Με δεδομένα τα ανωτέρω η προεκτεθείσα έκτακτη επιχορήγηση είναι νόμιμη, δεδομένου ότι, καταρχάς, προβλέπεται αφενός ρητώς στο άρθρο 202 του Κ.Δ.Κ. η παροχή επιχορήγησης από το Δήμο σε ν.π.δ.δ. του επιπροσθέτως της τακτικής επιχορήγησής του προς αυτό και αφετέρου στο άρθρο 7 της συστατικής πράξης του … Πνευματικού Κέντρου ως πόρος αυτού «οι κάθε είδους επιχορηγήσεις». Περαιτέρω, μεταξύ των σκοπών του προαναφερόμενου ν.π.δ.δ., όπως αυτοί ορίζονται στο άρθρο 2 της συστατικής του πράξης, ρητώς περιλαμβάνεται και η συντήρηση και βελτίωση των αθλητικών εγκαταστάσεων (στοιχείο v της σκέψης 2), που δυνάμει του ίδιου ως άνω άρθρου μπορεί να αξιοποιεί, δηλαδή των αθλητικών εγκαταστάσεων των συγχωνευθέντων νομικών προσώπων, καθώς και όλων των υπολοίπων αθλητικών εγκαταστάσεων που ήδη ανήκουν στο Δήμο ... και βρίσκονται είτε στην έδρα του Δήμου είτε στα δημοτικά διαμερίσματα (στοιχείο iv της σκέψης 2). Συνεπώς, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη και αυτό πρέπει να θεωρηθεί.

Κατασκευή γηπέδου...Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει κατά πλειοψηφία ότι η συγκεκριμένη σύμβαση αποτελεί, κατά το περιεχόμενό της, ειδική προγραμματική σύμβαση αθλητικής ανάπτυξης, που εγκαθιδρύει τη συνεργασία αφενός της Περιφέρειας ..., ως Ο.Τ.Α β΄ βαθμού, που έχει ως αρμοδιότητά της, στο πλαίσιο της ενίσχυσης των αθλητικών δράσεων, να χρηματοδοτεί την κατασκευή, εν όλω ή εν μέρει, αθλητικών εγκαταστάσεων που ανήκουν, κατά κυριότητα ή κατά χρήση, σε ερασιτεχνικά αθλητικά σωματεία, αφετέρου του ερασιτεχνικού αθλητικού σωματείου με την επωνυμία “”, στους καταστατικούς σκοπούς του οποίου εντάσσεται η συστηματική καλλιέργεια και ανάπτυξη των δυνατοτήτων των αθλητών, διατηρώντας, μεταξύ άλλων, τμήματα Κλασικού Αθλητισμού και Ποδοσφαίρου, αποσκοπεί δε στην υλοποίηση της β΄ φάσης του έργου ανέγερσης του Κέντρου Αθλητισμού, Μνήμης και Πολιτισμού με την επωνυμία “...”, για την κατασκευή του οποίου έχει παραχωρηθεί από το Ελληνικό Δημόσιο η προσδιοριζόμενη στο άρθρο 42 του ν.4277/2014 έκταση. Το δε υποβληθέν για έλεγχο οικείο σχέδιο σύμβασης έχει, κατά τα διαλαμβανόμενα στη σκέψη ΙΙΙ, το ελάχιστο περιεχόμενο, σύμφωνα τόσο με τις ειδικές διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 42 του προαναφερθέντος νόμου (ν.4277/2014), όσο και με τις διατάξεις του άρθρου 100 του ν.3852/2010. Μειοψήφησε ο Πάρεδρος Κωνσταντίνος Δήμου, κατά τη γνώμη του οποίου η συγκεκριμένη σύμβαση δεν συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση, που εγκαθιδρύει, εν τοις πράγμασι, συνεργασία μεταξύ δύο φορέων, με σκοπό, διά της συνένωσης των μέσων που διαθέτει ο καθένας από αυτούς, την από κοινού εκτέλεση της αποστολής τους, αλλά αποσκοπεί στη μονομερή εκ μέρους της Περιφέρειας και χωρίς αντάλλαγμα χρηματοδότηση, δημοπράτηση και κατασκευή μέρους των αθλητικών εγκαταστάσεων του αθλητικού σωματείου και αποτελεί κατ’ ουσίαν σύμβαση επιχορήγησης του σωματείου αυτού. Με το προαναφερθέν δε περιεχόμενο της ελεγχόμενης σύμβασης δεν εγκαθιδρύεται αποτελεσματικό (σε επίπεδο ποινικής και δημοσιονομικής ευθύνης) σύστημα ελέγχου και διασφάλισης της σε βάθος χρόνου χρήσης, αξιοποίησης και εκμετάλλευσης του προς κατασκευή γηπέδου πρωτίστως για την απρόσκοπτη πραγμάτωση των καταστατικών σκοπών του σωματείου, με συνέπεια να διαρρηγνύεται η συνοχή του επιβεβλημένου εκ του συντάγματος ελέγχου διάθεσης των κρατικών ενισχύσεων που παρέχονται από τη Γ.Γ.Α. για τον ίδιο σκοπό (για την κατασκευή αθλητικών εγκαταστάσεων) στις επιχορηγούμενες ενώσεις αθλητικών σωματείων. Η γνώμη όμως αυτή δεν εκράτησε.

Δημόσια έργα (...) Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, η ανάθεση, με την 1575/19.7.2016 πράξη της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας …, της κατασκευής του έργου "Ανακατασκευή χλοοτάπητα γηπέδου ποδοσφαίρου …" στην εργοληπτική επιχείρηση "…." δεν είναι νόμιμη, καθόσον, κατά παράβαση του άρθρου 26 παρ. 1 του ... που ορίζει ότι «η ανάθεση της κατασκευής των δημοσίων έργων γίνεται υποχρεωτικά στην εργοληπτική επιχείρηση ή κοινοπραξία η οποία προσέφερε τη χαμηλότερη τιμή (…)», η ανάθεση δεν έγινε στην ατομική εργοληπτική επιχείρηση ...η οποία κάλυπτε όλες τις προϋποθέσεις συμμετοχής στη δημοπρασία και είχε προσφέρει τη χαμηλότερη τιμή. Ως εκ τούτου, για τον ως άνω λόγο κωλύεται η υπογραφή του υπό κρίση σχεδίου σύμβασης, με το οποίο η κατασκευή του έργου ανατίθεται στην εργοληπτική επιχείρηση "….".

Συναφθείσα σύμβαση συντήρησης και αποκατάστασης των εγκαταστάσεων φωτεινής σηματοδότησης του Δήμου έχει χαρακτήρα συμβάσεως έργου (βλ. Πρ. Ε' Κλιμακίου 146/2008), δεδομένου ότι αφενός πρόκειται για συντήρηση μηχανολογικών εγκαταστάσεων που συνδέονται άμεσα με το έδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό, αφετέρου για την εν λόγω συντήρηση θα εκτελεστούν εργασίες, για τις οποίες απαιτείται η χρήση ειδικών τεχνικών γνώσεων και μεθόδων και η χρησιμοποίηση εξειδικευμένου τεχνικού προσωπικού

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Με την κρινόμενη αίτηση, ζητείται η ανάκληση της 69/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας …. και του Περιφερειακού Συνδέσμου Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Περιφέρειας …για την υλοποίηση του έργου «Ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων Περιφέρειας ….με σύμπραξη δημοσίου – ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ)». Με δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, απαραδέκτως ζητείται η ανάκληση της ως άνω Πράξης του Κλιμακίου, ο δε ισχυρισμός των αιτούντων, ότι η διάταξη του εφαρμοζόμενου εν προκειμένω άρθρου 36 παρ . 5 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο επιτρέπει την υποβολή αίτησης ανάκλησης και κατά θετικής Πράξης του Κλιμακίου, πρέπει κατά τα ανωτέρω να απορριφθεί ως αβάσιμος.  Ενόψει δε της απαράδεκτης άσκησης του ενδίκου βοηθήματος, παρέλκει η εξέταση του παραδεκτού των ασκηθεισών παρεμβάσεων. Απορρίπτει την αίτηση ανάκλησης.

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ  ΕλΣυν.Τμ.Μείζονος-Επταμ.Σύνθ/1318/2018

 

 

Συντήρηση Η/Μ εγκαταστάσεων.Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι το αντικείμενο της επίμαχης σύμβασης, όπως παρατέθηκε ανωτέρω, αφορά σε εκτέλεση δημοτικού έργου, καθόσον αφενός μεν πρόκειται για συντήρηση μηχανολογικών εγκαταστάσεων που συνδέονται με το έδαφος κατά τρόπο διαρκή και σταθερό και αφετέρου για την εκτέλεση των παραπάνω ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών απαιτούνται ειδικές τεχνικές γνώσεις και μέθοδοι και εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ασφαλής λειτουργία των φωτεινών σηματοδοτών.

Αναβάθμιση γηπέδου- προγραμματική σύμβαση...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η συγκεκριμένη σύμβαση αποτελεί, κατά το περιεχόμενό της, ειδική προγραμματική σύμβαση του άρθρου 186 κεφ. ΙΙ. Η περ. 22, η οποία εγκαθιδρύει τη συνεργασία αφενός της Περιφέρειας ..., ως Ο.Τ.Α β΄ βαθμού, στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς της στον τομέα του αθλητισμού για χρηματοδότηση της κατασκευής, εν όλω ή εν μέρει, αθλητικών εγκαταστάσεων που ανήκουν, κατά κυριότητα ή κατά χρήση, σε ερασιτεχνικά αθλητικά σωματεία, αφετέρου του ερασιτεχνικού αθλητικού σωματείου με την επωνυμία «... Γυμναστικός και Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος». Το δε υποβληθέν για έλεγχο οικείο σχέδιο σύμβασης έχει, κατά τα διαλαμβανόμενα στη σκέψη ΙΙ.Β, το ελάχιστο περιεχόμενο, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 100 του ν.3852/2010.Συνεπώς, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής, υπό τους εξής όρους: 1. να αναμορφωθεί το άρθρο 2 παρ.3.1.3 (Δικαιώματα και Υποχρεώσεις των Συμβαλλομένων), με τη διαγραφή της φράσης «εκτός εάν τούτο προβλέπεται από την οικεία εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία (ενδεικτικώς η χρήση του ακινήτου από την Ποδοσφαιρική Ανώνυμη Εταιρεία με βάση την αθλητική νομοθεσία κλπ)», η οποία δεν εναρμονίζεται με την πρόβλεψη (άρθρο 4) περί ορισμένου χρονικού διαστήματος ισχύος της προγραμματικής σύμβασης, επιπλέον η μακροχρόνια παραχώρηση των δικαιωμάτων χρήσης και εκμετάλλευσης των εγκαταστάσεων του γηπέδου, υπό το φως των εκτιθέμενων υπό τη σκέψη ΙΙ συνταγματικών διατάξεων και του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου προστασίας του ερασιτεχνικού αθλητισμού, θα ήταν αντίθετη προς το νόμιμο σκοπό της συμμετοχής της Περιφέρειας στην κατασκευή του εν λόγω έργου, που είναι η ενίσχυση αποκλειστικά του σωματειακού αθλητισμού (πρβλ. Ε΄ Κλ. 468/2019), και 2. να αναμορφωθεί το άρθρο 3, υπό τον τίτλο «Ποσά και πόροι χρηματοδότησης», στο οποίο προβλέπεται ότι «Ο συνολικός προϋπολογισμός … ανέρχεται στο ποσό των 1.537.000,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. …» και, ειδικότερα, η παράγραφος 3 του ίδιου άρθρου, όπου προβλέπεται ότι «Ο Φορέας Υλοποίησης δε μπορεί να αναλάβει συμβατικές δεσμεύσεις έναντι τρίτων, που υπερβαίνουν το παραπάνω ποσό, χωρίς προηγούμενη έγκριση από τον Κύριο του Έργου. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται όλες οι επιμέρους δαπάνες προκειμένου να εκτελεστεί η παρούσα σύμβαση», δυνάμει της οποίας παρέχεται αόριστα η δυνατότητα επέκτασης του οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης με συμφωνία των μερών, καθόσον η πρόβλεψη αυτή δεν είναι νόμιμη και ως εκ τούτου η παράγραφος 3 του άρθρου 3 πρέπει να απαλειφθεί (Ε΄ Κλ. 451/2016).Επιπλέον επισημαίνεται ότι η τυχόν χρονική παράταση ή τροποποίηση της προγραμματικής σύμβασης δεν δύναται να συνεπάγεται επέκταση του φυσικού ή οικονομικού αντικειμένου της και δύναται να επέλθει, όπως και οποιαδήποτε τροποποίηση του φυσικού ή οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης, μόνον υπό τις προϋποθέσεις των διατάξεων περί υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Ε΄ Κλ. 100/2016, πρβλ. Ε΄ Κλ. 313/2014).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης του έργου «Ανακατασκευή χλοοτάπητα γηπέδου ποδοσφαίρου …»(....)Σε συμμόρφωση με την ανωτέρω πράξη του Κλιμακίου, η Οικονομική Επιτροπή της ανωτέρω Περιφέρειας ... ανακάλεσε σιωπηρά την ... προηγούμενη απόφασή της περί μερικής παραδοχής της ... ένστασης της εταιρίας «… ΑΤΕΒΕ» και κατακύρωσης του ελεγχόμενου έργου σε αυτήν και αποφάσισε την απόρριψη της ως άνω ... ένστασης της εταιρίας «… ΑΤΕΒΕ», σύμφωνα με το σκεπτικό της 366/2016 πράξης του Κλιμακίου αυτού και την κατακύρωση του διαγωνισμού στον πρώτο κατά σειρά μειοδοσίας εργολήπτη(....)Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και της εργοληπτικής επιχείρησης «…».

ΒΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕλΣυν/Κλ.Ε/366/2016 ΚΑΙ ΕΣ/ΚΛ.Ε/82/2017.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου σύμβασης που αφορά στην ανάθεση, από την Περιφέρεια Αττικής στην εργοληπτική επιχείρηση με την επωνυμία "… Α.Τ.Ε.Β.Ε.", του έργου "Ανακατασκευή χλοοτάπητα γηπέδου ποδοσφαίρου …".(....)Η ως άνω αναδειχθείσα ανάδοχος, όμως, δεν προσήλθε να υπογράψει το συμφωνητικό, δηλώνοντας, με το από 1.3.2017 έγγραφό της, ότι δεν επιθυμεί να παρατείνει την ισχύ της προσφοράς της που έληξε στις 28.2.2017.(....)Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης που αφορά στην ανάθεση, από την Περιφέρεια Αττικής στην εργοληπτική επιχείρηση με την επωνυμία "… Α.Τ.Ε.Β.Ε.", του έργου "Ανακατασκευή χλοοτάπητα γηπέδου ποδοσφαίρου …".

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕλΣυν/Κλ.Ε/366/2016 ΚΑΙ ΕΣ/ΚΛ.Ε/15/2017.

Προμήθεια εξοπλισμού για χιονοδρομικό κέντρο..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά (σκέψεις 2 - 4), το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως η Περιφέρεια ... ανέλαβε, ως φορέας υλοποίησης, τη δημοπράτηση της ελεγχόμενης προμήθειας, την υπογραφή και την εκτέλεση της οικείας σύμβασης, καθόσον η αρμοδιότητα για την υλοποίηση της ελεγχόμενης προμήθειας δεν περιλαμβάνεται ρητά στις προβλεπόμενες στο άρθρο 186 του ν. 3852/2010 αρμοδιότητες των Περιφερειών, δοθέντος ότι οι εγκαταστάσεις του Χιονοδρομικού Κέντρου ..., στην αναβάθμιση και βελτίωση του εξοπλισμού του οποίου αποσκοπεί η ελεγχόμενη προμήθεια, δεν ανήκουν σ’ αυτήν αλλά στην κοινή ανώνυμη εταιρεία ΟΤΑ με την επωνυμία "....". Ούτε άλλωστε προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου ότι η αρμοδιότητα υλοποίησης της ελεγχόμενης προμήθειας έχει μεταβιβασθεί από το ως άνω νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, στο οποίο ανήκουν οι εγκαταστάσεις του Χιονοδρομικού Κέντρου ..., στην Περιφέρεια .... με την έκδοση σχετικού προεδρικού διατάγματος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 187 του ν. 3852/2010. Περαιτέρω, μη νομίμως η Περιφέρεια .... ανέλαβε να χρηματοδοτήσει έμμεσα, μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, την υλοποίηση της ελεγχόμενης προμήθειας, καθόσον όχι μόνο δεν προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 186 παρ. ΙΙ Η περ. 22 του ν. 3852/2010 η επιχορήγηση από τις Περιφέρειες της ανακαίνισης αθλητικών/τουριστικοαθλητικών εγκαταστάσεων που ανήκουν σε κοινές ανώνυμες εταιρείες των ΟΤΑ, αλλά αντίθετα από τη διάταξη του άρθρου 265 παρ. 3 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων απαγορεύεται ρητά η χρηματοδότηση εν γένει από τους ΟΤΑ των ανωνύμων εταιρειών τους. Εξ άλλου, μέσα που προβλέπονται στον Αστικό Κώδικα για την επέκταση της δικαιοπρακτικής και συναλλακτικής δραστηριότητας των φυσικών ή νομικών προσώπων και την διευκόλυνση της διεξαγωγής των υποθέσεών τους, όπως η μονομερής δικαιοπραξία της πληρεξουσιότητας (άρθρα 216επ. ΑΚ) και η σύμβαση της εντολής (άρθρα 713επ. ΑΚ), δεν δύνανται, ασκούμενα καταχρηστικώς, να άγουν σε παράκαμψη διατάξεων που θέτουν συγκεκριμένους περιορισμούς στη διεπόμενη από την απορρέουσα από το Σύνταγμα αρχή της νομιμότητας δράση των ΟΤΑ, όπως είναι οι διατάξεις των άρθρων 265 παρ. 3 του Κώδικα Δήμων, 286 και 287 του ν. 3852/2010 που προαναφέρθηκαν και, συνεπώς, το ανωτέρω αναφερόμενο 13677/12.4.2019 συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο έγγραφο και η αποδοχή του από το Περιφερειακό Συμβούλιο ..., με την 50/22.4.2019 απόφαση, ουδεμία έννομη επιρροή ασκούν επί της οριοθετούμενης από τις ως άνω διατάξεις αρμοδιότητας της Περιφέρειας .... αναφορικά με την υλοποίηση και χρηματοδότηση της ελεγχόμενης προμήθειας.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1637/2020