ΘΕΜΑ: <<Κοινοποίηση Πρακτικών της 21ης Γεν .Συν. της Ολομέλειας του Ελ. Συνεδρίου της 21/11/2012>>

Προμήθεια ιατρικών βελόνων.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, η εντελλόμενη με το επίμαχο ένταλμα δαπάνη δεν υπόκειται σε προληπτικό έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο, καθόσον αφορά σε πρώτο λογαριασμό που ερείδεται σε σύμβαση προμήθειας  του Νοσοκομείου ..., συμβατικού προϋπολογισμού ποσού 446,40 ευρώ με Φ.Π.Α., ήτοι ποσού υπολειπόμενου του ισχύοντος για τα νοσοκομεία του Ε.Σ.Υ. νομίμου ορίου. Ως εκ τούτου, η από 19.3.2018 απευθυνόμενη στο παρόν Κλιμάκιο έκθεση της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ..., για την άρση της ανακύψασας διαφωνίας μεταξύ αυτής και του Νοσοκομείου ..., απαραδέκτως εισάγεται.

Καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο με πάγια αντιμισθία...Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η αξίωση της φερόμενης ως δικαιούχου του χρηματικού εντάλματος πληρωμής έχει ήδη υποπέσει στη διετή παραγραφή του εφαρμοστέου εν προκειμένω άρθρου 90 παρ. 3 του ν. 2362/1995. Συγκεκριμένα, η παραγραφή εκκίνησε από τη γένεση της αξίωσης, στις 9.4.2013, ημερομηνία δημοσίευσης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της 2963/31.11.2012 απόφασης του Δημάρχου ... περί διορισμού της ... [οπότε αυτή απέκτησε νόμιμη υπόσταση (βλ. ad hoc Πρ. Ι Τμ. 6/2015)], με την οποία εκδηλώθηκε η παράνομη παράλειψη του Δήμου ... να την προσλάβει αναδρομικώς, από αυτή δε την ίδια ημερομηνία (9.4.2013) η αξίωση κατέστη δικαστικώς επιδιώξιμη. Δοθέντος δε ότι έκτοτε και κατά τη διάρκεια των δύο ετών που ακολούθησαν δεν μεσολάβησε κανένα διακοπτικό της παραγραφής γεγονός, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 93 του ν. 2362/1995, η παραγραφή συμπληρώθηκε στις 9.4.2015. Εξάλλου, δεδομένου ότι η ενταλματοποίηση παραγεγραμμένης απαίτησης δεν επιτρέπεται, η εν λόγω πλημμέλεια, που καθιστά τη δαπάνη μη κανονική, λαμβάνεται υπόψη αυτεπαγγέλτως από το Κλιμάκιο (βλ. Πρ. Κλιμ. Ι Τμ. 39/2016, 46/2017). Ομοίως δε, λαμβάνεται υπόψη αυτεπαγγέλτως από αυτό τυχών λόγος διακοπής της παραγραφής, ο οποίος προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου (Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο Ι Τμ. 67, 177/2016, Πρακτικά Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο Ι Τμ. Συν. 25η/30.10.2014 και 25ηα/3.11.2014, Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο Ι Τμ. 114/2014).Τέτοιο δε λόγο συνιστά και η υποβολή αίτησης περί ικανοποίησης της σχετικής απαίτησης προς την αρμόδια υπηρεσία (βλ. άρθρο 93 περ. β του ν. 2362/1995). Στην υπό κρίση ωστόσο περίπτωση, η 32297/30.12.2016 αίτηση της φερόμενης δικαιούχου υπεβλήθη στην υπηρεσία μετά τη συμπλήρωση της διετούς παραγραφής (9.4.2015) και ως εκ τούτου δεν ηδύνατο, κατά το χρόνο που υπεβλήθη, να επιφέρει πλέον κανένα διακοπτικό αποτέλεσμα..

Προμήθεια διαλυμάτων παρεντερικής διατροφής:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι δαπάνες που εντέλλονται με τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πληρωμής, δεν υπόκεινται σε προληπτικό έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο, καθώς αφορούν στην πληρωμή του πρώτου λογαριασμού των 11818/29.6.2017 και 11817/29.6.2017 συμβάσεων, η αξία καθεμίας από τις οποίες υπολείπεται του τεθέντος για την υπαγωγή στον έλεγχο αυτό ορίου των 5.000 ευρώ (βλ. Ελ.Συν. Κ.Π.Ε.Δ. στο IV Tμ. 79, 69, 44, 33/2018, 156/2017). Κατόπιν τούτων, το Κλιμάκιο απέχει της εκφοράς κρίσεως επί των λόγων διαφωνίας που διαλαμβάνονται στην απευθυνόμενη σε αυτό, από 16.3.2018, έκθεση διαφωνίας της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Ν. ..Αποφαίνεται ότι τα 31 και 32, οικονομικού έτους 2018, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Γενικού Νοσοκομείου .., ποσών 492,06 ευρώ και 766,70 ευρώ, αντιστοίχως, δεν υπόκεινται σε προληπτικό έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο και απέχει της εκφοράς κρίσεως επί των λόγων διαφωνίας που διαλαμβάνονται στην από 16.3.2018, έκθεση διαφωνίας της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Ν. ..

ΕΡΓΑ.Με δεδομένα αυτά, το ως άνω χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν προκύπτει αφορά σε δαπάνη άνω του ποσού των 5.000,00 ευρώ, αυτοτελώς προερχόμενη από την παράταση, ενώ η δαπάνη που προήλθε από την αύξηση του συντελεστή Φ.Π.Α., ανεξαρτήτως του ότι έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της πρώτης παράτασης του έργου και όχι της δεύτερης παράτασης για τη νομιμότητα της οποίας διαφωνεί η Επίτροπος, σε κάθε περίπτωση, δεν οδηγεί σε αύξηση της συμβατικής δαπάνης που καταβάλλεται λόγω της χορηγηθείσας παράτασης, καθόσον η μεταβολή του συντελεστή Φ.Π.Α., οφειλόμενη στην εφαρμογή νέου κανονιστικού πλαισίου που τέθηκε σε ισχύ μετά την υπογραφή της συμβάσεως, καλύπτεται από το κονδύλιο των απρόβλεπτων δαπανών της σύμβασης (απόφ. 64/2007 VI Τμ. Ελ. Συν.). Συνεπώς, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το ως άνω χρηματικό ένταλμα πληρωμής που αφορά στην πληρωμή του 4ου λογαριασμού της άνω σύμβασης, δεν υπόκειται στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει τη νομιμότητα των συμβάσεων παροχής υπηρεσιών, πριν την υπογραφή τους, εφόσον η προϋπολογιζόμενη γι’ αυτές δαπάνη, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο αναλογών φόρος προστιθέμενης αξίας (βλ. άρθρο 19 του ν. 3193/2003), υπερβαίνει το ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000,00) ευρώ, ανεξαρτήτως του χαρακτηρισμού τους, ακόμη δηλαδή και αυτές που ρητά έχουν εξαιρεθεί από τις ρυθμίσεις των λοιπών διατάξεων του νόμου αυτού (βλ. σχετ. πρακτ. 27ης Γεν.Συν./29.11.2000 της Ολομ. Ελ. Συν., πράξ. ΣΤ‘ Κλιμ.31/2001).

Στο πλαίσιο εφαρμογής του π.δ/τος 136/2011«Καθορισμός κατώτατου ύψους των δαπανών που ελέγχονται από το Ελεγκτικό Συνέδριο» (ΦΕΚ Α΄ 267)»  οι πληρωμές αυτές εντέλλονται σε εκτέλεση συμβάσεων μισθώσεως έργου κατ’ άρθρο 6 του ν. 2527/1997, διά του οποίου θεσπίζεται ειδικό σύστημα «οιονεί προσλήψεων» στο Δημόσιο, κατόπιν ειδικής διοικητικής διαδικασίας (βλ. ΣτΕ 3778/2009, 2701/2008, 790, 789/2007, 579, 578/2006, 2720, 1896/2005, 266, 261/2003,  διά των οποίων κρίθηκε ότι οι ρυθμίσεις του άρθρου 6 του ν. 2527/1997 εντάσσονται στις διαδικασίες προσλήψεως προσωπικού και πρβ. Ελ. Συν. Πρακτ. Ολομ. 6ης Γεν. Συν/σεως της 16.2.2011,  15ης Γεν. Συν/σης της 6.10.2010), με συνέπεια οι σχετικές δαπάνες να συνιστούν «οιονεί μισθοδοσία»  προσωπικού εμφανίζοντας λειτουργική συνάφεια με την stricto sensu μισθοδοσία του προσωπικού που προσλαμβάνεται στους υπαγομένους σε προληπτικό έλεγχο δημοσίους φορείς  και, ως εκ τούτου, να εμπίπτουν για την ταυτότητα του νομικού λόγου και της φύσεως της προκαλουμένης δημοσιονομικής διακινδυνεύσεως στην περίπτωση β(ι) της παραγράφου 2 του άρθρου 1 του π.δ/τος 136/2011, κατά την οποία υπάγεται σε προληπτικό έλεγχο το πρώτο χρηματικό ένταλμα που εκδίδεται μετά την πρόσληψη του προσωπικού, όπως εν προκειμένω, ανεξαρτήτως ποσού (βλ. και Ελ. Συν. Πρακτ. Ολομ. 11ης Γεν. Συν/σεως της 2.5.2012).(....) Μη νόμιμη καταβολή  αποδοχών σε επτά διδασκάλους μουσικών οργάνων, οι οποίοι προσελήφθησαν από το εν λόγω νομικό πρόσωπο με συμβάσεις μισθώσεως έργου, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 6 του ν. 2527/1997 διότι δεν διαλαμβάνει τα απαιτούμενα από τις διατάξεις του άρθρου 6 του ν. 2527/1997 στοιχεία, τα δε ανατιθέμενα με τις συμβάσεις αυτές καθήκοντα ανάγονται στις πάγιες και διαρκείς ανάγκες του οικείου νομικού προσώπου, αφού η εκτέλεσή τους δεν παρίσταται ποσοτικώς και χρονικώς περιορισμένη, αλλά συνιστά αντικείμενο της συνήθους λειτουργίας νομικού προσώπου, με συνέπεια να μην είναι κατά νόμο επιτρεπτή η σύναψη των σχετικών συμβάσεων, 2) το συμφωνηθέν αντάλλαγμα για την εκτέλεση των σχετικών υπηρεσιών υπερβαίνει το προσήκον μέτρο, 3) δεν έχει χωρήσει νόμιμη ανάληψη της δαπάνης για το σύνολο του τιμήματος των συναφθεισών συμβάσεων, δοθέντος ότι έχει εκδοθεί απόφαση αναλήψεως υποχρεώσεως μόνον για το ποσό των 20.000 ευρώ, ενώ το συνολικό ποσό των συμφωνηθέντων τιμημάτων ανέρχεται στο ύψος των 37.425 ευρώ και 4) ως προς μία εκ των φερομένων ως δικαιούχων που φέρει την ιδιότητα εργαζομένης του ΝΠΔΔ του Δήμου …., με την επωνυμία  ….. (….), με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, δεν έχει προσκομισθεί η προβλεπόμενη στο άρθρο 38 του Κώδικος Καταστάσεως Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων σύμφωνη γνώμη του οικείου Υπηρεσιακού Συμβουλίου για την σύννομη εκ μέρους της ανάληψη ιδιωτικού έργου

Συμπληρωματικές συμβάσεις,παράταση προθεσμίας.Οι περιστάσεις που επικαλείται για την αιτιολόγηση του απρόβλεπτου η αναθέτουσα αρχή, η οποία φέρει και το σχετικό βάρος απόδειξης (βλ. αποφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 2066/2010, 3359, 3357, 2502, 1780/2009), δεν πρέπει να απορρέουν από δική της ευθύνη (βλ. απόφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 707/2010). Περαιτέρω, δεν μπορούν σε καμιά περίπτωση να θεωρηθούν ως «συμπληρωματικές εργασίες» οφειλόμενες σε απρόβλεπτα γεγονότα εκείνες που αφορούν σε επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου ή στη βελτίωση της ποιότητάς του, καθόσον είναι ανεπίτρεπτη η εκ των υστέρων μεταβολή του αντικειμένου του έργου, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των διαγωνιζομένων κατά την υποβολή της προσφοράς τους και δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου (βλ. Πρ. VI Τμ. Ελ. Συν. 232, 216, 198, 192 και 98/2006, 108/2007, απόφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 2069/2010). Ομοίως, δεν αποτελούν απρόβλεπτες περιστάσεις η εφαρμογή νέων κανονισμών και κανόνων, συνεπεία των οποίων δεν τροποποιείται η όλη κατασκευή και οι οποίοι καθιερώθηκαν ως υποχρεωτικοί μετά την ανάθεση του έργου, καθώς και παραλείψεις ή σφάλματα της προμέτρησης της μελέτης, καθόσον οι εργασίες που οφείλονται στα ανωτέρω καλύπτονται αποκλειστικά από το κονδύλιο των απροβλέπτων που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση (βλ. αποφ. VI Τμ. Ελ. Συν. 2066, 286, 285/2010, 3359, 3357, 2502, 1780/2009). Τέλος, η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην παραπάνω διαδικασία ανάθεσης πρέπει, ως εκ της φύσεώς της, να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός από το Ελεγκτικό Συνέδριο ο έλεγχος νομιμότητάς της (βλ. αποφ. VI Τμ. 2066, 286, 285, 136/2010).

Από τις ανωτέρω διατάξεις και ενόψει των προπαρατιθέμενων άρθρων 2 παρ.3 και 14 παρ.1 του Διεθνούς Συμφώνου για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, τα οποία δεν ιδρύουν μόνο διεθνή ευθύνη των συμβαλλομένων κρατών, αλλά έχουν άμεση εφαρμογή και υπερνομοθετική ισχύ θεμελιώνοντας δικαιώματα υπέρ των προσώπων που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής τους, επιπροσθέτως δε εγγυώνται την ελεύθερη πρόσβαση στο δικαστήριο, καθώς και την πραγματική ικανοποίηση του δικαιώματος που επιδικάστηκε από αυτό, δηλαδή το δικαίωμα αναγκαστικής εκτέλεσης, χωρίς την οποία η προσφυγή στο δικαστήριο θα απέβαλλε την ουσιαστική αξία και χρησιμότητά της, συνάγεται ότι η νομοθετική ρύθμιση του άρθρου 1 του ν. 3068/2002, όπως το τρίτο εδάφιο αυτού προστέθηκε με το άρθρο 20 του ν. 3301/2004, σύμφωνα με την οποία δεν εκτελούνται οι αναφερόμενοι σ΄ αυτή εκτελεστοί τίτλοι, μεταξύ των οποίων και η διαταγή πληρωμής, αποβαίνει ανίσχυρη ως αντικειμένη προς τις αρχές της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας, που οι ως άνω εκτεθείσες διατάξεις κατοχυρώνουν (Πρακτικά Ολομ. Ελ. Συν. της 9ης Γεν. Συν./19.5.2010, Α.Π. 2347/2009, βλ. και Ολομ. Α.Π. 21/2001). Επομένως, υπάρχει υποχρέωση της Διοίκησης να συμμορφώνεται και στις διαταγές πληρωμής, οι οποίες ναι μεν εκδίδονται από δικαστή, χωρίς προηγουμένως να ακουστεί και να αναπτύξει τις απόψεις του ο καθού, μετά από εξέταση της συνδρομής των κατά νόμο προϋποθέσεων για την έκδοσή τους και όχι από συγκροτημένο δικαστήριο, πλην όμως εξομοιώνονται λειτουργικώς με τις δικαστικές αποφάσεις, διότι αφενός επιλύουν διαφορές, αφετέρου ανταποκρίνονται στα βασικά λειτουργικά γνωρίσματα της προβλεπόμενης από το άρθρο 20 του Συντάγματος δικαστικής προστασίας, δεδομένου ότι παρέχεται η δυνατότητα στον καθού να ασκήσει ανακοπή και να προβάλει τους ισχυρισμούς του, τόσο ως προς τη συνδρομή των προϋποθέσεων έκδοσης της διαταγής πληρωμής όσο και ως προς την απαίτηση. Ενόψει τούτων, όταν για την αξίωση του φερόμενου ως δικαιούχου δαπάνης το δικαίωμα αυτού για την πραγμάτωση της δαπάνης στηρίζεται σε διαταγή πληρωμής δικαστηρίου που εκδόθηκε στο πλαίσιο των διατάξεων 623 επ. του Κ.Πολ.Δικ., το Ελεγκτικό Συνέδριο υποχρεούται σε θεώρηση του οικείου χρηματικού εντάλματος, διότι δεν αποτελεί παρεμπιπτόντως αναφυόμενο ζήτημα κατά τον ασκούμενο έλεγχο του Συνεδρίου ο έλεγχος της ορθότητας ή μη της διαταγής πληρωμής, δηλαδή η νομιμότητα και βασιμότητα των λόγων και των όρων που την δικαιολογούν, η οποία αποτελεί γι’ αυτό νόμιμο δικαιολογητικό με το οποίο αποδεικνύεται η οικεία απαίτηση (πρβλ. Πρακτικά Ολομ. Ελ. Συν. της 9ης Γεν. Συν./19.5.2010).

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:..Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της εταιρείας «….» με αντικείμενο την προμήθεια αστικών λεωφορείων, ενώ, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης με την εταιρεία «…» με αντικείμενο την προμήθεια φορτωτή – εκσκαφέα.Απόφαση 402/2017 Τμήματος 6.Δεν ανακαλεί την Ελ. Συν. Κλιμ. ΣΤ΄ πράξη 242/2016.