Νόμιμη η εκ των υστέρων της κατακύρωσης του διαγωνισμού επιπλέον προμήθεια με απ' ευθείας ανάθεση (άδεια χρήσης λογισμικού), εφόσον η συνολική αξία των προμηθειών δεν υπερβαίνει το ετήσιο όριο των 45.000 ευρώ. Άκυρη όμως η ανάθεση γιατί δεν προηγήθηκε έγκριση της προμήθειας από το Διοικητή κατ' άρθρο 5 παρ. 7 ιε' του Ν. 2899/2001, ούτε καταρτίστηκε έγγραφη σύμβαση.

Δαπάνη μίσθωσης μεταφορικού μέσου μη νόμιμη αφού δεν αποδεικνύεται ότι δεν ήταν δυνατή η πρόσβαση των εργαζομένων στις εγκαταστάσεις του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας με τα μέσα μαζικής μεταφοράς και δ) δεν εκδόθηκε πριν από τη σύναψη της σχετικής σύμβασης η απαιτούμενη από την ισχύουσα νομοθεσία άδεια του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Αττικής.

Μίσθωση χημικών τουαλετών... Συγκεκριμένα, ενώ υπό συνήθεις συνθήκες για την αποκομιδή των λυμάτων από τις χημικές τουαλέτες αρκεί για την απάντληση του περιεχομένου τους η χρήση αντλητικού συστήματος και προσωρινή αποθήκευση αυτών εντός της δεξαμενής λυμάτων που διαθέτει ειδικώς αδειοδοτημένο εταιρικό όχημα, όπως εξάλλου κατ’ ελάχιστο επιβάλλει η εθνική νομοθεσία, στην προκειμένη περίπτωση, όπως υποστηρίζει η παρεμβαίνουσα και δεν αντικρούστηκε από την προσφεύγουσα, λόγω της μεγάλης ποσότητας των λυμάτων των τουαλετών, εξαιτίας της ευρείας χρήσης τους από τον ιδιαιτέρως αυξημένο αριθμό χρηστών τους (προσφύγων και μεταναστών) τους τελευταίους μήνες, τα λύματα γεμίζουν περισσότερο από μία φορά την ημέρα τις δεξαμενές των συνήθων εταιρικών οχημάτων, με αποτέλεσμα λόγω της απόστασης του στρατοπέδου «.....», όπου γίνεται η χρήση των τουαλετών, από το Βιολογικό Καθαρισμό της ΔΕΥΑ ....., όπου πρέπει να οδηγούνται τα λύματα, σε συνδυασμό με το χρόνο που απαιτείται για την απάντληση των λυμάτων από κάθε τουαλέτα, καθιστά δυσχερή την απρόσκοπτη, ασφαλή και υγιεινή χρήση των τουαλετών. Αντίθετα, μετά την απάντλησή τους από τις τουαλέτες η προσωρινή αποθήκευση των λυμάτων σε ειδικό όχημα βυτιοφόρο μεταφοράς λυμάτων – αποβλήτων, του οποίου η δεξαμενή έχει αναμφίβολα μεγαλύτερη χωρητικότητα από αυτή των συνήθων ειδικών οχημάτων καθαρισμού χημικών τουαλετών, μπορεί να συμβάλλει στην επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού της σύμβασης. Επιπλέον, η βαλλόμενη απαίτηση δεν παρίσταται δυσανάλογη με το σκοπό αυτό, ούτε απαγορεύει την ανάληψη της σύμβασης από επιχειρήσεις όμοιες με αυτή της προσφεύγουσας εκ μόνου του λόγου ότι για την απάντληση των λυμάτων κατά την εθνική νομοθεσία και το οικείο Ευρωπαϊκό Πρότυπο για τη διάθεση χημικών τουαλετών κατ’ ελάχιστον απαιτείται να διαθέτουν τα συνήθη  οχήματα καθαρισμού και απάντλησης λυμάτων. Τούτο δε, διότι δεν ισχυρίζεται η προσφεύγουσα ούτε προκύπτει ότι από την εθνική νομοθεσία ή το οικείο Ευρωπαϊκό Πρότυπο για τη λειτουργία τους απαγορεύεται να διαθέτουν και ειδικό βυτιοφόρο όχημα για το σκοπό αυτό ούτε ότι αν αυτές δεν το διαθέτουν παρίσταται αδύνατο να μπορούν να χρησιμοποιήσουν τέτοιο όχημα τρίτου είτε από αλλού είτε και από τη νήσο ...... Τα δε περί του αντιθέτου προβαλλόμενα είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Συνακόλουθα, απορριπτέος είναι και ο πρώτος λόγος της κρινόμενης δεύτερης προσφυγής.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Aνάκληση της 1/2015 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι στην προκειμένη υπόθεση η επίμαχη προμήθεια έχει ενταχθεί ως αυτοτελές υποέργο στην πράξη “Ψηφιακές Υπηρεσίες Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων” και συνιστά ενιαία προμήθεια συνολικού προϋπολογισμού ύψους 12.049.796,75 ευρώ χωρίς ΦΠΑ. Για την πραγματοποίηση δε της προμήθειας αυτής, η Αναθέτουσα Αρχή διενήργησε ένα διαγωνισμό, ενώ για πρακτικούς λόγους που ανάγονται στο γεγονός ότι η παράδοση των  προς προμήθεια ειδών πρέπει να λάβει χώρα σε κάθε σχολική μονάδα ανά τη Επικράτεια αλλά και για την ενίσχυση του ανταγωνισμού, διαίρεσε την προμήθεια σε τρία τμήματα προβλέποντας την κατάθεση ξεχωριστής προσφοράς και υπογραφής ξεχωριστού σχεδίου σύμβασης για κάθε τμήμα. Ταυτόχρονα, όμως, με τη διακήρυξη παρέχεται η δυνατότητα στους συμμετέχοντες να καταθέσουν προσφορά είτε για ένα είτε για όλα τα τμήματα της επίμαχης προμήθειας, ενώ τα τεχνικά χαρακτηριστικά των υπό προμήθεια υλικών καθώς και η τεχνοοικονομική θέση και ικανότητα των υποψηφίων είναι κοινά και δεν διαφοροποιούνται ανά τμήμα της προμήθειας. Κατά συνέπεια, το Ελεγκτικό Συνέδριο είναι αρμόδιο για τη διενέργεια ελέγχου νομιμότητας των υποβληθέντων σχεδίων σύμβασης, έκαστο των οποίων αφορά κάθε τμήμα της επίμαχης ενιαίας προμήθειας, καθώς η 1/2014 προκήρυξη σχετίζεται με την ανάθεση ενός αυτοτελούς υποέργου συνολικού προϋπολογισμού υπερβαίνοντος το καθορισμένο όριο υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο και αφορά μία ενιαία προμήθεια, η επιλογή κατάτμησης της οποίας εκ μέρους της Αναθέτουσας Αρχής δεν ασκεί επιρροή, των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων με την κρινόμενη αίτηση, απορριπτομένων ως αβάσιμων.

Μητέρα υπάλληλος δικαιούμενη άδεια ανατροφής παιδιού έχει την διακριτική ευχέρεια επιλογής μεταξύ του μειωμένου ωραρίου κατά δύο και μία ώρες την ημέρα, ανάλογα με την ηλικία του τέκνου, και της άδειας των εννέα μηνών με αποδοχές. Η προτίμηση που δηλώνεται από την αρχή δεν ανακαλείται παρά μόνον αν συντρέχουν εξαιρετικοί προς τούτο λόγοι και για μία μόνο φορά.

..με την πρώτη προσβαλλόμενη πράξη αποφασίσθηκε η σφράγιση των εγκαταστάσεων συντήρησης και επισκευής μοτοσυκλετών και μοτοποδηλάτων της αιτούσας, η οποία είχε ενημερωθεί με το 8208/ 14.8.2000 έγγραφο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης … ότι υποχρεούται να υποβάλει τα απαραίτητα δικαιολογητικά για τη χορήγηση προς αυτήν της οικείας άδειας ίδρυσης, και στη συνέχεια είχε κληθεί με το 8022/ 8.8.2002 έγγραφο της ίδιας αρχής να καταθέσει τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την έκδοση άδειας λειτουργίας. Όπως, εξ άλλου, βεβαιώνεται στην πρώτη προσβαλλόμενη πράξη, η αιτούσα κατέθεσε τα απαιτούμενα για τη λειτουργία τμήματος μόνο των εγκαταστάσεών της δικαιολογητικά, και, πάντως, δεν εφοδιάσθηκε με την απαιτούμενη άδεια λειτουργίας, όπως βεβαιώνεται στη δεύτερη προσβαλλόμενη πράξη. Και χορηγήθηκε, μεν, στην αιτούσα με την 9534/ 23.12.2002 πράξη της Διεύθυνσης Μεταφορών και Επικοινωνιών της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης .., η οποία εκδόθηκε μετά την έκδοση της πρώτης προσβαλλόμενης πράξης, άδεια ίδρυσης συνεργείου συντήρησης και επισκευής αυτοκινήτων, μοτοσυκλετών και μοτοποδηλάτων επί της οδού ..., στο .., ανεξαρτήτως, όμως, του ζητήματος αν το συνεργείο, για το οποίο δόθηκε η άδεια αυτή, ταυτίζεται με εκείνο, το οποίο αφορούν οι προσβαλλόμενες πράξεις, στην ίδια άδεια ίδρυσης ρητώς αναφέρεται ότι το συνεργείο δεν επιτρέπεται να λειτουργήσει χωρίς άδεια λειτουργίας, η οποία δεν προκύπτει από το φάκελο και δεν προβάλλεται από την αιτούσα ότι έχει εκδοθεί. Υπό τα δεδομένα αυτά, η χορήγηση της ζητουμένης αναστολής εκτέλεσης των προσβαλλομένων πράξεων, θα είχε ως συνέπεια τη λειτουργία του συνεργείου της χωρίς την απαιτούμενη άδεια λειτουργίας και, ως εκ τούτου, θα ισοδυναμούσε με χορήγηση από την Επιτροπή Αναστολών της εν λόγω αδείας κατ' ανεπίτρεπτη υποκατάσταση του αρμόδιου διοικητικού οργάνου. (πρβλ. Ε.Α. 461/2000, 543/1999). Κατά συνέπεια, ανεξαρτήτως της βλάβης που επικαλείται η αιτούσα, και δεδομένου ότι, πάντως, η σχετική αίτηση ακυρώσεως δεν παρίσταται ως προδήλως βάσιμη, η υπό κρίση αίτηση αναστολής πρέπει να απορριφθεί.

Προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων...Με τα δεδομένα αυτά η διαδικασία ανάθεσης της κρινόμενης σύμβασης παρίσταται νόμιμη. Ειδικότερα, οι όροι των άρθρων 2.2.4.1. και 2.2.9.2.Β.2 εδ. στ΄ της διακήρυξης είναι νόμιμοι, καθόσον η απαίτηση για τη διάθεση κτηριακών εγκαταστάσεων εντός της ελληνικής επικράτειας προς απόδειξη της επαγγελματικής ικανότητας του υποψηφίου νομίμως ζητείται σε μια τέτοια σύμβαση προμήθειας, ιδιαίτερα απαιτητικής σε ποσότητα ειδών, καθόσον δεν είναι ασύνδετη και δυσανάλογη με το συμβατικό αντικείμενο και ο σχετικός όρος μπορεί να καλυφθεί και με μίσθωση των απαιτούμενων χώρων αποθήκευσης με συνέπεια να είναι επιτεύξιμος για κάθε συμμετέχοντα. Περαιτέρω, και οι όροι σύμφωνα με τους οποίους οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό υποχρεούνται επί ποινή αποκλεισμού αφενός να έχουν εκτελέσει κατά τη διάρκεια της προηγούμενης τριετίας τουλάχιστον 10 συμβάσεις προμήθειας του ιδίου αντικειμένου και αφετέρου να έχουν εκτελέσει κατ’ ελάχιστον μία προμήθεια του ιδίου αντικειμένου ανά έτος της προηγούμενης τριετίας, δεν εμπόδισαν εν τοις πράγμασι την ανάπτυξη του ανταγωνισμού, αφού στη διαδικασία συμμετείχαν τρεις (3) εταιρείες οι οποίες δραστηριοποιούνται ενεργά στο συγκεκριμένο τομέα. Σε κάθε περίπτωση τόσο οι συμμετέχουσες όσο και άλλες δυνητικά υποψήφιες δεν επικαλέστηκαν βλάβη από αυτούς, με την αιτίαση ότι παραβιάστηκαν οι προϋποθέσεις συμμετοχής τους στο διαγωνισμό σε σημείο τέτοιο που να την αποκλείουν ή να την καθιστούν ουσιωδώς δυσχερή, αφού δεν τους προσέβαλαν, ούτε επικαλέστηκαν ότι δεν διέθεταν την απαιτούμενη εμπειρία την οποία αντίθετα στα υποβληθέντα Ευρωπαϊκά Ενιαία Έγγραφα Προμήθειας (ΕΕΕΠ) ισχυρίστηκαν ότι διέθεταν, αλλά εντέλει δεν απέδειξαν. Συνεπώς, και οι όροι αυτοί παρίστανται νόμιμοι (ΕΣ VI Τμ. 608 και 609/2018). Κατ’ ακολουθία δεν διαπιστώνονται ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στο πλαίσιο της ανωτέρω διαγωνιστικής διαδικασίας και, συνεπώς δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:επιδιώκεται η ανάκληση της 163/2022 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ αυτής και της αναδόχου εταιρείας με την επωνυμία «… ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» (εφεξής … Α.Ε.), για την ανάθεση της προμήθειας με τίτλο «Προμήθεια Ηλεκτρικών Οχημάτων Δημοτικής Επιχείρησης Συγκοινωνιών ‘…’» προϋπολογισθείσας δαπάνης 1.434.000,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. 24% και συμβατικού τιμήματος 1.224.990,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α. 24%.(....)Κατά δεύτερο και μείζονα λόγο η εν λόγω εξαίρεση είναι μη νόμιμη, διότι η ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία εμπίπτει, ως εκ του προϋπολογισμού της, στο πεδίο εφαρμογής των οδηγιών περί δημοσίων συμβάσεων καθώς και των θεσπισθέντων σε μεταφορά των οδηγιών εθνικών κανόνων, οι οποίοι, για τους προαναφερθέντες ανωτέρω στη σκέψη 6 λόγους, δεν εισάγουν διακρίσεις ως προς την απαιτούμενη εμπειρία, μεταξύ δημόσιου η ιδιωτικού αποδέκτη της προμήθειας.Δεν ανακαλεί την 163/2022 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Υπηρεσίες – εργασίες καθαρισμού:Μη νόμιμη η καταβολή ποσού από Δήμο σε ιδιώτη  για την παροχή υπηρεσιών αποκοµιδής και µεταφοράς απορριμµάτων του ως άνω Δήµου, καθόσον κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα, ο ανάδοχος δεν διέθετε την απαιτούμενη κατά νόμο άδεια για τη συλλογή και μεταφορά στερεών (μη επικίνδυνων) αποβλήτων, καθότι η άδεια «για την δραστηριότητα συλλογής και μεταφοράς μη επικίνδυνων στερεών αποβλήτων» εκδόθηκε μετά τη λήξη της εν λόγω σύμβασης στις 31.12.2014 και ισχύει για χρονικό διάστημα πέντε ετών από την ημερομηνία έκδοσής της (άρθρο 36 του ν. 4042/2012, ΦΕΚ Α΄ 24/2012).(ΣΥΓΓΝΩΣΤΗ ΠΛΑΝΗ)

Προμήθεια στεγνωτηρίου.(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η 8014/15.5.2017 απόφαση αναλήψεως υποχρεώσεως νομίμως εκδόθηκε μετά τη λήψη της από 27.1.2017 αποφάσεως του Διοικητικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου, με την οποία εγκρίθηκε η πραγματοποίηση της δαπάνης για την προμήθεια του εν λόγω στεγνωτηρίου (άρθρο 2 παρ. 2 περ. β΄ του π.δ. 80/2016). Δοθέντος, δε, ότι εν προκειμένω δεν προηγήθηκε διαγωνιστική διαδικασία και έκδοση σχετικής  διακηρύξεως ούτε ελήφθη απόφαση για την ανάθεση της επίμαχης προμήθειας σε συγκεκριμένο προμηθευτή, οπότε η απόφαση αναλήψεως υποχρεώσεως θα έπρεπε να προηγηθεί των πράξεων αυτών, νομίμως η σχετική απόφαση εκδόθηκε πριν από τη σύναψη της από 17.5.2017 συμβάσεως και την παράδοση του συμφωνηθέντος είδους. Κατόπιν τούτου, ο προβαλλόμενος λόγος διαφωνίας είναι αβάσιμος... Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής θα μπορούσε να θεωρηθεί, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2017, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.