστοσελίδα αναθέτουσας αρχής, εθνικό τύπο) ούτε ποιοτικώς (αφού δεν διευρύνει τον κύκλο των δυνητικών προμηθευτών, σε σχέση με όσους είχαν λάβει γνώση της αρχικής προδιαγραφής), όπως άλλωστε δύναται να συναχθεί εν προκειμένω και από τη μικρή συμμετοχή προμηθευτών για το κρίσιμο τμήμα της διακήρυξης. Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης.


ΕΣ/Τ4/58/2008

Μέλη των επιτροπών αυτών δεν επιτρέπεται να ορίζονται ούτε ο Διοικητής του οικείου νοσοκομείου, παρότι υπάλληλός του της κατηγορίας ειδικών θέσεων (βλ. άρθρο 7 παρ. 7 του ν. 3329/2005), ούτε άλλα μέλη του Διοικητικού του Συμβουλίου, δεδομένου ότι οι επιτροπές διατυπώνουν γνώμες, επί τη βάσει των οποίων εκδίδονται σχετικές αποφάσεις των Δ.Σ. των οικείων νοσοκομείων (βλ. άρθρα 19 έως 22 του π.δ. 394/1996), και σύμφωνα με την αρχή της αμεροληψίας των διοικητικών οργάνων, που αποτυπώνεται στο άρθρο 7 του ν. 2690/1999 «Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας» (ΦΕΚ Α΄ 45), μέλος γνωμοδοτικού συλλογικού οργάνου δεν επιτρέπεται να ορίζεται πρόσωπο που είναι, ταυτόχρονα, μέλος του οικείου αποφασιστικού συλλογικού οργάνου (βλ. ΕλΣ IV Τμ. πράξεις 21/2007, 57/2005, 182/2004, 170 και 157/2003, 16/2002, VI Tμήμα πράξεις 129 και 10/2007).


ΕΣ/ΚΛ.Ζ/334/2020

Ανάδειξη αναδόχου για την παροχή υπηρεσιών σίτισης...Με δεδομένα όσα προεκτέθηκαν και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο διαπιστώνει τα ακόλουθα:Η απάλειψη της επί ποινή αποκλεισμού απαίτησης της διακήρυξης ότι ο κιμάς πρέπει να παρασκευάζεται αποκλειστικά εντός του μαγειρείου συνιστά ουσιώδη τροποποίηση όρων της διακήρυξης, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να επιτραπεί η συμμετοχή στο διαγωνισμό οικονομικών φορέων, πέραν εκείνων που ήταν σε θέση να υποβάλουν προσφορά με βάση τους αρχικούς όρους, όπως, άλλωστε τούτο καταδεικνύεται από τα αναφερόμενα στο αίτημα διευκρινίσεων της εν τέλει αναδειχθείσας ως αναδόχου εταιρείας, καθώς και από το γεγονός ότι η ίδια συμμετείχε στον διαγωνισμό κατόπιν της εν λόγω τροποποίησης της διακήρυξης. Συνεπώς, για τη νόμιμη εφαρμογή αυτής της μεταβολής σε ουσιώδη όρο της διακήρυξης ήταν αναγκαία η τήρηση των προβλεπόμενων στο νόμο διατυπώσεων δημοσιότητας (βλ. σκ. 6.Γ. και άρθρα 63, 65, 66 και 377 περ. 79 και 377 παρ. 12 του ν. 4412/2016).  Κατά τούτο, η απλή ανάρτηση της απόφασης με την οποία εγκρίθηκε η μεταβολή στον ηλεκτρονικό χώρο του διαγωνισμού στην ιστοσελίδα του ΕΣΗΔΗΣ, με τη μορφή διευκρίνισης, δεν αποτελεί επαρκή τρόπο δημοσιότητας, ούτε ποσοτικώς (αφού παραλείπονται οι απαιτούμενες δημοσιεύσεις σε ΚΗΜΔΗΣ, Επίσημη Εφημερίδα Ευρωπαϊκής Ένωσης και εθνικό τύπο) ούτε ποιοτικώς (αφού δεν διευρύνει τον κύκλο των δυνητικών παρόχων, σε σχέση με όσους είχαν λάβει γνώση της αρχικής προδιαγραφής), όπως, άλλωστε, δύναται να συναχθεί, εν προκειμένω, και από τη συμμετοχή μόνον ενός υποψηφίου οικονομικού φορέα (ΕλΣ VI Tμ. 526/2020). Κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 86 παρ. 11 και 13 του ν.4412/2016, το Πρακτικό 1 της Επιτροπής Διαγωνισμού περί αξιολόγησης της τεχνικής προσφοράς της μοναδικής συμμετέχουσας εταιρείας δεν φέρει νόμιμη αιτιολογία. Ειδικότερα, σε αυτό παρατίθεται μόνο πίνακας βαθμολόγησης ανά προβλεπόμενο από τη διακήρυξη κριτήριο, χωρίς οποιαδήποτε λεκτική αξιολόγηση της προσφοράς, μολονότι, όπως προεκτέθηκε (σκ. 5), του νόμου μη διακρίνοντος, και στην περίπτωση υποβολής μοναδικής προσφοράς ή βαθμολόγησης επιμέρους κριτηρίου ανάθεσης με βαθμό 100, πρέπει να καθίσταται επαληθεύσιμο ότι η υποβληθείσα προσφορά καλύπτει, όσον αφορά στα επιμέρους κριτήρια, τις απαιτήσεις που τίθενται από τη διακήρυξη (ΕλΣ Ζ΄ Κλιμ. 69/2020, 838/2019 κ.α.).Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω διαπιστωθεισών πλημμελειών, τις οποίες το Κλιμάκιο κρίνει ως ουσιώδεις, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Πανεπιστημίου ... και της εταιρείας «...» για το αντικείμενο «Παροχή υπηρεσιών σίτισης των δικαιούχων φοιτητών στις πόλεις ... και ...».


ΣΤΕ/725/2022

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με την αίτηση αυτή οι αιτούσες επιδιώκουν να ακυρωθεί και να ανασταλεί η εκτέλεση της υπ’ αριθ. 1554/2021 απόφασης της Α.Ε.Π.Π., καθώς και κάθε άλλης σχετικής πράξης ή παράλειψης της Διοικήσεως.(....)ανοικτό δημόσιο μειοδοτικό διαγωνισμό, για ν’ αναθέσει την σύμβαση εκτελέσεως του έργου της αναπτύξεως και βελτιώσεως των υποδομών του Κρατικού Αερολιμένος .... Η προϋπολογιζομένη αξία της συμβάσεως ανερχόταν σε 46.208.467 ευρώ(....)Είναι απορριπτέος, άρα, ο ισχυρισμός ότι έπρεπε η αναθέτουσα Αρχή ν’ αποβλέψει στην επίκληση της ισχύουσας βεβαιώσεως εγγραφής τους στο Μ.Ε.ΕΠ. για την οικεία τάξη, την οποίαν περιείχαν οι απαντήσεις των μελών της αιτούσας σε άλλα ερωτήματα του αυτού Μέρους του ΕΕΕΣ. Ούτε εξ άλλου μπορεί να πιθανολογηθεί σοβαρά ότι και επί παντελούς ελλείψεως σχετικής, κρίσιμης πληροφορίας στο ΕΕΕΣ, όπως εν προκειμένω (και όχι σε περίπτωση που συντρέχει απλώς έλλειψη σε κατ’ αρχήν παρασχεθείσα εκεί πληροφορία), η νέα, κατά χρόνον εφαρμοστέα, μορφή του άρθρου 102 του ν. 4412/2016 διευρύνει τις εξουσίες της αναθέτουσας Αρχής, ώστε αυτή να επιτρέπεται να ζητήσει και για τέτοια ακόμα στοιχεία την εκ των υστέρων υποβολή τους από τους οικονομικούς φορείς. Συνεπώς, δεν μπορούν να πιθανολογηθούν σοβαρά ως βάσιμα τα περί του αντιθέτου προβαλλόμενα από την αιτούσα.Δια ταύτα:Παραπέμπει στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου το ασκηθέν ένδικο βοήθημα «αίτηση αναστολής εκτέλεσης και ακύρωσης» σύμφωνα με το αιτιολογικό και ορίζει εισηγητή ενώπιον της Ολομελείας τον Σύμβουλο Η. Μάζο. Εξετάζει, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 7 του άρθρου 372 του ν. 4412/2016 το αίτημα αναστολής και το απορρίπτει, κατά το αιτιολογικό.


ΕλΣυν/Κλ.4/153/2015

ΜΕΛΕΤΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή συμβατικής αμοιβής από Νοσοκομείο σε μηχανολόγο- μηχανικό για τη σύνταξη σχεδίων ανακαίνισης και επισκευής των μαγειρείων του Νοσοκομείου, καθόσον: α) η σύμβαση με τον ανωτέρω μηχανολόγο-μηχανικό έχει ως αντικείμενο την εκπόνηση μελέτης που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ν. 3316/2005 και, ως εκ τούτου, η ανάθεσή της με προσφυγή στη μη προβλεπόμενη από το νόμο αυτό διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού δεν είναι νόμιμη, ούτε μπορεί να θεωρηθεί νόμιμη υπό το πρίσμα του άρθρου 10 του ίδιου νόμου (διαδικασία με διαπραγμάτευση) του οποίου δεν συνέτρεχαν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις, αφού δεν αποδείχθηκε συνδρομή κατεπείγουσας ανάγκης, ούτε η προεκτιμώμενη αμοιβή της μελέτης υπολείπεται των 30.000 ευρώ, ώστε να εξεταστεί αν συντρέχει επείγουσα περίπτωση του εδαφίου στ' του άρθρου αυτού, β) μεταξύ των δικαιολογητικών δεν περιλαμβάνεται πρακτικό παραλαβής της αρμόδιας επιτροπής παραλαβής που να βεβαιώνει και την καλή εκτέλεση του συμβατικού αντικειμένου, όπως, άλλωστε, απαιτείται και από τις διατάξεις των άρθρων 27 παρ. 1 και 35 παρ. 4 του π.δ. 394/1996 που, ανεξαρτήτως νομιμότητας της όλης διαδικασίας, αναφέρεται ως εφαρμοστέο στο προοίμιο της από 27.9.2007 διακήρυξης και γ) δεν προηγήθηκε ανάληψη της σχετικής υποχρέωσης, σύμφωνα με τις τότε ισχύουσες διατάξεις του π.δ. 465/1975, η οποία θα έπρεπε, ακολούθως και υπό την ισχύ του π.δ. 113/2010, να εγγραφεί σε αντίστοιχο κωδικό αριθμό του οικείου προϋπολογισμού (έτους 2011) και, στη συνέχεια, επί μη εκτελέσεώς της, να ανατρέπεται με σχετικές ανακλητικές αποφάσεις και να αναλαμβάνεται εκ νέου κάθε νέο οικονομικό έτος (2012, 2013 και 2014) μέχρι τη ζητούμενη ήδη εξόφλησή της κατά το τρέχον οικονομικό έτος.


ΕλΣυνΤμ.4/3/2017

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης νοσοκομείου:..αν πρέπει να ανακληθεί η 113/2016 πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο IV Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Η προσφορά της αιτούσας ως προς το διοικητικό κόστος, το κόστος αναλωσίμων και το εργολαβικό κέρδος -ανερχόμενα αθροιστικά σε 0,02 ευρώ μηνιαίως- εμφανιζόταν εξ αντικειμένου ως υπερβολικά χαμηλή (σχεδόν μηδενική), με συνέπεια να καθίσταται επιβεβλημένη η υποχρέωση του Νοσοκομείου να καλέσει αυτήν προκειμένου να παράσχει τις αναγκαίες διευκρινίσεις σχετικά με τις εξαιρετικές περιστάσεις και τις ειδικές συνθήκες, οι οποίες καθιστούσαν, ενόψει των δεδομένων της συγκεκριμένης σύμβασης, εύλογα τα ανωτέρω ποσά, ώστε στη συνέχεια το Νοσοκομείο, λαμβάνοντας υπόψη τις εν λόγω διευκρινίσεις, να αιτιολογήσει ειδικώς την κρίση του. Συνεπώς, υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας κρίνοντας (σιωπηρά) ότι η εν λόγω προσφορά είναι αποδεκτή και παραλείποντας να καλέσει την αιτούσα να παράσχει διευκρινίσεις. Εξάλλου, τα δικαιολογητικά που υπέβαλε η αιτούσα (πίνακες προσωπικού, πίνακες συμβάσεων, ισολογισμοί) στο στάδιο αξιολόγησης της τεχνικής και οικονομικής της προσφοράς δεν συμπληρώνουν, όπως αβασίμως προβάλλει, την αιτιολογία της απόφασης της αναθέτουσας αρχής ως προς την εκτίμηση ως εύλογων των ως άνω ποσών. Και τούτο, διότι, τα δικαιολογητικά τεχνικής καταλληλότητας δεν υποβλήθηκαν προς διευκρίνιση της οικονομικής προσφοράς της αιτούσας, ούτε άλλωστε προκύπτει από την κατακυρωτική απόφαση ότι ελήφθησαν υπόψη από την αναθέτουσα αρχή για την εκτίμηση, ως εύλογων, των στοιχείων της οικονομικής της προσφοράς, αφού σε αυτήν (κατακυρωτική απόφαση) δεν αιτιολογείται, κατά τρόπο ειδικό και συγκεκριμένο, το εύλογο των προσφερομένων από την αιτούσα ποσών, ενόψει του ύψους τους και των συγκεκριμένων όρων και συνθηκών του διαγωνισμού. Εξάλλου, τα ανωτέρω δικαιολογητικά δεν μπορούν να εκτιμηθούν, καθ΄ υποκατάσταση της σχετικής διαδικασίας, το πρώτον από το παρόν Δικαστήριο, χωρίς να έχουν αξιολογηθεί από τα αρμόδια όργανα στο αντίστοιχο στάδιο του διαγωνισμού ...Ούτε εξάλλου το επιχείρημα ότι δεν αναφύεται εν τέλει ζήτημα μη δυνατότητας εκτέλεσης της επίμαχης σύμβασης, καθόσον εκδόθηκε το οικείο χρηματικό ένταλμα που αφορά στο χρονικό διάστημα του πρώτου συμβατικού μηνός και ως εκ τούτου παρασχέθηκε η αντίστοιχη υπηρεσία, μπορεί να οδηγήσει σε αντίθετη κρίση, δοθέντος ότι αφ΄ ενός μεν, τέτοιου τύπου κριτήριο συναρτά ανεπίτρεπτα την έκβαση της διαγωνιστικής διαδικασίας με την εκ του αποτελέσματος εξέλιξη της σύμβασης, αφ΄ετέρου δε, η έκδοση του πρώτου εντάλματος δεν εγγυάται την απρόσκοπτη εκτέλεση της εν λόγω σύμβασης, καθ΄όλη τη χρονική διάρκεια αυτής. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η αίτηση της εταιρείας με την επωνυμία «...», για την ανάκληση της 113/2016 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα τούτο πρέπει να απορριφθεί.


ΕΣ/ΤΜ.6/1325/2019

ΕΠΙΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ...Με τα δεδομένα αυτά, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκ. ΙΙ της παρούσας), το Τμήμα συνεκτιμώντας ότι: α) το αντικείμενο της κρινόμενης σύμβασης συνίσταται σε επισκευές συντηρήσεις σχολικών κτιρίων και των αύλειων χώρων τους, όπου, όπως είναι γνωστό από προηγούμενες ενέργειες των ελεγκτικών σχηματισμών του Δικαστηρίου, είναι συνήθης η υποβολή προσφορών με υψηλές εκπτώσεις (βλ. Ελ. Συν. Ε΄ Kλ. 417/2016, 209/2018, 354, 399, 406, 418, 587/2019), β) κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου αναπτύχθηκε επαρκής ανταγωνισμός, με τη συμμετοχή στο διαγωνισμό δεκαέξι (16) εργοληπτικών επιχειρήσεων, ενώ ο μέσος όρος των εκπτώσεων των παραδεκτών προσφορών των συμμετεχουσών εταιρειών στο διαγωνισμό ανήλθε σε 49,07% επί του προϋπολογισμού μελέτης με τις προσφερθείσες εκπτώσεις να κυμαίνονται από 64% έως 35% και γ) σε κανένα στάδιο του διαγωνισμού δεν διατυπώθηκαν ειδικές και συγκεκριμένες αιτιάσεις ούτε υποβλήθηκαν ενστάσεις, ώστε να δημιουργήσουν στην αναθέτουσα αρχή αμφιβολίες ως προς τη φερεγγυότητα των υποβληθεισών οικονομικών προσφορών (βλ. Ελ.Συν. VI Tμ. 1345/2018, 2028/2017, πρβλ. 525/2018, 3335, 2980/2015), κρίνει ότι δεν τεκμηριώνεται εν προκειμένω η κρίση του Κλιμακίου περί της φύσης των προσφορών ως ασυνήθιστα χαμηλών. Κατά συνέπεια ο αιτών Δήμος κρίνοντας σιωπηρά ότι στην προκειμένη περίπτωση οι επίμαχες οικονομικές προσφορές δεν παρίστανται ασυνήθιστα χαμηλές λόγω της φύσης και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του συγκεκριμένου έργου και ότι, συνακόλουθα, δεν συνέτρεχε ανάγκη πρόσκλησης των συμμετεχόντων προς αιτιολόγησή τους, δεν υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την ένδικη αίτηση ανάκλησης.


ΣΤΕ/ΕΑ/58/2019

Προμήθεια αντιδραστηρίων αιμοδοσίας...Επειδή, περαιτέρω, με την κρινόμενη αίτηση η αιτούσα ισχυρίζεται ότι μη νομίμως αποκλείστηκε η οικονομική της προσφορά (και) για το λόγο ότι σε αυτήν δεν περιγράφεται το κάθε προσφερόμενο πράγμα του κύριου αναλυτικού έργου, αλλά μόνο το kit, χωρίς αναλυτική περιγραφή των απαιτούμενων αναλωσίμων, βοηθητικών διαλυμάτων, αντιδραστηρίων και των βαθμονομητών, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 2.4.4. της Διακήρυξης σχετικά με το περιεχόμενο του δεύτερου πίνακα της οικονομικής προσφοράς. Η ..., αφού δέχθηκε ότι ο προβλεπόμενος στο άρθρο 2.4.4. της Διακήρυξης δεύτερος πίνακας της οικονομικής προσφοράς πρέπει να περιλαμβάνει περιγραφή των προσφερόμενων πραγμάτων και έλαβε υπόψη ότι από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι στην οικονομική της προσφορά η αιτούσα, πράγματι, περιγράφει μόνο τα τρία προσφερόμενα από αυτήν kit, έκρινε ότι, σύμφωνα με την αρχή της τυπικότητας, η αναθέτουσα αρχή όφειλε να την απορρίψει, λόγω της μη αναλυτικής περιγραφής σε αυτήν όλων των προσφερόμενων ειδών του κυρίως αναλυτικού έργου. Η κρίση αυτή της ..., ενόψει των εκτεθέντων στη σκέψη 8 ως προς την έννοια των σχετικών όρων της Διακήρυξης, πιθανολογείται σοβαρά ότι είναι νόμιμη. Συνεπώς, ο προβαλλόμενος με την κρινόμενη αίτηση λόγος ότι η ανωτέρω απαίτηση της Διακήρυξης συνιστά επουσιώδη όρο, η μη τήρηση του οποίου δεν εμποδίζει την αξιολόγηση των οικονομικών προσφορών και, ως εκ τούτου, δεν οδηγεί σε αποκλεισμό των συμμετεχόντων, δεν πιθανολογείται σοβαρά ως βάσιμος, καθό δε μέρος αμφισβητείται με αυτόν στο παρόν στάδιο της διαδικασίας η νομιμότητα του όρου της Διακήρυξης, που προβλέπει, επί ποινή αποκλεισμού, την απαίτηση αυτή, είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος (πρβλ. ΕΑ 462/2009, 100/2008), ενόψει του ότι ούτε η αιτούσα ισχυρίζεται, ούτε, εξάλλου, προκύπτει ότι είχε αμφισβητήσει επικαίρως τη νομιμότητα του εν λόγω όρου με την άσκηση σχετικής αιτήσεως αναστολής και ότι είχε στη συνέχεια μετάσχει στο διαγωνισμό διατυπώνοντας επιφύλαξη ως προς την νομιμότητα αυτού, ενώ ως απαράδεκτος είναι απορριπτέος ο ανωτέρω λόγος και καθό μέρος με αυτόν αμφισβητείται η σκοπιμότητα της προβλέψεως της επίμαχης απαιτήσεως.


ΕΣ/ΤΜ.7(Κ.Π.Ε.)35/2013

Καθαρισμός κοίτης ρεμάτων – τάφρων(…)Ως «δημόσιο τεχνικό έργο» νοείται κάθε νέα κατασκευή, επέκταση, ανακαίνιση, επισκευή, συντήρηση ή ερευνητική εργασία που απαιτεί εξειδικευμένη τεχνική γνώση και επέμβαση και συνδέεται με το έδαφος ή το υπέδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό, ούτως ώστε να μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί συστατικό του, κατά την έννοια του άρθρου 953 Α.Κ., και να μην μπορεί να αποχωρισθεί από αυτό χωρίς βλάβη ή αλλοίωση της ουσίας ή του προορισμού της. Εξ αντιδιαστολής, ως σύμβαση εκτέλεσης εργασιών, κατά την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου τούτου, νοείται εκείνη στην οποία είτε το αποτέλεσμα των εργασιών δεν καθίσταται συστατικό του εδάφους, κατά την ανωτέρω έννοια, είτε για την επίτευξη του αποτελέσματος αυτού δεν απαιτείται η χρήση ιδιαίτερων τεχνικών γνώσεων και μεθόδων και ανάλογου εξοπλισμού (βλ. ενδεικτικά πράξ. VII Τμ. Ελ.Συν. 93/2011,  419, 409/2010, 90, 386/2009, 110, 111/2008). Προκειμένης, περαιτέρω, της ανάθεσης εκτέλεσης εργασιών από Δήμο, εξακολουθούν να εφαρμόζονται αναλογικώς οι διατάξεις του π.δ/τος 28/1980 (βλ. και το άρθρο 273 παρ. 1 του ν. 3463/2006, ΦΕΚ Α΄ 114), σύμφωνα με το άρθρο 39 του οποίου δεν επιτρέπεται η εκτέλεση των εργασιών από άλλο πρόσωπο, πλην του συμβληθέντος με τον Δήμο αναδόχου, χωρίς απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, αρμοδίως εγκριθείσα. Την  υποχρέωση δε τήρησης της ως άνω διαδικασίας, η οποία, ενόψει του δημοσίου σκοπού της σύμβασης, προβλέπεται προκειμένου να παρέχεται στην Υπηρεσία η δυνατότητα ασφαλούς εκτίμησης της καταλληλότητας (φερεγγυότητας, προσόντων κ.λπ.) του υπεισερχομένου στη σύμβαση τρίτου να εκτελέσει τις αναληφθείσες εργασίες, δεν μπορούν να αντιπαρέλθουν σιωπηρά τα αρμόδια όργανα, διά τούτο, άλλωστε, και η διαδικασία αυτή τάσσεται επί ποινή έκπτωσης του αρχικού αναδόχου(…)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει κατ' αρχάς ότι ο καθαρισμός των ρεμάτων και των χανδάκων, από τα φερτά υλικά, συνιστά εργασία δυνάμενη να εκτελεστεί προσηκόντως από επαγγελματίες χωματουργικών εργασιών, οι οποίοι διαθέτουν απλώς τα κατάλληλα μηχανήματα και τη σχετική εμπειρία, και όχι δημόσιο τεχνικό έργο, αφού ούτε το αποτέλεσμα αυτών συνίσταται σε νέα κατασκευή, επέκταση, ανακαίνιση ή επισκευή, συνδεόμενη κατά τρόπο άμεσο, διαρκή και σταθερό με το έδαφος, ούτε απαιτεί τη χρήση ειδικών τεχνικών γνώσεων και μεθόδων

ΕΣ/ΤΜ.6/1652/2009

προμήθεια καυσίμων...Με τα δεδομένα αυτά το Στ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε ότι η 7709/30.12.2008 διακήρυξη μη προσδιορίζουσα, έστω κατά προσέγγιση, την ζητούμενη ποσότητα του προς προμήθεια προϊόντος κατά κατηγορία και περιοριζόμενη στην αόριστη αναφορά στις αναγκαίες ποσότητες των φορέων είναι ασαφής και ως εκ τούτου μη νόμιμη, το εν λόγω δε στοιχείο (ποσότητα) δεν καθορίζεται ούτε στα υποβληθέντα προς έλεγχο σχέδια συμβάσεων. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο έκρινε ότι η παράλειψη διευκρίνησης στη διακήρυξη του εάν η έκπτωση θα αφορά στη μέση λιανική ή στη μέση χονδρική τιμή των προς προμήθεια ειδών καθιστά τη διακήρυξη πλημμελή, αφού είναι εκ προοιμίου αδύνατη η σύγκριση των προσφορών για την εύρεση της χαμηλότερης τιμής και την ανάδειξη του προμηθευτή βάση αυτής κατά τους όρους της διακήρυξης. Επιπλέον, με την προσβαλλόμενη πράξη κρίθηκε ότι οι οικονομικές προσφορές του …., στην οποία αναγράφεται μόνον το ποσοστό έκπτωσης χωρίς να συγκεκριμενοποιείται επί ποιάς τιμής προσφέρεται αυτή, καθώς και του …. και της ομόρρυθμης εταιρίας …., σύμφωνα με τις οποίες η προσφερόμενη έκπτωση θα υπολογίζεται επί των μέσων τιμών είτε χονδρικής είτε λιανικής πώλησης, είναι μη νόμιμες και απορριπτέες ως απαράδεκτες αφού δεν συνάγεται με σαφήνεια η προσφερόμενη από αυτούς έκπτωση και, κατά συνέπεια, τιμή. Τέλος, το Κλιμάκιο επεσήμανε ότι εσφαλμένα προβλέπεται στο άρθρο 7 των υποβληθέντων ενώπιόν του για έλεγχο σχεδίων συμβάσεων η εφαρμογή των μη ισχυουσών και μη διεπουσών τον ελεγχόμενο διαγωνισμό διατάξεων των προεδρικών διαταγμάτων 370/1995 και 394/1996, καθόσον οι ως άνω συμβάσεις και ο διαγωνισμός διέπονται από τις διατάξεις των προεδρικών διαταγμάτων 60/2007 και 118/2007. Ήδη, με την υπό κρίση αίτηση η αναθέτουσα αρχή, αποδεχόμενη τις ανωτέρω επισημάνσεις του Κλιμακίου, προέβη στην τροποποίηση των υποβληθέντων σχεδίων συμβάσεων. Ειδικότερα, προέβη στην τροποποίηση των σχεδίων συμβάσεων: 1) με την επιχείρηση «…..» με προσδιορισμό της απαιτούμενης για την κάλυψη των αναγκών: α) της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης ... ποσότητας: αα) πετρελαίου κίνησης σε 150.000 λίτρα, αβ) βενζίνης σούπερ σε 15.400 λίτρα, αγ) βενζίνης αμόλυβδης σε 25.000 λίτρα, β) του Θεραπευτηρίου Χρονίων Παθήσεων ... ποσότητας: βα) πετρελαίου κίνησης σε 2.500 λίτρα, ββ) βενζίνης αμόλυβδης σε 5.000 λίτρα γ) του ΤΕΦΑΑ ... ποσότητας πετρελαίου θέρμανσης σε 20.000 λίτρα, δ) του Γενικού Νοσοκομείου ... ποσότητας: δα) βενζίνης αμόλυβδης σε 15.000 λίτρα, δβ) βενζίνης σούπερ σε 1.500 λίτρα, ε) του Ε.Κ.Α.Β. ποσότητας βενζίνης αμόλυβδης σε 42.000 λίτρα και στ) του Ι.Κ.Α. ... ποσότητας βενζίνης αμόλυβδης σε 700 λίτρα, 2) με την επιχείρηση «….» με προσδιορισμό της απαιτούμενης ποσότητας πετρελαίου θέρμανσης για την κάλυψη των αναγκών: α) της Ν.Α. ... σε 141.000 λίτρα, β) του Θεραπευτηρίου Χρονίων Παθήσεων ... σε 130.000 λίτρα, γ) του Βρεφονηπιακού Σταθμού Εργατικής Εστίας ... σε 21.250 λίτρα, δ) του Ε.Κ.Α.Β. σε 5.000 λίτρα και ε) του Ι.Κ.Α. ... σε 80.000 λίτρα, 3) με την επιχείρηση «…» με προσδιορισμό της απαιτούμενης ποσότητας πετρελαίου κίνησης για την κάλυψη των αναγκών: α) του Γενικού Νοσοκομείου ... σε 231.000 λίτρα, β) των Κέντρων Υγείας ... σε 2.500 λίτρα, 4) με την επιχείρηση «…» ποσότητας πετρελαίου θέρμανσης για την κάλυψη των αναγκών: α) των Κέντρων Υγείας ... σε 90.000 λίτρα, β) του Τ.Ε.Ι. ... σε 96.000 λίτρα και 5) με την επιχείρηση «…» ποσότητας πετρελαίου θέρμανσης για την κάλυψη των αναγκών: α) του Γενικού Νοσοκομείου ... σε 600.000 λίτρα. Περαιτέρω, η αναθέτουσα αρχή, λαμβάνοντας υπόψη της την επισήμανση του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου προέβη στη διόρθωση των σχεδίων συμβάσεων με τις προαναφερόμενες πέντε επιχειρήσεις με αναγραφή στο άρθρο 7 αυτών (σχεδίων) των εχόντων εν προκειμένω εφαρμογή προεδρικών διαταγμάτων 60/2007 και 118/2007 στη θέση των εκ παραδρομής αναγραφομένων στο ίδιο άρθρο των αρχικώς υποβληθέντων ενώπιον του Κλιμακίου σχεδίων προεδρικών διαταγμάτων 370/1995 και 394/1996. Έτσι, μετά τις τροποποιήσεις αυτές, δεν καταστρατηγούνται οι κατά νόμο διαδικασίες ανάθεσης και οι αρχές του υγιούς και ελεύθερου ανταγωνισμού, εφόσον ελλείπουν, πλέον, λόγω των γενομένων τροποποιήσεων, οι μη νόμιμοι όροι από τα σχέδια συμβάσεων και δεν κωλύεται, πλέον, η υπογραφή τους λόγω των προαναφερόμενων διαπιστώσεων που έγιναν με την προσβαλλομένη. (...)Ενόψει των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι δικαιολογείται, στη συγκεκριμένη περίπτωση, η αναγνώριση συγγνωστής πλάνης υπέρ της αναθέτουσας αρχής και η εξ αυτού του λόγου ανάκληση της προσβαλλόμενης πράξης όσον αφορά τις ουσιώδεις πλημμέλειες που εντοπίστηκαν από το Στ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου στη διαδικασία του ελεγχόμενου διαγωνισμού.