ΕΣ/ΚΛΙΜ.Ε/149/2019
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ.Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι νομίμως και αιτιολογημένα αποκλείστηκε από το διαγωνισμό η πρώτη μειοδότρια «…..Ε.», κατ’ αποδοχή της 3434/6.3.2018 ένστασης της «…...», διότι, σύμφωνα με το άρθρο 15.2ζ (στοιχ. αα) της διακήρυξης, στα ελάχιστα στοιχεία της εγγυητικής επιστολής, επί ποινή αποκλεισμού, θα πρέπει να περιλαμβάνεται και ο όρος της παραίτησης του εγγυητή από το δικαίωμα διαίρεσης, η αναγραφή του οποίου (όρου) στο σώμα της εγγυητικής επιστολής αποτελεί στοιχείο του κύρους αυτής και, κατά συνέπεια, προϋπόθεση του κύρους της αντίστοιχης προσφοράς. Μη νομίμως όμως αποκλείστηκαν, σε συμμόρφωση προς την 9α/Θ.3ο/2.10.2018 απόφαση της Επιτροπής του άρθρου 152 του ν.3463/2006 στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής, οι εταιρείες «….Ε.», «….», «….» και «….», διότι η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου Ελευσίνας εσφαλμένα υπέλαβε ότι η παραδοχή, εκ μέρους της Επιτροπής του άρθρου 152 του ν.3463/2006, της 81/29.6.2018 προσφυγής του εργολήπτη «….» σήμαινε αυτόθροα και την αποδοχή της 3525/7.3.2018 ένστασής του κατά της 322/2018 απόφασής της και, κατά συνέπεια, και του ουσιαστικού ισχυρισμού του ενισταμένου, ότι το Τυποποιημένο Έντυπο Υπεύθυνης Δήλωσης (Τ.Ε.Υ.Δ.), που υπέβαλαν οι ως άνω εταιρείες, φέρει υπογραφή μόνο από το νόμιμο εκπρόσωπο, ενώ, σύμφωνα με τη διακήρυξη, έπρεπε να φέρει υπογραφές από το σύνολο των μελών των Διοικητικών τους Συμβουλίων. Όπως, όμως, προεκτέθηκε, εφόσον η Επιτροπή του άρθρου 152 του ν.3463/2006, κρίνοντας μόνο τον τυπικό λόγο απόρριψης της προαναφερθείσας ένστασης του εργολήπτη «…..», έκανε δεκτή την προσφυγή του και αποφάνθηκε, περαιτέρω, ότι η ένσταση αυτή παραδεκτώς στρέφεται κατά της μόνης εκτελεστής πράξης της διαγωνιστικής διαδικασίας κατά το στάδιο του ελέγχου των δικαιολογητικών συμμετοχής και ανάδειξης προσωρινού μειοδότη (ήτοι της 279/2018 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Ελευσίνας), η αναθέτουσα αρχή όφειλε, σε συμμόρφωση προς την απόφαση αυτή, να επαναλάβει τη διαδικασία από το σημείο της εξέτασης από την Επιτροπή Αξιολόγησης Ενστάσεων και Προσφυγών Δημοσίων Συμβάσεων Έργων της ως άνω ένστασης στην ουσία της. Κρίνοντας δε τον πρώτο λόγο της ένστασης ως αλυσιτελώς προβαλλόμενο, εφόσον είχε ήδη κριθεί απαράδεκτη η προσφορά της «…...», η ένσταση αυτή θα έπρεπε να απορριφθεί στο σύνολό της, δεδομένου ότι και ο δεύτερος λόγος ένστασης περί αποκλεισμού των προαναφερθεισών εταιρειών ήταν απορριπτέος ως αβάσιμος, διότι το Τ.Ε.Υ.Δ. που οι εταιρείες αυτές κατέθεσαν στο διαγωνισμό νομίμως υπογράφεται μόνο από το νόμιμο εκπρόσωπό τους, σύμφωνα με τη ρητή διάταξη του άρθρου 79Α του ν.4412/2016, που προστέθηκε με την παρ. 13 του άρθρου 107 του ν.4497/2017 και καταλαμβάνει και τη συγκεκριμένη διαγωνιστική διαδικασία, η οποία ξεκίνησε μετά το χρόνο έναρξης ισχύος της (13.11.2017). Η πλημμέλεια δε αυτή, ως αφορώσα σε μη νόμιμο αποκλεισμό, μεταξύ άλλων, και της δεύτερης μειοδότριας «…...», είναι ουσιώδης και καθιστά μη νόμιμη την 11/22.1.2019 κατακυρωτική απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής και την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης..ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/727/2019
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΤΜ.6/727/2019
Ανάπλαση πλατείας Δήμου...ζητείται η ανάκληση της 149/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Ο Δήμος ..., με την αίτησή του, ζητεί την ακύρωση της προσβαλλόμενης Πράξης, υποστηρίζοντας καταρχήν ότι το Κλιμάκιο, με την κρίση του επιχειρεί, καθ’ υπέρβαση της αρμοδιότητάς του, να υποκαταστήσει την αναθέτουσα αρχή. Ο λόγος αυτός πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, δεδομένου ότι, όπως προκύπτει από όσα αναφέρονται στην προηγούμενη (5η) σκέψη, το Κλιμάκιο προέβη αποκλειστικώς στην ανάδειξη νομικών πλημμελειών της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στη διάταξη του άρθρου 98 του Συντάγματος και των άρθρων 35-36 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο. Περαιτέρω, ο αιτών ισχυρίζεται ότι ο αποκλεισμός των πρώτων μειοδοτών επήλθε μετά από ουσιαστική αποδοχή των επιχειρημάτων της ένστασης του ..., δεδομένου ότι με τη διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμού, που αναρτήθηκε στο ΚΗΜΔΗΣ μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4497/2017, θεσπίστηκαν, κατά νόμιμη άσκηση της σχετικής διακριτικής ευχέρειας της αναθέτουσας αρχής, πρόσθετες ειδικές υποχρεώσεις των διαγωνιζομένων, και ειδικότερα υποχρέωσή τους να υποβάλουν, ως δικαιολογητικό για τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό, το Τυποποιημένο Έντυπο Υπεύθυνης Δήλωσης (ΤΕΥΔ) υπογεγραμμένο από όλα τα μέλη του διοικητικού εποπτικού οργάνου τους (άρθρο 23.1). Εντούτοις, ανεξαρτήτως του ότι η προβαλλόμενη αιτιολογία δεν αποτυπώνεται στις 775 και 776/2018 αποφάσεις της Οικονομικής Επιτροπής, ο λόγος αυτός είναι σε κάθε περίπτωση αβάσιμος, δεδομένου ότι, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 79Α του ν. 4412/2016, η αναθέτουσα αρχή δεν διέθετε διακριτική ευχέρεια να επιβάλει στους διαγωνιζόμενους τις κρίσιμες πρόσθετες υποχρεώσεις ως προς την υπογραφή του Τ.Ε.Υ.Δ. αφού οι πρόσθετες αυτές υποχρεώσεις δεν εξυπηρετούν κανέναν δημόσιο σκοπό, κατά τούτο δε, ο σχετικός όρος της διακήρυξης ανεπιτρέπτως οδήγησε στην απόρριψη των προσφορών των υποψηφίων που δεν συμμορφώθηκαν σε αυτόν. Ομοίως, ο ισχυρισμός του αιτούντος περί συγγνωστής πλάνης των οργάνων του, πέραν της αοριστίας του, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, ενόψει και της σαφούς διατύπωσης του άρθρου 79Α του ν. 4412/2016. Τέλος, οι προβαλλόμενοι από το Δήμο λόγοι επείγοντος δημοσίου συμφέροντος, που συνδέονται με την ανάγκη άμεσης εκτέλεσης του έργου ενόψει της ανάδειξης της ... σε πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης για το έτος 2021, δεν συντρέχουν, εφόσον υπολείπεται επαρκής χρόνος για την διεξαγωγή νέας διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και την εκτέλεση του ελεγχόμενου έργου...Κατόπιν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί
ΕλΣυνΤμ.6/1330/2018
Ανάδειξη αναδόχου για τη «Λειτουργία Μονάδας Διαχείρισης – Ανακύκλωσης – Κομποστοποίησης και Προσωρινής Διαχείρισης Στερεών Αστικών Αποβλήτων:..ζητείται η ανάκληση της 242/2018 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..ορθώς κρίθηκε από το Κλιμάκιο ότι η αναγραφή στην εγγυητική επιστολή της εταιρείας ... της καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής προσφορών δεν συνιστά ουσιώδη πλημμέλεια, αφού προκύπτει από το λοιπό ως άνω περιεχόμενο της εγγυητικής επιστολής, κατά τρόπο μη επιδεχόμενο εύλογη αμφιβολία, ότι η παρασχεθείσα εγγυητική επιστολή αφορά πράγματι στην προκηρυχθείσα υπηρεσία. Ως εκ τούτου ο σχετικός λόγος είναι απορριπτέος. Περαιτέρω, οι αιτούσες προσάπτουν στην προσβαλλόμενη ότι εσφαλμένα κρίθηκε ότι η υπό σύσταση Κοινοπραξία τους έπρεπε να αποκλειστεί εκ του λόγου ότι το υποβληθέν ΕΕΕΠ ήταν υπογεγραμμένο μόνο από το νόμιμο εκπρόσωπο κάθε μίας εταιρείας και όχι από όλα τα μέλη του Διοικητικού τους Συμβουλίου. Και τούτο διότι, πέραν του ότι η οικεία διακήρυξη δεν προσδιόριζε ειδικώς τα πρόσωπα εκείνα τα οποία οφείλουν ψηφιακώς να το υπογράψουν, με τις διατάξεις της παρ. 13 του άρθρου 107 του ν. 4497/2017, με τις οποίες προστέθηκε το άρθρο 79Α, διευκρινίστηκε ότι κατά την υποβολή του ΕΕΕΣ του άρθρου 79 είναι δυνατή, με μόνη την υπογραφή του κατά περίπτωση εκπροσώπου του οικονομικού φορέα η προκαταρκτική απόδειξη των λόγων αποκλεισμού που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 73 για το σύνολο των φυσικών προσώπων που είναι μέλη του διοικητικού, διευθυντικού ή εποπτικού οργάνου του ή έχουν εξουσία εκπροσώπησης, λήψης αποφάσεων ή ελέγχουν σε αυτόν. Όμως, ο λόγος αυτός, σύμφωνα με όσα έγιναν κατά πλειοψηφία δεκτά στη σκέψη ΙΙΑ της παρούσας, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, αφού, σύμφωνα με το ισχύον κατά το χρόνο δημοσίευσης της οικείας διακήρυξης και της έκδοσης της 330/9.11.2017 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου .. νομοθετικό καθεστώς, προϋπόθεση για την έγκυρη υποβολή του ΕΕΕΣ του άρθρου 79 συνιστά η υπογραφή αυτού από όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου εκάστης εταιρείας της υπό σύσταση Κοινοπραξίας. Συναφώς, απορριπτέος είναι και ο προβαλλόμενος, κατ’ επίκληση της αρχής της επεκτατικής ισότητας, λόγος περί εφαρμογής στην προκειμένη περίπτωση του διατάξεων του νεοπαγούς άρθρου 79Α. Και τούτο διότι, ως προεκτέθη, ο νομοθέτης, εντός της ευχέρειας που διαθέτει να ορίζει το χρόνο έναρξης ισχύος των θεσπιζόμενων κανόνων δικαίου, όρισε ρητά, εφαρμόζοντας ένα κριτήριο σταθερό και αντικειμενικό, ότι η δυνατότητα, με μόνη την υπογραφή του κατά περίπτωση εκπροσώπου του οικονομικού φορέα, να αποδεικνύονται προκαταρκτικά οι λόγοι αποκλεισμού που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 73 για το σύνολο των φυσικών προσώπων που είναι μέλη του διοικητικού, διευθυντικού ή εποπτικού οργάνου του ή έχουν εξουσία εκπροσώπησης, λήψης αποφάσεων ή ελέγχουν σε αυτόν, ισχύει μόνο για τις διαδικασίες εκείνες που «είναι στο στάδιο πριν την κατακύρωση», προϋπόθεση που δεν συντρέχει εν προκειμένω, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη του Κλιμακίου. Στο ίδιο πλαίσιο, άλλωστε, αβασίμως ισχυρίζονται οι αιτούσες ότι η παρασχεθείσα με τις νέες διατάξεις του άρθρου 79Α δυνατότητα υπογραφής του ΕΕΕΣ μόνο από το νόμιμο εκπρόσωπο εκάστης εταιρείας, ισχύει και στις περιπτώσεις εκείνες που δεν έχουν παραχθεί, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις της παρ. 3 του άρθρου 105 του ν. 4412/2016, τα έννομα αποτελέσματα της απόφασης κατακύρωσης, καθόσον, η ερμηνευτική εκ μέρους των αιτουσών προσέγγιση δεν ευρίσκει έρεισμα στο γράμμα της παρ. 13 του άρθρου 107 του ν. 4497/2017, μεταβάλλει δε το σταθερό και αντικειμενικό χαρακτήρα του κριτηρίου που επέλεξε ο νομοθέτης για τον προσδιορισμό της διαδικασίας που είναι σε εξέλιξη, ήτοι την έκδοση της απόφασης κατακύρωσης, η εφαρμογή του οποίου δεν δημιουργεί θέμα ανισότητας..Δεν ανακαλεί την 242/2018 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕλΣυν.Τμ.Μείζονος-Επταμ.Σύνθ./1837/2018
ΕΣ/ΚΛ.Ε/103/2019
Ανάπλαση τμήματος νεκροταφείου...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η μη συμπλήρωση από τον προσωρινό μειοδότη του συγκεκριμένου πεδίου του Τ.Ε.Υ.Δ. (Μέρος ΙV, Ενότητα Γ, Πεδίο 2) με τα έργα που είχε εκτελέσει κατά την τελευταία πενταετία, όπως απαιτούσε το άρθρο 22.Δ περίπτωση β της διακήρυξης του διαγωνισμού, δεν αποτελεί ασάφεια, επουσιώδη πλημμέλεια ή πρόδηλο τυπικό σφάλμα της προσφοράς του, που επιδέχεται διόρθωση ή συμπλήρωση, κατά την έννοια του άρθρου 102 του ν.4412/2016. Ούτε, εξάλλου, τίθεται ζήτημα ασάφειας των σχετικών όρων της διακήρυξης (άρθρα 22.Δ και 23.1 εδ. α), ως προς τον τρόπο συμπλήρωσης του αντίστοιχου πεδίου του Τ.Ε.Υ.Δ.. Η εν λόγω έλλειψη καθιστά το υποβληθέν Τ.Ε.Υ.Δ. εξαρχής ελλιπές ως δικαιολογητικό, χωρίς να επιτρέπεται η αντικατάστασή του ή η συμπλήρωσή του ως προς το επίμαχο πεδίο με μεταγενέστερη δήλωση. Ως εκ τούτου μη νομίμως κλήθηκε η ανωτέρω εργολήπτρια να συμπληρώσει τη σχετική έλλειψη ενώ η προσφορά της έπρεπε να αποκλειστεί ως απαράδεκτη.
ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤ.ΣΥΝΘ/1564/2019
Συντήρηση και βελτίωση οδικού άξονα....Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει όσων προαναφέρθηκαν, το Τμήμα, κατά παραδοχή των προβαλλόμενων από την αιτούσα εταιρεία «...», κρίνει ότι εν προκειμένω νομίμως κατακυρώθηκε τελικώς στην ίδια το αποτέλεσμα του επίμαχου διαγωνισμού κατόπιν συμπλήρωσης -μέσω προσκόμισης της …..2019 ενημερότητας πτυχίου της ενώπιον της ΑΕΠΠ- της προαναφερόμενης έλλειψης που διαπιστώθηκε στο νομίμως υποβληθέν και ορθώς συμπληρωθέν ως προς όλα τα λοιπά πεδία Τ.Ε.Υ.Δ. αυτής. Ειδικότερα, η θετική δήλωση αυτής στο Τ.Ε.Υ.Δ. (ενότητα α) περί του ότι πληροί όλα τα απαιτούμενα κριτήρια επιλογής του επίμαχου διαγωνισμού, στα οποία περιλαμβάνεται και η απαίτηση για τη μη υπέρβαση των ανώτατων επιτρεπτών ορίων ανεκτέλεστου υπολοίπου εργολαβικών συμβάσεων, ναι μεν δεν δύναται να αντικαταστήσει την υποχρέωση συμπλήρωσης του επίμαχου πεδίου 6, πλην όμως, υπό τις συντρέχουσες εν προκειμένω περιστάσεις, καθιστά το Τ.Ε.Υ.Δ. δεκτικό συμπλήρωσης ως προς τη συγκεκριμένη έλλειψη. Προς τούτο, ειδικότερα, πρέπει να συνεκτιμηθούν το ότι η ενότητα α΄ εσφαλμένως δεν απαλείφθηκε από το Τ.Ε.Υ.Δ., καίτοι δεν αντιστοιχούσε σε όρο της οικείας διακήρυξης. Επιπροσθέτως, το προπαρατεθέν πεδίο 6 της Ενότητας ΙV.B, του οποίου μάλιστα προηγούνταν άλλα πέντε πεδία που έπρεπε να μείνουν κενά και επίσης δεν είχαν απαλειφθεί, είχε διατύπωση γενικόλογη, υποθετική (με τη χρήση του όρου «ενδέχεται») και μη προσαρμοσμένη στη συγκεκριμένη απαίτηση της διακήρυξης για μη υπέρβαση των ανώτατων ορίων ανεκτέλεστου, με αποτέλεσμα να είναι δυνατή η πρόκληση σύγχυσης στους διαγωνιζόμενους σχετικά με τον ενδεδειγμένο τρόπο συμπλήρωσης του Τ.Ε.Υ.Δ. Εκτός αυτών, η απαιτούμενη συμπλήρωση του πεδίου 6 συνίστατο απλώς σε μια επίσης γενική θετική δήλωση περί μη υπέρβασης των ανώτατων επιτρεπτών ορίων ανεκτέλεστου, χωρίς να απαιτείται οποιαδήποτε ειδικότερη αναφορά σε επιμέρους έργα και ανεκτέλεστα υπόλοιπα αυτών. Επομένως, η ήδη υπάρχουσα θετική δήλωση περί πλήρωσης όλων των τεθέντων κριτηρίων επιλογής και μάλιστα στο ως άνω πεδίο που περιλαμβανόταν στο Τ.Ε.Υ.Δ. και εσφαλμένως δεν απαλείφθηκε, δεν μπορεί να παραβλεφθεί, αλλά αντίθετα καθιστούσε επιβεβλημένη την κλήση προς συμπλήρωση του Τ.Ε.Υ.Δ. ως προς τη θετική δήλωση και για το επίμαχο επιμέρους κριτήριο. Και τούτο προς διασφάλιση της ανάπτυξης του ανταγωνισμού και τήρησης της αρχής της ίσης και δίκαιης μεταχείρισης των υποψηφίων, προς όφελος και του δημοσίου συμφέροντος, καθώς και προς τον σκοπό της αποτροπής επέλευσης δυσανάλογων συνεπειών σε διαγωνιζόμενους για ασάφειες του Τ.Ε.Υ.Δ., οι οποίες δεν οφείλονταν σε δική τους υπαιτιότητα. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι ένδικες αιτήσεις αναθεώρησης πρέπει να γίνουν δεκτές και να αναθεωρηθεί η 1254/2019 απόφασή του VI Τμήματος. Γενομένων δε δεκτών των από 22.7.2019 αιτήσεων ανάκλησης, πρέπει να ανακληθεί η 589/2019 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, μετά δε την ανάκληση αυτής, το Τμήμα αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης. Περαιτέρω, πρέπει να αποδοθεί στην πρώτη αιτούσα το παράβολο που κατέβαλε για την άσκηση της αίτησης αναθεώρησης (άρθρο 73 παρ. 4 του «Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο»).
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/775/2024
Δίκτυα αποχέτευσης ακαθάρτων(...)Με τα δεδομένα αυτά, και αφού από το υπόδειγμα του Ε.Ε.Ε.Σ. που ανήρτησε η προσφεύγουσα Α.Α. στον ηλεκτρονικό τόπο του διαγωνισμού είχε αφαιρεθεί το ειδικό πεδίο («Λοιπές οικονομικές ή χρηματοοικονομικές απαιτήσεις»), στο οποίο συμπληρώνεται από τους διαγωνιζόμενους το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των εργολαβικών τους συμβάσεων, το Δικαστήριο κρίνει ότι ο παρεμβαίνων 2ος μειοδότης, ο οποίος δήλωσε το ανεκτέλεστο υπόλοιπο των εργολαβικών του συμβάσεων στην από 1.8.2023 συνοδευτική υπεύθυνη δήλωση, ανταποκρίθηκε στις σχετικές προαποδεικτικές του υποχρεώσεις και μη νομίμως αποκλείστηκε από τη διαγωνιστική διαδικασία για τον λόγο αυτόν (πρβλ. ΣτΕ 2095/2021 σκ. 11). Σε κάθε περίπτωση, η απάλειψη του επίμαχου πεδίου από το Ε.Ε.Ε.Σ. δημιούργησε αντικειμενική ασάφεια, ως προς το εάν συντρέχει απαίτηση της διακήρυξης για προαπόδειξη του ανεκτέλεστου υπολοίπου, κατά τα ανωτέρω, η ασάφεια δε αυτή δεν μπορεί να αποβεί σε βάρος του διαγωνιζόμενου, ο οποίος συμπλήρωσε πλήρως το αναρτηθέν από την προσφεύγουσα Α.Α. υπόδειγμα και συμπλήρωσε τις αναγκαίες πρόσθετες πληροφορίες προσκομίζοντας συνοδευτική υπεύθυνη δήλωση (πρβλ. ΣτΕ 2223/2023 σκ. 9 και 10).
Mε τις κρινόμενες προσφυγές, όπως η πρώτη εξ αυτών αναπτύσσεται με το από 16.5.2024 υπόμνημα της προσφεύγουσας Α.Α., προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη Πράξη έσφαλε, κρίνοντας ότι ο αποκλεισμός του παρεμβαίνοντος 2ου μειοδότη ήταν παράνομος, διότι με βάση το άρθρο 367 παρ. 3 του ν. 4412/2016 η προσφεύγουσα Α.Α. όφειλε να συμμορφωθεί στο διατακτικό της 1690/2023 απόφασης της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. που έκρινε αντιθέτως με το Κλιμάκιο. Ο λόγος αυτός είναι αλυσιτελής καθώς, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, οι αποφάσεις της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ., που εκδίδονται επί προδικαστικών προσφυγών που ασκούνται από τους έχοντες προς τούτο έννομο συμφέρον, δεν δεσμεύουν το Ελεγκτικό Συνέδριο κατά την άσκηση της κατοχυρωμένης στο άρθρο 98 παρ.1 εδ. β΄ του Συντάγματος αρμοδιότητάς του για τον έλεγχο των συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας, η οποία ρυθμίζεται στα άρθρα 324 επ. του ν. 4700/2020, ασκείται με τις εγγυήσεις που αυτό απολαμβάνει ως Ανώτατο Δικαστήριο, εκτείνεται στο σύνολο της διαγωνιστικής διαδικασίας, συνεπώς και στον έλεγχο της νομιμότητας των αποφάσεων της Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ. και αποσκοπεί στη διασφάλιση της αντικειμενικής νομιμότητας της προς ανάθεση σύμβασης (Έβδ. Τμ. 1638/2023, σκ. 24-26). Για τους λόγους αυτούς. Απορρίπτει τις προσφυγές ανάκλησης.Δέχεται την ασκηθείσα παρέμβαση.Δεν ανακαλεί την 146/2024 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/159/2019
Δημιουργία συστήματος επιτήρησης συνόρων...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το ως άνω προβλεφθέν στο ΣΤ΄ Παράρτημα της διακήρυξης δικαίωμα της Αναθέτουσας Αρχής να συνάψει - αφού το ενεργοποιήσει με πρωτοβουλία της - με την ανάδοχο, μετά το πέρας της τριετούς περιόδου χρόνου εγγύησης καλής λειτουργίας-δωρεάν συντήρησης του συστήματος, νέα σύμβαση (πρόσθετη πράξη), με την οποία να παρατείνεται, κατ΄ έτος και μέχρι 7 έτη, η πλήρης συντήρηση (προληπτική και αποκατάσταση βλαβών) του συστήματος, δεν αποτέλεσε, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν (σκέψη ΙΙ), νομίμως αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης και δη υπό την μορφή νομίμου δικαιώματος προαίρεσης. Και τούτο, διότι η αξία της εν λόγω δυνητικώς συναφθησομένης σύμβασης- η οποία το πρώτον αναφέρεται ως δικαίωμα προαίρεσης με το άρθρο 18 του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης, δεν προϋπολογίσθηκε από την Αναθέτουσα Αρχή. Επίσης, αυτή δεν περιβλήθηκε των απαιτούμενων διατυπώσεων δημοσιότητας, δεδομένου ότι δεν συμπεριελήφθη στο αντικείμενο και στη συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη της προμήθειας, όπως τα στοιχεία αυτά η τελευταία καθορίστηκαν στη διακήρυξη που εστάλη για δημοσίευση στον ελληνικό τύπο, στο Φ.Ε.Κ., αλλά και στο Συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο τμήμα ΙΙ.2.11. του οποίου "Πληροφορίες σχετικά με δικαιώματα προαίρεσης" σημειώθηκε "όχι". (..)Κατ’ ακολουθίαν αυτών και δεδομένου ότι οι νομικές πλημμέλειες που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη σκέψη καθιστούν μη νόμιμη την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης.
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1040/2019
ΕΣ/ΚΛ.Ε/46/2018
Νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου του Δήμου Κομοτηνής «Συντηρήσεις – Διαμορφώσεις εσωτερικής οδοποιίας οικισμών Δήμου Κομοτηνής 2017»(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η παράλειψη αναγραφής του αριθμού της διακήρυξης στο σώμα της εγγυητικής επιστολής που κατέθεσε στο διαγωνισμό η πρώτη κατά σειρά μειοδοσίας εταιρία «.....» δεν αποτελεί ουσιώδη πλημμέλεια που καθιστά απαράδεκτη την προσφορά της, δεδομένου ότι από τα λοιπά μνημονευόμενα στην εν λόγω εγγυητική επιστολή στοιχεία (ιδίως την αναθέτουσα αρχή στην οποία απευθύνεται, τον τίτλο του επίμαχου έργου, την ημερομηνία διενέργειας του διαγωνισμού και το ποσό της εγγύησης) προκύπτει, κατά τρόπο μη επιδεχόμενο εύλογη αμφιβολία, ότι η παρασχεθείσα εγγυητική επιστολή αφορά πράγματι στο έργο της συγκεκριμένης δημοπρασίας. Περαιτέρω, το Τ.Ε.Υ.Δ. που κατέθεσε η ως άνω ανώνυμη εταιρεία στο διαγωνισμό νομίμως υπογράφεται μόνον από το νόμιμο εκπρόσωπο αυτής, σύμφωνα με τη ρητή διάταξη του άρθρου 79Α του ν. 4412/2016, που προστέθηκε με την παρ. 13 του άρθρου 107 του ν. 4497/2017 και καταλαμβάνει και τις διαδικασίες σύναψης που ήταν σε εξέλιξη και ευρίσκοντο, κατά το χρόνο έναρξης ισχύος της (13.11.2017), στο στάδιο πριν από την κατακύρωση, όπως η ήδη ελεγχόμενη διαδικασία, που ολοκληρώθηκε με την έκδοση της 340/24.11.2017 κατακυρωτικής απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου Κομοτηνής. Επομένως νομίμως, κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα, το αποτέλεσμα του ελεγχόμενου διαγωνισμού κατακυρώθηκε στην εταιρεία «.....». Ενόψει των ανωτέρω, δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής
ΣΤΕ/2141/2019
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Επειδή, η εταιρεία «.. Α.Ε.» με την υπ' αριθμ. ... απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της, ενέκρινε τη διενέργεια διεθνούς διαγωνισμού με κλειστή διαδικασία (προεπιλογή), για την ανάθεση της εκτελέσεως του έργου «Γραμμή 4 - Τμήμα Α΄, ΑΛΣΟΣ ΒΕΪΚΟΥ - ΓΟΥΔΗ», ενδεικτικού προϋπολογισμού 1.450.000.000 ευρώ πλέον Φ.Π.Α.(...)Επειδή, η αιτούσα ένωση προβάλλει, περαιτέρω, ότι μη νομίμως δεν έγιναν δεκτά από τα αρμόδια όργανα του διαγωνισμού ορισμένα από τα πιστοποιητικά που είχε προσκομίσει για την απόδειξη της αξιουμένης κατά το άρθρο 11.3 της Προσκλήσεως ειδικής εμπειρίας στη θέση σε λειτουργία συστήματος σηματοδότησης Μετρό, καθώς και στη θέση σε λειτουργία συρμών Μετρό χωρίς οδηγό. Εφ’ όσον, όμως, ακόμη και παρά τη μη αποδοχή των εν λόγω πιστοποιητικών, τελικώς κρίθηκε ότι από τα λοιπά έργα που είχε επικαλεσθεί η αιτούσα ένωση απεδεικνύετο ότι διαθέτει την απαιτούμενη κατά το άρθρο 11.3 της Προσκλήσεως ειδική εμπειρία, οι ως άνω λόγοι προβάλλονται αλυσιτελώς, δεδομένου ότι ούτε η αιτούσα εξειδικεύει σε τι συνίσταται το έννομο συμφέρον της για την εξέταση αυτών.Απορρίπτει την υπό κρίση αίτηση.
ΕΣ/ΤΜ.6/1042/2019
Συντήρηση και αποκατάσταση βλαβών οδικού δικτύου...ζητείται η ανάκληση της 436/2019 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι εν προκειμένω η συγγενική σχέση μεταξύ του Περιφερειάρχη .... και του ομορρύθμου εταίρου της αναδόχου εταιρείας δεν εμπίπτει στο υποκειμενικό πεδίο της παρ. 3 του άρθρου 24 του ν.4412/2016, αφού ο Περιφερειάρχης ... δεν μετείχε στην Οικονομική Επιτροπή, ήτοι το όργανο διοίκησης εκείνο που είναι αρμόδιο για την κατάρτιση των όρων, της διακήρυξης, ούτε μετείχε σε οποιοδήποτε άλλο στάδιο της διαδικασίας μέχρι τη κατακύρωση και συνακόλουθα δεν στοιχειοθετείται, υπό τις περιστάσεις της υπό κρίση υπόθεσης, παραβίαση των αρχών της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των συμμετασχόντων. Συνεπεία τούτου ο υποψήφιος ανάδοχος δεν είχε ούτε υποχρέωση θετικής απάντησης στο σχετικό χωρίο του ΤΕΥΔ περί ύπαρξης ή μη κατάστασης σύγκρουσης συμφερόντων, ούτε η αναθέτουσα αρχή όφειλε να εξετάσει αν υφίσταται, από μόνη την συγγενική σχέση των δύο προσώπων, τέτοια κατάσταση. Εξάλλου, το ποσοστό έκπτωσης που προσέφερε ο ανάδοχος, συγκρινόμενο τόσο με το προσφερόμενο από τους λοιπούς διαγωνιζόμενους όσο και με το προσφερόμενο από τους αναδόχους άλλων έργων της Περιφέρειας (βλ. σκέψη ΙΙΙ) δεν παρίστατο ασυνήθιστα υψηλό ούτε προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου ότι η διαμόρφωσή του σε αυτό το ύψος υπήρξε αποτέλεσμα αδιαφανών ενεργειών. Σε κάθε περίπτωση για την ανάθεση του ελεγχόμενου έργου διεξήχθη ηλεκτρονικός διαγωνισμός, που διασφαλίζει την τήρηση των αρχών της διαφάνειας και της ίσης μεταχείρισης των συμμετασχόντων, και παράλληλα αποκλείει την περίπτωση πληροφόρησης των οικονομικών προσφορών των ανταγωνιστών πριν από την κατάθεση της οικονομικής προσφοράς του υποψηφίου αναδόχου ενώ διαπιστώνεται ότι δεν υπεβλήθησαν ενστάσεις από συνυποψήφιες εταιρείες. Συνακόλουθα, το ελεγχόμενο σχέδιο σύμβασης, στο οποίο αναφέρεται ως νόμιμος εκπρόσωπος της οικείας Περιφέρειας ο Περιφερειάρχης αυτής, δύναται να υπογραφεί νομίμως από την αρμόδιο Αντιπεριφερειάρχη. Μειοψήφησε η Σύμβουλος Ευαγγελία – Ελισάβετ Κουλουμπίνη, κατά τη γνώμη της οποίας η παράλειψη του αναδόχου να γνωστοποιήσει την τυχόν ύπαρξη κατάστασης σύγκρουσης συμφερόντων και συνακόλουθα η παράλειψη αυτή του σταδίου ελέγχου από την αναθέτουσα αρχή ορθά κρίθηκε, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στην σκέψη Β.4. της παρούσας, από το Κλιμάκιο ουσιώδης πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας που κωλύει τη σύναψη της σύμβασης.Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω η αίτηση ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 436/2019 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. και να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης με τον αναδειχθέντα ανάδοχο .... από τον αρμόδιο Αντιπεριφερειάρχη.Ανακαλεί την 436/2019 πράξη του Ε’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΑΕΠΠ/1023/2018
Προμήθεια..Επειδή, εκ των ως άνω προκύπτει ότι όπως ορθώς έκρινε η αναθέτουσα κατά την πρώτη βάση αποκλεισμού του, η προσφορά του προσφεύγοντος παραβίασε εξαρχής το άρ. 2 παρ. 3 της διακήρυξης που καθιέρωνε την κατοχή τέτοιας ψηφιακής υπογραφής ως υποχρεωτικό προαπαιτούμενο για την παραδεκτή υποβολή προσφοράς και δη από κάθε οικονομικό φορέα, άρα και τον τρίτο, όρο που ουδόλως αμφισβήτησε ο προσφεύγων κατά την υποβολή της προσφοράς του, καίτοι συνομολογεί, αλλά και προκύπτει από την ως άνω δήλωση του εκπροσώπου του τρίτου οικονομικού φορέα, ότι ο τελευταίος δεν κατείχε ψηφιακή υπογραφή. Και η παράβαση αυτή συνιστά απαράδεκτη τόσο την κατά την προηγούμενη σκέψη δήλωση του τρίτου οικονομικού φορέα ως και το ΤΕΥΔ του, αφού αμφότερα δεν υπογράφηκαν ψηφιακά από αυτόν, αλλά από τον εκπρόσωπο του ίδιου του προσφέροντος και προσφεύγοντος. Περαιτέρω, όλως αλυσιτελώς επικαλείται ο προσφεύγων τη διάταξη του άρ. 79Α Ν. 4412/2016 διότι ουδόλως ο ... κατέστη καθ’ οιονδήποτε τρόπο και συνεπεία όλων όσων προαναφέρθηκαν στην παρούσα σκέψη, νόμιμος εκπρόσωπος του τρίτου οικονομικού φορέα ούτε αρμοδίως εξουσιοδοτημένο φυσικό πρόσωπο για να εκπροσωπεί τον τρίτο οικονομικό φορέα για διαδικασίες σύναψης συμβάσεων γενικά ή ειδικά. Σημειωτέον δε, ότι η ως άνω διάταξη, τυγχάνει επίκλησης από τον προσφεύγοντα για τον σκοπό απόδειξης ότι δύνατο ο δικός του εκπρόσωπος να υπογράψει το ΕΕΕΣ του τρίτου, ενώ η διάταξη ρητά αναφέρεται γενικώς σε «οικονομικούς φορείς» και ως εκ τούτου ο προσφεύγων αναιρεί τον ίδιο τον προηγούμενο ισχυρισμό του, περί του ότι οι περί οικονομικού φορέα προβλέψεις δεν αφορούν τον τρίτο οικονομικό φορέα. Επιπλέον, όπως προκύπτει από το σύνολο των ως άνω σκέψεων, είναι όλως αδιάφορο ότι το υπογραφέν από τον ίδιο τον εκπρόσωπο του προσφεύγοντος ψηφιακά, ΤΕΥΔ του τρίτου, φέρεται πως υπεγράφη άνευ οιασδήποτε βεβαίωσης γνησιότητας και ημεροχρονολογίας και πάντως χειρόγραφα, από τον εκπρόσωπο του τρίτου οικονομικού φορέα, ενώ αντιθέτως η διακήρυξη απαιτούσε αποκλειστικά ψηφιακή υπογραφή του νομίμου εκπροσώπου του τρίτου οικονομικού φορέα ή του αρμοδίως εξουσιοτημένου προς εκπροσώπησή του στη συγκεκριμένη ή όλες τις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων προσώπου. Όμως, κατά τα ανωτέρω και σε αντίθεση με όσα επικαλείται ο προσφεύγων, ουδόλως παρεσχέθη τέτοια νόμιμη εξουσιοδότηση προς εκπροσώπηση της ομορρύθμου εταιρίας/τρίτου οικονομικού φορέα ως προς τη συγκεκριμένη διαδικασία σύναψης σύμβασης. Ως εκ τούτου, αμφότεροι οι λόγοι της προσφυγής είναι απορριπτέοι, ενώ έστω και μία εκ των εξ αυτών προσβαλλόμένων βάσεων αποκλεισμού του προσφεύγοντος και μόνη της επαρκούσε ούτως ή άλλως για την απόρριψη της προσφοράς του.