Αποκατάσταση βλαβών:..Με αυτά τα δεδομένα, στην υπό κρίση περίπτωση, όπου ακολουθήθηκε η διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ του ν. 4412/2016 για την ανάθεση του επίμαχου έργου, δεν απαιτείτο η συγκρότηση επιτροπής διαπραγμάτευσης του έργου σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 221 παρ.8 του ίδιου νόμου. Περαιτέρω η κρινόμενη δαπάνη, αν και στηρίζεται σε σύμβαση που αναρτήθηκε στο ΚΗΜΔΗΣ σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο της εκτέλεσης των εργασιών, θεωρείται σε κάθε περίπτωση έγκυρη σύμφωνα με την ως άνω διάταξη της παρ. 3β του άρθρου 43 του ν. 4605/2019.Κατ΄ ακολουθία των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 370/2020 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου...και του προμηθευτή με την επωνυμία «… LIMITED», με αντικείμενο την «Προμήθεια κρίσιμων υλικών για την κάλυψη απαιτήσεων των Α/Φ CL-215/415 από την κατασκευάστρια εταιρεία … LTD», με αρχικώς εκτιμώμενο κόστος ύψους 1.273.122,41 ευρώ και τελικώς συμφωνηθέν τίμημα ποσού 860.298,65 ευρώ.(....)Μη νομίμως εξαιρέθηκε η επίμαχη προμήθεια από τις διατάξεις του Βιβλίου Ι του ν. 4412/2016, κατ’ επίκληση του άρθρου 15 παρ. 2 εδ. α΄ του νόμου αυτού.(....)η αναθέτουσα αρχή εξάντλησε τις νόμιμες δυνατότητες που διέθετε, επιχειρώντας να αναθέσει την προμήθεια των επίμαχων υλικών με τη τήρηση τόσο της αρχικής και επαναληπτικής δημόσιας ανοικτής διαδικασίας ανάθεσης όσο και της επακολουθήσασας διαδικασίας με διαπραγμάτευση, οι οποίες, όμως, απέβησαν άγονες, συντρέχουν, εν προκειμένω, οι προβλεπόμενες στο ως άνω άρθρο 32 παρ. 2 περ. β΄ υποπερ. ββ΄ του ν. 4412/2016 προϋποθέσεις και, ιδίως, η προϋπόθεση της απουσίας ανταγωνισμού για τεχνικούς λόγους, που δικαιολογούν την ανάθεση της ελεγχόμενης προμήθειας στην εταιρεία … Ltd.Ανακαλεί την 370/2020 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου. 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση για την επιλογή αναδόχου κατασκευής έργου(....)Όσον αφορά δε τον ισχυρισμό ότι η αιτιολόγηση της διαδικασίας διαπραγμάτευσης για το υπό ανάθεση έργο είναι ταυτόσημη με εκείνη του έργου «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΣΤΡΩΜΑΤΟΣ ΟΔΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ … ΠΟΥ ΕΠΛΗΓΗ ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ 6ης – 7ης ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2020», επισημαίνεται ότι η εν λόγω διαπίστωση όχι μόνον δεν συνιστά πλημμέλεια της προσβαλλόμενης πρόσκλησης αλλά εν προκειμένω αποτελεί λογική αναγκαιότητα δοθέντος ότι η εκτέλεση των επίμαχων έργων ανέκυψε λόγω των ίδιων πραγματικών συνθηκών, ήτοι των έντονων καιρικών φαινομένων που έλαβαν χώρα στις 6-7 Νοεμβρίου 2020 στο Δήμο …, τα δε δυο έργα παρουσιάζουν τεχνική συνάφεια και ενότητα και άρα οι διαγωνιστικές διαδικασίες για την ανάθεσή τους πρέπει να είναι ταυτόσημες. Συνεπώς, εν προκειμένω, η αναθέτουσα αρχή εξέδωσε την προσβαλλόμενη πρόσκληση αφενός μεν ορθώς και νομίμως καθώς συντρέχουν όλες οι προυποθέσεις του άρθρου 32 παρ. 2 γ΄, αφετέρου με πλήρη και επαρκή αιτιολογία, δοθέντος ότι η αιτιολογία της προσβαλλόμενης δύναται να προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου.Απορρίπτει την προσφυγή

Μετάδοση ραδιοφωνικών εκπομπών....:Με τα ανωτέρω δεδομένα δεν συντρέχει λόγος διαφωνίας ενόψει μη προσκόμισης της πρόσκλησης υποβολής προσφοράς, της προσφοράς του ραδιοφωνικού σταθμού και της Συμφωνίας Πλαισίου Εταιρικής Σχέσης 2018 -2020 μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Δήμου ..., αφού αυτά προσκομίστηκαν ως συνημμένα στο 180151/12.7.2018 έγγραφο επανυποβολής του. Περαιτέρω, οι κρινόμενες δαπάνες, αν και στηρίζονται σε σύμβαση που αναρτήθηκε στο ΚΗΜΔΗΣ σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο της μετάδοσης των εκπομπών, θεωρούνται σε κάθε περίπτωση έγκυρες σύμφωνα με την παρ. 3β του άρθρου 43 του ν. 4605/2019. Ωστόσο, το αντικείμενο της επίμαχης σύμβασης περιλαμβάνει τη μετάδοση μόνο μίας εβδομαδιαίας εκπομπής κάθε Παρασκευή και ως εκ τούτου μη νόμιμα εντέλλεται η καταβολή δαπανών που αντιστοιχούν στις ραδιοφωνικές εκπομπές που πραγματοποιήθηκαν στις ημερομηνίες 1.3.2018 (Πέμπτη), 5.3.2018 (Δευτέρα), 12.3.2018 (Δευτέρα), 19.3.2018 (Δευτέρα) και 26.3.2018 (Δευτέρα). Συνεπώς, οι ελεγχόμενες δαπάνες είναι εν μέρει μη νόμιμες και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΕΡΓΑ. Εργασίες επισκευής φθορών και ζημιών σε διατηρητέο κτίριο (..)  Με τα δεδομένα αυτά νομίμως οι επίμαχες εργασίες ανατέθηκαν απευθείας στην ανάδοχο εταιρεία, διότι συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ του ν. 4412/2016. Συγκεκριμένα, υπήρχε έντονος ο κίνδυνος ανακατάληψης του κτιρίου από ομάδες του αντιεξουσιαστικού χώρου, ... Πρόσφορο δε μέτρο για την αντιμετώπιση του κατεπείγοντος αυτού κινδύνου αποτελούσε η άμεση επισκευή των ζημιών του κτιρίου και του περιβάλλοντος χώρου, δεδομένου ότι αφενός η παρουσία των αστυνομικών δυνάμεων είχε προσωρινό χαρακτήρα, αφετέρου η άμεση ασφάλιση και λειτουργία του χώρου ως δημοτικού ωδείου θα απέτρεπε, κατά την κοινή πείρα, όποια προσπάθεια ανακατάληψης αυτού.(..) Περαιτέρω, η συγκρότηση Γνωμοδοτικής Επιτροπής για να διαπραγματευτεί με τους προσφέροντες προβλέπεται για την ανταγωνιστική διαδικασία...και όχι για την προκείμενη διαδικασία ανάθεσης, ήτοι διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης (άρθρο 32 ν. 4412/2016). Τέλος, οι διατάξεις των  περ. δ΄ και στ΄ της παρ. 11 του άρθρου 221 του ν.  4412/2016, που αφορούν στη σύνθεση της Επιτροπής παραλαβής του έργου, αφορούν κατά τη ρητή διατύπωση του νόμου σε συμβάσεις προμηθειών και παροχής υπηρεσιών και, ως εκ τούτου, δεν εφαρμόζονται στην προκείμενη περίπτωση σύμβασης έργου/ εργασιών.(..) Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΑΣ ΟΔΟΓΕΦΥΡΑΣ.(...)ζητείται η αναθεώρηση της 1849/2022 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Ανεξαρτήτως των ανωτέρω, η προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 τότε μόνο είναι νόμιμη, όταν το αντικείμενο της δημόσιας σύμβασης είναι κατ’ αρχήν πρόσφορο για την άμεση αντιμετώπιση της κατεπείγουσας ανάγκης που προέκυψε από απρόβλεπτα γεγονότα  ή για την αποσόβηση επαπειλούμενων κινδύνων, περιορίζεται στο μέτρο που είναι απολύτως απαραίτητο για την αντιμετώπισή της και δεν αφορά στην κάλυψη των τακτικών (πάγιων) αναγκών της αναθέτουσας αρχής. Στην προκειμένη περίπτωση αντικείμενο της σύμβασης είναι η κατασκευή νέας οδογέφυρας, καθόσον η ήδη υπάρχουσα υπέστη εξαιτίας των σεισμών εκτετατεμένες φθορές που την καθιστούν στατικά ανεπαρκή. Η επείγουσα ανάγκη, η οποία συνίσταται, σύμφωνα με την 280/1.4.2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής Περιφέρειας Θεσσαλίας, στην αποκατάσταση της ασφαλούς κυκλοφορίας ανθρώπων και οχημάτων μέσω της νέας οδογέφυρας και την ομαλοποίηση της οικονομικής δραστηριότητας (γεωργικής, κτηνοτροφικής, εμπορικής) των οικισμών που είναι κτισμένοι εκατέρωθεν της κοίτης του ποταμού Τιταρήσιου, επιδιώκεται να αντιμετωπισθεί με την κατασκευή ενός νέου έργου υποδομής. Το έργο αυτό, για το οποίο είχε ήδη εκπονηθεί μελέτη και είχαν εγκριθεί τα τεύχη δημοπράτησής του από το έτος 2014, προβλέπεται να ολοκληρωθεί εντός 18 μηνών από την υπογραφή της σχετικής σύμβασης, δηλαδή το νωρίτερο εντός του έτους 2024. Με τα δεδομένα αυτά, όπως ορθώς κρίθηκε από το Τμήμα, η επιλογή της διαδικασίας με διαπραγμάτευση δεν συνιστά πρόσφορο μέσο για την αντιμετώπιση της επικαλούμενης από την προσφεύγουσα ανάγκης, η οποία ναι μεν καθιστά επιτακτική την εκτέλεση του επίμαχου έργου ως μία μόνιμη λύση για τη δημιουργηθείσα δυσμενή κατάσταση στην περιοχή, όχι όμως με την επιλεγείσα από την αναθέτουσα αρχή διαδικασία.Κατόπιν των ανωτέρω, οι συνεκδικαζόμενες προσφυγές αναθεώρησης πρέπει να απορριφθούν και να διαταχθεί η κατάπτωση υπέρ του Δημοσίου του παραβόλου που κατατέθηκε από τη δεύτερη προσφεύγουσα εταιρεία (άρθρο 310 παρ. 1 του ν. 4700/2020).  

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Προβάλλεται ειδικότερα ότι η επιλογή της διαδικασίας διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων και ότι θα έπρεπε κατ’ εξαίρεση να ελέγχεται παρεμπιπτόντως, εάν όρος της διακήρυξης αντίκειται στο Σύνταγμα ή στο ενωσιακό δίκαιο. Ο λόγος αυτός είναι αβάσιμος και πρέπει να απορριφθεί, όπως εκτέθηκε στην προηγηθείσα σκέψη, εν όψει της συμμετοχής της αιτούσας στην επίμαχη διαδικασία διαπραγμάτευσης δια της υποβολής προσφοράς χωρίς διατύπωση επιφύλαξης περί της νομιμότητας της προσφυγής στη διαδικασία του άρθρου 32 παρ. 2 γ του ν. 4412/2016. Τούτο δε ανεξαρτήτως του αν οι όροι, κατά των οποίων στρέφεται η αιτούσα, αντίκεινται, όπως προβάλλει η ίδια, σε υπερκείμενους κανόνες δικαίου, όπως σε κανόνες του Συντάγματος ή σε κανόνες του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης(....)Ισχυρίζεται επικουρικά η αιτούσα ότι η προσφορά της λογίζεται ως μηδέποτε υποβληθείσα λόγω της μη αποσφράγισης αυτής και, ως εκ τούτου, όφειλε η ΑΕΠΠ να αποδεχτεί το έννομο συμφέρον της και να εξετάσει κατ’ ουσίαν λόγους στρεφόμενους κατά της νομιμότητας της επιλεγείσας διαδικασίας. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, προεχόντως διότι οι πράξεις κάθε ενδιαφερόμενου οικονομικού φορέα στο πλαίσιο διαγωνισμού για την ανάθεση εκτέλεσης δημόσιου έργου επιφέρουν έννομες συνέπειες, μη δυνάμενες να ανατραπούν αναλόγως της εξέλιξης της διαγωνιστικής διαδικασίας. Στην κρινόμενη περίπτωση, η αιτούσα επέλεξε να συμμετάσχει στον διαγωνισμό υποβάλλοντας ανεπιφύλακτη προσφορά, αν και είχε την δυνατότητα είτε να ασκήσει απευθείας - δηλαδή άνευ συμμετοχής στο διαγωνισμό- προδικαστική προσφυγή, επικαλούμενη ότι η επιλεγείσα διαδικασία την αποκλείει παρανόμως, είτε να συμμετάσχει στον διαγωνισμό διατυπώνοντας ταυτόχρονα επιφύλαξη για τη νομιμότητα της επιλεγείσας διαδικασίας.Απορρίπτει την υπό κρίση αίτηση.

Εκτέλεση έργου:..Με αυτά τα δεδομένα, εφόσον η σύμβαση του έργου αναρτήθηκε στο ΚΗΜΔΗΣ και απέκτησε ισχύ μετά την υπογραφή της και την έναρξη των εργασιών, δεν μπορεί να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα της εντελλόμενης δαπάνης. Ωστόσο, δοθέντος ότι ο Δήμος ακολούθησε τη νόμιμη διαδικασία για την ανάδειξη αναδόχου του έργου και ανήρτησε εγκαίρως στο ΚΗΜΔΗΣ κρίσιμα έγγραφα    της σύμβασης που αναφέρονται ανωτέρω, εκ παραδρομής και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων το κείμενο της σύμβασης δεν αναρτήθηκε εγκαίρως στο ΚΗΜΔΗΣ (Ε.Σ. Κ.Π.Ε.Δ. 224/2019).Κατ’ ακολουθία, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης και της  διαδικασίας διαπραγμάτευσης ... για την ανάθεση από την Περιφέρεια Αττικής της υπηρεσίας «Επείγουσες εργασίες καθαρισμού ρεμάτων Περιφερειακής Ενότητας Δυτικής Αττικής μετά τα έντονα καιρικά φαινόμενα της κακοκαιρίας ''Γηρυόνης''», εκτιμώμενης  δαπάνης 3.950.000,00 ευρώ (χωρίς Φ.Π.Α.).(....)Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η αναθέτουσα αρχή νομίμως προσέφυγε  στην ταχύτερη του ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού διαδικασία διαπραγμάτευσης ... Και τούτο καθόσον αιτιολογείται   η συνδρομή των προϋποθέσεων εφαρμογής της συγκεκριμένης διάταξης, ενόψει των  επικαλούμενων απρόβλεπτων γεγονότων που συνέβησαν  τον Νοέμβριο του 2019 (θεομηνία «ΓΗΡΥΟΝΗΣ») και των ... και ... αποφάσεων  κήρυξης ή παράτασης θέσης σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας της Δημοτικής Ενότητας ....Δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και της  εταιρίας με τον δ.τ. … για την ανάθεση της υπηρεσίας «Επείγουσες εργασίες καθαρισμού ρεμάτων Περιφερειακής Ενότητας Δυτικής Αττικής μετά τα έντονα καιρικά φαινόμενα της κακοκαιρίας ''Γηρυόνης''».

ΜΕΛΕΤΕΣ:«Μελέτη φραγμάτων ανάσχεσης πλημμύρας και συγκράτησης φερτών λεκανών απορροής, περιοχής πυρκαγιάς Γεράνεια Όρη -2021»(...)διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση διακήρυξης(...)Η έλλειψη του αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της εκδηλωθείσας πυρκαγιάς και της ελεγχόμενης ανάθεσης επιβεβαιώνεται, κατά τα ορθώς κριθέντα από το Τμήμα, και από τα εξής: α) από την σπουδαιότητα και την πολυπλοκότητα της ελεγχόμενης μελέτης, η οποία εντάχθηκε στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδιασμού, ο οποίος αναφέρεται στο ως άνω Master Plan και β) η προβλεφθείσα από την οικεία πρόσκληση σε διαπραγμάτευση δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής να ορίσει, κατά την υπογραφή της σύμβασης, μεταγενέστερο χρόνο έναρξης των προθεσμιών ολοκλήρωσης εκπόνησης της μελέτης, η οποία δεν συνάδει με τη θεραπεία κατεπείγουσας ανάγκης, αφού δεν είναι δεδομένο ότι θα τηρηθεί η επικαλουμένη βραχεία προθεσμία εκπόνησης της ελεγχόμενης μελέτης. Σε κάθε περίπτωση δε και ανεξάρτητα από τη διάρκεια εκτέλεσης της ίδιας της μελέτης, η έλλειψη της ως άνω αιτιώδους συνάφειας επιτείνεται και από το ότι η ελεγχόμενη διαδικασία αφορά την εκπόνηση μελέτης και όχι το ίδιο το έργο το οποίο θα κατασκευαστεί βάσει αυτής, για την περάτωση του οποίου θα απαιτηθεί ακόμη μακρύτερο χρονικό διάστημα. Άλλωστε, τόσο το αντικείμενο (κατασκευή περί των τριανταπέντε μικρών φραγμάτων ύψους έως τεσσάρων μέτρων) των έργων που πρόκειται να ανατεθούν με βάση την επίμαχη μελέτη, όσο και ο πολλαπλάσιος σε σύγκριση με αυτόν της μελέτης προϋπολογισμός των ως άνω έργων, ο οποίος εκτιμάται, με το Master Plan, ότι θα ανέλθει σε 5.000.000 ευρώ, συνηγορούν υπέρ της εκτεταμένης παρέμβασης που πρόκειται να λάβει χώρα στην ευρύτερη περιοχή της μελέτης, στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδιασμού της αναθέτουσας αρχής για την κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων που αποσκοπούν στην προστασία από μελλοντικά ακραία καιρικά φαινόμενα και αποδεικνύουν ότι στην προκειμένη περίπτωση η επιλογή της διαδικασίας διαπραγμάτευσης για την ανάθεση της επίμαχης σύμβασης, αντί της ανοικτής ή κλειστής διαδικασίας, βαίνει πέραν του αναγκαίου μέτρου.(...) Εξάλλου, ο ισχυρισμός ότι πριν από την έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης είχε ήδη εκδοθεί η 681/2023 απόφαση του Τμήματος, με την οποία κρίθηκε νόμιμη η ανάθεση της μελέτης που αφορούσε φράγματα με σκοπό ομοίως την ανάσχεση του πλημμυρικού κινδύνου που προκλήθηκε από τις πυρκαγιές του έτους 2021 σε άλλη περιοχή της Περιφέρειας Αττικής (Βαρυμπόμπη), με αποτέλεσμα να εκδοθούν δύο αντίθετες αποφάσεις από το ίδιο Τμήμα του Δικαστηρίου, προβάλλεται αλυσιτελώς, καθόσον οι κρίσεις των σχηματισμών του Δικαστηρίου που διενεργούν προσυμβατικό έλεγχο δεν είναι δεσμευτικές ούτε αποτελούν πρόκριμα για την εξαγωγή μελλοντικής κρίσης ... και τούτο ανεξαρτήτως του εάν ενώπιον του Τμήματος ήχθησαν οι ίδιοι διακωλυτικοί λόγοι σύναψης των επίμαχων συμβάσεων. Απορρίπτει τις προσφυγές αναθεώρησης της 888/2023 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου