ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/261/2019
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Προμήθεια υγρών καυσίμων και λιπαντικών:..Με τα δεδομένα αυτά, η δαπάνη προς πληρωμή της οποίας εκδόθηκε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα είναι μη κανονική, καθ’ ότι δεν προκύπτει ότι τηρήθηκε η διαδικασία έκδοσης πρωτογενούς και εγκεκριμένου αιτήματος, καθώς και σχετικής απόφασης ανάληψης υποχρέωσης ούτε η διαδικασία ανάρτησης των εν λόγω πράξεων στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. ως προς το σύνολο της εκτιμώμενης αξίας του διαγωνισμού. Ειδικότερα, οι ανωτέρω πράξεις (ανάληψη και αιτήματα) δεν αφορούσαν σε συνολικό ποσό 48.769,90 ευρώ πλέον Φ.Π.Α., στο οποίο ανήλθε το σύνολο των προς ανάθεση ειδών, τα οποία προκηρύχθηκαν ενιαία και επρόκειτο να ανατεθούν κατά ομάδες ή ενιαία, βάσει της διακήρυξης, αλλά σε ποσό 47.168,90 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., στο οποίο δεν περιελήφθησαν τα λιπαντικά και το χημικό πρόσθετο. Η ανωτέρω κρίση περί μη κανονικότητας της δαπάνης δεν δύναται να αρθεί ως εκ της επικλήσεως μη ομοειδούς των εν λόγω μη περιληφθέντων προϊόντων και διαφοροποίησης αυτών ως προς τους κωδικούς CPV προς τα λοιπά είδη που αποτέλεσαν αντικείμενο του διαγωνισμού, αφού τούτο δεν θα μπορούσε να αποτελέσει νόμιμο λόγο εξαίρεσής τους από τη διαδικασία έκδοσης αιτήματος και πράξης ανάληψης, ενόψει της διενέργειας ενιαίου διαγωνισμού από την αναθέτουσα αρχή (πρβλ. Ελ.Συν. VII Τμ. αποφ. 2922/2013, Πράξ. 221/ 2007, 399/2006), ούτε ως εκ του γεγονότος ότι τα ποσά των μη περιληφθέντων ειδών (προσθέτου και λιπαντικών) υπολείπονται του ορίου των 1.000 ευρώ, άνω του οποίου προβλέπεται καταχώρηση στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ., καθόσον οι ανωτέρω πράξεις της αναθέτουσας αρχής έπρεπε να αφορούν το σύνολο της δαπάνης προμήθειας των προκηρυχθέντων ειδών. Ωστόσο, λαμβανομένων υπόψη του γεγονότος ότι η διακήρυξη του εν λόγω διαγωνισμού και η περίληψη αυτής αναρτήθηκαν διαδικτυακά, με προϋπολογισμό μελέτης 48.769,90 ευρώ, της φύσης και της αναγκαιότητας των ανατεθέντων ειδών, του ήδη διαδραμόντος, κατά το χρόνο κατακύρωσης αυτών (8.4.2019), διαστήματος από την αρχή του έτους για την κάλυψη των αναγκών του οποίου αυτά προορίζονταν, καθώς και της ανάρτησης στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. των προβλεπόμενων πράξεων ως προς το μεγαλύτερο τμήμα της υπό κρίση συνολικής προμήθειας, τα όργανα του Δήμου πλανήθηκαν ως προς την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων και ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης αυτών (πρβλ. ενδ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. Τμ. VII 73, 27/2019, 217/2018, Κ.Π.Ε.Δ. Τμ. IV 21/2018, Κ.Π.Ε.Δ. Τμ. Ι 172/2018). Περαιτέρω, δεδομένης της συμφωνίας του αναδόχου στη μείωση των ειδών, μη βασίμως προβάλλεται ο σχετικός λόγος διαφωνίας.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/194/2019
Αμοιβή για την εκτέλεση έργου..:Με τα δεδομένα αυτά, το εν λόγω έργο, ανεξαρτήτως του αν συνέτρεξε κατεπείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή και αν ήταν δικαιολογημένη η καθυστέρηση υπογραφής της σχετικής σύμβασης, ήταν δυνατόν, ως εκ του ύψους της εκτιμώμενης αξίας του που υπολειπόταν των 20.000 ευρώ, να ανατεθεί απευθείας κατά τη διαδικασία του άρθρου 118 του ν. 4412/2016. Ωστόσο, η ελεγχόμενη δαπάνη κατέστη μη νόμιμη ως εκ του γεγονότος ότι δεν προκύπτει η διενέργεια κλήρωσης για την επιλογή του αναδόχου. Εντούτοις, λαμβανομένων υπόψη των περιστάσεων υπό τις οποίες ανετέθη το εν λόγω έργο και τις οποίες η αναθέτουσα αρχή υπέλαβε ως ικανό λόγο προκειμένου να ακολουθήσει την εν λόγω διαδικασία ανάθεσης, του γεγονότος ότι προσκομίζεται βεβαίωση περί καλής εκτέλεσής του, καθώς και του ότι με το με το άρθρο 377 παρ. 1 περ. (67) του ν. 4412/2016 καταργούνται ρητά μόνο τα άρθρα 9, 10, 14, 16 και 17 του π.δ. 171/1987, συνάγεται ότι πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, τα όργανα του Δήμου υπέλαβαν ότι μπορούσαν νόμιμα να αναθέσουν το ανωτέρω μικρό έργο στον προαναφερόμενο, κατά την κρίση τους κατάλληλο εμπειροτέχνη, χωρίς την προηγούμενη διενέργεια δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης (πρβλ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 296/2019, 79, 57, 56/2018). Περαιτέρω, η νομιμό-τητα της ελεγχόμενης δαπάνης δεν επλήγη ως εκ της καθυστέρησης ανάρτησης στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. της προαναφερθείσας 14/13.2.2018 απόφασης περί απευθείας ανάθεσης, δεδομένης της θεσπισθείσας, με την παρ. 9 του άρθρ. 57 του ν. 4568/ 2018, αναδρομικής επέλευσης εννόμων αποτελεσμάτων από το χρόνο έκδοσης της απόφασης αυτής (πρβλ. ενδ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 155/2019, Κ.Π.Ε.Δ. ΙV Τμ. 129, 111/2019).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.1/277/2019
Καταβολή αποζημίωσης για υπερωριακή εργασία...Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει της νομικής σκέψης που προηγήθηκε, η εντελλόμενη με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνη παρίσταται νόμιμη δεδομένου ότι η 94/ 29.3.2019 απόφαση του Αναπληρωτή Διοικητή του Νοσοκομείου η οποία δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 10.5.2019 (Β΄ 1619) ισχύει αναδρομικώς από 1.1.2019, κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 64 του ν. 4486/2017 (βλ. σκέψη ΙΙ της παρούσας), απορριπτομένου ως αβασίμου του πρώτου λόγου διαφωνίας. Περαιτέρω, η εντελλόμενη με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνη παρίσταται εν μέρει μη κανονική, καθόσον η ανάρτηση της 219/12.3.2019 απόφασης δέσμευσης πίστωσης στο πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» από την οποία (ανάρτηση) άλλωστε εξαρτάται και η έναρξη ισχύος αυτής (άρθρο 4 παρ. 2 του ν. 3861/2010), έγινε μεταγενέστερα της πραγματοποίησης μέρους των ωρών απασχόλησης μηνός Μαρτίου 2019 των φερόμενων ως δικαιούχων υπαλλήλων, ήτοι στις 12.3.2019. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά τα αναφερόμενα στο 1847/12.6.2019 έγγραφο επανυποβολής του Νοσοκομείου, η επίμαχη δέσμευση πίστωσης διενεργήθηκε την πρώτη εργάσιμη μετά την έγκριση του προϋπολογισμού του Νοσοκομείου και αναρτήθηκε καθυστερημένα στο πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ», εκ παραδρομής και λόγω φόρτου εργασίας, ήτοι «λόγω του κλεισίματος του οικονομικού έτους 2018, της κατάρτισης του προϋπολογισμού του 2019, αλλά και λόγω του πλήθους των δεσμεύσεων που έπρεπε να γίνουν για την μεταφορά των υπολοίπων των συμβάσεων στο νέο έτος», το Κλιμάκιο κρίνει ότι, υπό τις συγκεκριμένες περιστάσεις, τα αρμόδια όργανα του Νοσοκομείου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, αλλά πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, υπέλαβαν ότι οι αποζημιώσεις για υπερωριακή εργασία και εργασία κατά τις νυχτερινές ώρες και τις εξαιρέσιμες ημέρες που πραγματοποίησαν οι φερόμενοι ως δικαιούχοι στα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής, κατά το μήνα Μάρτιο 2019, μπορούσαν να καταβληθούν κανονικά (πρβλ. Ε.Σ. Πράξεις Κ.Π.Ε.Δ. Ι Τμ. 101/2018, 298, 6/2016). Εξάλλου, ο τρίτος λόγος διαφωνίας με τον οποίο αμφισβητείται η άσκηση προληπτικού ελέγχου επί της εντελλόμενης με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνης, προβάλλεται απαραδέκτως, καθόσον δεν πλήττει ευθέως τη νομιμότητα ή την κανονικότητα της εντελλόμενης με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα δαπάνης (πρβλ. Ε.Σ. Πράξεις Κ.Π.Ε.Δ. Ι Τμ. 84/2018, 23/2017). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνη είναι εν μέρει μη κανονική, πλην όμως, αυτά πρέπει να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/50/2018
Προμήθεια και εγκατάσταση ειδών πυρασφάλειας (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν το Κλιμάκιο κρίνει τα ακόλουθα: 1) Ο α) λόγος του αναπληρωτή Επιτρόπου είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθώς τα ζητούμενα είδη και οι τεχνικές προδιαγραφές αυτών πράγματι προκύπτουν από την από 31.10.2016 έκθεση επιθεώρησης πυροπροστασίας του αρμοδίου Υποπυραργού...2) Ο β) λόγος διαφωνίας του αναπληρωτή Επιτρόπου είναι ομοίως απορριπτέος ως αβάσιμος, καθώς, όπως προαναφέρθηκε (βλ. σκ. V), στα δικαιολογητικά του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος περιλαμβάνεται πρωτόκολλο παραλαβής και πράξη εισαγωγής υλικού στην αποθήκη, που υπογράφεται και από τον υπεύθυνο της αποθήκης, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στα άρθρα 200 και 206 του ν. 4412/2016..3). Αβασίμως προβάλλεται .., με τον γ) λόγο διαφωνίας ότι η επίμαχη σύμβαση είναι αυτοδικαίως άκυρη, διότι η 5/15.2.2017 απόφαση περί απευθείας ανάθεσης δεν αναρτήθηκε στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ., καθώς, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (βλ. σκ. III Β), μη δημοσιευθείσας κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης αυτής (15.2.2017) της προβλεπόμενης στο άρθρο 38 παρ. 6 υπουργικής απόφασης (ήδη 57654/22.5.2017 απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης, ΦΕΚ Β΄ 1781/23.5.2017), η εν λόγω υποχρέωση δημοσίευσης δεν είχε ακόμα ενεργοποιηθεί...Ωστόσο, το Κλιμάκιο λαμβάνοντας υπόψη ότι το πρωτογενές αίτημα εν τέλει αναρτήθηκε κατά την ως άνω ημερομηνία και πάντως πριν από την έκδοση του 404/15.3.2017 τιμολογίου - δελτίου αποστολής της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας και του οικείου χρηματικού εντάλματος, κρίνει ότι, στην προκειμένη περίπτωση, τα αρμόδια όργανα του Νοσοκομείου ενήργησαν συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων. 4) Αβασίμως υποστηρίζει ο αναπληρωτής Επίτροπος με τον δ) λόγο διαφωνίας ότι η 5/15.2.2017 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου έπρεπε να κοινοποιηθεί στον δεύτερο προσφεύγοντα, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 105 του ν. 4412/2016. Και τούτο διότι το ανωτέρω άρθρο αναφέρεται σε διαγωνιστικές διαδικασίες και όχι σε διαδικασίες απευθείας ανάθεσης, για τις οποίες έχουν εφαρμογή οι παρατεθείσες ανωτέρω διατάξεις του άρθρου 118 του ν. 4412/2016 (βλ. σκεψ. ΙΙ). 5) Αλυσιτελώς προβάλλεται από τον αναπληρωτή Επίτροπο με τον ε) λόγο διαφωνίας ότι είναι μη νόμιμη η ανάθεση της έκδοσης πιστοποιητικού πυρασφάλειας στο χώρο του Γ.Ν. - Κ.Υ. ... στον .., αφού στην Τεχνική Υπηρεσία του Γ.Ν. ... υπηρετεί υπάλληλος Π.Ε. Μηχανολόγος - Μηχανικός, στα καθήκοντα του οποίου εμπίπτει η πιστοποίηση της εύρυθμης λειτουργίας του συστήματος πυρασφάλειας του νοσοκομείου και η επίβλεψη της τοποθέτησης όλων των μέσων πυρασφάλειας, αφού τυχόν μη νομιμότητα της δαπάνης αυτής δεν επιδρά στη νομιμότητα της δαπάνης που εντέλλεται με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής, η οποία αφορά στην σύμβαση που συνήφθη με την εταιρεία «…» για την προμήθεια ειδών πυρασφάλειας. 6) Αβασίμως προβάλλεται από τον αναπληρωτή Επίτροπο με τον ζ) λόγο διαφωνίας ότι δεν προκύπτει ανάρτηση της απόφασης συγκρότησης της Επιτροπής Παραλαβής, που υπογράφει το από 10.4.2017 Πρωτόκολλο Παραλαβής, στο διαδίκτυο (Πρόγραμμα Διαύγεια), καθώς το Νοσοκομείο προσκόμισε την 46/13.4.2016 απόφαση συγκρότησης της Επιτροπής αυτής για ένα έτος ήτοι από 1.5.2016 έως 30.4.2017, η οποία αναρτήθηκε στο διαδίκτυο (Πρόγραμμα Διαύγεια) στις 14.4.2016 (ΑΔΑ: 7ΝΒ046904Θ-7Δ2). 7) Περαιτέρω, όπως αναφέρθηκε ανωτέρω (βλ. σκ. IV), με την παρ. 34 του άρθρου 107 του ν. 4497/2017 (Α΄ 171/13.11.2017) η φράση «που να αναφέρει την ένδειξη Εξοφλήθηκε» στην περίπτωση γ΄ της παρ. 4 και η περίπτωση δ΄ της ίδιας παραγράφου του άρθρου 200 του ν. 4412/2016 διαγράφηκαν ... και ως εκ τούτου δεν απαιτείται πλέον η αναγραφή αυτή στο επισυναπτόμενο στα δικαιολογητικά του εντάλματος τιμολόγιο, απορριπτομένου του η) λόγου διαφωνίας του αναπληρωτή Επιτρόπου. Τέλος, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, στην προκειμένη περίπτωση, το γεγονός ότι η προσφορά της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας … δεν άγει σε απαράδεκτο της υποβληθείσας προσφοράς, όπως αβασίμως προβάλλει ο αναπληρωτής Επίτροπος, με τον στ) λόγο διαφωνίας του....Κατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη κανονική για τον γ) λόγο διαφωνίας του αναπληρωτή Επιτρόπου, ωστόσο το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/13/2019
Αμοιβή για την πραγματοποίηση αναλύσεων νερού:..Με δεδομένα τα ανωτέρω, ο λόγος διαφωνίας ερείδεται επί εσφαλμένης προϋπόθεσης, καθόσον υπολαμβάνει ως χρόνο σύναψης της σύμβασης την 4η.12.2017, αν και η απόφαση απευθείας ανάθεσης ελήφθη στις 14.2.2017 και η σχετική σύμβαση υπογράφηκε στις 28.2.2017. Εξάλλου, η μη ανάρτηση της ανωτέρω απόφασης απευθείας ανάθεσης στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. δε συνεπάγεται την ακυρότητα της σύμβασης, σύμφωνα με το άρθρο 118 παρ. 4 του ν. 4412/2016, διότι η σχετική υποχρέωση δημοσίευσης στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. και, συνεπώς, η ως άνω συνέπεια, ισχύουν, σύμφωνα με το άρθρο 379 παρ. 3 του ν. 4412/2016, από 23.5.2017, οπότε και δημοσιεύτηκε η εκδοθείσα κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 6 του άρθρου 38 του ν. 4412/2016 57654/22.5.2017 απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης, με την οποία τέθηκε σε λειτουργία η νέα ηλεκτρονική εφαρμογή του Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ.. Εξάλλου, η μη ανάρτηση του πρωτογενούς αιτήματος στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. συνεπάγεται τη μη κανονικότητα της δαπάνης, κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στη σκέψη 2.Β., ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη την ασάφεια που δημιουργήθηκε από τις τροποποιήσεις που επήλθαν σχετικώς με τη χρήση του Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. με το άρθρο 38 του ν. 4412/2016 και την καθυστέρηση έναρξης της πλήρους ισχύος του σύμφωνα και με το άρθρο 379 παρ. 3 του ίδιου νόμου, τα αρμόδια όργανα της Δ.Ε.Υ.Α. ... χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων δεν καταχώρισαν στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. το σχετικό πρωτογενές αίτημα. Τέλος, η παρατήρηση της Επιτρόπου ότι δεν επισυνάπτεται η πρόσκληση υποβολής προσφοράς ερείδεται επί εσφαλμένης προϋπόθεσης, καθόσον επισυνάπτεται η προσφορά της εταιρείας με τα έγγραφα που αφορούν στη διαπραγμάτευση που έλαβε χώρα μεταξύ της Δ.Ε.Υ.Α. ... και της προσφέρουσας, διαδικασία η οποία προϋποθέτει την προηγούμενη πρόσκλησή της από την ανωτέρω Δ.Ε.Υ.Α.. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη κανονική, αλλά αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018 τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/246/2019
Προμήθεια λαμπτήρων και λοιπού ηλεκτρολογικού υλικού...Με δεδομένα αυτά η δαπάνη προς πληρωμή της οποίας εκδόθηκε το υπό έλεγχο χρηματικό ένταλμα είναι νόμιμη, δεδομένου ότι, βάσει των αναγραφό-μενων στο ένταλμα στοιχείων δαπάνης (βλ. πεδίο: «Παραστατικά/Μισθοδοτικές» του χρηματικού εντάλματος, όπου αναγράφεται: «Αρ.Τιμ. 19685», «Ημ/νία Εκδ. 18/03/2019» και «Συν. Ποσό 5.179,79»), καθώς και του προσκομισθέντος από 18.3.2019 Πρωτοκόλλου Ποσοτικής και Ποιοτικής Παραλαβής, προκύπτει ότι αφορά το δεύτερο (υπό α/α 2) από τα είδη που περιλαμβάνονται στην «Τεχνική Περιγραφή» της εν λόγω προμήθειας λαμπτήρων και λοιπού ηλεκτρολογικού υλικού για τη Δ.Ε. ..., για το οποίο δεν προκύπτει υποβολή προσφοράς τιμής μονάδος χαμηλότερης από αυτήν που προσέφερε η φερόμενη ως δικαιούχος του εντάλματος εταιρεία (5,39 ευρώ), πέραν όσων αναφέρονται στο 5176/18.7.2019 έγγραφο του Δημάρχου .. περί έμφασης στην ποιότητα και τη διάρκεια ζωής των προϊόντων. Διαφορετικό ζήτημα (πρβλ. ΑΚ 181) αποτελεί η ανάθεση στην ίδια εταιρεία του τμήματος της ανωτέρω προμήθειας που αφορά το πρώτο (υπό α/α 1) από τα περιλαμβανόμενα, στην «Τεχνική Περιγραφή» και τη συναφθείσα σύμβαση, είδος («Λαμπτήρας LED 14W/E27 6500k 1500LM IP 44»), η νομιμότητα της ανάθεσης του οποίου δύναται να κριθεί κατά τον έλεγχο νομιμότητας χρηματικού εντάλματος εκδοθέντος προς πληρωμή της σχετικής δαπάνης και, ως εκ τούτου, δεν συνιστά αντικείμενο εισαγόμενο προς κρίση κατά την παρούσα διαδικασία (πρβλ. Ελ.Συν. Πράξεις Κ.Π.Ε.Δ. ΙV Τμ. 55, 8/2018, 105/2017, 27/2014, 103, 79/2013, 68/2012, Κ.Π.Ε.Δ. Ι Τμ. 111/2016, Κ.Π.Ε.Δ. V Τμ. 2/2018, πρβλ. και Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. VΙΙ Τμ. Πρακτ. 30ής Συνεδ. Θέμα Α΄).Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η δαπάνη προς πληρωμή της οποίας εκδόθηκε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα είναι νόμιμη και το ένταλμα αυτό πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/111/2019
Μεταφορά παιδιών:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι α) Νομίμως ορίσθηκε με τη διακήρυξη, κατά διακριτική ευχέρεια της Αναθέτουσας Αρχής, η εγγύηση συμμετοχής στο διαγωνισμό στο πόσο των 1905 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στο 1% της προϋπολογισθείσας δαπάνης (χωρίς τον Φ.Π.Α.) και, σε κάθε περίπτωση, δεν ξεπερνά το 2% αυτής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ.1α του άρθρου 72 του ν. 4412/2016, ο δε σχετικός λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου παρίσταται αβάσιμος. β) Ναι μεν, μετά τη σωρευτική συνδρομή των προϋποθέσεων της παρ. 3 του άρθρου 105 του ν. 4412/2016 (πάροδος προθεσμίας άσκησης προδικαστικής προσφυγής κατά της απόφασης της Ο.Ε. περί κήρυξης ως προσωρινού αναδόχου της ... εκ μέρους του έτερου συμμετέχοντα στο διαγωνισμό και κοινοποίηση της κατακυρωτικής απόφασης στον οριστικό ανάδοχο, ενώ λόγω του ύψους της προϋπολογισθείσας δαπάνης των υπηρεσιών δεν απαιτείτο προσυμβατικός έλεγχος του οικείου σχεδίου σύμβασης από το Ελεγκτικό Συνέδριο) συνάφθηκε η επίμαχη σύμβαση μεταξύ των μερών, όπως διατείνεται η Περιφέρεια, πλην όμως αυτή απέκτησε ισχύ από την ανάρτηση της οικείας κατακυρωτικής απόφασης της Ο.Ε. (υπ΄αριθμ. 572/2019) στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με τα ρητώς οριζόμενα στις διατάξεις που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη σκέψη της παρούσας (σκ. ΙΙ), ήτοι από 8.3.2019, οπότε και η δαπάνη κατέστη κανονική και όχι από 15.3.2019, ημερομηνία ανάρτησης του συμφωνητικού στο ΚΗΜΔΗΣ, όπως υποστηρίζει ο διαφωνών Επίτροπος. Τούτο διότι, ανεξαρτήτως των όσων ορίζονται στο άρθρο 3 της από 13.3.2019 υπογραφείσας σύμβασης, ότι δηλαδή " Η ισχύς της σύμβασης άρχεται από την ημερομηνία ανάρτησής της στο ΚΗΜΔΗΣ (...)", στην προκειμένη περίπτωση, κατά τα ρητώς οριζόμενα στο νόμο (άρθρο 105 παρ. 2, 3, 4 και 5 του ν. 4412/2016) η υπογραφή του συμβατικού κειμένου έχει μόνο αποδεικτικό και όχι συστατικό χαρακτήρα (πρβλ. ΚΠΕΔ στο IV Τμ. 25/2018). Συνεπώς, η εντελλόμενη δαπάνη είναι εν μέρει μη κανονική, ωστόσο το Κλιμάκιο, λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι τα σχετικά παραστατικά πληρωμής εκδόθηκαν στις 31.3.2019, ήτοι μετά την ανάρτηση της κατακυρωτικής απόφασης στο ΚΗΜΔΗΣ και πριν την έκδοση του υπό κρίση χρηματικού εντάλματος, κρίνει ότι τα όργανα της Περιφέρειας δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, αλλά επειδή πεπλανημένως, πλην όμως συγγνωστώς υπέλαβαν ότι ενεργούν νομίμως.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.7/102/2018
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ.Με τα δεδομένα αυτά, η 39720/29.8.2017 απόφαση του Δημάρχου ... περί απευθείας ανάθεσης των παραπάνω εργασιών ουδέποτε απέκτησε νόμιμη ισχύ, αφού δεν αναρτήθηκε στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ.. Συναφώς και η 52757/3.11.2017 σύμβαση, που υπογράφηκε και αναρτήθηκε στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. μετά την εκτέλεση των εργασιών, δεν δύναται να αναπτύξει αναδρομική ισχύ και συνακόλουθα να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα της εντελλόμενης δαπάνης. Ωστόσο, συνεκτιμώντας τον ισχυρισμό του Δήμου ..., ότι η απόφαση του Δημάρχου περί απευθείας ανάθεσης των επίμαχων εργασιών εκ παραδρομής δεν αναρτήθηκε στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. και λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκ των υστέρων ληφθείσα απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, περί έγκρισης της σχετικής πίστωσης, και το από 3.11.2017 συμφωνητικό αναρτήθηκαν στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ και στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. αντιστοίχως, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου ενήργησαν χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων και από συγγνωστή πλάνη παρέλειψαν να αναρτήσουν στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. την ως άνω απόφαση απευθείας ανάθεσης και να προβούν στην υπογραφή του συμφωνητικού πριν από την εκτέλεση των επίμαχων εργασιών, οι οποίες σε κάθε περίπτωση ήταν απολύτως επείγουσες.(συγγνωστή πλάνη)
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/81/2019
Προμήθεια ειδών μαναβικής:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει τα εξής: α) Μη νομίμως παραλείφθηκε, κατά τη διενέργεια του επίμαχου συνοπτικού διαγωνισμού, η έναρξη της διαδικασίας του οποίου έλαβε χώρα μετά τις 6.12.2016, η χρήση του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δηλώσεως (ΤΕΥΔ), που προβλέπεται στην 158/2016 απόφαση της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ., ενώ, αντ’ αυτού χρησιμοποιήθηκε η υπεύθυνη δήλωση του 8 παρ. 4 του ν. 1599/1986. Η ως άνω πλημμέλεια δεν αίρεται με την προσκόμιση του από 31.12.2018 Τ.Ε.Υ.Δ. του αναδόχου, το οποίο έχει συνταχθεί και υποβληθεί μετά τη διενέργεια του διαγωνισμού και τη σύναψη της επίμαχης σύμβασης. Ωστόσο, η συγκεκριμένη παράλειψη δεν κρίνεται, εν προκειμένω, ουσιώδης, καθώς δεν προβάλλεται με τον σχετικό λόγο διαφωνίας ότι η ανάδοχος εταιρεία δεν πληρούσε κάποια από τις προϋποθέσεις νόμιμης συμμετοχής της στον διενεργηθέντα διαγωνισμό. β) Όπως βασίμως προβάλλεται με τον δεύτερο λόγο διαφωνίας, κατά παράβαση των διατάξεων που παρατίθενται στη σκέψη ΙΙΙ, δεν αναρτήθηκαν στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. το πρωτογενές και το εγκεκριμένο αίτημα, η διακήρυξη, η απόφαση κατακύρωσης, η συναφθείσα σύμβαση και η εντολή πληρωμής. Εξάλλου, η ανάρτηση το πρώτον τον Ιανουάριο 2019, ήτοι μετά και την λήξη της αρχικής διάρκειας της σύμβασης, όλων των ως άνω στοιχείων δεν αίρει την ως άνω πλημμέλεια, καθώς η σχετική ανάρτηση αποτελεί όρο ισχύος των ως άνω πράξεων, η δε μετεγενέστερη ανάρτηση αυτών δεν δύναται να τους προσδώσει αναδρομική ισχύ. Ωστόσο, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ως άνω στοιχεία αναρτήθηκαν, έστω και καθυστερημένα στο διαδικτυακό τόπο του Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ., είχαν δε αναρτηθεί και στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ, κρίνει ότι τα όργανα του Κ.Ε.Α.Τ. ενήργησαν συγγνωστώς και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/169/2019
Παροχή υπηρεσιών ψεκασμού περιβάλλοντος...:Με τα δεδομένα αυτά, οι υπό κρίση δαπάνες δεν είναι νόμιμες, διότι οι ανωτέρω υπηρεσίες, ως εκ της φύσης και της λειτουργικότητάς τους, εντάσσονται σε παρεμφερείς κατηγορίες εργασιών (απολύμανση - εντομοκτονία - μυοκτονία), οι οποίες αποβλέπουν στην αντιμετώπιση μορφών ρύπανσης (και με τη μορφή οσμών) και, ακολούθως, των ρυπογόνων οργανισμών, δια της χρήσης ειδικών σκευασμάτων από ειδικευμένους προς τούτο επαγγελματίες, και δια της εφαρμογής χημικών και φυσικών (ηλεκτρονικών ή άλλων) μεθόδων. Περαιτέρω, οι εν λόγω δαπάνες αφορούν στον ίδιο κύκλο επαγγελματιών (πρβλ. Ελ.Συν. V Τμ. 8/2013, 15, 13, 1/2010, IV Τμ. 82/2008, Κ.Π.Ε.Δ. IV Τμ. 117/2014, πρβλ. και Ελ.Συν. VII Τμ. 129, 47/2010), δηλαδή σε επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στην παροχή υπηρεσιών «απολύμανσης και εξολόθρευσης» και διαθέτουν την ίδια ή παραπλήσια τεχνογνωσία, όπως ο φερόμενος ως δικαιούχος των ενταλμάτων, ενώ οι προϋπολογιζόμενες δαπάνες τους, αθροιζόμενες, ανέρχονται στο ποσό των 59.979 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. (20.000 + 19.980 + 19.999) και, επομένως, υπερβαίνουν το ποσό των 20.000 ευρώ, πέραν του οποίου δεν επιτρέπεται απευθείας ανάθεση. Ωστόσο, λαμβανομένων υπόψη της μη ταύτισης του τρόπου παροχής των ανωτέρω υπηρεσιών, της εκπόνησης διαφορετικής μελέτης και της έκδοσης διαφορετικής πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος για καθένα από αυτά (περιλαμβάνουσας μη ταυτιζόμενα επιμέρους χαρακτηριστικά), συνάγεται ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν, εν προκειμένω, με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, αλλά πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, θεώρησαν ότι αυτές εντάσσονται σε διαφορετικές κατηγορίες που δύνανται, ως εκ τούτου, να ανατεθούν απευθείας (πρβλ. ενδ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 277, 248, 117/2019, 151, 76/2018, 306/2017, Κ.Π.Ε.Δ. V Τμ. 2/2016).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης.
ΕΣ/ΚΠΕ/ΤΜ.4/104/2018
Παροχή υπηρεσιών λογιστικής υποστήριξης:α)Σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παραγράφους 3 και 4 της Κ.Υ.Α. 62008/ΕΓΔΕΚΟ 1992/30.12.2008, για Νοσοκομεία δυναμικότητας από 251 έως 450 κλίνες, όπως είναι το Γενικό Νοσοκομείο ....., το οποίο διαθέτει 256 οργανικές κλίνες (βλ. άρθρο 4 του Οργανισμού του), η σύνθεση της ομάδας έργου του αναδόχου, στον οποίο δύνανται να ανατεθούν οι επίμαχες εργασίες λογιστικής υποστήριξης, θα περιλαμβάνει υποχρεωτικώς τέσσερα άτομα (4) και συγκεκριμένα, έναν Λογιστή – Φοροτεχνικό με επαγγελματική ταυτότητα Α΄ τάξεως, δύο Λογιστές – Φοροτεχνικούς με επαγγελματική ταυτότητα Β΄ τάξεως και έναν Αναλυτή – Προγραμματιστή, πτυχιούχο Α.Ε.Ι. ή Τ.Ε.Ι., και β) ότι, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο 9687/25.6.2018 έγγραφο της Προϊσταμένης του Οικονομικού Τμήματος του Νοσοκομείου, στο Τμήμα αυτό κατά τον κρίσιμο χρόνο υπηρετούσαν τουλάχιστον ένας (1) νεοδιόριστος δόκιμος υπάλληλος κατηγορίας ΠΕ, πτυχιούχος Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων, ένας (1) υπάλληλος Κλάδου ΤΕ Λογιστικής, ένας (1) υπάλληλος Κλάδου ΤΕ Διοίκησης Νοσοκομείων και επτά (7) υπάλληλοι Κλάδου ΔΕ Διοικητικών Γραμματέων, δεν προκύπτει έλλειψη προσωπικού σε τέτοια έκταση, ώστε να δικαιολογείται η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών σε τρίτο. Ειδικότερα, το ήδη υπηρετούν προσωπικό κλάδου ΠΕ και ΤΕ του Νοσοκομείου, που διαθέτει κατάλληλα προσόντα για την εκτέλεση των επίμαχων εργασιών λογιστικής υποστήριξης, καλύπτει το, κατά την οικεία νομοθεσία, απαιτούμενο για την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών από τρίτο ιδιώτη, ενώ, σε κάθε περίπτωση, η στελέχωση του Οικονομικού Τμήματος του Νοσοκομείου με άτομα που διαθέτουν τα κατάλληλα ουσιαστικά και τυπικά προσόντα για την εκτέλεση του συνόλου των αρμοδιοτήτων του εν λόγω Τμήματος αποτελεί ευθύνη και υποχρέωση των αρμοδίων οργάνων του. (…)Συνεπώς, ο πρώτος λόγος διαφωνίας του Αναπληρωτή Επιτρόπου είναι βάσιμος. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι: α) Κατά τα γενόμενα δεκτά στη σκ. ΙV, μη νομίμως παραλείφθηκε, κατά τη διενέργεια του επίμαχου συνοπτικού διαγωνισμού, η έναρξη της διαδικασίας του οποίου έλαβε χώρα μετά τις 6.12.2016, η χρήση του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δηλώσεως (ΤΕΥΔ), που προβλέπεται στην 158/2016 απόφαση της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ., ενώ, αντ’ αυτού χρησιμοποιήθηκε η υπεύθυνη δήλωση του 8 παρ. 4 του ν. 1599/1986 (ΦΕΚ Α΄ 75). Εντούτοις, όμως, η συγκεκριμένη παράλειψη δεν κρίνεται ουσιώδης, καθώς δεν προβάλλεται με τον σχετικό λόγο διαφωνίας ότι η αναδειχθείσα ως ανάδοχος εταιρεία δεν πληρούσε κάποια από τις προϋποθέσεις νόμιμης συμμετοχής της στον διενεργηθέντα διαγωνισμό. Επιπλέον, η εν λόγω παράλειψη οφείλεται στην πεπλανημένη, πλην όμως συγγνωστή, πεποίθηση των αρμοδίων οργάνων του Νοσοκομείου ότι δεν ήταν υποχρεωτική η χρήση του Τ.Ε.Υ.Δ. στον εν λόγω διαγωνισμό, η οποία (πεποίθηση) οφειλόταν σε παρερμηνεία σχετικής πληροφορίας που αναρτήθηκε στον ιστότοπο της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. και περιλαμβάνεται μεταξύ των στοιχείων του φακέλου, η οποία όμως αναφερόταν σε συμβάσεις του Βιβλίου ΙΙ του ν. 4412/2016. β) Όπως βασίμως, επίσης, προβάλλεται με τον τρίτο λόγο διαφωνίας, από τα επισυναπτόμενα στο χρηματικό ένταλμα δικαιολογητικά δεν προκύπτει, έστω και στοιχειωδώς, ο τρόπος υπολογισμού της προϋπολογισθείσας δαπάνης. Η παντελής αυτή έλλειψη τεκμηρίωσης (που δεν αμφισβητείται άλλωστε με το έγγραφο επανυποβολής του εντάλματος) αντίκειται στις προμνησθείσες στη σκέψη ΙΙΙ διατάξεις του ν. 4412/2016, που υποχρεώνουν τις αναθέτουσες αρχές σε σαφή καθορισμό του είδους, της ποσότητας και του τρόπου υπολογισμού της προϋπολογιζόμενης δαπάνης των υπηρεσιών. Σημειωτέον, δε, ότι η μη τήρηση της ανωτέρω υποχρεώσεως δεν αναπληρώνεται από το γεγονός ότι η σχετική δαπάνη δεν υπερβαίνει την αναφερόμενη στην Κ.Υ.Α. 62008/ΕΓΔΕΚΟ 1992/30.12.2008, δαπάνη για νοσοκομεία ίδιας δυναμικότητας με το Νοσοκομείο ....., καθώς στην εν λόγω Κ.Υ.Α. προσδιορίζεται μόνο η ανώτατη προϋπολογισθείσα αξία των υπηρεσιών για κάθε Μονάδα Υγείας, ανάλογα με τον αριθμό των οργανικών κλινών. Περαιτέρω, όσον αφορά την προβλεπόμενη στη διακήρυξη και την από 9.3.2017 σύμβαση δυνατότητα παρατάσεως των επίμαχων υπηρεσιών για ένα (1) ακόμη έτος με σύμφωνη γνώμη του αναδόχου, βασίμως μεν προβάλλεται από τον διαφωνούντα Αναπληρωτή Επίτροπο ότι ο σχετικός όρος δεν είναι νόμιμος, καθώς δεν έχει συνυπολογισθεί στην προϋπολογισθείσα αξία της συμβάσεως και η αξία της παρατάσεως, εντούτοις όμως η παράλειψη αυτή δεν επηρεάζει τη νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης, η οποία δεν απορρέει από την ενεργοποίηση του όρου αυτού της συμβάσεως. Ειδικότερα, η μη νομιμότητα του όρου αυτού δεν επηρεάζει τη νομιμότητα της επίμαχης συμβάσεως για το χρονικό διάστημα από 9.3.2017 έως 8.3.2018, ενώ, σε περίπτωση ενεργοποιήσεώς του από τα μέρη, η νομιμότητα της σχετικής δαπάνης θα ελεγχθεί προληπτικά στο πλαίσιο του ελέγχου του 1ου λογαριασμού της παρατάσεως. Σε κάθε, δε, περίπτωση, ελλείψει συνυπολογισμού της αξίας της παρατάσεως στη συνολική αξία της επίμαχης συμβάσεως, ο όρος σχετικώς με τη δυνατότητα παρατάσεως της συμβάσεως για ένα ακόμη έτος, ερμηνεύεται ως παρέχων τη δυνατότητα στα μέρη να προβούν σε χρονική μόνο παράταση της συναφθείσας συμβάσεως, χωρίς επέκταση του αντικειμένου της με πρόσθετο συμβατικό τίμημα. Κατόπιν τούτων, αλυσιτελώς προβάλλεται με τον τρίτο λόγο διαφωνίας ότι, συνυπολογιζομένης και της αξίας της παρατάσεως, έπρεπε να διενεργηθεί ανοικτός διαγωνισμός. γ) Κατά παράβαση των παρατιθεμένων στη σκέψη VIII διατάξεων, με την από 1.12.2016 απόφαση αναλήψεως υποχρεώσεως, η οποία πραγματοποιήθηκε πριν από την έκδοση της διακηρύξεως του διενεργηθέντος διαγωνισμού, εγκρίθηκε η δέσμευση ποσού 3.000 ευρώ, το οποίο υπολειπόταν της προϋπολογισθείσας δαπάνης. Επιπλέον, οι επακολουθήσασες αναλήψεις υποχρεώσεως ποσών 12.648 ευρώ (στις 15.3.2017) και 29.000 ευρώ (στις 29.5.2017), αφενός μεν δεν καλύπτουν το σύνολο του συμβατικού τιμήματος ποσού 48.236,00 ευρώ (με ΦΠΑ), με κατανομή του ποσού αυτού στα έτη 2017 και 2018, αφετέρου, δε, είναι μεταγενέστερες της συνάψεως της επίμαχης συμβάσεως, η οποία έλαβε χώρα στις 9.3.2017. Επομένως, είναι βάσιμος κατά τούτο ο τέταρτος λόγος διαφωνίας, ενώ παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση των λοιπών πλημμελειών που προβάλλονται από τον Αναπληρωτή Επίτροπο και σχετίζονται με το λόγο αυτό. δ) Όπως βασίμως προβάλλεται με τον έκτο λόγο διαφωνίας, δεν περιλαμβάνεται μεταξύ των δικαιολογητικών που συνοδεύουν το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα, η ανάρτηση στο ΚΗΜΔΗΣ τόσο του πρωτογενούς, όσο και του εγκεκριμένου αιτήματος, για τη σύναψη της επίμαχης συμβάσεως παροχής υπηρεσιών, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στα άρθρα 3 και 4 της ΚΥΑ Π1/2380/18.12.2012. ε) Κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με τον έκτο λόγο διαφωνίας, δεν προκύπτει ότι το Νοσοκομείο, πριν από την υπογραφή της από 9.3.2017 συμβάσεως με την αναδειχθείσα ως ανάδοχο εταιρεία, κοινοποίησε την κατακυρωτική απόφαση του διενεργηθέντος συνοπτικού διαγωνισμού (6/6.3.2017 απόφαση του Δ.Σ. του Νοσοκομείου) στη δεύτερη μειοδότρια εταιρεία («…..»), σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 105 του ν. 4412/2016 (βλ. σκέψη V). Εντούτοις, όμως, λαμβαν