Προμήθεια καυσίμων κίνησης Πολεμικών Πλοίων και Πλωτών Μέσων Λ.Σ. – ΕΛ.ΑΚΤ.(....)Συνεπώς, παρά το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός της σύμβασης δεν μεταβάλλεται, η αποδοχή του νέου συντελεστή συνεπάγεται ουσιώδη υπέρ του αναδόχου μεταβολή της οικονομικής ισορροπίας της αρχικής συμφωνίας – πλαίσιο, όχι μόνο κατά τρόπο μη προβλεπόμενο σε αυτή, αλλά κατά παράβαση της ρητής πρόβλεψης της διακήρυξης (σημείο 3 των Ειδικών Όρων «Παράρτημα Γ» του διαγωνισμού) περί δεσμευτικότητας της τιμής PREMIUM που προσέφερε η ανάδοχος.Το ανωτέρω συμπέρασμα δεν ανατρέπεται από το γεγονός ότι κατά τη διαγωνιστική διαδικασία που προηγήθηκε της υπογραφής της συμφωνίας – πλαίσιο δεν αναπτύχθηκε ανταγωνισμός λόγω της μοναδικότητας της κατατεθείσας εκ μέρους της αναδόχου προσφοράς, καθώς η μεταβολή της οικονομικής ισορροπίας της σύμβασης συνιστά αυτοτελή λόγο, η συνδρομή του οποίου καθιστά απαγορευτική την τροποποίηση  αυτής. Πέραν τούτου, η αναθέτουσα Αρχή δεν επικαλείται συνδρομή εξαιρετικών περιστάσεων απρόοπτης μεταβολής των συνθηκών που επέφεραν μεταβολή του οικονομικού θεμελίου της αρχικής συμφωνίας, ώστε να δύναται να εξετασθεί ο τυχόν δικαιολογημένος χαρακτήρας της προτεινόμενης μεταβολής. Αντιθέτως, ο ισχυρισμός της αναδόχου ότι η ανάγκη τροποποίησης προέκυψε λόγω προφανούς παραδρομής κατά τη σύνταξη της οικονομικής της προσφοράς, ο οποίος έγινε αποδεκτός από την αναθέτουσα Αρχή, και αληθής υποτιθέμενος, ανάγεται σε λόγο που εμπίπτει στη σφαίρα της επιχειρηματικής της ευθύνης και δεν θα ήταν νοητό να συνεπάγεται την τροποποίηση δημόσιας σύμβασης εις τρόπον ώστε να συνεπάγεται την οικονομική επιβάρυνση του Δημοσίου.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου Α΄ Τροποποίησης της της 12/2020 συμφωνίας - πλαίσιο μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου δια του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού και της … για την προμήθεια καυσίμων κίνησης Πολεμικών Πλοίων και Πλωτών Μέσων Λ.Σ. – ΕΛ.ΑΚΤ..

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΙΣ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ(ΠΕΜΠΤΟ ΔΙΑΚΟΠΩΝ)/1277/2021 ΚΑΙ ΕΣ/Α'ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜ/178/2022

Μέρος των εργασιών της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης έχει ήδη εκτελεσθεί. Κατά συνέπεια, το Κλιμάκιο έχει καταστεί κατά χρόνο αναρμόδιο να επιληφθεί του ελέγχου νομιμότητας της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης και οφείλει να απόσχει αυτού, αφού, ανεξαρτήτως της συνδρομής ή μη των νομίμων προϋποθέσεων για τη σύναψή της και του αν αυτή έχει υπογραφεί, η σύμβαση αυτή αφορά σε εργασίες που έχουν ήδη αρχίσει να εκτελούνται σε χρόνο προγενέστερο της υποβολής της για προληπτικό έλεγχο ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Παροχή υπηρεσιών...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση, όπως το αντικείμενο αυτής εκτέθηκε στη σκέψη ΙΙΙ της παρούσας, δεν έχει το χαρακτήρα σύμβασης έργου, αλλά αυτόν της σύμβασης παροχής υπηρεσιών και ως εκ τούτου δεν υπάγεται στο νομικό καθεστώς των δημοσίων έργων, με αποτέλεσμα να υπάρχουν όροι στη σχετική διακήρυξη και το οικείο σχέδιο σύμβασης, οι οποίοι δεν έχουν συμπεριληφθεί νομίμως, δοθέντος ότι προσήκουν σε σύμβαση έργου. (πρβλ. VI Τμήμα 10/2009). Ειδικότερα, στο άρθρο 20 της διακήρυξης «Σύστημα Διαγωνισμού» προβλέπεται ότι θα ισχύει η Νομοθεσία περί εκτελέσεως Δημοσίων Έργων, ενώ και το άρθρο 6 παρ. 45 αυτής προβλέπει ότι «η αμοιβή του αναδόχου θα αναπροσαρμόζεται σύμφωνα με τις διατάξεις περί αναθεώρησης τιμών για τα Δημόσια Έργα». Εξάλλου, στη Συγγραφή Υποχρεώσεων προβλέπεται στο άρθρο 4.2 ότι «για τις πληρωμές του αναδόχου ισχύουν οι διατάξεις του ν. 1418/1985 και π.δ. 609/1985» και στο άρθρο 4.4 ότι «οι τυχόν νέες τιμές μονάδος συντάσσονται υποχρεωτικά σύμφωνα με το άρθρο 43 του π.δ. 609/1985». Περαιτέρω, στο Τιμολόγιο Μελέτης ορίζεται στο άρθρο 2 μστ΄ ότι «οι δαπάνες που δεν κατονομάζονται στην παρούσα ρητά, …. καταβάλλονται στον ανάδοχο μέσω της καταβολής του εργολαβικού ανταλλάγματος». Τέλος, και στο οικείο σχέδιο σύμβασης έχουν συμπεριληφθεί όροι περί εργολαβικού οφέλους και αναθεώρησης. Οι ως άνω μη νόμιμοι όροι της διακήρυξης και του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, αναγόμενοι στον προσδιορισμό του οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης και στη συνομολόγηση της αμοιβής του αναδόχου, αποτελούν ουσιώδες και αναπόσπαστο στοιχείο της ελεγχόμενης διαδικασίας και του σχεδίου σύμβασης. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η διαδικασία που τηρήθηκε για την ανάθεση των εν λόγω υπηρεσιών δεν είναι νόμιμη και το υποβληθέν σχέδιο σύμβασης μεταξύ του Ενιαίου Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων Νομού .... και της «…..» δεν πρέπει να υπογραφεί.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/2704/2010

Παροχή υπηρεσιών φύλαξης:..Ο αναθέτων φορέας, κρίνοντας έστω και σιωπηρά ότι η ως άνω προσφορά της αναδόχου δεν είναι ασυνήθιστα χαμηλή ενόψει του προβλεπόμενου σε αυτή χαμηλού διοικητικού κόστους και εργολαβικού κέρδους ίσου με ποσοστό 1,2% και 1% αντίστοιχα επί του συνολικού τιμήματος, δεν υπερέβη τα άκρα όρια της διακριτικής του ευχέρειας, καθόσον: α) δεν υποβλήθηκαν ενστάσεις κατά της αξιολόγησης της οικονομικής προσφοράς της αναδόχου, (βλ. άρθρο 17 της Διακήρυξης), β) το ύψος της οικονομικής προσφοράς της αναδόχου που ανέρχεται σε 58.259,24 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. δεν αποκλίνει ουσιωδώς από το ύψος της προϋπολογιζόμενης με βάση τη διακήρυξη δαπάνης ίσης με 66.960,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. (πρβλ. απόφαση Ελ. Συν. VI Τμ. 1724/2012, Ε.Α. ΣτΕ 127/2009), γ) στην οικονομική προσφορά της αναδόχου προβλέπεται εργολαβικό κέρδος, έστω και μικρό, δεδομένου ότι το ζήτημα του ύψους του εργολαβικού κέρδους ανάγεται στον επιχειρηματικό κίνδυνο που αναλαμβάνει ο οικονομικός φορέας που συμμετέχει σε ένα δημόσιο διαγωνισμό (βλ. απόφαση Ελ. Συν. VI Τμ. 2090/2011, πρβλ. Ε.Α. ΣτΕ 792/2008, 974/2007) και δ) στην ανωτέρω οικονομική προσφορά έχουν συνυπολογισθεί, πέραν του εργολαβικού οφέλους, όλα τα με βάση το άρθρο 68 παρ. 1 του ν. 3863/2010 (ΦΕΚ Α΄ 115/15.7.2010) απαιτούμενα λοιπά στοιχεία, δηλαδή οι νόμιμες αποδοχές των εργαζομένων, οι νόμιμες υπέρ Δημοσίου και τρίτων κρατήσεις και το τυχόν, λοιπό εύλογο διοικητικό κόστος παροχής των προς ανάθεση υπηρεσιών. Επομένως, ο α΄ λόγος της Επιτρόπου δεν ευσταθεί.β) Όπως προκύπτει από τα εκτιθέμενα στην 6η σκέψη, η οικονομική προσφορά της φερομένης ως δικαιούχου διαμορφώθηκε με βάση τα κατώτατα όρια αποδοχών για εργαζομένους κάτω των 25 ετών. Βάσει, δε, των δεδομένων αυτών, τα οποία, σύμφωνα με το άρθρο 68 παρ. 3 του ν. 3863/2010, αποτελούν ουσιώδες και απαιτούμενο επί ποινή ακυρότητας στοιχείο της συμβάσεως, συνήφθη και η 3572/2018 μεταξύ του ΕΙΚ και της εταιρείας σύμβαση. Ενόψει, όμως, της επιλογής ως κριτηρίου αναθέσεως αυτού της χαμηλότερης τιμής, καθώς επίσης και της υποχρεώσεως των διαγωνιζομένων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 68 του ν. 3863/2010, να υπολογίσουν στην προσφορά τους εύλογο ποσοστό διοικητικού κόστους, αναλωσίμων και εργολαβικού κέρδους, η απασχόληση από την ανάδοχο εταιρεία, κατά την εκτέλεση της συμβάσεως, εργαζομένων άνω των 25 ετών, συνιστά ουσιώδη τροποποίηση της οικείας συμβάσεως (πρβλ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. στο IV Τμ. Πρ. 80, 34/2017, 172/2016, 247, 32/2015, 143/2014). (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί.

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΜΙΣΘΩΣΗ:Με τα δεδομένα αυτά, με το υπό έλεγχο σχέδιο σύμβασης επέρχεται μετατροπή της αρχικής 48417/16.7.2014 σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης σε σύμβαση υπομίσθωσης. Επομένως αυτό αφορά, παρά την αφαίρεση των ανωτέρω αναφερόμενων όρων, σε μια εντελώς νέα συμβατική σχέση, η οποία αφενός εξέρχεται της αρχικής διαγωνιστικής διαδικασίας, της σχετικής διακήρυξης και της προσφοράς που αξιολογήθηκε στο πλαίσιο αυτής και αφετέρου αποδυναμώνει τη θέση του Δήμου με τη μεταβολή της οικονομική ισορροπίας της σύμβασης υπέρ της αντισυμβαλλόμενης αυτού εταιρείας.(..)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου τροποποίησης της 48417/16.7.2014 σύμβασης μεταξύ του Δήμου …. και της εταιρείας «...».(Ανακλήθηκε με την 1390/2017 πράξη του VI' Τμήματος του ΕΣ.)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:τροποποίηση της προγραμματικής σύμβασης «Υλοποίηση Προγράμματος ΠΡΟΣΟΨΗ, Ολοκληρωμένη Αστική – Αισθητική αναβάθμιση όψεων κτιρίων του Δήμου Αθηναίων»(...)Με την έννοια αυτή, ως ουσιώδης τροποποίηση θεωρείται η μεταβολή ουσιωδών όρων κύριας προγραμματικής σύμβασης, η νομιμότητα των οποίων επιβάλλεται να ελεγχθεί προσυμβατικά, ενώ, αντιθέτως, δεν ελέγχονται οι τροποποιήσεις παρεπόμενων συμβατικών όρων(...)Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η επίμαχη τροποποίηση, η οποία ανάγεται στις προϋποθέσεις επιλεξιμότητας ορισμένης δαπάνης από εκείνες που έχουν περιληφθεί στο Πρόγραμμα, αφορά όχι σε ουσιώδη, αλλά σε παρεπόμενο συμβατικό όρο και δεν συνεπάγεται καμία μεταβολή στους κύριους (ουσιώδεις) όρους της προγραμματικής σύμβασης, όπως τους σχετικούς με τον ορισμό των συμβαλλόμενων μερών και των υποχρεώσεων αυτών, τη διάρκεια και τον προϋπολογισμό της σύμβασης.Αποφαίνεται ότι απαραδέκτως υποβάλλεται ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας το υποβληθέν σχέδιο τροποποίησης της προγραμματικής σύμβασης

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Τούτων δοθέντων, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι η αρμοδίως εγκριθείσα και υποβληθείσα για έλεγχο τροποποίηση της με αρ. πρωτ. 2772/3.3.2022 σύμβασης αφορά αποκλειστικώς την παράταση του συμβατικού χρόνου παράδοσης του υπό προμήθεια εξοπλισμού, κατ’ αποδοχή σχετικού αιτήματος της αναδόχου, που υποβλήθηκε πριν από τη λήξη του αρχικού χρόνου παράδοσης και επί του οποίου γνωμοδότησε θετικά η Επιτροπή Παρακολούθησης και Παραλαβής συμβάσεων προμηθειών της αναθέτουσας Αρχής, χωρίς να επιφέρει μεταβολή στο οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης. Συνακόλουθα και δοθέντος ότι η εν λόγω τροποποίηση ανάγεται σε ζητήματα εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης που ρυθμίζονται από τις διατάξεις του ν. 4412/2016 και δεν μεταβάλλει ουσιώδεις όρους αυτής, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα γενόμενα δεκτά στη σκέψη 1 της παρούσας, η υποβληθείσα τροποποιητική σύμβαση δεν πληροί της προϋποθέσεις υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο, σύμφωνα με το άρθρο 324 παρ. 5 του ν. 4700/2020 (βλ. ΕλΣυν ΣΤ΄ Κλιμ. 134/2022, πρβλ. ΣΤ΄ Κλιμ. 314/2022).

Καταβολή μισθοδοσίας:(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι: α) το ένταλμα της πρώτης μισθοδοσίας (μηνός Ιανουαρίου 2018 - Χ.Ε. 9/2018), του φερόμενου ως δικαιούχου υπαλλήλου, μετά τη συντελεσθείσα υπηρεσιακή μεταβολή, ήτοι μετά τη μετατροπή της σύμβασης εργασίας του ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου από μερικής σε πλήρους απασχόλησης, ελέγχθηκε από τον αρμόδιο Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου και θεωρήθηκε, καθώς η σχετική δαπάνη κρίθηκε νόμιμη και β) δεν μεσολάβησε άλλη υπηρεσιακή μεταβολή, κρίνει ότι το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής, με το οποίο εντέλλεται, το πρώτον, η καταβολή διαφοράς αποδοχών, για το χρονικό διάστημα από 10.1.2018 έως 31.1.2018, λόγω αυτόματης μισθολογικής μεταβολής, συνεπεία της συμπλήρωσης του απαιτούμενου χρόνου υπηρεσίας στο 1ο μισθολογικό κλιμάκιο, χωρίς την προηγούμενη έκδοση οποιασδήποτε διοικητικής πράξης που συνιστά υπηρεσιακή μεταβολή, δεν υπάγεται στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά, δεν καταλείπεται πεδίο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας επί του υποβληθέντος φακέλου στο παρόν Κλιμάκιο, καθώς, όπως και οι ίδιοι οι ανωτέρω συμβαλλόμενοι συνομολογούν, η φερόμενη ως “2η συμπληρωματική σύμβαση”, που ενσωματώνει την κατ’ αποκοπή “δαπάνη δυσμενών συνθηκών” των 305.304,58 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.), συνιστά, κατ’ ουσίαν, την εξισωτική τακτοποίηση των εκατέρωθεν παροχών, κατόπιν διαπραγμάτευσης και συμβιβαστικής -μεταξύ των συμβαλλομένων - αντιμετώπισης της διαταραχθείσας ισορροπίας της σύμβασης, με την τελικώς επιτευχθείσα συμφωνία τους στο ανωτέρω ύψος του μέλλοντος να καταβληθεί διορθωτικού ποσού. Πρόκειται δηλαδή για αποκαταστατικό μέτρο, κατ’ επίκληση των άρθρων 200, 288 και 388 ΑΚ, της - κατά συνομολόγησή τους - διαταραχθείσας ισορροπίας της σύμβασης, συνεπεία των μεταγενέστερων εξαιρετικών γεγονότων που λήφθησαν υπόψη, τα οποία οδήγησαν σε αιφνίδια μεταβολή των συνθηκών εκτέλεσής της, σε βαθμό που, αφενός έχει καταστεί ζημιογόνα για την ανάδοχο και αφετέρου υπερβαίνει τον, κατά την καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη, δυνάμενο να αναληφθεί από αυτήν κίνδυνο.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν καταλείπεται πεδίο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας επί του υποβληθέντος σχεδίου «συμπληρωματικής – τροποποιητικής» σύμβασης, κατά το μέρος εκείνο που αφορά στην καταβολή στην ανάδοχο ποσού 228.000,0 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., ως κατ’ αποκοπήν αποζημίωση, καθώς, όπως και οι ίδιοι οι ανωτέρω συμβαλλόμενοι συνομολογούν, η φερόμενη ως “2η συμπληρωματική σύμβαση”, που ενσωματώνει την ως άνω κατ’ αποκοπή “δαπάνη δυσμενών συνθηκών”, συνιστά, κατ’ ουσίαν, εξισωτική τακτοποίηση των εκατέρωθεν παροχών, κατόπιν διαπραγμάτευσης και συμβιβαστικής - μεταξύ των συμβαλλομένων - αντιμετώπισης της διαταραχθείσας ισορροπίας της σύμβασης, με την τελικώς επιτευχθείσα συμφωνία τους στο ανωτέρω ύψος του μέλλοντος να καταβληθεί διορθωτικού ποσού. Πρόκειται δηλαδή για αποκαταστατικό μέτρο, κατ’ επίκληση των άρθρων 200, 288 και 388 ΑΚ, της - κατά συνομολόγησή τους - διαταραχθείσας ισορροπίας της σύμβασης, συνεπεία των μεταγενέστερων εξαιρετικών γεγονότων που λήφθησαν υπόψη, τα οποία οδήγησαν σε αιφνίδια μεταβολή των συνθηκών εκτέλεσής της, σε βαθμό που αφενός έχει καταστεί ζημιογόνα για την ανάδοχο και αφετέρου υπερβαίνει τον, κατά την καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη, δυνάμενο να αναληφθεί από αυτήν κίνδυνο.