Αστική ευθύνη δημοσίου...Επειδή, με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις προπαρατεθείσες διατάξεις, το Δικαστήριο λαμβάνει κατ αρχάς υπόψη του ότι την κύρια βάση των αξιώσεων του ενάγοντος συγκροτούν πράξεις σχηματισμών (Κλιμάκιου και Τμήματος) του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που αποτελούνται από δικαστικούς λειτουργούς, εκδοθείσες κατά τη διενέργεια του προληπτικού ελέγχου των χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής του. Εξάλλου, οι πράξεις, που εκδίδονται κατά τον προληπτικό έλεγχο δαπανών δεν είναι αποφάσεις δικαιοδοτούντος οργάνου, αλλά εντάσσονται στις ελεγκτικές αρμοδιότητες του Ελεγκτικού Συνεδρίου (βλ. ΑΕΔ 22/2009 σκ. 5, 15/1979, ΣτΕ 1364/2016, 2256/2016, 4116/2015, ΟλΕλΣυν 437/2018, 1248/2014, πρακτικά της 16ης Γενικής Συνεδρίασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου της 19ης Σεπτεμβρίου 2012 και πρακτικά της 11ης Γενικής Συνεδρίασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου της 9ης Ιουνίου 2010). Πλην όμως, η ανάθεση του ελεγκτικού αυτού έργου στους ανωτέρω σχηματισμούς του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Κλιμάκιο, Τμήμα) δεν αλλοιώνει τον δικαστικό τους χαρακτήρα, αλλά αντιθέτως γίνεται ακριβώς λόγω του χαρακτήρα τους αυτού και των συνδεόμενων με αυτόν εγγυήσεων ανεξαρτησίας (βλ. ΣτΕ 322/2011, 3773/2011, 2909/1986 Ολ. ΟλΕλΣυν 2237/2014, 2822/2011, πρακτικά της 16ης Γενικής Συνεδρίασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου της 19ης Σεπτεμβρίου 2012, πρβλ. και την διάταξη του άρθρου 89 παρ. 2 του Συντάγματος, που διακρίνει πάντως τις ελεγκτικές αρμοδιότητες από το σύνολο της διοικητικής ύλης και επιτρέπει κατ εξαίρεση τη συμμετοχή δικαστικών λειτουργών στα συλλογικά όργανα, που τις ασκούν). Άλλωστε, σύμφωνα με τα γινόμενα ερμηνευτικώς δεκτά στην σκέψη τέσσερα της παρούσας απόφασης, για την ταυτότητα του νομικού λόγου, και μέχρις ότου ρυθμισθεί νομοθετικά ειδικώς η ευθύνη του Δημοσίου από πράξεις οργάνων της δικαστικής λειτουργίας, το άρθρο 105 ΕισΝΑΚ είναι αναλόγως εφαρμοστέο και στην περίπτωση, που οι πράξεις των οργάνων αυτών, από τις οποίες προκαλείται ζημία δυνάμενη να αποδοθεί σε πρόδηλο σφάλμα τους, είναι κατά περιεχόμενο διοικητικής και δη ελεγκτικής φύσης (πρβλ. ΣτΕ 48/2016). Συνεπώς, εν προκειμένω, ανακύπτει το ίδιο ζήτημα με αυτό, που ήχθη ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας με τις .../2.10. 2019 πράξεις της Επιτροπής του άρθρου 1 του ν. 3900/2010, ήτοι το ζήτημα των ουσιαστικών προϋποθέσεων θεμελίωσης της αστικής ευθύνης του Δημοσίου από ζημιογόνες πράξεις και παραλείψεις οργάνων του ενταγμένων στη δικαστική λειτουργία. Ενόψει των ανωτέρω, το Δικαστήριο κρίνει ότι πρέπει, κατ άρθρο 1 παρ. 1 του ν. 3900/ 2010, να ανασταλεί η πρόοδος της παρούσας δίκης μέχρι να δημοσιευθούν οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας επί των σχετικών με τις ως άνω πράξεις της Επιτροπής του άρθρου 1 παρ. 1 του ν. 3900/2010 με αριθμούς εισαγωγής ΑΓ 51.../27.10.2015, 34.../8.7.2016, 18.../13.10.2015 και 66.../10.10.2016 αγωγών.

Τα σχέδια των παραπάνω συμβάσεων με τα στοιχεία της υποκείμενης διαδικασίας ανάδειξης των αναδόχων παροχής των σχετικών υπηρεσιών παραδεκτώς εισάγονται για έλεγχο νομιμότητας, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 8 παρ. 1 του ν. 2741/1999 (Α΄ 199), όπως τροποποιήθηκαν με τα άρθρα 2 του ν. 3060/2002 (Α΄ 242), 9 παρ. 3 του ν. 3090/2002 (Α΄ 329) και 12 παρ. 27 του ν. 3310/2005. Το Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου επιλαμβάνεται του ελέγχου νομιμότητας των σχεδίων συμβάσεων παροχής υπηρεσιών του Δημοσίου, των ν.π.δ.δ. και των δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη των οποίων, σύμφωνα με την οικεία διακήρυξη, μη συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α., υπερβαίνει το ποσό του 1.000.000 ευρώ, χωρίς να υποκαθιστά τα αρμόδια όργανα στην ουσιαστική εκτίμηση των πραγμάτων και χωρίς να ελέγχει την ορθότητα των τεχνικών κρίσεων της Διοίκησης ή τις κρίσεις σκοπιμότητας. Με τις προαναφερόμενες διατάξεις γίνεται έντονη υπόμνηση ταχείας διεκπεραίωσης του ελέγχου νομιμότητας, η δε τριακονθήμερη προθεσμία που τάσσεται για την ολοκλήρωσή του δεν έχει αποκλειστικό αλλά ενδεικτικό χαρακτήρα και ως εκ τούτου η τυχόν παραβίασή της δεν συνεπάγεται ακυρότητα της πράξης του Κλιμακίου (πρβλ ΣτΕ 3385/1990, 1127/2000, βλ. Πράξεις Ζ΄ Κλ. Ελ. Συν. 98/2006, 163, 132,116/2005, Ε΄ Κλ. Ελ. Συν. 101, 97, 81/2005 κ.α.).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:....ζητείται η αναθεώρηση των 2188 και 2238/2011 αποφάσεων του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου (όσον αφορά τις αιτήσεις της κοινοπραξίας «....») και των 1250 και 2188/2011 αποφάσεων του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου (όσον αφορά την αίτηση του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων), με τις οποίες απορρίφθηκαν α) αιτήσεις των ως άνω αιτούντων για την ανάκληση της 298/2011 πράξης Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (όσον αφορά τις 2188 και 2238/2011 προσβαλλόμενες αποφάσεις) και β) αίτηση της ως άνω κοινοπραξίας για την ανάκληση της 20/2011 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (όσον αφορά την 1250/2011 προσβαλλόμενη απόφαση)..(....) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην υπό στοιχ. III σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι ορθώς ερμηνεύθηκαν και εφαρμόστηκαν διά των προσβαλλομένων αποφάσεων οι ανωτέρω διατάξεις, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών των αιτούντων, δεδομένου ότι ούτε γίνεται επίκληση ούτε αποδεικνύονται γεγονότα αιφνίδια, τα οποία συνέβησαν μετά από όσα είχαν ήδη διαπιστωθεί με την 1η συμπληρωματική σύμβαση (και οδήγησαν στην εκπόνηση νέων μελετών), τα οποία να δικαιολογούν την κατάρτιση νέας συμπληρωματικής σύμβασης, ενώ, περαιτέρω, ως προς την ανάγκη πλήρωσης του ταμιευτήρα, δεν προβάλλονται λόγοι που να αιτιολογούν τη μη πρόβλεψη από τις νέες μελέτες της ανάγκης αυτής, ο δε κίνδυνος κατάπτωσης των πρανών θα έπρεπε να είχε εξειδικευθεί με τις νέες γεωτεχνικές έρευνες και μελέτες που αποτέλεσαν αντικείμενο της 1ης συμπληρωματικής συμβάσεως. Κατά συνέπεια, ορθώς κρίθηκε ότι η πλήρωση του ταμιευτήρα θα έπρεπε να αποτελέσει αντικείμενο της 1ης συμπληρωματικής συμβάσεως και όχι της ήδη ελεγχόμενης, ενώ συνακόλουθα ορθή είναι και η κρίση ότι η επίκληση από την αναθέτουσα αρχή της άμεσης ανάγκης εκτέλεσης των εργασιών πληρώσεως έρχεται σε αντίθεση με το Δ6/1223/7.6.2011 έγγραφο αυτής, σύμφωνα με το οποίο οι αρχαιολογικές εργασίες θα περατωθούν μέχρι τις 31.12.2011 και μετά την λήξη αυτών είναι επιτρεπτή η έμφραξη του φράγματος, εν πάση δε περιπτώσει, το χρονικό όριο που τίθεται από αυτήν για την πλήρωση του ταμιευτήρα (πρώτο εξάμηνο του έτους 2011) έχει ήδη παρέλθει.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι κρινόμενες αιτήσεις αναθεώρησης, καθώς και οι υπέρ αυτών ασκηθείσες παρεμβάσεις πρέπει να απορριφθούν και να μην αναθεωρηθούν οι 2188 και 2238/2011 αποφάσεις του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Προμήθεια υγρών καυσίμων:..ζητείται η αναθεώρηση της 2781/2011 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Στην προκειμένη περίπτωση από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι η ένδικη αίτηση κατατέθηκε στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ... στις 15.10.2011 και όχι στη γραμματεία του παρόντος Τμήματος, όπως προβλέπουν οι προεκτεθείσες διατάξεις, στο οποίο διαβιβάστηκε απλώς με το 59249/16.11.2011 έγγραφο της εν λόγω υπηρεσίας. Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι η υπό κρίση αίτηση, η οποία ασκήθηκε χωρίς την τήρηση των νομίμων διατυπώσεων, τις οποίες περιοριστικώς και αποκλειστικώς καθορίζει το άρθρο 14 ν. 3932/2011, είναι, ως εκ τούτου απαράδεκτη και πρέπει για το λόγο αυτό να απορριφθεί.         Απορρίπτει την αίτηση του Δήμου ... για αναθεώρηση της 2781/2011 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.​

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Εξαιτίας δε των προαναφερόμενων πλημμελειών το Κλιμάκιο έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης, μεταξύ της αιτούσας και της ανακηρυχθείσας αναδόχου εταιρείας «……...», που αφορά τη μεταφορά μαθητών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού ......, κατά το διδακτικό έτος 2008-2009. Η σύμβαση, όμως, αυτή (στη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου για την εκτέλεση της οποίας εντοπίστηκαν από το Ζ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου οι προαναφερόμενες ουσιώδεις πλημμέλειες) που σε κάθε περίπτωση έχει ήδη καταρτιστεί με την από 15-9-2008 ανακοίνωση της κατακυρωτικής απόφασης από την αναθέτουσα αρχή στην ως άνω ανάδοχο εταιρεία, καλύπτεται από τις νομιμοποιητικές διατάξεις του άρθρου 43 του ν.3731/2008. Συνεπώς, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 277/2008 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά τα προεκτεθέντα, και να υπογραφεί η ελεγχόμενη σύμβαση.

Υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης...ζητείται η αναθεώρηση της 8/2012 πράξης του ΙV Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα, όμως, αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην υπό στοιχείο II σκέψη, η υπό κρίση αίτηση, στρέφεται κατά πράξης του ΙV Τμήματος, η οποία έχει εκδοθεί κατ` εφαρμογή του άρθρου 21 του π.δ. 774/1980 και κατά της οποίας δεν χωρεί αίτηση αναθεώρησης, καθόσον με τις ειδικότερες και νεότερες διατάξεις του άρθρου 19Α του π.δ. 774/1980, όπως αυτό προστέθηκε με το άρθρο 14 του Ν.3932/2011, ρυθμίζονται εξαντλητικά οι αρμοδιότητες του Τμήματος τούτου και δεν καταλείπεται περιθώριο αναλογικής ή ευθείας εφαρμογής άλλων διατάξεων του Οργανισμού του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Ως εκ τούτου, η κρινόμενη αίτηση του Ελληνικού Δημοσίου πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη.

Παροχή υπηρεσιών καθαρισμού-αίτηση αναθεώρησης-εκπρόθεσμο:Ζητείται η αναθεώρηση της 608/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι πράγματι δεν ασκήθηκε νομοτύπως η αίτηση ανακλήσεως με την κατάθεση αυτής στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό …, καθόσον η αίτηση έπρεπε να υποβληθεί στη γραμματεία του αρμοδίου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Περαιτέρω, κατά τη γνώμη που εκράτησε στο Τμήμα, νομοτύπως μεν υποβλήθηκε η εν λόγω αίτηση ταχυδρομικά στη Γραμματεία του VI Τμήματος, πλην όμως δεν περιήλθε εμπροθέσμως σε αυτήν, αλλά μετά την πάροδο της οριζόμενης στο νόμο δεκαπενθήμερης προθεσμίας, η οποία άρχισε την επομένη της κοινοποίησης της πράξεως του Κλιμακίου στον αναθέτοντα φορέα, δηλαδή στις 27.10.2011, και συμπληρώθηκε 15 ημέρες αργότερα, ήτοι στις 10.11.2011. Κατά συνέπεια ορθώς, αν και με εν μέρει διαφορετική αιτιολογία, το Τμήμα απέρριψε την αίτηση ανάκλησης...Τέλος, ναι μεν το αιτούν δημοτικό νομικό πρόσωπο επικαλείται το π.δ. 18/1989, που επιτρέπει την κατάθεση αίτησης ανάκλησης σε οποιαδήποτε δημόσια αρχή, πλην όμως ο ισχυρισμός αυτός είναι απορριπτέος ως νόμω αβάσιμος, δοθέντος ότι το ως άνω διάταγμα και δη το άρθρο 19 αυτού εφαρμόζεται επί των κατατιθεμένων ενώπιον του ΣτΕ ενδίκων μέσων, δεν είναι δε δυνατή η αναλογική εφαρμογή του επί των ασκουμένων ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου αιτήσεων ανακλήσεως, για τις οποίες ισχύουν οι προεκτεθείσες ειδικές διατάξεις.(...)Δια ταύτα Απορρίπτει την αίτηση του δημοτικού νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «…» του Δήμου …, για αναθεώρηση της 608/2012 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Υπογραφή συμπληρωματικής σύμβασης μετά τον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου παρά την αρνητική γνώμη της ΕΑΑΔΗΣΥ.Κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 2 περ, γ' υποπερ. δδ' του ν. 4013/2011 η γνωμοδοτική αρμοδιότητα της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) ασκείται στο πλαίσιο λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης και προσθέτει ένα επί πλέον διοικητικό προστάδιο ελέγχου της νομιμότητας της προσφυγής της αναθέτουσας αρχής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, ο έλεγχος όμως αυτός δεν υποκαθιστά, ούτε καταργεί την αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, να ασκεί προσυμβατικό έλεγχο, με τις εγγυήσεις που αυτό απολαμβάνει ως Ανώτατο Δικαστήριο, στις δημόσιες συμβάσεις μεγάλης οικονομικής αξίας, καθόσον η αρμοδιότητα του ΕΣ έλκει την κατοχύρωσή της από το άρθρο 98 παρ. 1 περ. β του Συντάγματος και το αποτέλεσμα του ελέγχου αποτελεί την τελική κρίση για τη σύναψη ή μη της δημόσιας σύμβασης. Eπoμέvως, τυχόν αρνητική γνώμη της Αρχής δεν εμποδίζει την αναθέτουσα αρχή να υπογράψει τη σύμβαση, για την οποία ο προσυμβατικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά τις πιο πάνω διατάξεις απέβη θετικός ως προς τη συνδρομή των προϋποθέσεων νόμιμης κατάρτισης της σύμβασης.

Εκτέλεση έργου:..Στην προκειμένη περίπτωση στο στάδιο αξιολόγησης των οικονομικών προσφορών της ελεγχόμενης διαδικασίας και ειδικότερα, κατά την εφαρμογή του μαθηματικού τύπου για τον εντοπισμό των υψηλών προσφορών (υπ), υπερβολικά χαμηλών προσφορών (τυχπ) και τον προσδιορισμό της π.μ.π., διαπιστώθηκε από την Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση (Ε.Ε.Α.) ότι υπήρχαν τυχπ τριών εργοληπτικών επιχειρήσεων, οι οποίες, όμως, απορρίφθηκαν αυτομάτως, χωρίς να κληθούν οι επιχειρήσεις που τις υπέβαλαν να τις αιτιολογήσουν. Ακολούθως, το Δ.Σ. της ..., με την 38/8.7.2003 απόφασή του, κατ’ αποδοχή της από 28.7.2003 είσήγησης της Ε.Ε.Α., κατακύρωσε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στην επιχείρηση αυτή. Με δεδομένα αυτά και αφού, σύμφωνα με όσα έγιναν προηγουμένως δεκτά, πριν από την απόρριψη των άνω υπερβολικά χαμηλών προσφορών δεν κλήθηκαν οι προσφέροντες να τις αιτιολογήσουν, η άνω κατακυρωτική απόφαση δεν είναι νόμιμη.Κατόπιν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι από τον έλεγχο των υποβληθέντων σ’ αυτό στοιχείων διαπιστώθηκαν οι προαναφερθείσες πλημμέλειες στην τήρηση των περί δημοσίων έργων διατάξεων και συνεπώς, κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου της σύμβασης μεταξύ της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης ... (...) και της εταιρείας .....

Νομιμότητα υπογραφής συμπληρωματικής σύμβασης μετά από απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου παρά την αρνητική σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ).(...)Δοθέντος ότι κατά τη νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η αναθέτουσα αρχή δικαιούται να αποφασίσει αιτιολογημένα την υποβολή του φακέλου μαζί με σχέδιο της σύμβασης στο Ελεγκτικό Συνέδριο, για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου, παρά την αρνητική σύμφωνη γνώμη της ΕΑΑΔΗΣΥ, σχετικά με τη νομιμότητα της απόφασης της αναθέτουσας αρχής να προσφύγει στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης, έπεται, κατά νομική και λογική ακολουθία, ότι οφείλει να συμμορφώνεται προς την απόφαση του Δικαστηρίου τούτου, σχετικά με τη νομιμότητα υπογραφής της υποβληθείσας σύμβασης, χωρίς να εμποδίζεται από την υποχρέωσή της (που απορρέει από το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. δδ' του V. 4013/2011), να μην εκδίδει την απόφασή της για προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Αρχής.