ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ:Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά στη σκέψη 2 της παρούσας, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, αφού η εκτέλεση της προμήθειας υλικών καθαριότητας για την κάλυψη των αναγκών καθαριότητας των σχολικών μονάδων, η οποία, κατά την έννοια και τους ορισμούς των εγκεκριμένων από την Υπηρεσία τεχνικών προδιαγραφών ως προς το περιεχόμενο των κατηγοριών των προς προμήθεια υλικών, φέρεται να αποτελεί μη διακριτό μέρος της συνολικής προμήθειας για τις ανάγκες του Δήμου .., δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα του ιδίου, αλλά σε αυτή των σχολικών επιτροπών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όπως βασίμως προβάλλεται από την Επίτροπο. Εντούτοις, δεδομένου ότι α) στο 249440/8.8.2016 έγγραφο της Διευθύντριας Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης προς τη Διεύθυνση Αποκέντρωσης και Διοίκησης του Δήμου, αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι  η Δ/νση Παιδείας & Δια Βίου Μάθησης του Δήμου δεν υπέβαλλε αίτημα να συμμετάσχει σε διαγωνισμό με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, για    την προμήθεια υλικών καθαριότητας και λοιπών ειδών για το έτος 2016 και  ότι η ίδια Δ/νση απέστειλε αιτήματα συμμετοχής σε διαγωνιστικές διαδικασίες του Δήμου για να καλύψει όχι τις δικές της ανάγκες, αλλά τις ανάγκες  των    14 Σχολικών Επιτροπών ως ΝΠΔΔ του Δήμου, και β) κατόπιν ανταλλαγής ηλεκτρονικών μηνυμάτων μεταξύ των εμπλεκόμενων στη διαδικασία Διευθύνσεων του Δήμου, αντίγραφα των οποίων προσκομίζονται, συμφωνήθηκε η δαπάνη της επίμαχης ανάθεσης της προμήθειας των ειδών καθαριότητας να βαρύνει τους προϋπολογισμούς αυτών με την έκδοση αντίστοιχων πράξεων ανάληψης και όχι τις σχετικές αναλήψεις της Διεύθυνσης Παιδείας και Δια  Βίου Μάθησης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης  των εφαρμοστέων διατάξεων τα αρμόδια όργανα του Δήμου .. προχώρησαν στην υπογραφή της συγκεκριμένης σύμβασης. Συνεπώς, δικαιολογείται στην προκειμένη περίπτωση η θεώρηση του υπό κρίση χρηματικού εντάλματος.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ-ΕΞΩΔΙΚΟΣ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ:(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση, παρά το γεγονός ότι τηρήθηκαν τα τυπικά εξωτερικά στοιχεία του εξώδικου συμβιβασμού, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν προέκυψε κατά τρόπο αναμφισβήτητο ότι συντρέχουν τα ουσιαστικά στοιχεία για τη σύναψη του εν λόγω εξώδικου συμβιβασμού. Ειδικότερα, δεν τηρήθηκαν οι διατάξεις του Ε.Κ.Π.Ο.Τ.Α. ως προς τον έγγραφο τύπο της σύμβασης, δοθέντος ότι η αιτία του συμβιβασμού αποτελεί σύμβαση προμήθειας, η οποία είναι  άκυρη ως προφορικώς συναφθείσα, αφού ο έγγραφος τύπος κατάρτισης  της σύμβασης προμήθειας, στην περίπτωση της απευθείας ανάθεσης, απαιτείται από το νόμο ως συστατικός, η έλλειψη δε αυτού έχει ως συνέπεια να λογίζεται  η ως άνω σύμβαση ως μη γενόμενη (Α.Κ. 180) και να μην παράγει    έννομες συνέπειες, δοθέντος ότι δεν προκύπτει το προς ανάθεση αντικείμενο,  η αμοιβή του αναδόχου και ο χρόνος υποχρέωσης παράδοσης των  υλικών. Περαιτέρω, η προμήθεια των εν λόγω υλικών μη νομίμως   ανατέθηκε χωρίς διεξαγωγή διαγωνισμού, σε κάθε περίπτωση, χωρίς να προκύπτει ότι συνέτρεξαν οι εξαιρέσεις ή οι ειδικές περιπτώσεις που δικαιολογούσαν την απευθείας ανάθεσή τους, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις του ΕΚΠΟΤΑ.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΑΓΟΡΕΣ: Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο, σε ανώνυμη εταιρεία, σε εκτέλεση σύμβασης σχετικά με την προμήθεια αδρανών υλικών για την κάλυψη των αναγκών που δημιούργησαν οι σεισμοί του 2014, καθόσον: α) πριν την απευθείας ανάθεση της προμήθειας, δεν υπήρχε εγγεγραμμένη στον προϋπολογισμό πίστωση, β) για την απευθείας ανάθεση της προμήθειας των αδρανών υλικών δεν υπήρχαν ούτε απόφαση του αρμόδιου οργάνου του Δήμου ούτε και έγγραφη σύμβαση, η δε προμήθεια εκτελέστηκε εξωσυμβατικώς, βάσει άκυρης συμφωνίας και γ)  η σύμβαση, η οποία υπογράφηκε εκ των υστέρων, δεν δύναται να νομιμοποιήσει την επίμαχη προμήθεια, αφού δεν επιτρέπεται η αναδρομική ισχύς των συμβάσεων που συνάπτονται από τους δημόσιους φορείς, προκειμένου να συμπεριληφθούν εργασίες που έχουν ήδη εκτελεστεί εξωσυμβατικώς (άρθρο 275 του ν. 3852/2010, ΦΕΚ Α΄ 87/2010). (συγγνωστή πλάνη)

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:ΚΑΤΑΤΜΗΣΗ Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι αβασίμως προβάλλεται κατάτμηση ενιαίας προμήθειας, δεδομένου ότι η διαδικασία για τη διενέργεια πρόχειρου διαγωνισμού για την προμήθεια χημικών και κροκκιδωτικών υλικών  προϋπολογισθείσας δαπάνης 40.350 ευρώ, χωρίς ΦΠΑ συντελέστηκε εντός του έτους 2011 και επομένως πρόκειται για προμήθεια που κάλυπτε τις ανάγκες του έτους αυτού. Ομοίως, η δαπάνη που εντέλλεται με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν δύναται να συναθροισθεί  με αυτές που εντάλθηκαν με τα θεωρημένα από τον Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου λοιπά χρηματικά εντάλματα  οικονομικού έτους 2012, καθόσον από τα στοιχεία που συνοδεύουν το ελεγχόμενο  χρηματικό ένταλμα δεν προκύπτει ότι  διενεργείται προκειμένου να καλυφθούν μόνο οι ετήσιες ανάγκες του έτους 2012 της επιχείρησης. Αντίθετα όπως ρητά αναφέρεται στην 241/24.9.2012 απόφαση του Διοικητικού συμβουλίου της επιχείρησης, αλλά και στην εκπονηθείσα μελέτη η τελευταία προμήθεια χημικών υλικών διενεργήθηκε και για την κάλυψη των αναγκών της επιχείρησης έτους 2013. Ενόψει δε του ότι, η ελεγχόμενη δαπάνη αφορά στην κάλυψη αναγκών που προέκυψαν, όχι μόνο στο έτος 2012 αλλά και  σε διαφορετικό έτος (2013) από αυτό, στο οποίο αφορούν οι προμήθειες με τις οποίες φέρεται ομοειδής κατά το αντικείμενο, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το χρηματικό ένταλμα 8, οικονομικού έτους 2013, ποσού 4.919,80 ευρώ πρέπει να θεωρηθεί.

Προμήθεια υγρών καυσίμων από Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Με την ως άνω Πράξη κρίθηκε ότι σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 2 παρ.1 και 2 εδ.β'και 21 παρ.1 περ.α'του π.δ/τος 118/2007, τόσο στην προκήρυξη του διαγωνισμού για την προμήθεια υλικών του Δημοσίου όσο και στην κατακυρωτική απόφαση πρέπει να προσδιορίζεται σαφώς η ποσότητα του υπό προμήθεια υλικού, ενώ παρέχεται στην αναθέτουσα αρχή η δυνατότητα να προβλέψει στην οικεία διακήρυξη δικαίωμα για κατακύρωση στον προμηθευτή που αναδεικνύεται μειοδότης ποσότητας μεγαλύτερης από εκείνη που προκηρύχθηκε μέχρι ποσοστού 15% (για διαγωνισμούς προϋπολογισθείσης αξίας από 100.001 ευρώ και άνω με Φ.Π.Α.). Το δικαίωμα όμως αυτό για αύξηση της προκηρυχθείσας ποσότητας μπορεί να ασκηθεί μόνο κατά το χρόνο κατακύρωσης των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού και όχι κατά το στάδιο εκτέλεσης της σύμβασης. Συνεπώς, όρος της διακήρυξης που προβλέπει δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής να αυξήσει την κατακυρωθείσα ποσότητα κατά το στάδιο εκτέλεσης της σύμβασης είναι μη νόμιμος.

Προμήθεια λυόμενων τουαλετών(...)Με τα δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη. Ειδικότερα, δεν συντρέχει παράβαση της αρχής της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, διότι από τη σχετική μελέτη προκύπτει η αναγκαιότητα της προμήθειας, που αφορά στην κάλυψη των αναγκών του κοινού σε σημεία της Δημοτικής Ενότητας Αγίου ..... στα οποία δεν υφίστανται κτηριακές εγκαταστάσεις, και ταυτόχρονα δεν έχει λάβει χώρα υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας των αρμόδιων οργάνων του Δήμου, καθώς η προμήθεια αφορά στην ελάχιστη δυνατή ποσότητα, δηλαδή μία συμβατική κινητή λυόμενη τουαλέτα βιολογικής επεξεργασίας λυμάτων και μία για άτομα με ειδικές ανάγκες, που, σε κάθε περίπτωση, δύνανται να αποθηκευτούν χωρίς να υποστούν φθορά ή ιδιαίτερη μείωση της αξίας τους λόγω παρόδου του χρόνου (ΕΣ ΚΠΕΔ VII Τμ. 40/2017). Εξάλλου, αλυσιτελώς προβάλλεται ότι δεν επισυνάπτεται η απαιτούμενη άδεια για την τοποθέτηση των τουαλετών, καθώς δεν προβλέπεται ότι η νομιμότητα της προμήθειας και της εντεύθεν προκύπτουσας δαπάνης προϋποθέτει ότι κατά τον χρόνο της πραγματοποίησής της έχει ήδη εκδοθεί η απαιτούμενη άδεια για τη χρησιμοποίηση του προς προμήθεια είδους.

Προμήθεια αντλητικού συγκροτήματος .Δεν αφορά εκτέλεση έργου, για το οποίο τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις της νομοθεσίας περί δημοσίων έργων, καθόσον πρόκειται για προμήθεια υλικών (αντλητικών συγκροτημάτων κ.λπ.), τα οποία δεν συνδέονται με το έδαφος κατά τρόπο που να μην μπορούν να αποχωρισθούν από αυτό χωρίς ουσιαστική βλάβη και αλλοίωση τους, και εκτέλεση εργασιών μεταφοράς και τοποθέτησης που δεν απαιτούν ειδικές τεχνικές γνώσεις και εξειδικευμένο επιστημονικό τεχνικό προσωπικό. Εξάλλου, και από τα προσκομιζόμενα από το Δήμο στοιχεία προκύπτει ότι το κόστος προμήθειας των υλικών υπερτερεί του κόστους τοποθέτησης τους.

Προμήθειες Ν.Ι.Μ.Τ.Σ.1) Η προμήθεια από το Ν.Ι.Μ.Τ.Σ. των περί ων το ερώτημα υλικών αγγειοπλαστικής έλαβε χώραν εκτός της ισχύουσας σύμβασης, χωρίς να τηρηθούν οι διατάξεις των άρθρων 82 επ. του Ν 2362/1995 και 1, 2 του Ν 2286/1995 για τη νόμιμη προμήθεια τέτοιων υλικών (με διαγωνισμό, ενώ δεν προκύπτει συνδρομή των νομίμων προϋποθέσεων προμήθειας με απευθείας ανάθεση). Συνεπώς πρόκειται για απολύτως άκυρες συμβάσεις και, ως εκ της ακυρότητας αυτής, οι σχετικές δαπάνες δεν είναι νόμιμες. Η ακυρότητα πλήττει τις συμβάσεις προμήθειας των υλικών αγγειοπλαστικής στο σύνολό  τους και όχι μόνο το τίμημα και, ως εκ τούτου, δεν τίθεται και θέμα τιμολόγησης των παραληφθέντων και χρησιμοποιηθέντων υλικών ανάλογα με τις συμβατικές τιμές της σύμβασης προμήθειας. 2) Βεβαίως δεν αποκλείεται το δικαίωμα των προμηθευτών των περί ων πρόκειται υλικών να στραφούν κατά του Ν.Ι.Μ.Τ.Σ. και να ζητήσουν την απόδοση της ωφέλειας αυτού κατ άρθρο 904 ΑΚ. Εφόσον συμβεί δε τούτο και υποχρεωθεί το Ν.Ι.Μ.Τ.Σ. σε καταβολή, θα μπορεί να στραφεί κατά των υπαλλήλων του (ιατρών) κατ άρθρο 39 του ΝΔ 496/1974 για την αποκατάσταση της ζημίας του. 3) Τέλος, από την καθυστέρηση υποβολής των δαπανών νοσηλίων στα ασφαλιστικά ταμεία μπορεί να χωρήσει παραγραφή της αξιώσεως του Ν.Ι.Μ.Τ.Σ., εφόσον συμπληρωθεί ο χρόνος αυτής. Για την αποφυγή τέτοιου ενδεχομένου θα πρέπει το Ν.Ι.Μ.Τ.Σ. να υποβάλει τα δικαιολογητικά που αφορούν τις (λοιπές) δαπάνες νοσηλίων (χωρίς τα τιμολόγια αγοράς των περί ων πρόκειται υλικών αγγειοπλαστικής). (ομοφ.)

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Aνάκληση της 1/2015 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι στην προκειμένη υπόθεση η επίμαχη προμήθεια έχει ενταχθεί ως αυτοτελές υποέργο στην πράξη “Ψηφιακές Υπηρεσίες Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων” και συνιστά ενιαία προμήθεια συνολικού προϋπολογισμού ύψους 12.049.796,75 ευρώ χωρίς ΦΠΑ. Για την πραγματοποίηση δε της προμήθειας αυτής, η Αναθέτουσα Αρχή διενήργησε ένα διαγωνισμό, ενώ για πρακτικούς λόγους που ανάγονται στο γεγονός ότι η παράδοση των  προς προμήθεια ειδών πρέπει να λάβει χώρα σε κάθε σχολική μονάδα ανά τη Επικράτεια αλλά και για την ενίσχυση του ανταγωνισμού, διαίρεσε την προμήθεια σε τρία τμήματα προβλέποντας την κατάθεση ξεχωριστής προσφοράς και υπογραφής ξεχωριστού σχεδίου σύμβασης για κάθε τμήμα. Ταυτόχρονα, όμως, με τη διακήρυξη παρέχεται η δυνατότητα στους συμμετέχοντες να καταθέσουν προσφορά είτε για ένα είτε για όλα τα τμήματα της επίμαχης προμήθειας, ενώ τα τεχνικά χαρακτηριστικά των υπό προμήθεια υλικών καθώς και η τεχνοοικονομική θέση και ικανότητα των υποψηφίων είναι κοινά και δεν διαφοροποιούνται ανά τμήμα της προμήθειας. Κατά συνέπεια, το Ελεγκτικό Συνέδριο είναι αρμόδιο για τη διενέργεια ελέγχου νομιμότητας των υποβληθέντων σχεδίων σύμβασης, έκαστο των οποίων αφορά κάθε τμήμα της επίμαχης ενιαίας προμήθειας, καθώς η 1/2014 προκήρυξη σχετίζεται με την ανάθεση ενός αυτοτελούς υποέργου συνολικού προϋπολογισμού υπερβαίνοντος το καθορισμένο όριο υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο και αφορά μία ενιαία προμήθεια, η επιλογή κατάτμησης της οποίας εκ μέρους της Αναθέτουσας Αρχής δεν ασκεί επιρροή, των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων με την κρινόμενη αίτηση, απορριπτομένων ως αβάσιμων.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:Ζητείται η ανάκληση της 6/2022 Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα … (...), με την οποία έγινε δεκτό ότι κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων για προσυμβατικό έλεγχο επτά (7) σχεδίων συμβάσεων που αφορούν στην ανάθεση, από τον προσφεύγοντα Δήμο … [...], της «Προμήθεια[ς] οικοδομικών υλικών»(....)Επομένως, αφού δεν αποδεικνύεται ότι σκοπός της ως άνω προμήθειας είναι η εκτέλεση συγκεκριμένων έργων με αυτεπιστασία, ο διαπιστωθείς με την προσβαλλόμενη Πράξη μοναδικός διακωλυτικός της υπογραφής των ελεγχόμενων συμβάσεων λόγος, συνιστάμενος στο ότι για τη νόμιμη σύναψη των συμβάσεων αυτών έπρεπε να ακολουθηθεί η διαδικασία της αυτεπιστασίας του άρθρου 177 του ν. 4412/2016, ερείδεται, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την κρινόμενη προσφυγή, επί εσφαλμένης πραγματικής προϋπόθεσης.Ανακαλεί την 6/2022 Πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα …. Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των επτά (7) σχεδίων συμβάσεων που αφορούν στην «Προμήθεια οικοδομικών υλικών» από τον Δήμο …