ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΜΑΘΗΤΩΝ:Με δεδομένα τα πραγματικά αυτά περιστατικά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη σκέψη ΙΙΙ, το Τμήμα κρίνει ότι ορθά το Ζ΄ Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη Πράξη του αποφάνθηκε ότι, αφού η 6η Νομαρχιακή Επιτροπή άσκησε εν τοις πράγμασι χρέη επιτροπής διαγωνισμού παρά το γεγονός ότι προέβη στην έκδοση πράξης συγκρότησης επιτροπής για τη διενέργεια του διαγωνισμού και αξιολόγησης των προσφορών, παρακάμπτοντας κατ’ ουσίαν το γνωμοδοτικό στάδιο του διαγωνισμού, που αποτελεί ουσιώδη τύπο της διαδικασίας αυτού, υφίσταται ουσιώδης νομική πλημμέλεια της ελεγχόμενης διαγωνιστικής διαδικασίας και συνεπώς, κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης.(..)Συνεπώς, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η 327/2008 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατά τα προεκτεθέντα, μη υπάρχοντος δε άλλου λόγου που να κωλύει την υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης, πρέπει αυτή να υπογραφεί.

Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι η διάσταση των διενεργηθεισών δημοσιεύσεων περίληψης της διακήρυξης σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο με τα προβλεπόμενα στους οικείους κανόνες συνιστά, κατ’ αρχήν, πλημμέλεια της διαδικασίας του επίμαχου διαγωνισμού. Πλην, η εν λόγω πλημμέλεια πρέπει εν προκειμένω να θεωρηθεί ότι δεν επηρέασε ουσιωδώς τη λειτουργία των αρχών της ίσης μεταχείρισης, της διαφάνειας και δεν εμπόδισε την ανάπτυξη επαρκούς ανταγωνισμού, καθώς με τις πραγματοποιηθείσες δημοσιεύσεις εκπληρώθηκε ο σκοπός της διασφάλισης ευρείας δημοσιότητας της προκείμενης διαγωνιστικής διαδικασίας, λαμβανομένων περαιτέρω υπόψη των εξής: α) στη συγκεκριμένη περίπτωση πραγματοποιήθηκε δημοσίευση περίληψης τόσο σε εθνικό όσο και σε κοινοτικό επίπεδο, στην οποία περιλαμβανόταν βασικά στοιχεία της σύμβασης, β) ούτως ή άλλως η περίληψη της δημοσίευσης δεν περιέχει πλήρη στοιχεία τόσο της διαδικασίας όσο και της σύμβασης εκτέλεσης, γ) όλοι οι δυνητικώς ενδιαφερόμενοι να λάβουν μέρος στο διαγωνισμό μπορούσαν να λάβουν πλήρη γνώση των λοιπών στοιχείων από τη δημοσιευθείσα στην ιστοσελίδα του αιτούντος διακήρυξη, δ) δεν υπήρξε διάσταση μεταξύ των πληροφοριών που δημοσιεύθηκαν σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο. Ως προς το δικαίωμα προαίρεσης, όμως, η πλημμέλεια της ανωτέρω δημοσίευσης καθιστά το σχετικό όρο παράνομο, καθώς δεν εξειδικεύει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες θα ασκηθεί το δικαίωμα προαίρεσης και δεν το προσδιορίζουν ποιοτικά και χρονικά και για το λόγο αυτό θα πρέπει να απαλειφθεί από το σχέδιο σύμβασης.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΑΠΟΡΡΙΜΑΤΟΦΟΡΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ: ..επιδιώκεται η ανάκληση της 256/2016 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Ενόψει των ανωτέρω διευκρινήσεων, το Τμήμα κρίνει ότι η βαθμολόγηση της τεχνικής προσφοράς της αναδόχου εταιρείας παρίσταται δικαιολογημένη, η δε διαπιστωθείσα από το Κλιμάκιο πλημμέλεια της αιτιολογίας στο σχετικό Πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού δεν καθίσταται, εν προκειμένω, ουσιώδης και δεν επιδρά στη νομιμότητα της ερειδόμενης σε αυτό απόφασης κατακύρωσης. Γενομένου δε δεκτού του ανωτέρω ισχυρισμού, παρέλκει η εξέταση των λοιπών λόγων ανάκλησης.Κατόπιν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και η σχετική παρέμβαση και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη, κατ’ ακολουθίαν, να κριθεί ότι δεν κωλύεται η σύναψη της σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και της εταιρείας «….» για την προμήθεια των ανωτέρω ειδών.

Διαδικασία διαγωνισμού ανάθεσης δημοσίου έργου.Σε διαγωνισμό ανάθεσης κτιριακού έργου με το σύστημα προσφοράς "μελέτη και κατασκευή", η υπέρβαση της τεχνικής προσφοράς ως προς την επιφάνεια του ανεγερθησόμενου κτιρίου κατά ποσοστό 0,5% της απαιτήσεως της διακήρυξης, δεν είναι ουσιώδης και ως εκ τούτου δεν επιδρά επί του παραδεκτού της τεχνικής προσφοράς. Στο διαγωνισμό του παραπάνω έργου ο αποκλεισμός κατά το στάδιο της τεχνικής προσφοράς όλων των διαγωνιζομένων, πλην ενός, δεν κωλύει την ολοκλήρωση του διαγωνισμού με αυτόν τον διαγωνιζόμενο.

Υπηρεσίες συντήρησης αεροσκαφών...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες νομικές σκέψεις το Κλιμάκιο αποφαίνεται ότι στην υπό κρίση διαγωνιστική διαδικασία η μετάθεση της ημερομηνίας διενέργειας του διαγωνισμού, που αποφασίσθηκε με την από 18.3.2011 απόφαση του Διοικητή της ΔΑΥ, κατά παράβαση του άρθρου 10 παρ. 5 του π.δ. 118/2007, δεν δημοσιεύθηκε στο Συμπλήρωμα της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο Τεύχος Διακηρύξεων Δημοσίων Συμβάσεων καθώς και στον ελληνικό τύπο. Η ανωτέρω παράλειψη, η οποία αποτελεί ευθεία παραβίαση των αρχών του ανταγωνισμού, της πρόσβασης στις διαδικασίες ανάθεσης δημόσιων συμβάσεων και της διαφάνειας, συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια της διαγωνιστικής διαδικασίας και έχει ως συνέπεια να καθίσταται μη νόμιμο το σύνολο αυτής. Το γεγονός δε ότι η μετάθεση της διενέργειας του διαγωνισμού ανακοινώθηκε τηλεομοιοτυπικώς στους ενδιαφερομένους που έλαβαν μέρος στην πραγματοποιηθείσα στις 21.2.2011 Σύσκεψη Ενημέρωσης δεν δύναται να θεραπεύσει την ως άνω πλημμέλεια, τόσο διότι η συμμετοχή στη Σύσκεψη Ενημέρωσης δεν αποτελούσε προαπαιτούμενο για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό, όσο και ενόψει της από 18.3.2011 απόφασης του Διοικητή της ΔΑΥ από το περιεχόμενο της οποίας προκύπτει ότι σκοπός της μετάθεσης της διενέργειας του διαγωνισμού είναι η επίτευξη επαρκούς ανταγωνισμού, ο οποίος κατ’ εξοχήν δύναται να επιτευχθεί μέσω της τήρησης των επιβαλλόμενων διατυπώσεων δημοσιότητας.Περαιτέρω, το Κλιμάκιο επισημαίνει ότι κατά παράβαση του κανόνα των αυτοτελών, διακριτών φάσεων διενέργειας του διαγωνισμού, η αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών των διαγωνιζομένων διενεργήθηκε την 19.7.2011 και ενώ ήδη εκκρεμούσε στο στάδιο της τεχνικής αξιολόγησης ένσταση της εταιρείας «....» κατά του παραδεκτού της συμμετοχής της εταιρείας «....». Η πλημμέλεια, όμως, αυτή δεν δύναται να θεωρηθεί ως ουσιώδης, αφού ανεξαρτήτως της έκβασης της ως άνω προσφυγής, δεν ήταν δυνατόν να ασκήσει επιρροή στο αποτέλεσμα του διαγωνισμού και ειδικότερα στην ανάδειξη της εταιρείας «....» ως μειοδότριας αυτού (πρβλ. απόφαση VI Τμήμ. 583/2011).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμφωνίας-πλαίσιο μεταξύ της Πολεμικής Αεροπορίας και της εταιρείας «....» με αντικείμενο την Περιοδική Επιθεώρηση «Αεροσκάφους ... S/N 678 ετών 2011 – 2014».

Προγραμματική σύμβαση. Συμβαλλόμενα μέρη: Περιφέρεια, ΕΥΔΑΠ και Δήμος. Ο μέσω προγραμματικής σύμβασης ορισμός της Περιφέρειας ως φορέα κατασκευής του έργου αποχέτευσης και επεξεργασίας διάθεσης λυμάτων του Δήμου αντί του ορισθέντος με Υπουργική Απόφαση Δήμου δεν αποτελεί κατά την άποψη της πλειοψηφίας ουσιώδη νομική πλημμέλεια, που να κωλύει τη σύναψη της προγραμματικής σύμβασης, αφού, ενόψει των τεχνικών ιδιαιτεροτήτων του προς ανάθεση έργου, αλλά και του ύψους του προϋπολογισμού του (11.386.135 ευρώ) τα αρμόδια όργανα της Περιφέρειας διαθέτουν κατά τεκμήριο την απαιτούμενη γνώση και εμπειρία για τη δημοπράτηση ενός τέτοιου έργου. Μειοψηφία ενός μέλους ότι η πλημμέλεια είναι ουσιώδης. Κατά τα λοιπά διαπιστώθηκε η ύπαρξη του ελάχιστου κατά νόμο απαιτούμενου περιεχομένου.

Παροχή υπηρεσιών:Με δεδομένα αυτά, δεν διαπιστώθηκε, κατά πλειοψηφία, ουσιώδης νομική πλημμέλεια που να κωλύει τη σύναψη του υποβληθέντος με το .. (αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 22094/18.3.2016)  έγγραφο της Προϊσταμένης της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων & Διοικητικής Υποστήριξης του Υπουργείου Οικονομικών σχεδίου σύμβασης για την απευθείας ανάθεση στην  εταιρεία «...» της παροχής ταχυδρομικών υπηρεσιών στο Υπουργείο Οικονομικών για το χρονικό διάστημα από 1.4.2016 έως 30.9.2016 ή έως την τυχόν προγενέστερη ολοκλήρωση του σχετικού διαγωνισμού, αντίγραφο του οποίου τηρείται ηλεκτρονικά στη Γραμματεία του Κλιμακίου.

Προμήθεια καυσίμων από Ν.Α. για την κάλυψη αναγκών Δήμων. Ανάθεση κατόπιν διενέργειας διαγωνισμού. Μη νόμιμη η ανάθεση της προμήθειας, καθόσον: α) η διακήρυξη του διαγωνισμού δεν προσδιόριζε, έστω κατά προσέγγιση, την αιτούμενη ποσότητα των προς προμήθεια καυσίμων κατά κατηγορία και μη νομίμως τα σχέδια συμβάσεων δεν αναγράφουν την ποσότητα των προς προμήθεια ειδών ούτε και τις υπηρεσίες, τα ν.π.δ.δ. και ιδρύματα για τα οποία προορίζεται η ανωτέρω προμήθεια και β) η απόφαση συγκρότησης της Επιτροπής Διαγωνισμού εκδόθηκε από τον Νομάρχη, που είναι αναρμόδιος, αφού η αρμοδιότητα για την έκδοση της απόφασης αυτής ανήκει στη Νομαρχιακή Επιτροπή. Με την 373/2010 απόφασή του, το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου ως προς την πρώτη πλημμέλεια λόγω συγγνωστής πλάνης των αρμοδίων οργάνων της αναθέτουσας αρχής και ως προς τη δεύτερη πλημμέλεια λόγω προσκόμισης εγγράφων που αίρουν αυτή.

Με τα δεδομένα αυτά, εφόσον η μεταβίβαση της αρμοδιότητας του Περιφερειάρχη για την προμήθεια καυσίμων προς τους ενδιαφερόμενους Δήμους έχει, κατ’ άρθρον 9 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, κανονιστικό χαρακτήρα, πρέπει κατ’ αρχήν να δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, κατά τις διατάξεις των άρθρων 5 παρ. 2 εδάφ. θ΄ και 8 παρ. 1 εδάφ. η΄ του ν. 3469/2006 (ΦΕΚ Α΄131), εφόσον στην οικεία νομοθεσία δεν προβλέπεται ειδικότερος τρόπος δημοσίευσης με άλλο πρόσφορο μέσο. Εν προκειμένω, αν και από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι η πράξη αυτή (υπ’ αριθμ. 132/18.4.2011) έχει δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ο Δήμος Κορδελιού έλαβε γνώση αυτής και διεξήγαγε τον ανοικτό διαγωνισμό χωρίς η τυπική αυτή πλημμέλεια να είναι ουσιώδης σε σχέση με την εξέλιξη της όλης διαγωνιστικής διαδικασίας, αφού δεν επηρεάζει την ανάπτυξη ανταγωνισμού και δεν αλλοιώνει το αποτέλεσμα αυτής. Μειοψήφισε η εισηγήτρια, Ελβίρα Βλαντού, η οποία υποστήριξε ότι η απόφαση περί μεταβίβασης της αρμοδιότητας για την προμήθεια των καυσίμων στο Δήμο Κορδελιού-Ευόσμου, εφόσον, αν και κανονιστική, δεν δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως κατά τις ανωτέρω διατάξεις, είναι ανυπόστατη και δεν παρείχε νομίμως την αρμοδιότητα διενέργειας του εν λόγω διαγωνισμού στον ανωτέρω Δήμο. Κατόπιν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο, κατά πλειοψηφία, άγεται στην κρίση ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την ανάθεση της προμήθειας υγρών καυσίμων, λιπαντικών και ειδών προστασίας κινητήρων των οχημάτων και μηχανημάτων έργου για τις ανάγκες του Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου.(...)Τέλος, επισημαίνεται από το Κλιμάκιο, ότι η προβλεπόμενη παράταση του χρόνου ισχύος του σχεδίου συμβάσεως μεταξύ του Δήμου και της μειοδότριας επιχειρήσεως (άρθρο 1 του ελεγχόμενου σχεδίου) δεν δύναται να εκτείνεται πέραν του αναγκαίου για την εξάντληση των κατά είδος ποσοτήτων που κατακυρώθηκαν κατά την προεκτεθείσα διαδικασία διαγωνισμού και δεν μπορεί να συνεπάγεται περαιτέρω οικονομική επιβάρυνση του Δήμου κατά το χρόνο ισχύος της παρατάσεως (βλ. σχετ. πράξεις 41/2009, 4, 60, 88/2010, 19, 27, 66/2011 ΣΤ΄ Κλιμ. Ελ. Συν.).

Καθαρισμός χωρών και επιφανειών:..ζητείται η ανάκληση της 469/2018 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι πράγματι εμφιλοχώρησε πλημμέλεια στην ελεγχόμενη διαδικασία ανάθεσης, στο μέτρο που δεν δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης η προκήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμού. Εντούτοις, στην «προκαταρκτική προκήρυξη» που δημοσιεύτηκε περιλήφθησαν πληροφορίες που υπερκάλυπταν το ελάχιστο νόμιμο περιεχόμενο της «προκήρυξης», περιλαμβάνοντας ειδικότερα: περιγραφή του αντικειμένου της σύμβασης αναλυτικά, αξία της σύμβασης συνολικά και κατά τμήμα, όρους και προϋποθέσεις συμμετοχής, είδος της διαδικασίας και κριτήριο ανάθεσης, διενέργεια ηλεκτρονικού πλειστηριασμού και συστημικό αριθμό του διαγωνισμού, τους ιστότοπους ανάρτησης της προκήρυξης του διαγωνισμού, καθώς και – με περιγραφικό μεν πλην σαφή τρόπο, απορριπτομένων των περί του αντιθέτου κρίσεων του Κλιμακίου – την προθεσμία παραλαβής των προσφορών (δεδομένου ότι αναφέρεται επανειλημμένως ότι «ο διαγωνισμός θα πραγματοποιηθεί … ύστερα από … προθεσμία 30 ημερών από την ημερομηνία ηλεκτρονικής αποστολής στην Υπηρεσία Επισήμων Εκδόσεων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων»). Δεδομένων των ανωτέρω, και λαμβάνοντας υπόψη ότι α) η πλημμέλεια δεν οφείλεται σε πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων αλλά σε προφανές σφάλμα της αναθέτουσας αρχής, β) η επίμαχη προκαταρκτική προκήρυξη, παρά τον τίτλο της, παρείχε επαρκή πληροφόρηση σε ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις για τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό, και τέλος γ) ότι στα ελεγχόμενα τμήματα του διαγωνισμού αναπτύχθηκε επαρκής, ενόψει και του αντικειμένου της σύμβασης, ανταγωνισμός, το Τμήμα κρίνει ότι στην προκειμένη περίπτωση η πλημμέλεια αυτή δεν απέβη ουσιώδης. Εξάλλου, η σχετική με τη σύντμηση της προθεσμίας αναδειχθείσα πλημμέλεια συναρτάται προς τον τρόπο δημοσίευσης, μέσω προκαταρκτικής προκήρυξης και, κατά τούτο, κρίνεται ομοίως μη ουσιώδης. Αντιθέτως, όσον αφορά στη μη νομιμότητα του όρου των συμβάσεων ως προς τη δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής να παρατείνει μονομερώς τις συμβάσεις αυτές (άρθρο 3), η αναδειχθείσα πλημμέλεια δεν αμφισβητείται με την κρινόμενη αίτηση ανάκλησης, και ως εκ τούτου, η προσβαλλόμενη Πράξη δεν πρέπει να ακυρωθεί κατά το μέρος αυτό.Κατόπιν των ανωτέρω, η αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη, κατά το μέρος που έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή των ελεγχόμενων σχεδίων σύμβασης, υπό τον όρο τροποποίησης του άρθρου 3 των συμβάσεων, ως προς τη δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής να παρατείνει μονομερώς τις συμβάσεις αυτές.