ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ:..Στην υπό κρίση υπόθεση, με την 10799/7.8.2018 απόφαση του Δημάρχου ..., ανατέθηκε απευθείας στην εταιρεία «....» η πραγματοποίηση τριών εκδηλώσεων στο πλαίσιο του ..., προϋπολογισμού 10.000 ευρώ (με Φ.Π.Α.) και στις 3.9.2018 υπεγράφη ισόποση σύμβαση.Με τα δεδομένα αυτά, εφόσον η εκτιμώμενη αξία της επίμαχης σύμβασης δεν υπερβαίνει το ποσό των 20.000 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., νομίμως ο Δήμος προέβη στην απευθείας ανάθεσή της. Κατ’ ακολουθία, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Εκτέλεση εργασιών βατότητας αγροτικών οδών:...Υπό αυτές τις περιστάσεις, η άμεση αποκατάσταση των προκληθεισών από τα ανωτέρω επανειλημμένα και ακραία πλημμυρικά φαινόμενα ζημιών (ρηγματώσεων, καθιζήσεων, διαβρώσεων, επιχωματώσεων κ.λ.π.) στις οδικές υποδομές του Δήμου ... ώστε αυτές να καταστούν ασφαλείς και πλήρως λειτουργικές, εντός πολύ σύντομου χρονικού διαστήματος, μεσούντος του χειμώνα 2018 – 2019, πληροί την προϋπόθεση της κατεπείγουσας ανάγκης, η ικανοποίηση της οποίας δεν επιτρέπει την τήρηση των χρονικών προθεσμιών για διεξαγωγή διαγωνιστικής διαδικασίας και, συνεπώς, δικαιολογεί την ανάθεση του έργου με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση διακήρυξης. Ο δε χρόνος από την επέλευση των έκτακτων καιρικών φαινομένων (Νοέμβριος 2018 έως αρχές Ιανουαρίου 2019) μέχρι τη λήψη της απόφασης για την προσφυγή στη διαδικασία της ανάθεσης του έργου στις 17.1.2017, κρίνεται εγγύς και εύλογος, λαμβανομένων υπόψη των απαραίτητων ενεργειών που έπρεπε να προηγηθούν της απόφασης αυτής, όπως αυτοψίες, σύνταξη μελέτης, ανάληψη δαπάνης και διάθεση πίστωσης. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη, και το ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του προϋπολογισμού του οποίου βαρύνει.

Διαμόρφωση αύλειου χώρου Ιερού Ναού..:Με δεδομένα αυτά, η δαπάνη εκτέλεσης του επίμαχου έργου εξυπηρετεί λειτουργικές ανάγκες του Δήμου, διότι, αναδεικνύοντας ένα ιστορικό μνημείο – σύμβολο του «μαρτυρικού» χωριού …, συμβάλλει στη διατήρηση της συλλογικής μνήμης των θυμάτων της ναζιστικής κατοχής και προάγει τα πνευματικά συμφέροντα των δημοτών.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η δαπάνη που εντέλλεται με το Β100, οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου … είναι νόμιμη και αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018 τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Προμήθεια έτοιμου σκυροδέματος..:Υπό αυτές τις περιστάσεις, η άμεση αποκατάσταση των προκληθεισών από τα ανωτέρω ακραία πλημμυρικά φαινόμενα ζημιών, (ρηγματώσεων, καθιζήσεων, διαβρώσεων, επιχωματώσεων κ.λ.π.) στις οδικές υποδομές του Δήμου ... ώστε αυτές να καταστούν ασφαλείς και πλήρως λειτουργικές σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, μεσούντος του χειμώνα 2018 – 2019, πληροί την προϋπόθεση της επιτακτικά επείγουσας ανάγκης, η ικανοποίηση της οποίας δεν επιτρέπει την τήρηση των χρονικών προθεσμιών που απαιτούν οι κανόνες περί διεξαγωγής ανοικτού διαγωνισμού και, συνεπώς, δικαιολογεί την ανάθεση του έργου με τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση διακήρυξης. Ο δε χρόνος από την επέλευση των έκτακτων καιρικών φαινομένων (Νοέμβριος 2018 έως αρχές Ιανουαρίου 2019) μέχρι τη λήψη της απόφασης για την προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης της προμήθειας στις 17.1.2017, κρίνεται εγγύς και εύλογος, λαμβανομένων υπόψη των απαραίτητων ενεργειών που έπρεπε να προηγηθούν της απόφασης αυτής, όπως αυτοψίες, σύνταξη μελέτης, ανάληψη δαπάνης και διάθεση πίστωσης. Περαιτέρω, δοθέντος αφενός του ενδεικτικού ορισμού της ποσότητας έτοιμου σκυροδέματος (612 m3) στη 113/2019 μελέτη του Δήμου λόγω της αδυναμίας ακριβούς υπολογισμού αυτής και της ανώτατης προϋπολογισθείσας τιμής μονάδας αυτού (105 ευρώ) και, αφετέρου, του γεγονότος ότι η ανάδοχος προσέφερε μεγαλύτερη ποσότητα (860 m3) του υπό προμήθεια υλικού με μικρότερη τιμή μονάδας (74,721ευρώ), η συμφωνία με την ανάδοχο ανταποκρίνεται στα κριτήρια της διαπραγμάτευσης ανεξαρτήτως αν η προσφορά αυτής ήταν εν τέλει ίση με την προϋπολογισθείσα δαπάνη (79.682,40). Η δε αποδοχή της επί πλέον προσφερθείσας ποσότητας έγινε επί τη βάσει ουσιαστικών εκτιμήσεων του αναθέτοντος Δήμου ως προς τις ανάγκες αυτού, οι οποίες δεν υπερβαίνουν τα άκρα νόμιμα όρια εντός των οποίων πρέπει να ασκείται η διακριτική του ευχέρεια.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη, και το ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του προϋπολογισμού του οποίου βαρύνει.

Καταβολή αμοιβής για εργασίες Βοτανίσματος, καθαρισμού και ανανέωσης - διαμόρφωσης κόμης θάμνων:Με δεδομένα αυτά, οι ανωτέρω συμβάσεις, που καταρτίστηκαν σε χρονικό διάστημα μικρότερο του ενός (1) μηνός, αφορούν ομοειδείς εργασίες πρασίνου με αντικείμενο την ανανέωση της κόμης φυτών, το βοτάνισμα, την αποψίλωση αυτοφυούς βλάστησης και την απόρριψη των προϊόντων τους, που δεν προκύπτει ότι αφορούν σε διαφορετικές δημοτικές ενότητες ώστε να τίθεται ζήτημα εφαρμογής του άρθρου 6 παρ. 14 του ν. 4071/2014 (Α΄ 85), ούτε ο διαφορετικός τρόπος εκτέλεσής τους με ή χωρίς μηχανοκίνητα μέσα ασκεί επιρροή διότι δεν εμποδίζει, από τεχνικής άποψης, την από κοινού ανάθεση και εκτέλεσή τους από τον ίδιο επιλεγέντα ανάδοχο. Συνεπώς, οι εργασίες που αφορά το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα παρανόμως κατατμήθηκαν και ανατέθηκαν απευθείας διότι η εκτιμώμενη δαπάνης τους, χωρίς Φ.Π.Α., συναθροιζόμενη             με την εκτιμώμενη δαπάνη των λοιπών αναφερομένων συμβάσεων, χωρίς Φ.Π.Α., υπερβαίνει το ποσό των 20.000 ευρώ. Επίσης, κατά παράβαση της αρχής της οικονομικότητας, οι επίμαχες εργασίες ανατέθηκαν σε τρίτο ιδιώτη διότι δεν τεκμη-ριώνεται, με αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία, η αδυναμία του υπηρετούντος προσωπικού του Δήμου να τις εκτελέσει, λαμβανομένου υπόψη ότι στον οργανισμό της εσωτερικής του υπηρεσίας προβλέπεται ικανός αριθμός οργανικών θέσεων δημοτικών υπαλλήλων με συναφείς ειδικότητες. Περαιτέρω, νομίμως η ανάδοχος δήλωσε ότι για τη συλλογή και μεταφορά των προϊόντων των εργασιών θα χρησιμοποιήσει όχημα ιδιοκτησίας τρίτου προσώπου, το οποίο διαθέτει και τη σχετική άδεια συλλογής και μεταφοράς μη επικίνδυνων αποβλήτων, καθώς η πρόσκληση υποβολής προσφορών δεν απαγορεύει την υπεργολαβία (άρθρο 58 και 131 του ν. 4412/2016). Τέλος, εφόσον μόνον ένα μικρό μέρος των εργασιών αφορά σε καθαρισμό κοινοχρήστων χώρων (εκτιμώμενης δαπάνης 1.000 ευρώ επί συνολικής εκτιμώμενης δαπάνης 12.086,25 ευρώ) δεν απαιτείται, στην προκειμένη περίπτωση, απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου κατ’ εφαρμογή του άρθρου 61 του ν. 3979/2011.

Εκτέλεση “εργασιών ελέγχου οργάνων αντλιοστασίων και ταχυδιυλιστηρίων:Με δεδομένα αυτά, αντικείμενο αμφοτέρων των συμβάσεων είναι ομοειδείς εργασίες επισκευής και συντήρησης για το έτος 2018, στα αντλιοστάσια, τα ταχυδιυλιστήρια και τις δεξαμενές του Δήμου, οι οποίες παρανόμως κατατμήθηκαν και ανατέθηκαν απευθείας στον ίδιο ανάδοχο ενώ θα έπρεπε, ως εκ της συνολικής εκτιμώμενης αξίας τους που δεν υπερβαίνει τις 60.000 ευρώ, να ανατεθούν με τη διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού. Εξάλλου, ακόμη και αν θεωρηθεί ότι             η 8063/11.6.2018 σύμβαση αφορά έκτακτες εργασίες επισκευής βλαβών στις οικείες εγκαταστάσεις, ο Δήμος θα μπορούσε να προγραμματίσει την από κοινού ανάθεσή τους με τις ελεγχόμενες εργασίες τακτικής συντήρησης οι οποίες, όπως προκύπτει και από τη σύμβαση του προηγούμενου έτους, προβλεπόταν να εκτε-λεστούν στο τέλος του έτους 2018. Οι εργασίες δε αυτές λόγω του εξειδικευμένου χαρακτήρα τους, που προϋποθέτει άριστη τεχνική γνώση των μηχανισμών αυτών των εγκαταστάσεων και τοποθέτηση κατάλληλων ανταλλακτικών και όχι απλώς χειρισμό και καθημερινή εποπτεία του τρόπου λειτουργίας τους με τα οποία είναι ούτως ή άλλως επιφορτισμένες οι αρμόδιες δημοτικές υπηρεσίες, δεν μπορούσαν να εκτελεστούν από το προσωπικό των τελευταίων και νομίμως ανατέθηκαν σε τρίτο ιδιώτη. Ωστόσο, κατά παράβαση της αρχής της διαφάνειας, τόσο στον φάκελο της σύμβασης όσο και στο έγγραφο επανυποβολής του Δήμου, η προϋπολογιζό-μενη δαπάνη έχει υπολογιστεί κατά τρόπον αόριστο. Συγκεκριμένα, δεν προσδιο-ρίζονται οι απαιτούμενες ώρες ανά είδος εργασίας και η τιμή μονάδος της κάθε ανθρωποώρας, ούτε αναφέρεται η τιμή των ανταλλακτικών και το κόστος τοποθέ-τησής τους, που θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση υπολογισμού της σχετικής δαπάνης, ώστε να τεκμηριώνεται ο προϋπολογισμός της στο ποσό των 20.000 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α. Τέλος, κατά παράβαση του άρθρου 221 παρ. 11 του ν. 4412/ 2016 και εν όψει του εξειδικευμένου χαρακτήρα των επίμαχων εργασιών στην επιτροπή παραλαβής δεν ορίστηκε υπάλληλος με αντίστοιχη ειδικότητα, μολονότι ο Δήμος διέθετε τέτοιο προσωπικό. 

Εκτέλεση ερευνητικών εργασιών:..Με δεδομένα αυτά, οι μεν ερευνητικές εργασίες υπεδάφους στην περιοχή ... με σκοπό την αποκατάσταση του δομήματός της, εντάσσονται στην κατηγορία των εδαφολογικών μελετών, οι δε ερευνητικές εργασίες δομήματος με σκοπό την αποκατάσταση του θεάτρου ... στην ... της ... σε εκείνη των αρχιτεκτονικών/στατικών μελετών. Συνεπώς, αμφότερες οι συμβάσεις αφορούν μελέτες που, ως εκ της εξειδικευμένης τους φύσης, ο Δήμος δεν μπορεί να εκτελέσει με ίδια μέσα και προσωπικό, ενώ για την απευθείας ανάθεσή τους έπρεπε να προηγηθεί ηλεκτρονική κλήρωση. Πλην όμως, τα αρμόδια δημοτικά όργανα χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, εσφαλμένα υπέλαβαν ότι για την απευθείας ανάθεσή τους δεν απαιτείτο να τηρηθεί η προαναφερθείσα διαδικασία κλήρωσης (πρβλ. Ελ.Συν. Πρ. Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. 262/2019).Κατόπιν τούτων, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες αλλά τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης των οργάνων του Δήμου, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2019, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.

Αμοιβή για την εκτέλεση έργου..:Με τα δεδομένα αυτά, το εν λόγω έργο, ανεξαρτήτως του αν συνέτρεξε κατεπείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή και αν ήταν δικαιολογημένη η καθυστέρηση υπογραφής της σχετικής σύμβασης, ήταν δυνατόν, ως εκ του ύψους της εκτιμώμενης αξίας του που υπολειπόταν των 20.000 ευρώ, να ανατεθεί απευθείας κατά τη διαδικασία του άρθρου 118 του ν. 4412/2016. Ωστόσο, η ελεγχόμενη δαπάνη κατέστη μη νόμιμη ως εκ του γεγονότος ότι δεν προκύπτει η διενέργεια κλήρωσης για την επιλογή του αναδόχου. Εντούτοις, λαμβανομένων υπόψη των περιστάσεων υπό τις οποίες ανετέθη το εν λόγω έργο και τις οποίες η αναθέτουσα αρχή υπέλαβε ως ικανό λόγο προκειμένου να ακολουθήσει την εν λόγω διαδικασία ανάθεσης, του γεγονότος ότι προσκομίζεται βεβαίωση περί καλής εκτέλεσής του, καθώς και του ότι με το     με το άρθρο 377 παρ. 1 περ. (67) του ν. 4412/2016 καταργούνται ρητά μόνο τα άρθρα 9, 10, 14, 16 και 17 του π.δ. 171/1987, συνάγεται ότι πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, τα όργανα του Δήμου υπέλαβαν ότι μπορούσαν νόμιμα να αναθέσουν το ανωτέρω μικρό έργο στον προαναφερόμενο, κατά την κρίση τους κατάλληλο εμπειροτέχνη, χωρίς την προηγούμενη διενέργεια δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης (πρβλ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 296/2019, 79, 57, 56/2018). Περαιτέρω, η νομιμό-τητα της ελεγχόμενης δαπάνης δεν επλήγη ως εκ της καθυστέρησης ανάρτησης στο Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. της προαναφερθείσας 14/13.2.2018 απόφασης περί απευθείας ανάθεσης, δεδομένης της θεσπισθείσας, με την παρ. 9 του άρθρ. 57 του ν. 4568/ 2018, αναδρομικής επέλευσης εννόμων αποτελεσμάτων από το χρόνο έκδοσης της απόφασης αυτής (πρβλ. ενδ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. VII Τμ. 155/2019, Κ.Π.Ε.Δ. ΙV Τμ. 129, 111/2019).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Εργασίες “βοτανίσματος με τα χέρια χώρου φυτών για την καταπολέμηση ζιζανίων :Με δεδομένα αυτά, οι ανωτέρω συμβάσεις, που καταρτίστηκαν σε χρονικό διάστημα μικρότερο του ενός (1) μηνός, αφορούν ομοειδείς εργασίες πρασίνου με αντικείμενο την ανανέωση της κόμης φυτών, το βοτάνισμα, την αποψίλωση αυτοφυούς βλάστησης και την απόρριψη των προϊόντων τους, που δεν προκύπτει ότι αφορούν σε διαφορετικές δημοτικές ενότητες ώστε να τίθεται ζήτημα εφαρμογής του άρθρου 6 παρ. 14 του ν. 4071/2012 (Α΄ 85), ούτε ο διαφορετικός τρόπος εκτέλεσής τους με ή χωρίς μηχανοκίνητα μέσα ασκεί επιρροή διότι δεν εμποδίζει, από τεχνικής άποψης, την από κοινού ανάθεση και εκτέλεσή τους από τον ίδιο επιλεγέντα ανάδοχο. Συνεπώς, οι εργασίες που αφορά το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα παρανόμως κατατμήθηκαν και ανατέθηκαν απευθείας διότι η εκτιμώμενη δαπάνης τους, χωρίς Φ.Π.Α., συναθροιζόμενη   με την εκτιμώμενη δαπάνη των λοιπών αναφερομένων συμβάσεων, χωρίς Φ.Π.Α., υπερβαίνει το ποσό των 20.000 ευρώ. Επίσης, κατά παράβαση της αρχής της οικονομικότητας, οι επίμαχες εργασίες ανατέθηκαν σε τρίτο, διότι δεν τεκμηριώνεται, με αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία, η αδυναμία του υπηρετούντος προσωπικού του Δήμου να τις εκτελέσει, λαμβανομένου υπόψη ότι στον οργανισμό της εσωτερικής του υπηρεσίας προβλέπεται ικανός αριθμός οργανικών θέσεων δημοτικών υπαλλήλων με συναφείς ειδικότητες. Τέλος, εφόσον αντικείμενο της σύμβασης δεν είναι ο καθαρισμός κοινοχρήστων χώρων δεν απαιτείται απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του άρθρου 61 του ν. 3979/2011.

Καταβολή αμοιβής γαι συμβουλευτικές υπηρεσίες:..Σύμφωνα με το άρθρο 118 του ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)» (Α΄ 147) - το οποίο, κατά το άρθρο 379 παρ. 1 του νόμου αυτού, ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο έκδοσης της 656/1.9.2016 απόφασης του Δημάρχου Κηφισιάς, με την οποία επιλέχθηκε οριστικά η εφαρμογή της διαδικασίας της απευθείας ανάθεσης για την επιλογή παρόχου των επίμαχων υπηρεσιών (C-324/14 Partner Apelski Dariusz, σκ. 83, C-213/13 Impresa Pizzarotti, σκ. 31, C-576/10 Επιτροπή κατά Κάτω Χωρών, σκ. 52, C-337/98 Επιτροπή κατά Γαλλίας, σκ. 36 - 37, Ελ.Συν. ΣΤ΄ Κλιμακίου 41, 70/2017) - «Προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης επιτρέπεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, χωρίς Φ.Π.Α., είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ …». Κατά τα δε οριζόμενα στο άρθρο 2 παρ. 1 εδ. 5 και 9 του ίδιου ως άνω νόμου, στην έννοια της δημόσιας σύμβασης, στην οποία αφορά η προαναφερόμενη ρύθμιση για τη δυνατότητα προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, εμπίπτει και το σύνολο των εξ επαχθούς αιτίας συμβάσεων παροχής υπηρεσιών ανεξαρτήτως του αντικειμένου τους. (...) Στην προκειμένη υπόθεση, με την 62/2016 μελέτη της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου …, που εγκρίθηκε με την 656/1.9.2016 απόφαση του Δημάρχου, η αξία των επίμαχων υπηρεσιών εκτιμήθηκε στο ποσό των 19.800 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α.. Συνεπώς, νομίμως, με την 657/1.9.2016 απόφαση του ίδιου, οι υπηρεσίες αυτές ανατέθηκαν απευθείας στη δικαιούχο του εντάλματος ετερόρρυθμη εταιρεία με την επωνυμία «…», με την οποία και συνάφθηκε η από 6.9.2016 σχετική σύμβαση, αφού η άνω εκτιμώμενη αξία τους υπολείπεται του ορίου των 20.000 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., μέχρι το οποίο είναι άνευ ετέρου επιτρεπτή, κατά  το άρθρο 118 παρ. 1 του ν. 4412/2016, η προσφυγή στην εν λόγω εξαιρετική διαδικασία. Δεν ασκεί δε επιρροή το αντικείμενο της παρεχόμενης υπηρεσίας, δεδομένου ότι ο ν. 4412/2016, ο οποίος εφαρμόζεται εν προκειμένω, δεν διακρίνει σχετικά.