Προγραμματική σύμβαση. Συμβαλλόμενα μέρη: Περιφέρεια, ΕΥΔΑΠ και Δήμος. Ο μέσω προγραμματικής σύμβασης ορισμός της Περιφέρειας ως φορέα κατασκευής του έργου αποχέτευσης και επεξεργασίας διάθεσης λυμάτων του Δήμου αντί του ορισθέντος με Υπουργική Απόφαση Δήμου δεν αποτελεί κατά την άποψη της πλειοψηφίας ουσιώδη νομική πλημμέλεια, που να κωλύει τη σύναψη της προγραμματικής σύμβασης, αφού, ενόψει των τεχνικών ιδιαιτεροτήτων του προς ανάθεση έργου, αλλά και του ύψους του προϋπολογισμού του (11.386.135 ευρώ) τα αρμόδια όργανα της Περιφέρειας διαθέτουν κατά τεκμήριο την απαιτούμενη γνώση και εμπειρία για τη δημοπράτηση ενός τέτοιου έργου. Μειοψηφία ενός μέλους ότι η πλημμέλεια είναι ουσιώδης. Κατά τα λοιπά διαπιστώθηκε η ύπαρξη του ελάχιστου κατά νόμο απαιτούμενου περιεχομένου.

Δυνατότητα διαδοχής της ΕΥΔΑΠ εκ μέρους του Δημοσίου σε συμβάσεις εκπόνησης μελετών και κατασκευής δημοσίων έργων. Δεν είναι επιτρεπτή (κατ’ εφαρμογή της αρχής της νομιμότητας της δράσης της Διοικήσεως και λόγω της ελλείψεως γενικής ή ειδικής ρύθμισης είτε κατά τη νομοθεσία των δημοσίων έργων, είτε κατ’ άλλη διάταξη, η οποία να επιτρέπει και να ρυθμίζει την αλλαγή του προσώπου του κυρίου του έργου), η υπεισέλευση του Δημοσίου, στη θέση του κυρίου του έργου (ή της μελέτης) καθ’ υποκατάσταση της ΕΥΔΑΠ, στις εν εξελίξει συμβάσεις εκπόνησης μελετών και εκτέλεσης δημοσίων έργων με αντικείμενο την κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων ή δικτύων αποχέτευσης ομβρίων υδάτων, τα οποία ανέθεσε και εκτελεί η ΕΥΔΑΠ.

Συμβάσεις έργων ΟΤΑ:.ζητείται, η ανάκληση της 28/2015 πράξης της Αναπληρώτριας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου ...ορθά εκρίθη με τη προσβαλλομένη ότι το ελεγχόμενο έργο αποτελεί τμήμα ενός ενιαίου έργου και ότι επομένως, λόγω της συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης και των τριών ως άνω τμημάτων του (1.197.000,00 Ευρώ με Φ.Π.Α), οφείλει η Αναπληρώτρια Επίτροπος να απέχει του ελέγχου, ο δε σχετικός φάκελος πρέπει να υποβληθεί στο αρμόδιο Κλιμάκιο για να ασκηθεί ο προβλεπόμενος έλεγχος. Και τούτο, διότι από τα στοιχεία του φακέλου καταδεικνύεται η ύπαρξη ενός ενιαίου έργου που περιλαμβάνει και τις τρείς προαναφερόμενες εργολαβίες οι οποίες ταυτίζονται ως προς το τεχνικό τους αντικείμενο, επιτελούν, δε, την ίδια τεχνική λειτουργία, καθόσον αφορούν στην ανακαίνιση και συντήρηση του ίδιου κτιρίου (πρώην ..) στο πλαίσιο ενός ενιαία προγραμματιζόμενου έργου, με όμοιες εργασίες (ηλεκτρομηχανολογικές, οικοδομικές), ενώ, περαιτέρω, προκύπτει ότι οι σχετικοί διαγωνισμοί διεξήχθησαν στις 21.4.2015, 28.4.2015 και 8.9.2015, δηλαδή σε μικρή χρονική απόσταση μεταξύ τους. Ο λόγος ανάκλησης περί συμπληρωματικών εργασιών που περιλαμβάνονται στην ελεγχόμενη εργολαβία, προέκυψαν κατά την εκτέλεση του έργου «Οικοδομικές εργασίες- συντηρήσεις κτιριακών υποδομών χωρικής αρμοδιότητας Περιφέρειας ..» και δεν μπορούσαν να προβλεφθούν κατά την μελέτη του, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον η αντικατάσταση κατεστραμμένων οπλισμών σκυροδέματος, εσωτερικών σωληνώσεων και δικτύων, η τοποθέτηση ανελκυστήρα για Α.Μ.ΕΑ. κ.λ.π., συνιστούν εργασίες που έπρεπε να προβλεφθούν και να συμπεριληφθούν σε μια ενιαία μελέτη, αφού είναι απόλυτα συναφείς μεταξύ τους και απαραίτητες για την αρτιότητα και λειτουργικότητα του έργου, ενώ το χρονικό σημείο δέσμευσης της πίστωσης για το ελεγχόμενο έργο δεν ασκεί επιρροή. (..)Παραπέμπει το φάκελο του έργου «Ανακαίνιση-διαμόρφωση χώρων νέου Διοικητηρίου Περιφέρειας ..» στο Ε΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής συμβάσεως μεταξύ της Περιφέρειας ...και του Δήμου .. για την εκτέλεση έργου..(....) Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, πρέπει να γίνει δεκτό ότι είναι επιτρεπτή, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, η σύναψη προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Μάνδρας-Ειδυλλίας με το προεκτεθέν περιεχόμενο, καθώς η σύμβαση αυτή εγκαθιδρύει πράγματι συνεργασία μεταξύ δημόσιων φορέων με σκοπό, δια της συνενώσεως των μέσων που διαθέτει ο καθένας από αυτούς, την από κοινού εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους, και ως τέτοια δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016, το δε υποβληθέν για έλεγχο οικείο σχέδιο σύμβασης έχει το ελάχιστο κατά νόμο περιεχόμενο και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου αυτού, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της.

Αποκατάσταση βλάβων..Ενόψει αυτού τo Κλιμάκιο κρίνει ότι προκειμένου να οδηγηθεί σε οριστική κρίση για τη νομιμότητα της υποβληθείσας προς έλεγχο προγραμματικής σύμβασης, πρέπει να προσκομισθεί αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης αυτής (υλοποίησης του αντικειμένου της), το οποίο δεν μπορεί να εξαντλείται μόνο στην ως άνω οριζόμενη διάρκεια της σύμβασης, αλλά πρέπει να περιέχει αναλυτικό χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους δράσεων (υποέργων και ενεργειών) της προγραμματικής σύμβασης (όπως π.χ. χρόνος έγκρισης των απαιτούμενων μελετών για την εκτέλεση του έργου, χρόνος δημοπράτησης του έργου, διάρκεια εκτέλεσης του έργου κ.λπ.). Το χρονοδιάγραμμα αυτό δύναται είτε να περιληφθεί στο ως άνω άρθρο του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης που αφορά στη διάρκεια αυτής είτε να προσαρτηθεί σε Παράρτημα αυτής, το οποίο θα ορισθεί ότι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της. Εξυπακούεται τέλος, ότι το κατά τα ανωτέρω νέο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης που θα συνταχθεί και στο οποίο θα ενσωματώνεται το σχετικό αναλυτικό χρονοδιάγραμμα ως όρος αυτής, πρέπει να εγκριθεί από τα αρμόδια για τη σύναψη αυτής όργανα των συμβαλλομένων φορέων.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-έλεγχος νομιμότητας: Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, εφόσον κατά την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία εμφιλοχώρησαν οι διαπιστωθείσες κατά τα ανωτέρω ουσιώδεις πλημμέλειες, καθίσταται μη νόμιμη η ανάθεση της παροχής υπηρεσιών στην εταιρεία «... Α.Τ.Ε.» και, ως εκ τούτου, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος με το Δ.Τ.Ε.Δ./οικ 1698/8.5.2017 (αριθ. πρωτ. Ε.Σ. 29468/11.5.2017) έγγραφο του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων … της Περιφέρειας … σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας … και της ως άνω εταιρείας.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.6/1354/2017

Nομιμότητα του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου ...-... για την υλοποίηση του έργου «ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΧΑΡΑΣ»(...)Με δεδομένα τα ανωτέρω το Κλιμάκιο κρίνει ότι με την ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση οι συμβαλλόμενοι φορείς επιδιώκουν, δια της εγκαθιδρυθείσας συνεργασίας τους και της συνένωσης των μέσων που διαθέτει ο καθένας από αυτούς, την από κοινού εκτέλεση ενός δημόσιου έργου που συναρτάται με τη δημόσια αποστολή τους, ήτοι τη δημιουργία ενός χώρου πρασίνου, που θα εξυπηρετεί όχι μόνο τις ανάγκες των κατοίκων του Δήμου ...-..., αλλά και αυτών των ευρύτερων περιοχών, ενώ, δεν επιχειρείται δια της υλοποίησης αυτής η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από τον έναν φορέα στον άλλο, αφού ο Δήμος ...-... αναλαμβάνει τη δημοπράτηση, την επίβλεψη κατασκευής του έργου και την παραλαβή του. Ως τέτοια, συνεπώς, δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016. Επιπλέον, εφόσον το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης έχει εγκριθεί από τα αρμόδια όργανα των συμβαλλομένων μερών και φέρει το ελάχιστο αναγκαίο κατά νόμο περιεχόμενο, δεν συντρέχουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή του σχεδίου αυτού, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου τροποποίησης - παράτασης της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου ..., για την εκτέλεση του έργου «Προστασία, διαχείριση και ανάπλαση άλσους Νέας ...».(....)Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης - παράτασης της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου …, για την εκτέλεση του έργου «Προστασία, διαχείριση και ανάπλαση άλσους Νέας …».

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.Ε/420/2016.

Προγραμματικές συμβάσεις.Ανάκληση της 60/2015 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (...) Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι οι συνεξεταζόμενες αιτήσεις ανάκλησης του Δήμου Λαυρεωτικής και της Περιφέρειας Αττικής καθώς και οι υπέρ αυτών ασκηθείσες παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η 60/2015 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να υπογραφεί το οικείο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης για την εκτέλεση του έργου «Αποκατάσταση διατηρητέου κτίσματος για τη δημιουργία Μουσείου Κεραμικής – ΑΚΕΛ ‘Πάνος Βαλσαμάκης’ και διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου στο Λαύριο Αττικής» υπό τον όρο να συμπεριληφθεί ρητά μεταξύ των υποχρεώσεων της Περιφέρειας και εκείνη της διενέργειας τυχόν διαγωνιστικών διαδικασιών. Αντίθετα, κατά την μειοψηφούσα άποψη πρέπει να απορριφθούν. Τέλος, πρέπει, να διαταχθεί η κατάπτωση υπέρ του Δημοσίου του παραβόλου που κατέθεσε η ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «….», για την άσκηση της σχετικής αιτήσεώς της (άρθρο 73 παρ.4 ν. 4129/2013). 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Προγραμματικές συμβάσεις:Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ  Περιφέρειας και Ερασιτεχνικού Αθλητικού Σωματείου, με αντικείμενο την αναβάθμιση γηπέδου, καθόσον είναι μη νόμιμη η χρηματοδότηση του ανωτέρω έργου από πόρους της Περιφέρειας, διότι: α) οι επιχορηγήσεις των αθλητικών σωματείων πρέπει πρωτίστως να αποσκοπούν, κατά το άρθρο 16 παρ. 9 του Συντάγματος, στη θεραπεία του δημοσίου συμφέροντος, δηλαδή τη συστηματική και διαρκή προαγωγή του αθλητισμού, η οποία δεν εξυπηρετείται εν προκειμένω, ενόψει του χρονικά πολύ περιορισμένου ορίζοντα λειτουργίας του ανωτέρω γηπέδου (έχει προγραμματισθεί να κατασκευασθεί άλλο ποδοσφαιρικό γήπεδο) και επιπλέον, η λειτουργία του δεν εξυπηρετεί τους γενικούς αναπτυξιακούς στόχους που συνάπτονται με τη χρησιμότητα των αθλητικών εγκαταστάσεων κατά τον προορισμό τους, δηλαδή ως έργων κοινωνικού εξοπλισμού και υποδομής που τίθενται στη διάθεση των κατοίκων μιας οικιστικής περιοχής σε πάγια και διαρκή βάση, β) ενόψει της αρχής της οικονομικότητας η διάθεση οικονομικών πόρων της Περιφέρειας παρίσταται ανορθολογική, εφόσον προορίζεται για τον εκσυγχρονισμό ενός γηπέδου, ενώ αποστερεί την Περιφέρεια από σημαντικά ποσά που θα μπορούσαν να διατεθούν για τις λοιπές αποστολές της και γ) οι εργασίες αναβάθμισης του γηπέδου περιλαμβάνουν προσθήκες που συνεπάγονται την αύξηση του όγκου του, δεδομένου ότι δίνεται η δυνατότητα επέκτασης των υφιστάμενων αθλητικών εγκαταστάσεων ποδοσφαίρου εκτός του νομίμου περιγράμματος του κτιρίου με προσθήκη νέων κερκίδων (άρθρα 13 – 19 του ν. 4258/2014).

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛ/ΣΥΝ/ΤΜ.VI/4305/2014