ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/307/2016
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι από το περιεχόμενο της ελεγχόμενης σύμβασης συνάγεται κατά ορθό νομικό χαρακτηρισμό αυτής, ότι, αν και φέρεται ως προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, αυτή συνιστά, κατ’ ουσία, απευθείας ανάθεση από το Δήμο στην «... Α.Ε.» μελετών του άρθρου 2 παρ. 2 του ν. 3316/2005, όπως βασίμως υποστηρίζει ο Επίτροπος. Συγκεκριμένα, από το αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης προεχόντως δε, από τον προαναφερόμενο προσδιορισμό των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων μερών προκύπτει ότι δεν αφορά σε αλληλοσυμπλήρωση αρμοδιοτήτων ή οικονομικοτεχνικών μέσων φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης στο πλαίσιο κοινά εξυπηρετούμενου δημόσιου σκοπού, που όπως προεκτέθηκε απαιτείται να αφορά η προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν.3852/2010. Αντίθετα, προκύπτει ότι η «... ΑΕ» υποχρεούται, έναντι καταβολής ανταλλάγματος από το Δήμο ... (52.890,00 ευρώ), στην εκπόνηση, προς αυτόν, συγκοινωνιακής μελέτης για την ανάπτυξη και τη λειτουργία συγκοινωνιακών υποδομών και διαχείριση του περιβάλλοντος σε σχέση με τα χαρακτηριστικά των μετακινήσεων και τη βιώσιμη αστική κινητικότητα. Μελέτες, που είναι ανοικτές στον ανταγωνισμό και παρέχονται ελεύθερα στον ιδιωτικό τομέα από οποιονδήποτε δραστηριοποιούμενο στο σχετικό τομέα μελετητή και πάροχο, που κατέχει τα απαιτούμενα προσόντα. Η συμβολή δε του Δήμου ..., που περιορίζεται στην παροχή υποστήριξης, δια του προσωπικού του προς την «... Α.Ε.», αποτελεί δευτερεύον σκέλος της συμφωνίας και δεν αναιρεί το γεγονός ότι η σύμβαση εμπεριέχει απευθείας ανάθεση υπηρεσιών στην εταιρεία, καθόσον η συμμετοχή του Δήμου δεν αποτιμάται οικονομικά ούτε προσαυξάνει, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, το οικονομικό αντικείμενο της συμφωνίας, το οποίο έχει μονόδρομη κατεύθυνση προς την «... Α.Ε.», ως τίμημα έναντι των υπηρεσιών που θα παρέχουν τα στελέχη της και εξωτερικοί συνεργάτες. Συνεπώς, τα μέρη δεν εκκινούν από την ίδια αφετηρία συμφερόντων, με σκοπό την εκ μέρους τους εκτέλεση κοινής δημόσιας αποστολής, όπως απαιτεί το άρθρο 100 του ν. 3852/2010, αλλά ο Δήμος λειτουργεί ως αναθέτουσα Αρχή, που επιδιώκει την εκτέλεση υπηρεσίας εκ μέρους της «... Α.Ε.». Περαιτέρω, ο Δήμος ... έχει υποτυπώδη συμμετοχή στην επίμαχη ‘’προγραμματική σύμβαση’’, αναλογικά με το συνολικό αντικείμενό της, καθόσον οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνονται από αυτόν συνιστούν εκ του νόμου ή εκ του Ο.Ε.Υ. αυτού προβλεπόμενες υποχρεώσεις, όπως βασίμως υποστηρίζει ο Επίτροπος με το σχετικό λόγο διαφωνίας του. Επίσης, η απευθείας ανάθεση των ανωτέρω μελετών που συνιστούν μελέτες συγκοινωνιακών έργων και κυκλοφοριακές μελέτες δεν είναι νόμιμη, διότι από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν αποδεικνύεται ότι συντρέχει, εν προκειμένω, μία από τις εξαιρετικές περιπτώσεις που ορίζονται στο άρθρο 10 του ν. 3316/2005 για την προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης για την εκτέλεση του ως άνω αντικειμένου της ελεγχόμενης σύμβασης, ούτε άλλωστε ο Δήμος προβάλλει τέτοιον ισχυρισμό. Έξαλλου, δοθέντος ότι σε κάθε περίπτωση, η διαδικασία επιλογής αναδόχου, που ανάγεται στο νόμω βάσιμο της σύμβασης, για την οποία εντέλλεται η ελεγχόμενη δαπάνη, εξετάζεται αυτεπαγγέλτως από το Κλιμάκιο (Πράξη 304/2015 του Κλιμακίου τούτου), η ως άνω απευθείας ανάθεση θα μπορούσε ενδεχομένως να βρει έρεισμα στη προεκτεθείσα διάταξη του άρθρου 268 του Κ.Δ.Κ., καθόσον αφενός μεν το ποσό της ανάθεσης, 43.000,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ, δεν υπερβαίνει το ποσό των 45.000 ευρώ, μέχρι του οποίου είναι επιτρεπτή η απευθείας ανάθεση σε αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία Ο.Τ.Α. εκπόνησης μελέτης ή παροχής υπηρεσιών συναφών ή συνδεόμενων με το αντικείμενο της δραστηριότητάς της, όπως εν προκειμένω, αφετέρου δε οι παρεχόμενες από την ως άνω Επιχείρηση υπηρεσίες συνάδουν με τους καταστατικούς σκοπούς, τους οποίους αυτή επιδιώκει στο πλαίσιο της λειτουργίας της, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου. Εντούτοις, δεν συντρέχει η έτερη προϋπόθεση που θέτει η ανωτέρω διάταξη ως προς το επιτρεπτό της ανάθεσης εκπόνησης μελέτης από το Δήμο σε αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία του, σύμφωνα με την οποία απαιτείται επιπλέον η Επιχείρηση να μπορεί να εκτελέσει την μελέτη με ίδια μέσα, ήτοι με δικό της προσωπικό ή συνεργάτες αντίστοιχου τίτλου σπουδών ή ειδικότητας. Και τούτο διότι, η «... Α.Ε.» δεν είχε, κατά τον κρίσιμο χρόνο της ανάθεσης (δηλ. κατά την υπογραφή της επίμαχης σύμβασης), τη δυνατότητα δι’ ιδίων μέσων (προσωπικού και υλικοτεχνικής υποδομής), αυτοτελούς εκτέλεσης των απορρεουσών από αυτήν υποχρεώσεών της (κατ’ ουσίαν, του κύριου συμβατικού αντικειμένου). Για το λόγο άλλωστε αυτό, προβλέφθηκε στην εν λόγω σύμβαση η δυνατότητα συνεργασίας της Επιχείρησης «με εξωτερικούς συνεργάτες» για την εκπόνηση της επίμαχης μελέτης (περ. 4.2.2.) , χρήση της οποίας έγινε κατά τα προαναφερθέντα, αμέσως μετά την υπογραφή της σύμβασής της με το Δήμο, με την πρόσληψη, με συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, των ως άνω 5 εξωτερικών συνεργατών, το κόστος της αμοιβής των οποίων ανήλθε συνολικά σε 28.300 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), δηλ. πλέον του ημίσεος της αμοιβής της Επιχείρησης από την ως άνω σύμβαση ( 43.000 ευρώ), ενώ, κατά τα προεκτεθέντα, ως εκ των ιδιοτήτων τους και της απασχόλησής τους στην Ομάδα έργου, οι ανωτέρω 5 εξωτερικοί συνεργάτες ανέλαβαν κατ’ ουσίαν τη διεκπεραίωση του κύριου συμβατικού αντικειμένου.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΤΜ.7/5/2018
Προγραμματική σύμβαση....Εξάλλου, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι τα συμβαλλόμενα μέρη έχουν κοινή αφετηρία και ότι συμπράττουν ισόρροπα στη σύμβαση, καθόσον οι μεν καταστατικοί σκοποί της …. Α.Ε. σχετίζονται με τη διοίκηση, καλή λειτουργία των κεντρικών αγορών που η ίδια διαχειρίζεται, η δε συμβολή του Δήμου στην προγραμματική σύμβαση αποτελεί δευτερεύον σκέλος της συμφωνίας. Τούτο αποδεικνύεται από την παρεπόμενη φύση των συμβατικών του υποχρεώσεων, όπως η άσκηση εποπτείας, η εισφορά στοιχείων για την διευκόλυνση της παροχής των συμβατικών υποχρεώσεων της Α.Ε. και η οργάνωση, από κοινού με την αντισυμβαλλόμενη ομάδων εργασίας, καθώς και η συμμετοχή του στην Επιτροπή Παρακολούθησης Έργου, ενώ πρωτεύουσα σημασία, όπως έχει παγίως κριθεί από το παρόν Τμήμα, έχει η καταβολή του συμφωνηθέντος ανταλλάγματος στην αντισυμβαλλόμενη εταιρεία (βλ. Πράξεις 29/2015, 3/2017, 28/2017 VII Τμ. Ελ. Συν.). Περαιτέρω, ο ισχυρισμός ότι το σύνολο των υπηρεσιών που πρόκειται να παρασχεθούν στο πλαίσιο της προγραμματικής σύμβασης θα ανατεθούν μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας είναι απορριπτέος ως ερειδόμενος επί εσφαλμένης προϋπόθεσης, διότι αναφέρεται στην ανάθεση μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας των εκτελεστικών συμβάσεων της προγραμματικής σύμβασης, ενώ με την προσβαλλομένη κρίθηκε ότι μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας, χωρίς την τήρηση διαγωνιστικής διαδικασίας, οι υπηρεσίες που αποτελούν το αντικείμενο της ίδιας της προγραμματικής σύμβασης. Τέλος, ο ισχυρισμός περί συνδρομής λόγων συγγνωστής πλάνης ως προς την κατά προσέγγιση παράθεση του κόστους των συμπεριλαμβανομένων στη σύμβαση αντικειμένων πρέπει να απορριφθεί ως αλυσιτελής, καθόσον και αληθής υποτιθέμενος δεν μπορεί να οδηγήσει σε ανάκληση της προσβαλλόμενης, η οποία ερείδεται σε περισσότερες νομικές βάσεις, ούτε, εξάλλου, μπορεί να γίνει δεκτή η πλάνη των υπηρεσιών του Δήμου ενόψει, ιδίως, και του γεγονότος ότι όμοιο νομικό ζήτημα είχε αντιμετωπιστεί με την 51/2015 Πράξη του Τμήματος, που δεν ανακάλεσε την 141/2015 Πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο VII Τμήμα η οποία αφορούσε σε προγραμματική σύμβαση του ίδιου Δήμου.
ΕλΣυν.Κλ.Τμ.7/265/2017
Εκπόνηση μελέτης και σύμβαση παροχής υπηρεσιών: ..Από τα παραπάνω παρέπεται ότι η κρινόμενη σύμβαση, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό, δεν αποτελεί γνήσια προγραμματική σύμβαση, αλλά κοινή εξ επαχθούς αιτίας δημόσια σύμβαση. Η διαπίστωση αυτή δεν αναιρείται από το γεγονός ότι με το άρθρο 138 του ν. 4070/2012 η «….» μπορεί να μετέχει ως αντισυμβαλλόμενο μέρος σε προγραμματικές συμβάσεις, καθόσον αυτονόητη προϋπόθεση είναι η συναπτόμενη σύμβαση να φέρει ως εκ του αντικειμένου της τα χαρακτηριστικά προγραμματικής, ουδόλως προσδίδει δε σ’ αυτή τη νομική φύση προγραμματικής σύμβασης το γεγονός ότι η «..» συμβάλλεται με κάποιον από τους φορείς που αναφέρονται στο άρθρο 100 του ν. 3852/2010. Σύμφωνα με το τεχνικό της αντικείμενο, η σύμβαση αυτή συνιστά σύνθετη σύμβαση εκπόνησης σύνθετης μελέτης, ήτοι μελέτης που περιλαμβάνει περισσότερες κατηγορίες μελετών του άρθρου 2 ν. 3316/2005 αναφορικά με το έργο της επέκτασης του κοιμητηρίου .., και παροχής συναφών υπηρεσιών, ως τέτοιων νοουμένων των υπηρεσιών που απαιτούνται για την προετοιμασία, τη διεξαγωγή της διαδικασίας ανάθεσης και τη διοίκηση της μελέτης, κυρίως δε για τον καθορισμό των γενικών και ειδικών τεχνικών όρων, με τους οποίους θα εκτελούνταν η σύμβαση ανάθεσης μελέτης, ακολούθως δε για τη διεξαγωγή των διαδικασιών ανάθεσης του συγκεκριμένου τεχνικού έργου, τη διοίκηση των συμβάσεων, την έγκριση των μελετών και την παραλαβή του αντικειμένου της σύμβασης. Η προβλεπόμενη από τον ν. 3316/ 2005 διαδικασία για τη σύναψη αυτής είναι κατ’ αρχήν αυτή του διαγωνισμού, όλως εξαιρετικώς προβλέπεται δε η προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης με συγκεκριμένο ανάδοχο εφόσον συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη, υπό την προϋπόθεση, ωστόσο, στην τελευταία αυτή περίπτωση, ότι η έλλειψη επαρκούς χρόνου δεν ανάγεται σε υπαιτιότητα της αναθέτουσας Αρχής. Εν προκειμένω, ο Σύνδεσμος προσέφυγε στη σύναψη σύμβασης με την ... επικαλούμενος λόγους κατεπείγοντος συνιστάμενους στην επιδείνωση του προβλήματος έλλειψης διαθέσιμων ταφικών τμημάτων, όπως αναφέρεται στο από 16.1.2015 έγγραφο του Τμήματος Κοινωνικής Εξυπηρέτησης αυτού. Ωστόσο, την επικαλούμενη συνδρομή κατεπείγουσας ανάγκης αναιρεί το γεγονός της επί 13 μήνες αναμονής του Συνδέσμου μέχρι την οριστικοποίηση της ηγεσίας της .. προκειμένου να επικαιροποιηθεί η έγκριση σύναψης της μεταξύ τους σύμβασης, ενώ άλλωστε και από το Τμήμα Κοινωνικής Εξυπηρέτησης είχε προταθεί ως μέτρο, πρόσκαιρης έστω, αντιμετώπισης του ζητήματος η αναστολή χορήγησης παράτασης της τριετούς υποχρεωτικής ταφής, συνεπώς επί μη συνδρομής κατεπείγουσας ανάγκης μη νομίμως προσέφυγε ο Σύνδεσμος στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης. Κατ’ ακολουθία η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη, συνεπώς αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/120/2018
Προγραμματική σύμβαση. Με τα ανωτέρω δεδομένα δεν προκύπτει ότι οι επίμαχες εξειδικευμένης φύσης εργασίες ανήκουν στα καθήκοντα των υπαλλήλων του Δήμου, ούτε άλλωστε προβάλλεται ότι εμπίπτουν στην αρμοδιότητα ορισμένης Διεύθυνσής του. Περαιτέρω, από το περιεχόμενο της ελεγχόμενης σύμβασης προκύπτει ότι αυτή, αν και φέρεται ως προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, συνιστά απευθείας ανάθεση παροχής υπηρεσιών από τον Δήμο ... στη «...Α.Ε.», η οποία διενεργήθηκε κατά παράβαση των διατάξεων του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, από τη διαμόρφωση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων, προκύπτει ότι δεν πρόκειται για περίπτωση συνεργασίας φορέων που εκκινούν από την ίδια αφετηρία συμφερόντων με σκοπό, με την αλληλοσυμπλήρωση αρμοδιοτήτων ή οικονομικοτεχνικών μέσων, την από κοινού εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους. Το γεγονός δε ότι η συμμετοχή της συγκεκριμένης αναπτυξιακής εταιρείας γίνεται σε εκπλήρωση του καταστατικού της σκοπού δεν αρκεί για την παραδοχή ότι τα συμβαλλόμενα μέρη εκκινούν από κοινή αφετηρία (Ε.Σ. VII Τμ. Πράξη 29/2016). Αντίθετα, προκύπτει ότι ο Δήμος ... λειτουργεί ως αναθέτουσα αρχή που επιδιώκει, έναντι καταβολής ανταλλάγματος (198.400 ευρώ συμπεριλαμβα-νομένου Φ.Π.Α.), την εκτέλεση εκ μέρους της αντισυμβαλλόμενης εταιρείας που επέχει απλώς θέση παρόχου υπηρεσιών, των εργασιών που περιγράφονται ανωτέρω. Η ουσιαστική συμβολή, μάλιστα, του Δήμου εξαντλείται στη χρηματοδότηση της σύμβασης, καθώς η παροχή διευκολύνσεων και η συμμετοχή σε ομάδες παρακολούθησης που αναγράφεται μεταξύ των υποχρεώσεών του, συνιστά όλως τυπική συνεισφορά (ΚΠΕΔ VII Τμ. 10/2018 ). Στην ερμηνευτική εκδοχή περί του αληθούς χαρακτήρα της επίμαχης σύμβασης συνηγορούν, άλλωστε, αφενός μεν η επιβάρυνση του ποσού του προϋπο-λογισμού αυτής με Φ.Π.Α., ο οποίος επιβάλλεται στις δημόσιες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, όχι όμως και στις προγραμματικές συμβάσεις, αφετέρου δε το γεγονός ότι η υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου δεν προϋποθέτει την περαιτέρω σύναψη εκτελεστικών συμβάσεων, αλλά εξαντλείται στην εκτέλεση αυτής (Ε.Σ. VII Τμ. Πράξη 29/2015, ΚΠΕΔ VII Τμ. 17/2017, 248, 12/2016, 350/2015). (..) Ενόψει των προαναφερομένων, η εν λόγω σύμβαση έχει το χαρακτήρα δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών, η οποία ανατέθηκε απευθείας στην ως άνω αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία, χωρίς να συντρέχουν οι προς τούτο προβλεπόμενες στο ν. 4412/2016 προϋποθέσεις για την απευθείας ανάθεσή της…. Κατ’ ακολουθία, η σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/17/2017
ΜΕΛΕΤΗ.(Προγραμματική σύμβαση).Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι από το περιεχόμενο της ελεγχόμενης σύμβασης συνάγεται, κατά ορθό νομικό χαρακτηρισμό αυτής, ότι, αν και φέρεται ως προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, αυτή συνιστά, κατ’ ουσίαν, απευθείας ανάθεση από το Δήμο στο …/Ε.Λ.Κ.Ε. μελετών του άρθρου 2 παρ. 2 του ν. 3316/2005,(..) Στο πλαίσιο αυτό, οι ανατεθείσες με την ελεγχόμενη σύμβαση μελέτες δεν περιέχουν το στοιχείο της πρωτοτυπίας και, ως εκ τούτου, δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν ερευνητικές, καθόσον, όπως προκύπτει από το εκτεθέν στην προηγούμενη σκέψη περιεχόμενό τους, πρόκειται για απλό και με γνωστές ήδη μεθόδους συνδυασμό κεκτημένων γνώσεων, για την αντιμετώπιση ενός μεμονωμένου ζητήματος με συγκεκριμένο αντικείμενο (διερεύνηση και αποτύπωση της κυματικής διαταραχής της Δυτικής Χερσαίας Ζώνης του Λιμένα ... και σχεδιασμό των απαιτούμενων έργων βελτίωσης αυτού), στην εφαρμογή του οποίου ουσιαστικά εξαντλείται, ούτε, εξάλλου, στα έγγραφα της διαδικασίας ανάθεσης της σύμβασης, γίνεται επίκληση λόγων που θα μπορούσαν να τους προσδώσουν ερευνητικό χαρακτήρα (ad hoc Πράξη 159/2015 του Κλιμακίου τούτου). Τέλος, ο ισχυρισμός του Δήμου ότι το …/Ε.Λ.Κ.Ε. αποτελεί, τόσο από πλευράς εμπειρίας και τεχνογνωσίας, όσο και από πλευράς κατοχής κατάλληλου επιστημονικού προσωπικού και χρήσης των πλέον σύγχρονων μεθόδων, τον πλέον εξειδικευμένο φορέα στα θέματα που του ανατέθηκαν, θα μπορούσε να αξιολογηθεί, σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ.6 του ν. 3316/2005, ως κριτήριο που σχετίζεται με την ποιότητα της μελέτης, στο πλαίσιο διαγωνιστικής διαδικασίας, που θα μπορούσε να διενεργηθεί σύμφωνα με τις διατάξεις του ως άνω Νόμου.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/307/2019
Προγραμματική σύμβαση..:Με δεδομένα αυτά, η προπεριγραφείσα σύμβαση καθιερώνει οριζόντια συνεργασία μεταξύ αναθετουσών αρχών, σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 4 του ν. 4412/2016, που εξαιρείται από το πεδίο εφαρμογής του νόμου αυτού. Και τούτο, διότι α) πρόκειται για σύμβαση που έχει συναφθεί αποκλειστικά μεταξύ αναθετουσών αρχών, οι οποίες έχουν ως κοινό στόχο την ανάπτυξη της κοινής, κατά το μέρος που αλληλοκαλύπτεται, γεωγραφικής περιοχής ευθύνης τους. Συνεπώς, με τη συγκεκριμένη σύμβαση, οι αντισυμβαλλόμενοι αποβλέπουν στην από κοινού (συνεργατική) εκτέλεση των υπηρεσιών που κάθε φορέας είναι αρμόδιος, σύμφωνα με τον νόμο και τις καταστατικές του διατάξεις, να παρέχει, στο μέτρο που του αναλογεί, για τη διασφάλιση της επίτευξης του ως άνω κοινού σκοπού δημοσίου συμφέροντος, που εν προκειμένω εξειδικεύεται στην ανάπτυξη και αξιοποίηση της περιοχής ... του Δήμου .... Η δε παροχή, δυνάμει της συνεργασίας αυτής, τεχνικής υποστήριξης στον Δήμο από την «...» συνιστά απλώς το μέσο, που αυτή θέτει σε εφαρμογή, για την επίτευξη της κοινής θεσμικής αποστολής τους. β) Η υλοποίηση της συνεργασίας αυτής εξυπηρετεί αποκλειστικά σκοπούς δημοσίου συμφέροντος στο μέτρο που επιδιώκεται η ορθολογική διαχείριση και ανάπτυξη της προαναφερθείσας μαρμαροφόρου περιοχής και κατ’ επέκταση η επιτυχέστερη διεκδίκηση πόρων για την ανάπτυξη των αναγκαίων υποδομών. γ) Οι συμβαλλόμενες αναθέτουσες Αρχές δεν εκτελούν τις κρίσιμες δραστηριότητές τους στην ελεύθερη αγορά. δ) Με τη σύναψη της σύμβασης αυτής κανένας ιδιωτικός πάροχος υπηρεσιών δεν περιέρχεται σε πλεονεκτική θέση έναντι των ανταγωνιστών του δεδομένου ότι η ως άνω αναπτυξιακή επιχείρηση, ως αναθέτουσα Αρχή, κατά τους όρους του άρθρου 2 παρ. 1 του ν. 4412/2016, οφείλει, κατά τις συναλλαγές της με τρίτους, οι οποίες είναι, ενδεχομένως, αναγκαίες για την επιτέλεση των καθηκόντων που της ανατίθενται με την ελεγχόμενη σύμβαση, να τηρεί τις διατάξεις περί σύναψης δημοσίων συμβάσεων (βλ. Ε.Σ. Πρ. VII Τμ. 19/2019, Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 15/2019). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η δαπάνη που εντέλλεται με το 8, οικονομικού έτους 2019, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου ... είναι νόμιμη και αυτό πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/383/2022
ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η … Α.Ε., μετά την αποξένωσή της από την κυριότητα του Δικτύου Διανομής και σύμφωνα με το άρθρο 3 του καταστατικού της, έχει ως κύριο σκοπό την άσκηση βιομηχανικής και εμπορικής δραστηριότητας που συνίσταται στην παραγωγή και εμπορία ηλεκτρικής ενέργειας εντός μίας πλήρως απελευθερωμένης σχετικής αγοράς. Επιπλέον, μετά τις ανωτέρω αναφερόμενες εξελίξεις στη μετοχική σύνθεση της εταιρείας, το Ελληνικό Δημόσιο έχει απωλέσει τον έλεγχο επί της απόλυτης πλειοψηφίας του μετοχικού κεφαλαίου της, δεν διατηρεί ειδικά ή αποκλειστικά προνόμια ως προς τη διοίκηση και εποπτεία της εταιρείας λόγω της μετοχικής του ιδιότητας και δεν χρηματοδοτεί με οποιονδήποτε τρόπο τη δραστηριότητά της.(...)Δεν έχει ένα σαφώς οριοθετημένο αντικείμενο, αλλά αρκείται σε μια όλως αόριστη αναφορά επιμέρους γενικών κατηγοριών εργασιών, ενώ περαιτέρω, δεν αναφέρεται πηγή χρηματοδότησης ούτε, εξάλλου, προβλέπεται συγκεκριμένος προϋπολογισμός, με αποτέλεσμα να είναι ανέφικτος ο έλεγχος της έκτασης της επαγόμενης δημοσιονομικής επιβάρυνσης, τούτο δε, κατά παραβίαση της συνταγματικής αρχής της διαφανούς και χρηστής διαχείρισης του δημοσίου χρήματος(...)Συνεπώς, η εν λόγω σύμβαση δεν αποτελεί νόμιμη περίπτωση προγραμματικής συμφωνίας, ήτοι σύμβασης οριζόντιας συνεργασίας που συνάπτεται αποκλειστικά μεταξύ αναθετουσών Αρχών προς επιδίωξη ενός από κοινού επιδιωκόμενου σκοπού δημοσίου συμφέροντος ... Αντιθέτως, με το ως άνω όλως ελλειπτικό περιεχόμενο η εν λόγω συμφωνία αφορά, κατ’ ουσίαν, σε έναν μηχανισμό απευθείας αναθέσεων εργασιών σε ιδιώτη οικονομικό φορέα κατά παραβίαση των διατάξεων του ενωσιακού δικαίου που προσδιορίζουν τη διαδικασία ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων ... και αποτελούν αναπόσπαστο πλέον τμήμα του εσωτερικού δικαίου με αυξημένη τυπική ισχύ, όπερ συνεπάγεται ότι είναι ανεπίτρεπτη οιαδήποτε (ακόμη και νομοθετική) παρέκκλιση από αυτές.Απαραδέκτως υποβάλλεται για έλεγχο το υποβληθέν, με το από 8.6.2022 έγγραφο των Αναπληρωτή Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Διευθύνοντα Συμβούλου της εταιρείας … Α.Ε., σχέδιο σύμβασης καθ’ ο μέρος αφορά σε συμφωνία αγοράς μετοχών.Κωλύεται η υπογραφή του ως άνω σχεδίου σύμβασης καθ’ ο μέρος αφορά στην εκτέλεση των εργασιών που προβλέπονται στους όρους 6.4.3. και 6.4.4. αυτού.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/725/2019
Προγραμματική σύμβαση...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο είναι κατά χρόνο αναρμόδιο να ελέγξει την πρώτη φάση του διαγωνισμού για την επιλογή των αναδόχων των προκαταρκτικών μελετών, καθώς έχουν ήδη υπογραφεί και εκτελεστεί οι σχετικές από 22.11.2018 συμβάσεις μεταξύ της Περιφέρειας ... και των τριών αναδόχων. Περαιτέρω, οι συμβάσεις αυτές είναι άκυρες, καθώς δεν υποβλήθηκαν πριν την υπογραφή τους για έλεγχο νομιμότητας στο αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ. 1 έως 4 του ν. 4129/2013, παρότι η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη του διαγωνισμού ανερχόταν σε 1.000.000 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.). Ως εκ τούτου, οι συμβάσεις αυτές, καθώς και οι βάσει αυτών εκπονηθείσες προκαταρκτικές μελέτες, δεν μπορούσαν να αποτελέσουν νόμιμο έρεισμα για τη συμμετοχή των τριών επιλεγέντων αναδόχων στη δεύτερη φάση της διαδικασίας για την ανάθεση των υπολοίπων σταδίων της μελέτης. Συνακόλουθα, είναι μη νόμιμη και η .... απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ..., με την οποία κατακυρώθηκε η ανάθεση των υπολοίπων σταδίων της μελέτης στη σύμπραξη .... Κατά τη γνώμη όμως του Προέδρου του Τμήματος, παραδεκτώς ελέγχονται στο παρόν στάδιο οι πράξεις της πρώτης φάσης της διαγωνιστικής διαδικασίας, πλην μη νομίμως έγινε δεκτή η προσφορά της σύμπραξης .... κατά την πρώτη φάση του διαγωνισμού, αφού η σύμπραξη αυτή, ενώ εκκρεμούσε ο έλεγχος των προσφορών των υποψηφίων από την Επιτροπή Διαγωνισμού, μετέβαλε τη στελέχωση της δηλωθείσας με την τεχνική προσφορά της ομάδας μελέτης για την κατηγορία 20, χωρίς να επικαλείται λόγο ανωτέρας βίας για την μεταβολή αυτή, σύμφωνα με το άρθρο 18 παρ. 3 του ν. 3316/2005, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο τέταρτο παρ. 4 εδ. α΄ του ν. 3621/2007. Συνακόλουθα, είναι μη νόμιμη η συμμετοχή της σύμπραξης αυτής στη δεύτερη φάση του διαγωνισμού και, ως εκ τούτου, είναι νη νόμιμη και η .... κατακυρωτική απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ...Κατ` ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο απέχει του ελέγχου της πρώτης φάσης της διαδικασίας ανάθεσης, ενώ κρίνει ότι συντρέχει ουσιώδης πλημμέλεια στην ελεγχθείσα δεύτερη φάση της διαδικασίας, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στην προηγούμενη σκέψη.
ΕΣ/ΤΜ.7/12/2018 (σε συμβούλιο)
Προγραμματική σύμβαση.(..) επιδιώκεται η ανάκληση της 10/2018 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα τούτο...το Κλιμάκιο προέβαλε ότι με την ως άνω προγραμματική σύμβαση υποκρύπτεται η σύναψη δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών του άρθρου 2 παρ. 9 του ν. 4412/2016, για την οποία ο αιτών Δήμος όφειλε να διενεργήσει συνοπτικό (πρόχειρο) διαγωνισμό, δεδομένου ότι αφενός δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις εφαρμογής των παρ. 1, 3 και 4 του άρθρου 12 του νόμου αυτού, ούτως ώστε η προγραμματική αυτή σύμβαση να θεωρηθεί ως σύμβαση οιωνεί αυτεπιστασίας (in house) ή σύμβαση συνεργασίας μεταξύ αναθετουσών αρχών(..)Με τα δεδομένα αυτά η συγκεκριμένη σύμβαση, που συνήφθη μεταξύ του αιτούντος Δήμου και της αιτούσας αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας Ο.Τ.Α., αφενός δεν συνιστά προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, αφετέρου ως τέτοια δεν εμπίπτει σε κανέναν από τους αναφερόμενους στο άρθρο 12 του ν. 4412/2016 συμβατικούς τύπους, τους οποίους ο νόμος αυτός εξαιρεί από το πεδίο εφαρμογής του. Τούτο, διότι από το αντικείμενο της ανωτέρω συναφθείσας σύμβασης και κυρίως από τη διαμόρφωση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων μερών, προκύπτει ότι αυτά δεν εκκινούν από την ίδια αφετηρία συμφερόντων με σκοπό την από κοινού, δια της αλληλοσυμπλήρωσης αρμοδιοτήτων ή οικονομοτεχνικών μέσων, εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους, ούτε συμβάλλουν με ισορροπημένο τρόπο στην υλοποίηση του αντικειμένου της σύμβασης.(..)Ενόψει των προαναφερομένων, η εν λόγω σύμβαση έχει το χαρακτήρα δημόσιας σύμβασης παροχής τεχνικών υπηρεσιών συναφών με την εκπόνηση μελέτης, η οποία ανατέθηκε απευθείας στην αιτούσα αναπτυξιακή ανώνυμη εταιρεία, χωρίς, με βάση τα πραγματικά περιστατικά που προεκτέθηκαν, να συντρέχουν οι προς τούτο προβλεπόμενες στο ν. 4412/2016 προϋποθέσεις για την απευθείας ανάθεσή της...Απορρίπτει την αίτηση του Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού με την επωνυμία «Δήμος ...» και της αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας...
ΕΣ/ΕΒΔΟΜΟ ΤΜΗΜΑ/129/2024
Αποκατάσταση και αναβάθμιση Ιαματικών Λουτρών (...)Η σύμβαση οριζόντιας συνεργασίας πληροί το σύνολο των κριτηρίων που θέτει η παρατεθείσα ανωτέρω παρ. 4 του εν λόγω άρθρου 12 του ν. 4412/2016 και νομίμως συνάπτεται χωρίς διαγωνισμό, εξερχόμενη του πεδίου εφαρμογής των ρυθμίσεων του δικαίου της Ένωσης που διέπουν τις ανταγωνιστικές διαδικασίες ανάθεσης. Εξάλλου, το γεγονός ότι οι προσφεύγοντες διέλαβαν ως νομική βάση για τη σύναψη της μεταξύ τους σύμβασης το άρθρο 100 του ν. 3852/2010 και ο χαρακτηρισμός της ως «προγραμματικής» δεν αποκλείει, τον ορθό νομικό χαρακτηρισμό της εν λόγω σύμβασης από το Δικαστήριο. Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της σύμβασης του Αναπτυξιακού Οργανισμού Ο.Τ.Α. με την επωνυμία «. Α.Ε.- ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΣ ..» με αντικείμενο την εκτέλεση του έργου με τίτλο «Αποκατάσταση και αναβάθμιση Ιαματικών Λουτρών ».Η ανωτέρω Απόφαση ανακαλεί την Πράξη του αρμοδίου Επιτρόπου.
ΕλΣυνΚλ.Τμ.7/111/2018
Σύμβαση απευθείας ανάθεσης υπηρεσιών: Με αυτά τα δεδομένα, η υπό κρίση σύμβαση δεν αποτελεί προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν.3852/2010, αλλά συνιστά αμφοτεροβαρή εξ επαχθούς αιτίας σύμβαση απευθείας ανάθεσης υπηρεσιών. Τούτο διότι, από το αντικείμενό της και κυρίως από τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συμβαλλομένων, προκύπτει ότι η εταιρεία αναλαμβάνει, έναντι ανταλλάγματος, την παροχή συγκεκριμένης υπηρεσίας προς το Δήμο, δηλαδή την εξεύρεση του κατάλληλου επιστημονικού προσωπικού και περαιτέρω τη σύνταξη και υποβολή της προαναφερθείσας μελέτης, ενώ η συμβολή του Δήμου περιορίζεται στη, δευτερευούσης σημασίας και σε κάθε περίπτωση αόριστη, διατύπωση προτάσεων για την υλοποίηση της μελέτης και παροχή κάθε δυνατής βοήθειας. Επομένως, δοθέντος ότι η εταιρεία στην ουσία αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου την εκτέλεση της υπηρεσίας και ο Δήμος υποχρεούται απλά να καταβάλει το αντάλλαγμα, οι συμβαλλόμενοι δεν έχουν την ίδια αφετηρία συμφερόντων, με σκοπό την εκ μέρους τους εκτέλεση κοινής δημόσιας αποστολής, όπως απαιτείται από το άρθρο 100 του ν.3852/2010, αλλά ο Δήμος λειτουργεί ως αναθέτουσα αρχή, που επιδιώκει την εκτέλεση της υπηρεσίας εκ μέρους της «...». (...)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.