ΥΠΕΡΩΡΙΕΣ:Με δεδομένα τα πραγματικά αυτά περιστατικά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η παροχή υπερωριακής εργασίας των φερομένων ως δικαιούχων των επίμαχων χρηματικών ενταλμάτων δεν είναι νόμιμη, προεχόντως διότι η επικαλούμενη εκ μέρους της …απόφαση καθιέρωσης υπερωριακής εργασίας δεν εκδόθηκε πριν από την πραγματοποίηση της υπερωριακής απασχόλησης, ούτε δημοσιεύθηκε στην ΕτΚ. Περαιτέρω, δεν είναι νόμιμη και εκ του λόγου ότι στα επισυναπτόμενα στα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δικαιολογητικά δεν συμπεριλαμβάνεται απόφαση του Προϊσταμένου της Τεχνικής Υπηρεσίας, εκδοθείσα πριν από την παροχή υπερωριακής απασχόλησης, περί συγκροτήσεως συνεργείου από τους συγκεριμένους εργαζόμενους για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων βλαβών και επισκευών του δικτύου ύδρευσης ή αποχέτευσης. Πέραν, όμως, των ανωτέρω και η διαλαμβανόμενη στην 115/2015 απόφαση του Δ.Σ. της … αιτιολογία είναι μη νόμιμη. Ειδικότερα, ανεξαρτήτως του ότι από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ότι η Επιχείρηση λειτουργεί νομίμως όλες τις ημέρες του μήνα ή σε δωδεκάωρη ή εικοσιτετράωρη βάση, η γενικόλογη αναφορά στην ανάγκη απρόσκοπτης λειτουργίας των δικτύων ύδρευσης και της προστασίας της δημόσιας υγείας δεν δικαιολογεί άνευ ετέρου την καθιέρωση υπερωριακής απασχόλησης των ως άνω εργαζομένων ούτε την απασχόληση αυτών τις Κυριακές και εξαιρέσιμες ημέρες.

ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΔΑΠΑΝΗΣ ΓΙΑ ΥΠΕΡΩΡΙΑΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ:.Στην υπό κρίση υπόθεση, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον στα στοιχεία που συνοδεύουν το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα, με το οποίο εκκαθαρίζεται αμοιβή για παροχή εργασίας πέραν των ωρών υποχρεωτικής απασχόλησης του προσωπικού καθαριότητας κατά το μήνα Μάρτιο έτους 2014 του Δήμου ..., δεν περιλαμβάνεται η προβλεπόμενη από τις διατάξεις του άρθρου 20 παρ. 1 του ν. 4024/2011 (Φ.Ε.Κ. Α ́, 226) απόφαση του Δημάρχου περί καθιέρωσης υπερωριακής εργασίας η οποία αποτελεί προϋπόθεση για τη νόμιμη εκτέλεση υπερωριακής εργασίας από δημοτικούς υπαλλήλους. Κατόπιν αυτών, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. 

ΥΠΕΡΩΡΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε το Κλιμάκιο κρίνει ότι η πραγματοποίηση υπερωριακής απασχόλησης καθ’ υπέρβαση των ωρών του υποχρεωτικού ωραρίου από τη φερόμενη ως δικαιούχο υπάλληλο με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου του Δήμου ......, κατά το μήνα Μάιο 2015, δεν είναι νόμιμη. Και τούτο διότι η 49718/29.4.2015 απόφαση του Δημάρχου ...... περί καθιέρωσης υπερωριακής (απογευματινής) απασχόλησης για την υπηρεσία του Τμήματος Διοικητικής Μέριμνας του Δήμου ......, δεν διαλαμβάνει πλήρη και ειδική αιτιολογία, με αναφορά σε συγκεκριμένα και σαφή πραγματικά στοιχεία, από τα οποία να προκύπτει η συνδρομή ειδικών περιστάσεων (εκτάκτων, εποχικών ή όλως απρόβλεπτων υπηρεσιακών αναγκών), που να δικαιολογούν την καθιέρωση υπερωριακής απασχόλησης των υπαλλήλων του οικείου Τμήματος κατά το επίμαχο χρονικό διάστημα. Αντ’ αυτού στην εν λόγω απόφαση αναφέρονται, όλως γενικώς, οι λόγοι για τους οποίους κατέστη αναγκαία η έγκριση της υπερωριακής απασχόλησης των υπαλλήλων. Ειδικότερα, στο σώμα της εν λόγω απόφασης γίνεται μία όλως αόριστη και γενική αναφορά α) στις αυξημένες ανάγκες καθαριότητας, που υπάγονται στην αρμοδιότητα του οικείου Τμήματος του Δήμου ......, ήτοι αναγκών καθαριότητας των δημοτικών κτιρίων και εγκαταστάσεων λόγω εκδηλώσεων, εκθέσεων, ημερίδων που πραγματοποιούνται τα απογεύματα στην Αγορά ...... και λόγω της έλλειψης προσωπικού στου κλάδου ΥΕ καθαριστριών εσωτερικών χώρων, καθώς και β) στην ανάγκη υποστήριξης των συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου και τη διανομή προσκλήσεων στα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου, της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής. Εξάλλου, κατά τα διαλαμβανόμενα στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, σε κάθε περίπτωση, η σχετική ειδική και πλήρης αιτιολογία, που δεν περιλαμβάνεται στην ως άνω απόφαση του Δημάρχου δεν δύναται να αναπληρωθεί από την εκ των υστέρων παράθεση των λόγων που επέβαλαν την πραγματοποίηση των υπερωριών στα συνοδευτικά του εντάλματος έγγραφα του Δήμου και στο έγγραφο επανυποβολής του τίτλου πληρωμής στην Επίτροπο. Περαιτέρω, αβασίμως προβάλλεται από τον Δήμο ......, με το από 23.10.2015 έγγραφο της Διευθύντριας Διοικητικών Υπηρεσιών, ότι η πέραν του τακτικού ωραρίου απασχόληση της ως άνω υπαλλήλου δικαιολογείται από την ανάγκη πρωτοκόλλησης μεγάλου αριθμού αιτήσεων που αφορούσαν στη μείωση ή απαλλαγή από δημοτικά τέλη σε κατηγορίες πολιτών, όπως είναι οι τρίτεκνοι, πολύτεκνοι και ανάπηροι. Και τούτο, διότι κατά τα ήδη γενόμενα δεκτά, οι ειδικές περιστάσεις, που επιβάλλουν την ενεργοποίηση της υπερωριακής απασχόλησης των υπαλλήλων των Ο.Τ.Α. (βλ. άρθρα 20 του ν. 4024/2012 και 48 του Κ.Κ.Δ.Κ.Υ.) απαιτείται να αναγράφονται στην απόφαση περί καθιέρωσης της υπερωριακής απασχόλησης των υπαλλήλων και μάλιστα σε αντιστοίχιση προς τις ώρες που πράγματι θα απαιτηθούν για την διεκπεραίωσή τους, γεγονός που όμως δεν συνέβη εν προκειμένω. Εξάλλου, σε κάθε περίπτωση, οι σχετικές ελλείψεις στην απόφαση καθιέρωσης της υπερωριακής εργασίας δεν δύνανται να αναπληρωθούν εκ των υστέρων με τα διαλαμβανόμενα στο έγγραφο επανυποβολής του οικείου τίτλου πληρωμής, καθόσον η το πρώτον παράθεση ειδικής αιτιολογίας για την πραγματοποίηση υπερωριών σε έγγραφα που εκδίδονται μετά την πραγματοποίησή τους αφενός μεν δεν ευρίσκει έρεισμα στον νόμο, αφετέρου δε ανατρέπει τον ίδιο το σκοπό των εφαρμοστέων διατάξεων που συνίστανται στον ex ante προγραμματισμό της λειτουργίας των οικείων Υπηρεσιών διά της ενεργοποιήσεως του μηχανισμού των υπερωριών (βλ. ad hoc Ε.Σ. Κλιμ. Προλ. Ελέγχου δαπάνων στο Ι Τμ. πρ. 75/2014, 23/2014, 266/2013 πρβλ.πρ. Ι Τμ. 47/2012, 240, 215, 194/2011).

ΥΠΕΡΩΡΙΕΣ :Μη νόμιμη η καταβολή αποζημίωσης λόγω υπερωριακής απασχόλησης σε υπαλλήλους Δήμου, καθόσον: α) η απόφαση του Δημάρχου, περί καθιέρωσης υπερωριακής απασχόλησης για τις υπηρεσίες της Διεύθυνσης Διοικητικών Υπηρεσιών του Δήμου, δεν διαλαμβάνει πλήρη και ειδική αιτιολογία, με αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία, από τα οποία να προκύπτει η συνδρομή ειδικών περιστάσεων (εκτάκτων, εποχικών ή όλως απρόβλεπτων υπηρεσιακών αναγκών), που να δικαιολογούν την καθιέρωση υπερωριακής απασχόλησης των ανωτέρω υπαλλήλων, β) Με την απόφαση του Δημάρχου περί εγκρίσεως της υπερωριακής απασχόλησης των υπαλλήλων του Τμήματος Πρασίνου της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος, γίνεται μια γενική αναφορά στις συνήθεις, απαραίτητες να εκτελεσθούν από τους εργαζομένους στο εν λόγω Τμήμα, εργασίες εντός αστικής δημοτικής περιοχής (κλαδεύσεις των δένδρων, ψεκασμός φοινικοειδών, τοποθέτηση προϊόντων φυτοπροστασίας), χωρίς να παρατίθενται  με σαφήνεια οι ειδικοί και προσιδιάζοντες στην εν λόγω Υπηρεσία εξαιρετικοί λόγοι που επιβάλλουν, πέραν της ενεργοποίησης της εικοσιτετράωρης λειτουργίας της Υπηρεσίας και την πέραν του τακτικού ωραρίου υπερωριακή απασχόληση των υπαλλήλων σ’ αυτήν κατά το επίμαχο χρονικό διάστημα, ενώ η ίδια απόφαση αναφέρεται σε έκτακτα γεγονότα (βλάβες στο κεντρικό αρδευτικό δίκτυο που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης), χωρίς επίκληση συγκεκριμένων πραγματικών στοιχείων για το εάν και πότε έλαβαν χώρα τα γεγονότα αυτά, καθώς και κατηγορίες εργασιών (φύλαξη των δημοτικών κτηρίων και των Δημοτικών Κοιμητηρίων), οι οποίες δεν σχετίζονται με τις προβλεπόμενες στο άρθρο 16 του Οργανισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας του Δήμου και γ) η απόφαση έγκρισης της υπερωριακής απασχόλησης των υπαλλήλων των τεχνικών συνεργείων και του συνεργείου οδοποιίας του Δήμου, δεν περιέχει σαφή και επαρκή αιτιολογία ως προς τις έκτακτες και απρόβλεπτες ανάγκες που προέκυψαν ξαφνικά, οφειλόμενες σε απολύτως εξαιρετικά αίτια και που απαιτούν άμεση και δραστική διευθέτηση, προκαλώντας πρόσθετα κατά ποσότητα καθήκοντα για το προσωπικό, τα οποία δεν μπορούν να εκτελεσθούν στο διευρυμένο ωράριο εργασίας που ισχύει στην αρμόδια Διεύθυνση, μετά και τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής (άρθρα 48 παρ. 3 του ν. 3584/2007,  ΦΕΚ Α΄ 143/2007 και 20 παρ. 1 του ν. 4024/2011, ΦΕΚ Α΄ 226/2011).

Ανακλήθηκε εν μέρει με την ΕλΣυν.Τμ.1/14/2016

Αποζημίωση υπερωριακής εργασίας(...) Από τις ως άνω διατάξεις σε συνδυασμό ερμηνευόμενες συνάγονται τα ακόλουθα: Με τις διατάξεις του άρθρου 48 του Κ.Κ.Δ.Κ.Υ. προβλέπεται, για τους υπαλλήλους των Ο.Τ.Α., η δυνατότητα να απασχολούνται υπερωριακά για την αντιμετώπιση εξαιρετικών ή απρόβλεπτων ή έκτακτων υπηρεσιακών αναγκών μετά την έκδοση απόφασης του Δημάρχου περί καθιέρωσης υπερωριακής εργασίας των δημοτικών υπαλλήλων, η οποία δημοσιεύεται, κατά το πλήρες κείμενό της, στο δημοτικό κατάστημα του οικείου Δήμου και περίληψη αυτής σε μια ημερήσια ή εβδομαδιαία τοπική εφημερίδα. Εξάλλου, όπως συνάγεται από τις προαναφερόμενες διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 15 του ν. 4147/2013, καθώς και της παρ. 1 του άρθρου 45 του ν. 4071/2012 (ΦΕΚ Α΄ 85), με την οποία καταργήθηκε η δυνατότητα αναδρομικής ισχύος της απόφασης καθιέρωσης (βλ. και την οικεία αιτιολογική έκθεση), η απόφαση αυτή, η οποία είναι κανονιστική πράξη και, ως εκ τούτου, εκ του νόμου δημοσιευτέα (βλ. άρθρο 18 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 2690/1999 – ΦΕΚ Α΄ 45 – Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας), ισχύει από την κατά τα ανωτέρω δημοσίευσή της.(...) Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες δαπάνες είναι εν μέρει μη νόμιμες (για το χρονικό διάστημα από 1.1.12014-10.1.2014) και τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΥΠΕΡΩΡΙΕΣ:Μη νόμιμη η καταβολή αποζημίωσης, από Δήμο σε υπαλλήλους της Διεύθυνσης ΚΕΠ, λόγω υπερωριακής απασχόλησης αυτών, κατά το χρονικό διάστημα από 11.2.2013 έως 29.3.2013, καθόσον από τα επισυναπτόμενα δικαιολογητικά προκύπτει ότι απασχολήθηκαν υπερωριακά εννέα (9) υπάλληλοι κατηγορίας ΠΕ κατά το επίμαχο χρονικό διάστημα, παρ΄ όλο που με τις σχετικές αποφάσεις καθιέρωσης είχε εγκριθεί η υπερωριακή απασχόληση πέντε (5) συνολικά υπαλλήλων αυτής της κατηγορίας, και επιπλέον στις σχετικές αποφάσεις του Δημάρχου αναφέρονται γενικά οι λόγοι, για τους οποίους είναι δυνατή η έγκριση της υπερωριακής απασχόλησης χωρίς να διαλαμβάνεται πλήρης και ειδική αιτιολογία, με την αναφορά συγκεκριμένων στοιχείων, περί της αναγκαιότητας της συγκεκριμένης κατανομής της παρασχεθείσας υπερωριακής εργασίας.

ΥΠΕΡΩΡΙΕΣ:Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις (ΙΙ και ΙΙΙ) που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι αποφάσεις καθιέρωσης υπερωριακής απασχόλησης του Δημάρχου....., όπως αυτές συμπληρώνονται από τις αποφάσεις συγκρότησης συνεργείου και τα λοιπά στοιχεία του φακέλου είναι νομίμως αιτιολογημένες και, ως εκ τούτου, αποτελούν νόμιμο έρεισμα για την καταβολή αποζημίωσης στους ανωτέρω υπαλλήλους, απορριπτομένου ως αβασίμου του πρώτου λόγου διαφωνίας. Ειδικότερα, οι εργασίες κλαδέματος, η αυξημένη επισκεψιμότητα σε κοινόχρηστους χώρους, ο καλλωπισμός του Δήμου λόγω των εορτασμών του Πάσχα, η διεξαγωγή τοπικών πολιτιστικών εκδηλώσεων και εορτών λόγω λήξης του σχολικού έτους σε όλη την εδαφική περιφέρεια του Δήμου που περιλαμβάνει και απομακρυσμένες δημοτικές ενότητες καθώς και η έλλειψη προσωπικού λόγω των θερινών αδειών, που δεν μπορεί να αναπληρωθεί από την απασχόληση υπαλλήλων με συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου πέντε (5) ή οκτώ (8) μηνών, συνιστούν ανάγκες που συνδέονται με την παροχή πρόσθετης εργασίας για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα των μηνών Μαΐου και Ιουνίου και των οποίων ο εποχικός χαρακτήρας προσδιορίζεται επαρκώς στις προαναφερθείσες αποφάσεις του Δημάρχου, νομίμως δε συμπληρώνεται από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου (πρβλ. Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο Ι Τμ. 259, 341/2015

ΥΠΕΡΩΡΙΕΣ:(..)Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι η 2/8.1.2016 απόφαση καθιέρωσης υπερωριακής απασχόλησης του Δημάρχου ........ δεν δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως πριν την πραγματοποίηση της υπερωριακής εργασίας των ως άνω υπαλλήλων του Δήμου, αλλά μεταγενέστερα, στις 2.9.2016. Με την προεκτεθείσα, όμως, διάταξη του άρθρου 31 του ν. 4447/2016, δόθηκε, κατ’ εξαίρεση και μόνον για το έτος 2016, η δυνατότητα αναδρομικής ισχύος των αποφάσεων καθιέρωσης υπερωριακής απασχόλησης, οι οποίες, εφόσον δημοσιεύθηκαν έως 31.12.2016, ανατρέχουν στην 1.1.2016, προκειμένου με τον τρόπο αυτό να αντιμετωπισθούν προβλήματα ως προς την καταβολή των σχετικών αποζημιώσεων σε τομείς ιδιαίτερα κρίσιμους για την εξυπηρέτηση του ευρύτερου κοινωνικού συμφέροντος (βλ. σχετ. αιτιολογική έκθεση της με αριθμ. 876/104 20.12.2016 τροπολογίας, με την οποία και εισήχθη η σχετική ρύθμιση). Συνεπώς, η 2/8.1.2016 απόφαση αποτελεί νόμιμο έρεισμα για την πραγματοποίηση από το προσωπικό, στο οποίο αφορά, υπερωριακής εργασίας και, συνακόλουθα, για την καταβολή αποζημίωσης για την εργασία αυτή.

Υπερωριακή εργασία.Εφόσον στην ανωτέρω απόφαση του Δημάρχου περί καθιέρωσης υπερωριακής εργασίας δεν αναφέρεται, ούτε άλλωστε κατ’ άλλο τρόπο αποδεικνύεται, η συνδρομή έκτακτων, εποχιακών ή όλως απρόβλεπτων υπηρεσιακών αναγκών που να επιβάλλουν την παροχή υπερωριακής εργασίας, πέρα από το κανονικό ωράριο, από μέρους των υπαλλήλων της Υπηρεσίας Καθαριότητας του Δήμου, η παροχή της εργασίας αυτής δεν είναι νόμιμη. Σε κάθε περίπτωση η αντιμετώπιση των αναγκών καθαριότητας που προκύπτουν από τη λειτουργία της λαϊκής αγοράς κάθε Τετάρτη και Σάββατο δεν εμπίπτουν στην έννοια των έκτακτων, εποχιακών ή όλως απρόβλεπτων αναγκών, αφού πρόκειται για απολύτως προγραμματισμένο και σε τακτές και λίαν συχνές ημερομηνίες επαναλαμβανόμενο συμβάν, ενόψει δε του ότι καθιερώθηκε νυκτερινό ωράριο εργασίας για την υπηρεσία καθαριότητας του Δήμου, οι ως άνω ανάγκες καθαριότητας καλύπτονται από τους υπαλλήλους της αντίστοιχης βάρδιας.

ΥΠΕΡΩΡΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά .., η υπερωριακή απασχόληση των φερομένων ως δικαιούχων μονίμων υπαλλήλων δεν είναι νόμιμη, διότι στην 22/14.1.2013 απόφαση του Δημάρχου …, δεν διαλαμβάνεται πλήρης και ειδική αιτιολογία με την αναφορά συγκεκριμένων στοιχείων, από τα οποία να προκύπτει η συνδρομή έκτακτων, εποχικών ή όλως απρόβλεπτων υπηρεσιακών αναγκών, που να δικαιολογούν την καθιέρωση υπερωριακής απασχόλησης των εν λόγω υπαλλήλων του Δήμου, κατά το επίμαχο χρονικό διάστημα, αλλά αναφέρονται γενικά οι λόγοι για τους οποίους είναι δυνατή η έγκριση της υπερωριακής απασχόλησης αυτών.Εξάλλου, δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι είναι αδύνατον να προσδιοριστούν εκ των προτέρων με την απόφαση καθιέρωσης υπερωριών οι μελλοντικές ανάγκες που τυχόν θα προκύψουν, καθώς η απόφαση καθιέρωσης της υπερωριακής απασχόλησης δεν απαιτείται από το νόμο να εκδίδεται άπαξ για το σύνολο του έτους, αλλά αντιθέτως απαιτείται να εκδίδεται όποτε ανακύψει συγκεκριμένη ανάγκη και μετά από διαπίστωση των κατάλληλων και αναγκαίων ενεργειών αντιμετώπισής της, στην υλοποίηση των οποίων και αποσκοπεί..