Προμήθεια ηλεκτρολογικού υλικού...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά με την Πράξη της οποίας ζητείται η ανάκληση κρίθηκε ότι για την προς ανάθεση προμήθεια ηλεκτρολογικού υλικού από το Δήμο ... δεν έλαβε χώρα ουσιαστική διαίρεση αυτής, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 59 του ν. 4412/2016. Και τούτο διότι, δοθέντος ότι το αντικείμενο του διαγωνισμού υποδιαιρείται μεν σε δύο τμήματα, των οποίων όμως η ποσοτική κατανομή είναι καταφανώς άνιση, με την Ομάδα Α’ να περιλαμβάνει το σύνολο σχεδόν των υπό προμήθεια ειδών (100 σε σύνολο 102), που έχουν διακριτό χαρακτήρα και θα μπορούσαν καταρχήν να διαιρεθούν σε περισσότερες ομάδες (ασφάλειες, διακόπτες, εκκινητές, καλώδια, κλέμες, λαμπτήρες, μετασχηματιστές κ.τ.λ.), και να αποτελεί το 98,3% περίπου της συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης, ενώ, όσον αφορά στην Ομάδα Β’, τα είδη αυτής έπρεπε, ως εκ της φύσης τους, ν’ αποτελέσουν αντικείμενο χωριστής ομάδας, δεδομένης της περιορισμένης κυκλοφορίας τους στην αγορά (εμπορία αυτών μόνο από τις επιχειρήσεις που έχουν αποθέματα αυτών) ενόψει της απαγόρευσης κυκλοφορίας και εμπορίας αυτών μετά τον Ιούλιο του 2019 (22.7.2019, βλ. άρθρα 2 και 4 της οικ.23809/ΔΤΒΝ351/24.2.2017 απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης – Υγείας – Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Β’ 851/15.3.2017), η αναθέτουσα αρχή δεν προέβη σε κατ’ ουσία και σύμφωνα με το σκοπό των προαναφερόμενων διατάξεων διαίρεση της κρίσιμης προμήθειας. Όφειλε, επομένως, προκειμένου να διασφαλισθεί ο σκοπός και η πρακτική αποτελεσματικότητα του (κοινοτικού και εθνικού) δικαίου περί δημοσίων συμβάσεων, μέσω της δυνατότητας να καταστεί περισσότερο ευχερής η συμμετοχή μικρομεσαίων επιχειρήσεων στο διαγωνισμό, στην προκειμένη περίπτωση ή να διαιρέσει περαιτέρω, σε περισσότερες ομάδες, τα υπό προμήθεια είδη ή να αιτιολογήσει είτε μέσω της έκθεσης του άρθρου 341 του ν. 4412/2016, είτε μέσω των εγγράφων της σύμβασης την επιλογή της να μην υποδιαιρέσει την επίμαχη προμήθεια σε περαιτέρω τμήματα. Η έλλειψη δε αιτιολογίας ως προς την υποδιαίρεση μιας σύμβασης σε τμήματα, σύμφωνα με το άρθρο 59 παρ. 1 του ν. 4412/2016, συνιστά περίπτωση υπέρβασης των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής, που ελέγχεται από το Δικαστήριο κατά την άσκηση του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων, χωρίς να αποτελεί κρίση σκοπιμότητας. Ωστόσο, το Τμήμα, λαμβάνοντας υπόψη ότι η αναθέτουσα αρχή (Δήμος ...) είχε την πεποίθηση ότι με τη διαίρεση της σύμβασης στις προαναφερόμενες Ομάδες Α’ και Β’ ορθά εφάρμοσε τις διατάξεις του άρθρου 59 του ν.4412/2016, ενώ σε κάθε περίπτωση με την υπό κρίση αίτηση αιτιολογεί επαρκώς ότι τα είδη της Ομάδας Α’ δεν μπορούσαν να ομαδοποιηθούν περαιτέρω, διότι δεν παρουσιάζουν μεταξύ τους ομοιότητες ικανές να επιτρέψουν την ομαδοποίηση, ο απόλυτος κατακερματισμός της προμήθειας σε τόσα τμήματα όσα και κάθε ένα διακριτό είδος θα διερρήγνυε τη λειτουργικότητα της σύμβασης και θα δημιουργούσε σημαντικές περιπλοκές στην υλοποίησή της, καθώς και διότι ο κατακερματισμός της σύμβασης θα αύξανε το κόστος για το Δήμο, δοθέντος ότι θα είχε ως συνέπεια την αδυναμία έκπτωσης από τους προμηθευτές, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου συγγνωστώς υπέλαβαν ότι η διενεργηθείσα διαίρεση των υπό προμήθεια ειδών σε Ομάδα Α’ και Β’ πληρούσε τις προϋποθέσεις των ανωτέρω διατάξεων.(...)Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων σύμβασης, για την «Προμήθεια ηλεκτρολογικού υλικού του Δήμου ...», μεταξύ του Δήμου ... και της εταιρείας «....» για την ανάθεση της Ομάδας Α’ της προμήθειας ηλεκτρολογικού υλικού από το Δήμο ..., καθώς και του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και της εταιρείας «.....» για την Ομάδα Β’ της προαναφερόμενης προμήθειας, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό.

Προμήθεια οργάνων και εξοπλισμού παιδικών χαρών:Αίτηση  ανάκλησης της 10/2018 Πράξης του Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου :Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι η απόφαση της αναθέτουσας αρχής να μην υποδιαιρέσει την επίμαχη προμήθεια σε τμήματα ανά παιδική χαρά ή γεωγραφικό διαμέρισμα, αιτιολογείται επαρκώς, όπως βασίμως προβάλλεται με την υπό κρίση αίτηση. Τούτο διότι οι δέκα τρεις (13) παιδικές χαρές του Δήμου, ανεξάρτητα από τη γεωγραφική τους χωροθέτηση, αποτελούν ένα ενιαίο λειτουργικό σύστημα χώρων άθλησης και ψυχαγωγίας, για την ομοιόμορφη διαμόρφωση του οποίου, με ομοειδή εξοπλισμό, απαιτείται ενιαίος συντονισμός του προσωπικού και των εργασιών των επιμέρους τμημάτων, προκειμένου να επιτευχθεί η εμπρόθεσμη και προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης, που αποβλέπει στη δημιουργία σύγχρονων χώρων ψυχαγωγίας για το σύνολο των παιδιών των δημοτικών διαμερισμάτων του Δήμου και στην ασφαλή λειτουργία των χώρων αυτών, ενόψει και των θεσπιζόμενων από την οικεία νομοθεσία αυστηρών προδιαγραφών. Συνεπώς, η ενιαία δημοπράτηση της επίμαχης προμήθειας χωρίς την πρόβλεψη δυνατότητας υποβολής προσφοράς για τμήμα μόνο των ζητουμένων ειδών δεν συνιστά εν προκειμένω κακή χρήση της διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής, ενόψει μάλιστα και του όρου του άρθρου 2.2.8 της διακήρυξης (βλ. σκέψη 4.Γ),  βάσει του οποίου οι φορείς που τυχόν δεν δραστηριοποιούνται στην εμπορία του συνόλου των ειδών, δύνανται να υποβάλουν προσφορά στηριζόμενοι στις ικανότητες άλλων φορέων (πρβλ. Ε.Σ. Τμ. VI 528/2018) Ανακαλεί τη 10/2018 Πράξη του Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο 

Προμήθειες- προσυμβατικός έλεγχος  νομιμότητας...Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Οι ελεγχόμενες συμβάσεις αφορούν σε αντικείμενα που μπορούν ευχερώς να υποδιαιρεθούν σε τμήματα, διότι περιλαμβάνουν περισσότερα και απολύτως διακριτά μεταξύ τους είδη, έκαστο εκ των οποίων μπορεί να παρασχεθεί, τόσο κατά τη φύση του, όσο και με βάση τους κανόνες της αγοράς, αυτοτελώς, χωρίς να επηρεάζει την προμήθεια των λοιπών. Η γενόμενη υποδιαίρεση σε δύο τμήματα, εκ των οποίων το πρώτο περιλαμβάνει μισθώσεις αεροπλάνων, ιπτάμενου προσωπικού, μετεωρολογικών ραντάρ, μαζί με την προμήθεια ιωδιούχου αργύρου, συνολικής εκτιμώμενης αξίας (με τα δικαιώματα προαίρεσης) 14.389.000,00 ευρώ και το δεύτερο την προμήθεια υλικών ραδιοβόλισης εκτιμώμενης αξίας (με τα δικαιώματα προαίρεσης) μόλις 185.000,00 ευρώ, και μόνο ως εκ της ως άνω τεράστιας διαφοράς στο μέγεθος της κάθε υποδιαίρεσης, είναι απρόσφορη να διευκολύνει τη συμμετοχή ΜΜΕ στη διαδικασία ανάθεσης, αντιστρατευόμενη έτσι στην επίτευξη του μνημονευθέντος σκοπού θέσπισης της διάταξης του άρθρου 59 παρ. 1 ν.4412/2016, παρίσταται δε, ως εκ τούτου, προσχηματική. Στα έγγραφα της σύμβασης δεν αναφέρονται οι λόγοι για τους οποίους η αναθέτουσα αρχή επέλεξε να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση, ούτε στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται ειδική έκθεση κατ’ άρθρο 341 του ν.4412/2016 όπου να αναφέρονται οι λόγοι αυτοί. Ούτε, εξάλλου, τα αναφερόμενα στο 7/10.1.2020 έγγραφο του Προϊσταμένου του ΚΕΜΕ συνιστούν τεχνική δυσκολία που δικαιολογεί την απόκλιση από την υποχρέωση διαίρεσης της σύμβασης σε τμήματα, καθόσον οι επικαλούμενες δυσχέρειες ευχερώς μπορούσαν να ξεπεραστούν με σχετικές προβλέψεις στις τεχνικές προδιαγραφές των φυσιγγίων και με αντίστοιχες απαιτήσεις που θα μπορούσαν να επιβληθούν, με τα έγγραφα της σύμβασης, στους προσφέροντες. Επομένως, παρίσταται αναιτιολόγητη η επιλογή της αναθέτουσας αρχής να μην επιτρέψει την υποβολή προσφορών ανά περισσότερα τμήματα, αυτοτελή και διακριτά μεταξύ τους (π.χ. σε «Μίσθωση Συστήματος Χαλαζικής Προστασίας με Εναέρια Μέσα», «Προμήθεια Ιωδιούχου Αργύρου σε συσκευασία», «Αγορά Υλικών Ραδιοβόλισης»). Η δε υποδιαίρεση της σύμβασης σε τμήματα θα επέτρεπε τη συμμετοχή ευρύτερου κύκλου διαγωνιζομένων και δεν θα απέτρεπε από τη συμμετοχή στον διαγωνισμό μικρομεσαίες επιχειρήσεις που τυχόν δραστηριοποιούνται στην προμήθεια των ειδών και θα επιθυμούσαν να υποβάλουν προσφορά για το ένα μόνο από τα διακριτά τμήματα της σύμβασης, είτε γιατί δεν δύνανται να ανταπεξέλθουν στο σύνολο της σύμβασης, είτε γιατί, σε κάθε περίπτωση, στοχεύουν να αναλάβουν αυτόνομα –ήτοι χωρίς τη στήριξη στις ικανότητες τρίτων– μόνον το τμήμα της σύμβασης που τους ενδιαφέρει και συνάπτεται με την επαγγελματική τους εξειδίκευση, μεγιστοποιώντας, τοιουτοτρόπως, την οικονομική τους ωφέλεια από την ενδεχόμενη ανάθεση σε αυτές του εν λόγω τμήματος. Περαιτέρω, το γεγονός της μη υποδιαίρεσης των ελεγχόμενων συμβάσεων σε τμήματα αντανακλά και στην ίδια την αναθέτουσα αρχή, αφού δια της ευρύτερης συμμετοχής μικρομεσαίων επιχειρήσεων αποφεύγει την εξάρτησή της από «αποκλειστικό» προμηθευτή και, ενδεχομένως, να είχε επιτύχει οικονομικά συμφερότερες προσφορές για το κάθε επιμέρους τμήμα. Στο συμπέρασμα αυτό κατατείνει και το γεγονός ότι στον διενεργηθέντα διαγωνισμό δεν αναπτύχθηκε ανταγωνισμός, αφού στη διαδικασία ανάθεσης, όπως και στην αντίστοιχη διαδικασία για την προηγούμενη Ε.Π.Χ.Π., συμμετείχε μόνο ένας (ο ίδιος) οικονομικός φορέας, προσφέροντας μηδενική έκπτωση στις προϋπολογιζόμενες τιμές των συμβάσεων. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η αναθέτουσα αρχή δεν απέδειξε τη συνδρομή λόγων που δικαιολογούν την απόκλιση από τον κανόνα υποδιαίρεσης των δημοσίων συμβάσεων σε τμήματα. Ως εκ τούτου, προβαίνοντας σε ενιαία δημοπράτηση του συμβατικού αντικειμένου αντί τμηματοποίησης της διαδικασίας ανάθεσης, προέβη σε κακή χρήση της κατ’ άρθρο 59 παρ. 1 του ν.4412/2016 διακριτικής της ευχέρειας καθιστώντας, δια της εν λόγω παραβίασης των νομίμων απαιτήσεων διενέργειάς της, πλημμελή τη σχετική διαδικασία ανάθεσης. Η πλημμέλεια αυτή, εντοπιζόμενη στη Διακήρυξη της διαδικασίας ανάθεσης, καθιστά μη νόμιμη το σύνολο της εν λόγω διαδικασίας, επί της οποίας ερείδονται τα ελεγχόμενα σχέδια συμβάσεων, που, για το λόγο αυτό, κωλύεται η υπογραφή τους.

Ανακληθηκε απο την ΕΣ/ΤΜ.6/520/2020

Προμήθεια συσκευών τομογραφίας και παροχή υπηρεσιών ιατρικής απεικόνισης...ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 58/2019 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις (ΙΙ - VΙ) της παρούσας, το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα: Όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη, εφόσον στην προκειμένη περίπτωση το αιτούν Νοσοκομείο ορίσθηκε με την υπ΄αριθμ. ....2017 απόφαση του Υπουργού Υγείας, ως Κεντρική Αρχή Αγορών, για τη διενέργεια της επίμαχης διαγωνιστικής διαδικασίας για τη σύναψη συμφωνίας πλαίσιο για την προμήθεια συσκευών τομογραφίας και την παροχή υπηρεσιών ιατρικής απεικόνισης, για λογαριασμό τόσο του ιδίου όσο και των λοιπών δεκαοκτώ (18) νοσοκομείων, μη νομίμως και δη κατά παράβαση του άρθρου 59 παρ. 4 του ν. 4412/2016, που επιβάλλει την υποχρεωτική υποδιαίρεση των συμβάσεων που αναθέτουν οι Κεντρικές Αρχές Αγορών, δεν υποδιαίρεσε τη σύμβαση (συμφωνία - πλαίσιο) σε τμήματα και όρισε με τη διακήρυξη ότι προσφορές υποβάλλονται υποχρεωτικώς για όλα τα προς προμήθεια είδη συσκευών τομογραφίας, ανά συσκευή τομογραφίας, κατόπιν μάλιστα προσκόμισης εγγυητικής επιστολής συμμετοχής αλλά και εκπλήρωσης κριτηρίων επιλογής (συνολικού αλλά και ειδικού στο αντικείμενο της συμφωνίας – πλαίσιο κύκλου εργασιών, χρηματοπιστωτικής ικανότητας και τεχνικής ικανότητας) που αφορούν στην αξία του συνόλου των ως άνω ειδών. Εξάλλου η ως άνω εκ του νόμου επιβαλλόμενη υποχρέωση υποδιαίρεσης της σύμβασης σε τμήματα (άρθρο 59 παρ. 1 και 4 του ν. 4412/2016), η οποία, εν προκειμένω, δεν τηρήθηκε και η οποία πρακτικώς θα συνεπαγόταν τη δυνατότητα υποβολής προσφοράς χωριστά για κάθε επιμέρους τμήμα της προμήθειας ουδόλως υποκαθίσταται από την προβλεφθείσα - στην επίμαχη διακήρυξη - στο πλαίσιο της ανάθεσης και εκτέλεσης της συμφωνίας – πλαίσιο κατανομή της προμήθειας με προσυμφωνημένα ποσοστά σε έως και τέσσερις μειοδότες (άρθρο 39 παρ. 5 περ. α΄ του ν. 4412/2016), η οποία λαμβάνει χώρα στο μεταγενέστερο στάδιο της κατακύρωσης της προμήθειας και δεν σχετίζεται με τη δυνατότητα υποβολής προσφοράς για τμήμα της σύμβασης και την συνακόλουθη υποχρέωση προσκόμισης εγγυητικής επιστολής συμμετοχής αλλά και εκπλήρωσης κριτηρίων επιλογής που αφορούν σε τμήμα –και όχι στο σύνολο- της αξίας της σύμβασης. Συνεπώς, οι σχετικοί ισχυρισμοί που προβάλλονται με την υπό κρίση αίτηση και τις υπέρ αυτής ασκηθείσες παρεμβάσεις, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι. Περαιτέρω, σε ό,τι αφορά την προβλεφθείσα στην επίμαχη διακήρυξη δυνατότητα κάθε αναθέτουσας αρχής να συνάψει με τους αναδόχους, μετά τη λήξη της πενταετούς διάρκειας της συμφωνίας – πλαίσιο, νέα σύμβαση πλήρους συντήρησης και επισκευής των συσκευών τομογραφίας για ένα (1) ακόμη έτος, με δυνατότητα μονομερούς ανανέωσης αυτής έως και 4 φορές (δηλαδή συνολικής διάρκειας της εν λόγω νέας σύμβασης συντήρησης έως και 5 έτη) το Τμήμα κρίνει ότι αυτή δεν αποτέλεσε, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω υπό σκέψη ΙV, νομίμως αντικείμενο της συμφωνίας πλαίσιο. Και τούτο διότι η αξία της εν λόγω δυνητικώς συναφθησόμενης -μετά τη λήξη της διάρκειας της κύριας συμφωνίας πλαίσιο - σύμβασης συντήρησης ούτε προϋπολογίσθηκε από την αναθέτουσα αρχή, ούτε συμπεριελήφθη στην συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη της συμφωνίας – πλαίσιο, όπως η τελευταία προσδιορίσθηκε στη διακήρυξη που αναρτήθηκε στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. και στην περίληψη που εστάλη για δημοσίευση στο Συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε κάθε δε περίπτωση η σύναψη μιας τέτοιας σύμβασης οδηγεί και σε υπέρβαση του εκ του νόμου οριοθετημένου επιτρεπτού χρόνου διάρκειας των συμφωνιών – πλαίσιο (άρθρο 39 παρ. 1 του ν. 4412/2016). Ως εκ τούτου και εφόσον η ως άνω δυνατότητα δεν αποτέλεσε νομίμως αντικείμενο της επίμαχης συμφωνίας - πλαίσιο, μη νομίμως σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω υπό σκέψη V, ορίσθηκε ως στοιχείο της οικονομικής προσφοράς αλλά και ως κριτήριο ανάθεσης της συμφωνίας – πλαίσιο και η προσφερόμενη από τους υποψηφίους τιμή για την δυνητικώς συναφθησόμενη, μετά τη λήξη της πενταετίας, σύμβαση συντήρησης και επισκευής. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης και οι υπέρ αυτής ασκηθείσες παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμφωνίας – πλαίσιο, διάρκειας πέντε (5) ετών, μεταξύ του αιτούντος νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «...», ως Κεντρικής Αρχής Αγορών (Κ.Α.Α.) και των εταιρειών «... ...», «...» και «...» για την «Προμήθεια συσκευών τομογραφίας και την παροχή υπηρεσιών ιατρικής απεικόνισης».Ανακαλεί την 58/2019 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Ζητείται η ανάκληση της 193/2022 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η μεταξύ αυτών υπογραφή σχεδίου σύμβασης  με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών φύλαξης των κτιρίων, εγκαταστάσεων και εξωτερικών χώρων του Πανεπιστημίου στις Πόλεις Ξάνθη, Κομοτηνή, Αλεξανδρούπολη και Ορεστιάδα, προϋπολογιζόμενης δαπάνης  2.633.280,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. και συμβατικού ποσού 2.080.155,86 ευρώ πλέον Φ.Π.Α.(....)Περαιτέρω, η επιλογή της υποδιαίρεσης δεν συνεπάγεται διπλή πληρωμή του εξοπλισμού, όπως αβασίμως αιτιάται το προσφεύγον, εφόσον το κόστος του εξοπλισμού ενσωματώνεται στην προσφορά κάθε αναδόχου, η δε δυνατότητα υποβολής προσφορών για ένα, περισσότερα ή για όλα τα τμήματα θα μείωνε  τον κίνδυνο μη υποβολής προσφοράς για ένα από τα τμήματα. Εν όψει τούτων, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η ενιαία δημοπράτηση βαίνει πέραν του μέτρου που είναι αναγκαίο για την επίτευξη του σκοπού του …. περιορίζοντας, χωρίς αποχρώντα λόγο, τον κύκλο των δυνάμει προσφερόντων και παρακωλύοντας τον ανταγωνισμό.Απορρίπτει τις προσφυγές.Δεν ανακαλεί την 193/2022 Πράξη προσυμβατικού ελέγχου του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1459/2022

Προμήθεια υγρών καυσίμων:Κατ’ ακολουθίαν δε των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι: α) Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου Νίκαιας – Αγίου Ιωάννη Ρέντη και της…... για την προμήθεια των ειδών της Κατηγορίας Β της ελεγχόμενης προμήθειας (προμήθεια λιπαντικών για τις ανάγκες του ως άνω Δήμου για 2 έτη), εξαιτίας της συνδρομής των υπό σκέψεις 11 και 12 διαπιστωθεισών ουσιωδών  νομικών πλημμέλειών της διαδικασίας ανάθεσης ειδικώς της σύμβασης για την Κατηγορία αυτή (Β). Σε κάθε δε περίπτωση το Κλιμάκιο επισημαίνει ότι στον όρο του άρθρου 4 του εν λόγω σχεδίου, που ορίζει ότι «(…) Η χρονική διάρκεια της σύμβασης μπορεί να παραταθεί μέχρι το πενήντα τοις εκατό (50%), με αιτιολογημένη απόφαση του αρμοδίου αποφαινόμενου οργάνου, όταν η Αναθέτουσα Αρχή κρίνει αναγκαίο ή σκόπιμο, να συνεχιστεί απρόσκοπτα η λειτουργία των υπηρεσιών του ή και μέχρι την διενέργεια του επόμενου διαγωνισμού, με τις προϋποθέσεις και τις εκπτώσεις που προβλέπονται.», πρέπει να προστεθεί η διευκρίνιση ότι η προβλεπόμενη δυνατότητα παράτασης της διάρκειας της σύμβασης μέχρι και κατά 50%, αφορά αποκλειστικώς στη δυνατότητα παράτασης του συνολικού χρόνου παράδοσης της σύμβασης (2 έτη) υπό τις προϋποθέσεις και τους όρους εφαρμογής του άρθρου 206 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει, χωρίς αύξηση των συμβατικών ποσοτήτων των προς προμήθεια ειδών και των συμβατικών τους τιμών ή της συνολικής συμβατικής τιμής. Τούτο, με δεδομένο ότι ούτε στην ανωτέρω διακήρυξη ούτε στη σχετική προκήρυξη, που απεστάλη για δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 29.4.2022, προβλέπεται είτε οποιοδήποτε δικαίωμα προαίρεσης είτε δυνατότητα παράτασης της διάρκειας των αντίστοιχων συμβάσεων (στην ανωτέρω προκήρυξη τα πεδία «Δικαιώματα προαίρεσης» και «Η παρούσα σύμβαση υπόκειται σε παράταση», που αφορούν στην Κατηγορία Β, έχουν απαντηθεί με ΟΧΙ). β) Δεν κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων για έλεγχο σχεδίων συμβάσεων μεταξύ του Δήμου Νίκαιας – Αγίου Ιωάννη Ρέντη και i. της ….. για την προμήθεια των ειδών της Κατηγορίας Α της ελεγχόμενης προμήθειας (προμήθεια πετρελαίου κίνησης και βενζίνης αμόλυβδης για τις ανάγκες του ως άνω Δήμου για 2 έτη), ii. της ….. για την προμήθεια των ειδών της Κατηγορίας Γ της ελεγχόμενης προμήθειας (προμήθεια πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης για τις ανάγκες των Διευθύνσεων Καθαριότητας και Ανακύκλωσης, Αθλητισμού, Πολιτισμού και Παιδείας και Προσχολικής Αγωγής του ως άνω Δήμου για 2 έτη), υπό την προϋπόθεση ότι στον όρο του άρθρου 4 των σχεδίων αυτών, που ορίζει ότι «(…) Η χρονική διάρκεια της σύμβασης μπορεί να παραταθεί μέχρι το πενήντα τοις εκατό (50%), με αιτιολογημένη απόφαση του αρμοδίου αποφαινόμενου οργάνου, όταν η Αναθέτουσα Αρχή κρίνει αναγκαίο ή σκόπιμο, να συνεχιστεί απρόσκοπτα η λειτουργία των υπηρεσιών του ή και μέχρι την διενέργεια του επόμενου διαγωνισμού, με τις προϋποθέσεις και τις εκπτώσεις που προβλέπονται.», θα προστεθεί η διευκρίνιση ότι η προβλεπόμενη δυνατότητα παράτασης της διάρκειας της αντίστοιχης σύμβασης μέχρι και κατά 50%, αφορά αποκλειστικώς στη δυνατότητα παράτασης του συνολικού χρόνου παράδοσης της σύμβασης (2 έτη) υπό τις προϋποθέσεις και τους όρους εφαρμογής του άρθρου 206 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει, χωρίς αύξηση των συμβατικών ποσοτήτων των προς προμήθεια ειδών και των συμβατικών τους τιμών ή της συνολικής συμβατικής τιμής.Τούτο, με δεδομένο ότι ούτε στην ανωτέρω διακήρυξη ούτε στη ανωτέρω σχετική προκήρυξη προβλέπεται είτε οποιοδήποτε δικαίωμα προαίρεσης είτε δυνατότητα παράτασης της διάρκειας των αντίστοιχων συμβάσεων (στην ανωτέρω προκήρυξη τα πεδία «Δικαιώματα προαίρεσης» και «Η παρούσα σύμβαση υπόκειται σε παράταση», που αφορούν στις Κατηγορίες Α και Γ, έχουν απαντηθεί με ΟΧΙ).   

Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων...Με τα δεδομένα αυτά η ελεγχόμενη σύμβαση αποτελεί ενιαία μικτή σύμβαση προμήθειας που περιλαμβάνει και εργασίες τοποθέτησης – εγκατάστασης, πρόκειται να εκτελεσθεί σε ενιαίο γεωγραφικό χώρο και πρέπει να ολοκληρωθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα (10 μήνες), ενώ ο ανάδοχος φέρει ειδική δεκαετή εγγυητική ευθύνη απέναντι στην αναθέτουσα Αρχή, ώστε να διασφαλίζεται η προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης προμήθειας και επιτυγχάνεται ο σκοπός της αναβάθμισης του οδοφωτισμού. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι η μη υποδιαίρεση της σύμβασης σε τμήματα αιτιολογείται επαρκώς από τα έγγραφα της σύμβασης σύμφωνα με το άρθρο 59 παρ. 1 του ν. 4412/2016, καθόσον σε διαφορετική περίπτωση θα μπορούσε να τεθεί σε διακινδύνευση η προσήκουσα εκτέλεσή της και, κυρίως, η εγγυημένη λειτουργία της συγκεκριμένης προμήθειας επί δεκαετία. (πρβλ. ΕλΣ Αποφάσεις VI Τμ. 608, 609/2018, βλ. Πράξη Στ΄ Κλιμ. 140/2019). 

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/602/2021

Προμήθεια υγρών καυσίμων:..Ήδη, με την κρινόμενη αίτηση ζητείται η ανάκληση της ανωτέρω 235/2014 πράξης του ΣΤ' Κλιμακίου, μόνον κατά το μέρος αυτής με το οποίο κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του προαναφερόμενου σχεδίου σύμβασης προμήθειας υγρών καυσίμων ποσού 1.886,660,00 ευρώ μεταξύ του αιτούντος Δήμου και της αναδόχου ένωσης προμηθευτών «…….. και Υιός ΟΕ - ………». Με την αίτηση αυτή αβασίμως, σύμφωνα με όσα προεκτέθηκαν, προβάλλεται ότι ορθά το αιτούν ενήργησε, αφού είναι αρμόδιο για τη διενέργεια της διαγωνιστικής διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου χορηγητή υγρών καυσίμων για την κάλυψη τόσο των ιδικών του αναγκών όσο και εκείνων των νομικών του προσώπων δημοσίου δικαίου και περαιτέρω, σε κάθε περίπτωση, σε συμμόρφωση προς τα κριθέντα από το Κλιμάκιο, προσκομίζονται με το 2094/160/13.1.2015 διαβιβαστικό έγγραφο του Αντιδημάρχου Οικονομικών του Δήμου …, σχετικώς: α) η 127/2014 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ενιαίας Σχολικής Επιτροπής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου …, με την οποία εγκρίνεται η συμμετοχή αυτής στην ήδη ελεγχόμενη, διεξαχθείσα για λογαριασμό της από τον, εξουσιοδοτημένο σχετικώς, Δήμο … διαγωνιστική διαδικασία για την προμήθεια καυσίμων θέρμανσης για τις ανάγκες των σχολείων της αρμοδιότητας της, το αποτέλεσμα της διαγωνιστικής διαδικασίας καθώς και η υπογραφή της σχετικής σύμβασης με τον ανωτέρω αναδειχθέντα ανάδοχο, β) η 1/2015 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ενιαίας Σχολικής Επιτροπής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου …, με την οποία ομοίως εγκρίνονται τα ανωτέρω, καθώς και γ) τρία αυτοτελή σχέδια συμβάσεων, αντί του αρχικώς υποβληθέντος κοινού, συνολικού ποσού 1.886,660,00 ευρώ, στα οποία αντιστοίχως συμβάλλονται η αναδειχθείσα ανάδοχος ένωση προμηθευτών «…….. και Υιός ΟΕ - ……..» και αυτοτελώς, δια των αρμοδίων οργάνων εκπροσώπησης αυτών, η Ενιαία Σχολική Επιτροπή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου … (για την προμήθεια 350.000 It καυσίμων θέρμανσης, ποσού 444.500,00 ευρώ), η Ενιαία Σχολική Επιτροπή Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου … (για την προμήθεια 400.000 It καυσίμων θέρμανσης, ποσού 508.000,00 ευρώ) και ο Δήμος … (για την προμήθεια 220.000 It καυσίμων θέρμανσης, ποσού 279.400,00 ευρώ, καθώς και καυσίμων κίνησης, συνολικής αξίας 934.160.00 ευρώ). Κατόπιν αυτών, το Τμήμα κρίνει ότι πρέπει η κρινόμενη αίτηση να γίνει δεκτή, η προσβαλλόμενη πράξη να ανακληθεί μερικώς και να επιτραπεί η υπογραφή των τριών προσκομισθέντων αυτοτελών σχεδίων σύμβασης μεταξύ της αναδόχου ένωσης προμηθευτών «……….. και Υιός ΟΕ - ………..» και της Ενιαίας Σχολικής Επιτροπής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου …, της Ενιαίας Σχολικής Επιτροπής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου … και του Δήμου ….

Ενιαίο έργο -Κατάτμηση.(...)Από τις προεκτιθέμενες διατάξεις (π.δ.59/2007) συνάγεται ότι όταν ένα ενιαίο έργο, η ύπαρξη του οποίου εκτιμάται με βάση την οικονομική και τεχνική λειτουργία του αποτελέσματος των εργασιών του, μπορεί να διαιρεθεί σε περισσότερα τμήματα και το άθροισμα της προϋπολογισθείσας αξίας των επιμέρους τμημάτων του ισούται με ή υπερβαίνει το όριο των 4.845.000 ευρώ, που είναι το κατώτατο ισχύον όριο εφαρμογής του π.δ. 59/2007, οι διατάξεις του προεδρικού αυτού διατάγματος εφαρμόζονται σε όλα τα τμήματά του (υποέργα). Προκειμένου δε να διαπιστωθεί εάν ένα ή περισσότερα υποέργα συνέχονται σε ένα ενιαίο, ολοκληρωμένο από κάθε άποψη έργο και έτοιμο να χρησιμοποιηθεί για το σκοπό που είχε προβλεφθεί από την αναθέτουσα αρχή, χρησιμοποιείται κάθε πρόσφορο κατά περίπτωση λειτουργικό κριτήριο όπως η ενότητα του γεωγραφικού πλαισίου εκτέλεσής τους, το είδος των εργασιών τους, η χρονική εγγύτητα της έναρξης των διαδικασιών για την ανάθεσή τους, καθώς και της ανάθεσής τους και η τυχόν ομοιότητα των μελετών τους. Στο πλαίσιο αυτό συνεκτιμώνται τα ειδικότερα χαρακτηριστικά και ο προορισμός εκάστης εργολαβίας και ερευνάται εάν ο σκοπός αυτών κατατείνει στην πραγματοποίηση ενός ενιαίου έργου. Εξάλλου δεν επιτρέπεται, μέσω της κατάτμησης ενός ενιαίου έργου σε τμήματα και του αντίστοιχου επιμερισμού του συνολικού προϋπολογισμού του, να καταστρατηγείται το ως άνω π.δ. με τη μη υπαγωγή των επιμέρους υποέργων, λόγω των επιμερισμένων προϋπολογισμών τους, στο πεδίο εφαρμογής του καθώς και τη μη αποστολή περίληψης των διακηρύξεων για την ανάθεση αυτών στην Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς δημοσίευση

Ανάθεση υπηρεσιών...Ενόψει του ότι η αναθέτουσα αρχή επέλεξε να μην υποδιαιρέσει τη σύμβαση σε 3 τμήματα αντιστοιχούντα στις τρεις ομάδες μηχανημάτων προς επισκευή και συντήρηση [Ομάδα Α: 4 συγκροτήματα συμπιεστών απορριμμάτων (σταθερός εξοπλισμός), Ομάδα Β: 21 οχήματα μεταφοράς απορριμματοκιβωτίων και Ομάδα Γ: 61 απορριμματοκιβώτια (κινητός εξοπλισμός)], οι οποίες, κατά τα τεύχη δημοπράτησης και κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, είναι αυτοτελείς και απολύτως διακριτές μεταξύ τους (διαφορετική λειτουργικότητα και διαφορετικές ανάγκες επισκευής), αλλά, αντιθέτως, όρισε με τη διακήρυξη ότι προσφορές υποβάλλονται μόνο για το σύνολο των υπηρεσιών συντήρησης και επισκευής, μη νομίμως, ήτοι κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 59 του ν. 4412/2016, δεν ανέφερε στα έγγραφα της σύμβασης τους βασικούς λόγους για την απόφασή της αυτή (ούτε εξάλλου στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται ειδική έκθεση κατ’ άρθρο 341 του ως άνω νόμου, όπου να αναφέρονται οι λόγοι αυτοί) [σκ. 4.Β. της παρούσας]. Η κατά τα ανωτέρω μη υποδιαίρεση των ελεγχόμενων υπηρεσιών σε τμήματα, χωρίς να υφίσταται προς τούτο νόμιμη αιτιολογία, συνιστά, στην προκειμένη περίπτωση, όπου συμμετείχε στον επίμαχο διαγωνισμό μόνον μία επιχείρηση, ουσιώδη νομική πλημμέλεια της επίμαχης διαγωνιστικής διαδικασίας. Και τούτο διότι απέτρεψε τη συμμετοχή στον διαγωνισμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην επισκευή και συντήρηση μιας μόνο ομάδας μηχανημάτων (λ.χ. επιχειρήσεις που ασχολούνται αποκλειστικώς με την επισκευή οχημάτων) και θα επιθυμούσαν να υποβάλουν προσφορά για το ένα μόνο από τα τρία διακριτά τμήματα της σύμβασης, είτε γιατί δεν δύνανται να ανταπεξέλθουν στο σύνολο της σύμβασης (λ.χ. μη δυνατότητα στήριξης σε δυνατότητες τρίτων για τα λοιπά τμήματα της σύμβασης), είτε γιατί, σε κάθε περίπτωση, στοχεύουν να αναλάβουν αυτόνομα -ήτοι χωρίς τη στήριξη στις ικανότητες τρίτων- μόνον το τμήμα της σύμβασης που τους ενδιαφέρει και συνάπτεται με την επαγγελματική τους εξειδίκευση, μεγιστοποιώντας, τοιουτοτρόπως, την οικονομική τους ωφέλεια από την ενδεχόμενη ανάθεση σε αυτές του εν λόγω τμήματος. Εξάλλου, το γεγονός της μη υποδιαίρεσης της επίμαχης σύμβασης αντανακλά και στην ίδια την αναθέτουσα αρχή, αφού δια της ευρύτερης συμμετοχής μικρομεσαίων επιχειρήσεων ενδεχομένως να είχε επιτύχει οικονομικά συμφερότερες προσφορές για την κάθε επιμέρους ομάδα εργασιών.

Γ. Περαιτέρω, οι ανωτέρω όροι (υποβολή προσφοράς μόνο για το σύνολο των ελεγχόμενων υπηρεσιών και πιστοποίηση συνεργείου τόσο για τον σταθερό όσο και για τον κινητό εξοπλισμό), συνδυαστικώς ιδωμένοι, καθώς και εξεταζόμενοι υπό το φως των ιδιαίτερων περιστάσεων του ελεγχόμενου διαγωνισμού (η μοναδική προσφέρουσα εταιρεία «......» είναι κατασκευαστής τόσο των 4 συμπιεστών όσο και των 61 απορριμματοκιβωτίων και η μοναδική προσφέρουσα στον διαγωνισμό), περιόρισαν σε τέτοιο βαθμό τον ελεύθερο ανταγωνισμό, ώστε, κατ’ ουσίαν, τον εκμηδένισαν. Και τούτο διότι δόθηκε ουσιαστικά η δυνατότητα σε διαγωνιζόμενη εταιρεία να αποκλείσει κάθε ανταγωνιστή, αρνούμενη – όπως είναι και εύλογο – να χορηγήσει εξουσιοδότηση επισκευής και συντήρησης των μηχανημάτων της, με αποτέλεσμα οι ανταγωνιστές αυτοί να αδυνατούν να υποβάλουν προσφορά για τα εν λόγω τμήματα της σύμβασης.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο, με το .....2018 (αριθ. πρωτ. Ελ.Συν. ...) έγγραφο του Προέδρου του Περιφερειακού Συνδέσμου ΦΟΔΣΑ ..., σχεδίου σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται ηλεκτρονικά στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.