Ρυθμίσεις για την επιτάχυνση της εκδίκασης εκκρεμών υποθέσεων του ν. 3869/2010, σύμφωνα με τις επιταγές της παρ. 1 του άρθρου 6 της Ε.Σ.Δ.Α., ως προς την εύλογη διάρκεια της πολιτικής δίκης, τροποποιήσεις του Κώδικα Δικηγόρων και άλλες διατάξεις.

Αμοιβές δικηγόρων.(..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η αμοιβή της φερόμενης ως δικαιούχου δικηγόρου για την εκπροσώπηση του εναγόμενου Δήμου ... ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου ... (..) νομίμως καθορίστηκε στο ποσό των 6.039,06 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α., καθόσον η αμοιβή αυτή, η οποία είναι προϊόν συμφωνίας που καταρτίστηκε ύστερα από την από 2.3.2015 έγγραφη οικονομική προσφορά της δικηγόρου .... και την ../4.3.2015 απόφαση (θέμα 23ο) της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ..., δεν υπερβαίνει τα εύλογα όρια, δεδομένου ότι, όπως ορθώς έχει υπολογιστεί με βάση την αξία του αντικειμένου της δίκης, είναι σύμφωνη με τις οριζόμενες στον Κώδικα Δικηγόρων ως νόμιμες αμοιβές. Περαιτέρω, λαμβανομένου υπόψη ότι η Οικονομική Επιτροπή ανέθεσε το χειρισμό της συγκεκριμένης υπόθεσης στη φερόμενη ως δικαιούχο δικηγόρο με την αιτιολογία ότι στο Δήμο δεν έχει προσληφθεί δικηγόρος με μηνιαία αντιμισθία, καθώς και το γεγονός ότι η συμφωνηθείσα αμοιβή δεν είναι υψηλότερη της προβλεπόμενης στον Κώδικα Δικηγόρων νόμιμης αμοιβής, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν ήταν απαραίτητη στην προκειμένη περίπτωση αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για τον καθορισμό του ύψους της αμοιβής.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:(....)Ήδη μετά την εκτέλεση των ως άνω Πρακτικών και λαμβανομένων, περαιτέρω, υπόψη όσων έγιναν δεκτά σε αυτά, στις κρίσεις των οποίων η παρούσα ρητά παραπέμπει προς αποφυγήν επαναλήψεων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο προσδιορισμός της αμοιβής του ως άνω δικηγόρου, κατά παρέκκλιση των νόμιμων αμοιβών που προβλέπονται από τον Κώδικα των Δικηγόρων, έγινε με πλήρως αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Συγκεκριμένα, το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου, αφού προηγουμένως έκρινε ως υπερβολική την αρχικώς αιτηθείσα, από το δικηγόρο, αμοιβή των 6.918,75 ευρώ (με το Φ.Π.Α.) ανά υπόθεση, συμφώνησε, τελικά, ομόφωνα στον προσδιορισμό της σχετικής αμοιβής στο ποσό των 5.535,00 ευρώ (με το ΦΠΑ) ανά υπόθεση. Στην κρίση αυτή κατέληξε το Δημοτικό Συμβούλιο συνεκτιμώντας τη φύση των σχετικών υποθέσεων, ως εξειδικευμένων, για τις οποίες είναι πιθανόν να χρειαστεί ο δικηγόρος και τις υπηρεσίες τεχνικού συμβούλου ειδικού σε πολεοδομικά ζητήματα, καθώς και το γεγονός ότι πρόκειται για διαφορετικές υποθέσεις, οι οποίες παρουσιάζουν μεν ομοιότητες, αλλά δεν είναι πανομοιότυπες. Τέλος, και ενόψει του ότι η ανάθεση σε εξωτερικό δικηγόρο γίνεται ακριβώς λόγω της πολυπλοκότητας των νομικών θεμάτων και της ιδιαίτερης σημασίας τους για τα συμφέροντα του Δήμου και της ευχέρειας του Δήμου να προσλαμβάνει όχι τον οικονομικότερο δικηγόρο, αλλά αυτόν που θα μπορέσει με επιτυχία να προασπίσει τα συμφέροντά του, φροντίζοντας, όμως, ταυτόχρονα, να επιτύχει την ελάχιστη δυνατή οικονομική επιβάρυνσή του, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ως άνω προσδιορισθείσα αμοιβή, η οποία προέκυψε μετά από μείωση της αιτούμενης, από το δικηγόρο, αμοιβής ως αποτέλεσμα της προσπάθειας του Δήμου α) να εξασφαλίσει την εκπροσώπηση των συμφερόντων του από το συγκεκριμένο Δικηγόρο, λόγω των εξειδικευμένων γνώσεων και της εμπειρίας του σε σχετικά θέματα, και β) να επιτύχει τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση των οικονομικών του σε σχέση με την επιλογή του συγκεκριμένου προσώπου, δεν υπερβαίνει το αναγκαίο μέτρο και ως εκ τούτου είναι νόμιμη και η εντελλόμενη δαπάνη θα μπορούσε να καταβληθεί στον δικαιούχο δικηγόρο του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος με την προσκόμιση, από μέρους του, εν ισχύ ασφαλιστικής ενημερότητας, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2015, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Καταβολή μισθοδοσίας δικηγόρου Δήμου με έμμισθη εντολή:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι νομίμως ο νεοπροσληφθείς δικηγόρος … κατετάγη, ως δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, στο 15ο και όχι στο 3ο μισθολογικό κλιμάκιο, απορριπτομένου ως αβασίμου του περί του αντιθέτου λόγου διαφωνίας της αναπληρώτριας Επιτρόπου. Και τούτο, διότι η κατάταξή του, ως δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω, στο 15ο μισθολογικό κλιμάκιο υπαγορεύεται από τις επιτακτικού χαρακτήρα διατάξεις του άρθρου 44 του Κώδικα περί Δικηγόρων και του άρθρου 9 του ν. 4354/2015, οι οποίες καθορίζουν τα κατώτατα δυνατά όρια των απολαβών των με πάγια αντιμισθία αμειβόμενων δικηγόρων. Ο όρος δε της 29037/17.11.2015 προκήρυξης του Δήμου ..,  που απαιτούσε ως τυπικό προσόν για την πρόσληψη στην εν λόγω θέση την ιδιότητα των υποψηφίων ως δικηγόρων παρά Πρωτοδίκαις, δεν απέκλειε όπως ο υποψήφιος δικηγόρος έχει ιδιότητα ανώτερη αυτής του δικηγόρου παρά Πρωτοδίκαις, ήτοι να έχει την ιδιότητα δικηγόρου παρ’ Αρείω Πάγω, δεδομένου ότι και ένας δικηγόρος παρά Πρωτοδίκαις δύναται να εξελιχθεί σε δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω, με την συνδρομή των προβλεπόμενων στις οικείες διατάξεις του Κώδικα των Δικηγόρων προϋποθέσεων, οπότε διαμορφώνεται αντίστοιχα και η κατάταξη σε μισθολογικό κλιμάκιο .(....)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι νόμιμη, πλην όμως αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2017, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Δυνατότητα διορισμού ως δικηγόρων πτυχιούχων νομικής αλλοδαπών πανεπιστημίων, επιτυχόντων στον πανελλήνιο διαγωνισμό δικηγόρων, στους οποίους είχε επιτραπεί η συμμετοχή στον διαγωνισμό, παρά το ότι οι αιτήσεις αναγνώρισης των επαγγελματικών τους προσόντων εκκρεμούσαν στην Μόνιμη Επιτροπή Δοκιμασίας Επάρκειας.(...)Παρά τη διαπίστωση ότι κάποιοι πτυχιούχοι νομικής αλλοδαπών πανεπιστημίων, έλαβαν μέρος και πέτυχαν στον πανελλήνιο διαγωνισμό δικηγόρων, καίτοι οι αιτήσεις αναγνώρισης των επαγγελματικών τους προσόντων εκκρεμούσαν στην Μόνιμη Επιτροπή Δοκιμασίας Επάρκειας, ο Υπουργός Δικαιοσύνης δεν δύναται να αρνηθεί το αίτημά τους περί διορισμού τους ως δικηγόρων, επειδή δεσμεύεται από την σχετική προς τούτο απόφαση του Δ.Σ. του οικείου Δικηγορικού Συλλόγου, εκτός αν αυτή ανακληθεί, κατά τους όρους ανακλήσεως των παράνομων διοικητικών πράξεων (ομοφ.)

ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗΣ ΑΜΟΙΒΗΣ:..ζητείται η ανάκληση της 265/2018 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο I Τμήμα..Με βάση τα γενόμενα δεκτά στη σκέψη 4, εφόσον οι 183/2015 και 1035/2017 αποφάσεις της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας … περιορίστηκαν μόνο στον ορισμό της δικηγόρου … για τη δικαστική εκπροσώπηση της Περιφέρειας ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου .., προς αντίκρουση των τριών (3) συνολικά προσφυγών της Κοινοπραξίας με την επωνυμία «...», χωρίς να διαλαμβάνουν οποιαδήποτε κρίση σε σχέση με το ζήτημα της αμοιβής της, κατόπιν διαβούλευσης με αυτήν, όπως προβλέπει σχετικά ο νέος Κώδικας Δικηγόρων (ν. 4194/2013), ορθά το Κλιμάκιο έκρινε μη νόμιμη την δαπάνη καταβολής της αμοιβής της, καθόσον η διαδικασία αυτή (καθορισμός αμοιβής από την Οικονομική Επιτροπή κατόπιν διαβούλευσης με τον δικηγόρο) δεν δύναται να υποκατασταθεί από την μεταγενέστερη σύνταξη και υπογραφή των σχετικών, από 3.4.2015 και 16.10.2017, συμφωνητικών μεταξύ του Περιφερειάρχη … και της ανωτέρω δικηγόρου. Άλλωστε, ουδεμία επιρροή ασκεί το γεγονός ότι η αναγραφόμενη στα οικεία συμφωνητικά αμοιβή είναι μικρότερη των κατά τον Κώδικα Δικηγόρων «νόμιμων» αμοιβών, όπως αβασίμως προβάλλεται από την αιτούσα, καθώς πέραν του ό,τι ουδόλως μπορεί να αποκλεισθεί η πιθανότητα οι σχετικές αμοιβές να καθορίζονταν από την Οικονομική Επιτροπή, κατόπιν διαβούλευσης με τη δικηγόρο, σε ακόμη μικρότερο ύψος, σε κάθε περίπτωση η διαπιστωθείσα πλημμέλεια κρίνεται ουσιώδης, καθώς συνέχεται με την παραβίαση των θεμελιωδών αρχών της νομιμότητας, της διαφάνειας και της λογοδοσίας, που διέπουν την δράση των Ο.Τ.Α. β΄ βαθμού. Λαμβανομένου δε περαιτέρω υπόψη ότι η ως άνω πλημμέλεια, την οποία διαπίστωσε το Κλιμάκιο, στηρίζει αυτοτελώς το διατακτικό της προσβαλλόμενης πράξης, ήτοι τη μη θεώρηση του 85ΕΔ χρηματικού εντάλματος, παρέλκει, ως αλυσιτελής, η εξέταση του βασίμου των λοιπών λόγων ανάκλησης που πλήττουν  τους, διαπιστωθέντες από το Κλιμάκιο, έτερους λόγους μη νομιμότητας της ίδιας δαπάνης (νομιμότητα προσφυγής σε εξωτερικό δικηγόρο - μη καταχώριση των συμφωνητικών στο ΚΗΜΔΗΣ).  Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ένδικη αίτηση πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμη.

Αμοιβή εταιρείας δικηγόρων.Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο πρώτος λόγος διαφωνίας της Αναπληρώτριας Επιτρόπου παρίσταται βάσιμος, διότι η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νομίμως εκκαθαρισμένη. Και τούτο, καθόσον, εν προκειμένω, δεν υφίσταται έγκυρη έγγραφη σύμβαση παροχής νομικών υπηρεσιών, αφού δεν προηγήθηκε αυτής η έκδοση σχετικής αιτιολογημένης, ως προς το ύψος της δικηγορικής αμοιβής, απόφασης του αποκλειστικώς αρμόδιου Δημοτικού Συμβουλίου, ληφθείσας με απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών του, η οποία να συνιστά το προϊόν διαβούλευσης των συμβαλλόμενων μερών. Επισημαίνεται ότι, ενόψει όσων ανωτέρω (στην σκέψη ΙΙ.Β της παρούσας) έγιναν δεκτά, η πρόβλεψη του Κώδικα Δικηγόρων ότι στην περίπτωση που δεν προκύπτει η ύπαρξη έγκυρης έγγραφης συμφωνίας περί αμοιβής για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών, ισχύουν οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές, έχει την έννοια ότι οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές ισχύουν όταν η αμοιβή για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών έχει εγκριθεί από το διοικητικό όργανο, αλλά η σχετική απόφαση και η σε εκτέλεση αυτής συμφωνία είναι νομικώς πλημμελής για άλλον λόγο και όχι στην περίπτωση που το στάδιο της διαπραγμάτευσης της αμοιβής απέβη ατελέσφορο, δηλαδή δεν προέκυψε συμφωνία των αντισυμβαλλόμενων ως προς το ουσιώδες στοιχείο της αμοιβής με την τήρηση της προσήκουσας διοικητικής διαδικασίας. Περαιτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη κανονική, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την Αναπληρώτρια Επίτροπο με τον δεύτερο λόγο διαφωνίας, διότι η σχετική δαπάνη δεν είχε αναληφθεί νομίμως εντός του έτους 2015, οπότε παρασχέθηκαν οι επίμαχες υπηρεσίες, καθόσον δεν είχε εκδοθεί από τον Δήμο η, προβλεπόμενη από τις διατάξεις του άρθρου 21 παρ. 1 και 2 του ν.2362/1995, όπως ίσχυε μετά την αντικατάστασή του από το άρθρο 21 του ν.3871/2010, και του π.δ/τος 113/2010, απόφαση ανάληψης υποχρέωσης.... Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι κανονική ούτε νόμιμη, και, επομένως, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Αμοιβή για την παροχή νομικών υπηρεσιών.(..)Με δεδομένα τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο λόγος διαφωνίας της αναπληρώτριας Επιτρόπου παρίσταται βάσιμος, διότι η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη μη νομίμως εκκαθαρίστηκε στο ύψος της συμφωνηθείσας αμοιβής της «.....-.....» - κατά παρέκκλιση των προβλεπόμενων στον Κώδικα περί Δικηγόρων - στο ποσό των 7.440,00 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. 24%.  Και τούτο, διότι, εν προκειμένω, δεν υφίσταται έγκυρη έγγραφη σύμβαση παροχής νομικών υπηρεσιών, αφού δεν προηγήθηκε αυτής η έκδοση σχετικής αιτιολογημένης ως προς το ύψος της δικηγορικής αμοιβής απόφασης του αποκλειστικώς αρμόδιου Δημοτικού Συμβουλίου, ληφθείσας με απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών του, η οποία να συνιστά το προϊόν διαβούλευσης των συμβαλλόμενων μερών. Επισημαίνεται ότι, ενόψει όσων ανωτέρω (στην σκέψη ΙΙ.Β της παρούσας) έγιναν δεκτά, η πρόβλεψη του Κώδικα Δικηγόρων ότι στην περίπτωση που δεν προκύπτει η ύπαρξη έγκυρης έγγραφης συμφωνίας περί αμοιβής για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών, ισχύουν οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές, έχει την έννοια ότι οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές ισχύουν όταν η αμοιβή για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών έχει εγκριθεί από το διοικητικό όργανο, αλλά η σχετική απόφαση και η σε εκτέλεση αυτής συμφωνία είναι νομικώς πλημμελής για άλλον λόγο και όχι στην περίπτωση που το στάδιο της διαπραγμάτευσης της αμοιβής απέβη ατελέσφορο, δηλαδή δεν προέκυψε συμφωνία των αντισυμβαλλόμενων ως προς το ουσιώδες στοιχείο της αμοιβής με την τήρηση της προσήκουσας διοικητικής διαδικασίας.(..)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω,., η δαπάνη είναι μη νόμιμη και το χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Δικηγόροι-Αποζημίωση συνταξιοδότησης.(...) Καταβολή αποζημίωσης στη ...., λόγω θανάτου …δικηγόρου με πάγια αντιμισθία ,Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν στην προεκτεθείσα νομική σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κατά το χρόνο θανάτου του ...., …, ο γάμος του με τη .... ήταν ακόμα εν ισχύι, καθόσον η 3150/2013 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών δεν είχε καταστεί αμετάκλητη, δεδομένου ότι απαιτείτο προς τούτο η παρέλευση χρονικού διαστήματος κατ’ ελάχιστον επτά (7) μηνών από την επίδοση της απόφασης αυτής. Κατά συνέπεια, ακόμα και αν υποτεθεί ότι η απόφαση αυτή επιδόθηκε στον μετέπειτα θανόντα άμα τη δημοσιεύσει της, ήτοι στις…., το ως άνω χρονικό διάστημα δεν μπορούσε να είχε παρέλθει κατά το χρόνο του θανάτου αυτού. Κατόπιν τούτου, εφ’ όσον στις ….ο γάμος του δεν είχε λυθεί, τυγχάνει εφαρμογής η διάταξη του άρθρου 46 παράγραφος 6 του νέου Κώδικα Δικηγόρων, σύμφωνα με την οποία η σύζυγός του ...., δεδομένου ότι δεν υπάρχουν ανήλικα τέκνα, δικαιούται την προβλεπόμενη από το άρθρο αυτό αποζημίωση λόγω λύσης της έμμισθης εντολής αυτού με το νυν Υπουργείο Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι η εν λόγω αποζημίωση είναι παροχή από δικαίωμα που αναγνωρίζεται απ’ ευθείας υπέρ των μελών της οικογένειας του θανόντος που αναφέρονται αποκλειστικά στη διάταξη του άρθρου 46 παράγραφος 6 του Κώδικα Δικηγόρων (εν προκειμένω υπέρ της φερόμενης ως δικαιούχου συζύγου αυτού) "ιδίω δικαίω" και δεν περιλαμβάνεται στην κληρονομιά του αποβιώσαντος δικηγόρου, ως εκ τούτου αβασίμως προβάλλεται από τη διαφωνούσα Επίτροπο ότι η αποζημίωση αυτή έπρεπε να υποβληθεί σε φόρο κληρονομίας, η δε από 11.4.2014 δήλωση αυτής περί αποποίησης της κληρονομίας του ανωτέρω δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα καταβολής της εντελλόμενης δαπάνης, καθόσον η αποζημίωση αυτή δεν περιλαμβάνεται στην κληρονομιά του θανόντος συζύγου της.Νόμιμη

Επιστημονικός συνεργάτης της Προεδρίας της Δημοκρατίας με σχέση εργασίας αορίστου χρόνου, που διατηρεί το δικαίωμα άσκησης ελεύθερης δικηγορίας. Συνταξιοδότηση υπό την ανωτέρω εργασιακή σχέση. Αν δικαιούται αποζημίωση κατά το άρθρο 46 παρ.3 του Κώδικα Δικηγόρων.(...)Δικηγόρος, ο οποίος είχε προσληφθεί βάσει ειδικών διατάξεων στην Προεδρία της Δημοκρατίας ως επιστημονικός συνεργάτης με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, δεν δικαιούται την προβλεπόμενη από το άρθρο 46 παρ.3 του Δικηγορικού Κώδικα αποζημίωση, εξαιτίας της απόλυσής του λόγω συμπλήρωσης του ανωτάτου ορίου ηλικίας, διότι η ως άνω εργασιακή του σχέση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως σχέση έμμισθης εντολής (ομόφωνα).