ΔΑΝΕΙΑΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Πέραν των ανωτέρω, το Κλιμάκιο επισημαίνει προκαταρκτικώς ότι, εφόσον ο Δήμος επιδιώκει τη σύναψη δανειακής σύμβασης για τον συγκεκριμένο σκοπό της απόκτησης ακινήτου, απαραίτητη προϋπόθεση για την υπογραφή της οικείας σύμβασης δανείου -και την ένεκα αυτής επιβάρυνση του Δήμου με πληρωμή τοκοχρεωλυτικών δόσεων και παροχή εμπράγματων και λοιπών εγγυήσεων- είναι να έχει διαπιστωθεί προηγουμένως ότι υφίσταται η νομική δυνατότητα απόκτησης του ακινήτου. Εν προκειμένω, με τη λήψη του ελεγχόμενου δανείου επιδιώκεται η χρηματοδότηση της αγοράς ενός ακινήτου, οι όροι δε της δανειακής σύμβασης (ποσό δανείου, τοκοχρεωλυτικές δόσεις, εξασφαλίσεις και έξοδα) έχουν καταρτισθεί με γνώμονα αυτόν τον σκοπό. Ωστόσο, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι δεν έχει διαπιστωθεί η νομική δυνατότητα απόκτησης του επίμαχου ακινήτου  δεδομένου ότι δεν προκύπτει αν έχει διενεργηθεί έλεγχος τίτλων αυτού.Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της δανειακής σύμβασης μεταξύ του ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία «… Aνώνυμη Eταιρεία», ποσού  1.700.000,00 ευρώ.

ΔΑΝΕΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία «…», ποσού 2.500.000 ευρώ.(....)Το Κλιμάκιο, λαμβανομένης υπόψη της πάγιας νομολογίας του Δικαστηρίου, που έχει επανειλημμένως κρίνει περί της μη νομιμότητας όρων δανειακών συμβάσεων ...,  διαπιστώνει τα ακόλουθα: (α)  Ο όρος που προβλέπεται στο άρθρο 6.11 ΙΙΙ περί υπολογισμού των τόκων με βάση έτος τριακοσίων εξήντα (360) ημερών αντί τριακοσίων εξήντα πέντε (365) αντίκεται στο δημόσιο συμφέρον, ως καταχρηστικός, δεδομένου ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο η Τράπεζα διασπά κατά τεχνητό τρόπο το χρονικό διάστημα του έτους, στο οποίο οφείλει να αναφέρεται το επιτόκιο, δημιουργώντας έτσι μία πρόσθετη κατ΄ έτος επιβάρυνση για τον αντισυμβαλλόμενο της, χωρίς αυτή να μπορεί να δικαιολογηθεί(....)Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου δανειακής σύμβασης.

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΕΝ ΜΕΡΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1084/2023.

Αγορά ακινήτου :Με δεδομένα τα ανωτέρω και καθώς το ζήτημα της φύσης της σύμβασης αγοράς ακινήτου/κτίσματος υπό ανέγερση ή διαμόρφωση, με υποχρέωση του πωλητή να το παραδώσει πλήρως αποπερατωμένο σύμφωνα με τις τεχνικές προδιαγραφές της οικείας διακήρυξης, αποτελεί πρόκριμα για τον έλεγχο της νομιμότητας της ως άνω διαγωνιστικής διαδικασίας και του οικείου σχεδίου σύμβασης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβληθεί η διατύπωση οριστικής κρίσης, μέχρις ότου η Ολομέλεια του Δικαστηρίου αποφανθεί επί της ως άνω αμφισβήτησης.

Συμβάσεις αγοράς ακινήτων από Δήμο...Με αυτά τα δεδομένα, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τεκμηριώνεται προσηκόντως τόσο η ωφέλεια του Δήμου .... από την αγορά των ελεγχόμενων ακινήτων όσο και η μοναδικότητά τους για την εκπλήρωση του επιδιωκόμενου δημοτικού σκοπού που δικαιολογεί τη, χωρίς δημοπρασία, απευθείας αγορά αυτών. Ωστόσο, ενόψει του ότι ο προσυμβατικός έλεγχος της δανειακής σύμβασης για τη χρηματοδότηση της αγοράς των εν λόγω ακινήτων απέβη αρνητικός και δοθέντος ότι από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει άλλη διαθέσιμη πηγή χρηματοδότησης για την αιτία αυτή, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή των οικείων σχεδίων συμβολαίων αγοράς ακινήτων εξαιτίας της μη ύπαρξης των απαραίτητων πιστώσεων για την απόκτησή τους (βλ.άρθρο 66 του ν. 4270/2014, Α΄ 143, και άρθρα 1 και 2 του π.δ. 80/2016, Α΄ 145). Στο σημείο αυτό το Κλιμάκιο επισημαίνει ότι ο Δήμος δύναται -αλλά και οφείλει- να επανυποβάλει προς έλεγχο νομιμότητας ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου τις συμβάσεις αγοράς των ως άνω ακινήτων, εφόσον εξασφαλίσει την ίδια πηγή χρηματοδότησης (με συνομολόγηση δανείου χωρίς τις αναφερόμενες στη 48/2021 Πράξη πλημμέλειες) ή τυχόν άλλη...Κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων για έλεγχο, με το 2610/28.1.2021 έγγραφο του Δημάρχου ...., δύο (2) σχεδίων συμβολαίου αγοράς ακινήτων.

Προμήθεια λαμπτήρων...Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι πριν από την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης θα πρέπει να ληφθεί από το Δημοτικό Συμβούλιο ...., με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του, απόφαση εγκριτική των όρων της επίμαχης δανειακής σύμβασης, όπως αυτοί διαμορφώθηκαν τελικώς και οι οποίοι διαφοροποιούνται κατά περιεχόμενο από εκείνους που ενέκρινε το Δημοτικό Συμβούλιο σε προηγούμενη συνεδρίασή του (ως προς το ύψος του ποσού του δανείου, του επιτοκίου για ποσοστό 75% του δανείου που προέρχεται από πόρους της ... και της ετήσιας τοκοχρεωλυτικής δόσης), πλημμέλεια η οποία δεν επηρέασε, στην προκείμενη υπόθεση, ουσιωδώς το αποτέλεσμα της ελεγχόμενης διαδικασίας, δεδομένου ότι οι όροι του επίμαχου σχεδίου σύμβασης είναι για τον αιτούντα Δήμο ευνοϊκότεροι σε σχέση με τους εγκριθέντες με την 211/2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του (Ε.Σ. VI Τμ. 1503/2017, Ζ΄ Κλ. 82/2018).

ΔΑΝΕΙΑΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας σύναψης δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, ποσού 238.208,96 ευρώ, για τη χρηματοδότηση της προμήθειας εξοπλισμού παιδικής χαράς, αστικού εξοπλισμού και δαπέδων ασφαλείας για τη δημιουργία παιδικής χαράς επί της οδού …, στο πλαίσιο του έργου «Παρεμβάσεις δημιουργίας παιδικών χαρών Δήμου …».(....)ο υπ’ αριθμ. 1 του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου όρος πρέπει να διορθωθεί ώστε η διάρκεια εξόφλησης του δανείου, που ορίστηκε σε 10 έτη, να αρχίζει από την 1η Ιανουαρίου του επόμενου της ολοκλήρωσης της προμήθειας έτους, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην 172/22.5.2018απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου …, και όχι από την 1/1 του επόμενου της συνομολόγησης της σύμβασης έτους(....)Δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος ... σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, ποσού 238.208,96 ευρώ, για τη χρηματοδότηση της προμήθειας-εξοπλισμού παιδικής χαράς, αστικού εξοπλισμού και δαπέδων ασφαλείας για τη δημιουργία παιδικής χαράς επί της οδού …, στο πλαίσιο του έργου «Παρεμβάσεις δημιουργίας παιδικών χαρών Δήμου …», με τις επισημάνσεις που διατυπώθηκαν στο σκεπτικό (σκ. 4) της παρούσας.

Δημιουργία πολιτιστικού κέντρου...Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι ο προβλεπόμενος στο άρθρο 3.0.5. όρος του υποβληθέντος προς έλεγχο τροποποιημένου σχεδίου σύμβασης, σύμφωνα με τον οποίο ο Οφειλέτης υποχρεούται κατά τις ημερομηνίες καταβολής των συμβατικών τόκων να καταβάλει στη δανείστρια Τράπεζα, και ποσό ίσο προς τις καταβλητέες, για τη χρονική περίοδο, στην οποία αφορά ο τόκος, εισφορές του ν. 128/1975, δεν είναι νόμιμος, καθόσον αντίκειται στη γενική απαγόρευση που καθιερώνει το άρθρο 177 παρ. 1 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων περί μη επιβάρυνσης των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού με τέλη και δικαιώματα υπέρ τρίτων κατά τη σύναψη δανειακών συμβάσεων, σύμφωνα με όσα ήδη εκτέθηκαν στην προηγούμενη νομική σκέψη.Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος (τροποποιημένου) σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου .... και της Τράπεζας ...... για τη χρηματοδότηση της αγοράς ακινήτου, ως μοναδικού κατάλληλου για τη δημιουργία Πολιτιστικού Κέντρου, Πολυχώρου, Βιβλιοθήκης και συναφών χρήσεων του Δήμου, αντίγραφο του οποίου (σχεδίου) τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.

ΔΑΝΕΙΑΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:ζητείται η ανάκληση της 52/2020 πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Π.Ε. .....Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον προσφεύγοντα Δήμο, υφίσταται κατά χρόνο αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τη διενέργεια του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας του σχεδίου της ως άνω δανειακής σύμβασης. Και τούτο διότι, όπως συνομολογείται με την προσβαλλομένη, η ελεγχόμενη δανειακή σύμβαση δεν έχει υπογραφεί ούτε έχει αρχίσει να εκτελείται, μη ασκούντος επιρροή του γεγονότος ότι οι επικαλούμενες συμβάσεις εκτέλεσης των δημοτικών έργων, για τη χρηματοδότηση των οποίων συνάπτεται, έχουν υπογραφεί και τα οικεία έργα έχουν ήδη αρχίσει να εκτελούνται. Η δε εκφερόμενη με την προσβαλλομένη συμπερασματική άποψη  ότι ο Επίτροπος είναι κατά χρόνο αναρμόδιος να επιληφθεί του προσυμβατικού ελέγχου στηρίζεται στην εσφαλμένη παραδοχή ότι η ελεγχόμενη δανειακή σύμβαση αποτελεί αναγκαίο προαπαιτούμενο για τις υπό εκτέλεση συμβάσεις των ανωτέρω δημοτικών έργων, καθόσον η δανειακή σύμβαση μπορεί να συναφθεί και πριν από την κατάρτισή τους, η οποία (κατάρτιση) απαιτείται για τον καθορισμό αποκλειστικά και μόνο του τελικού ύψους του δανείου ενδεχομένως με πρόσθετη πράξη και σε κάθε περίπτωση, δεν αποτελούν το αντικείμενο του παρόντος ελέγχου, δεδομένου ότι και αν ακόμη διαπιστωθεί ότι μη νομίμως συνάφθηκαν οι ανωτέρω συμβάσεις εκτέλεσης δημοτικών έργων για τη χρηματοδότηση των οποίων συνομολογείται το ελεγχόμενο δάνειο λόγω κατάτμησης του έργου «Βελτίωση αγροτικής οδοποιίας Δήμου ......» και αναγκασθεί ο Δ.Γ. να το επιστρέψει κατά το άρθρο 11 της 22766/9.4.2020 κυα., τούτο διενεργείται στο πλαίσιο άλλου ελέγχου και όχι κατά τον παρόντα προσυμβατικό έλεγχο (πρβ. Ε.Σ. Τμ. Μειζ. Επτ. Συνθ. 569/2017, VI Tμ. 642/2020). Περαιτέρω, εσφαλμένα γίνεται δεκτό ότι οι εν λόγω συμβάσεις έργων φέρονται ως «εκτελεστικές» της δανειακής σύμβασης, ενώ κατ’ ουσίαν πρόκειται για ανεξάρτητες και αυτοτελείς συμβάσεις, που αποβλέπουν στην πραγμάτωση ενός σκοπού, την εκτέλεση συγκεκριμένου έργου, για την οποία με τη δανειακή σύμβαση εξασφαλίζονται οι οικονομικοί πόροι, τα κονδύλια, και με τη σύμβαση ανάθεσης έργου, αναδεικνύεται ο ανάδοχος αυτού, σε αντίθεση με τη σύναψη της εκτελεστικής σύμβασης που υλοποιείται στο πλαίσιο της αρχικής σύμβασης, με την οποία και αποτελεί ενιαίο σύνολο, με ταύτιση του ποιοτικού αντικειμένου της, και εξυπηρέτηση άμεσου κοινού στόχου της (πρβ. Ε.Σ. Ολ. Πρακτ. 6ης Γεν. Συν/σης της 6.3.2002). Κατά συνέπεια, η προσβαλλόμενη πράξη, έσφαλε κρίνοντας ότι ο Αναπληρωτής Επίτροπος, στερείται κατά χρόνο σχετικής αρμοδιότητας ελέγχου του υποβληθέντος σχεδίου δανειακής σύμβασης και ως εκ τούτου οφείλει να απέχει του προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας και για τον λόγο αυτή η προσβαλλομένη πρέπει να ανακληθεί, γενόμενης δεκτής της εξεταζόμενης προσφυγής.Ανακαλεί την 52/2020 Πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου Π.Ε. 

Έλεγχος νομιμότητας δανειακής σύμβασης- εκτέλεση έργου:..Οι ανωτέρω όροι συμπεριελήφθησαν στο υποβληθέν προς έλεγχο ενώπιον του Κλιμακίου σχέδιο δανειακής σύμβασης μεταξύ των παραπάνω μερών, στο οποίο ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι το τελικό ποσό δανειοδότησης θα καθορισθεί με πρόσθετη πράξη που θα συνυπογραφεί από τα ως άνω μέρη στο ποσό της προσκομιζόμενης από τον δικαιούχο σύμβασης ανάθεσης εκτέλεσης του έργου, ενώ προβλέπεται ότι το δάνειο θα εξοφληθεί από πόρους του εθνικού ή του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους του Π.Δ.Ε. του Υπουργείου Εσωτερικών με εξαμηνιαίες τοκοχρεολυτικές δόσεις, η ενδεικτική δε εξαμηνιαία τοκοχρεολυτική δόση ανέρχεται σε 112.292,55 ευρώ για το 75% του ποσού που θα χορηγηθεί από πόρους της ΕΤΕπ και σε 37.746,98 ευρώ για το 25% του ποσού που θα χορηγηθεί από πόρους του Τ.Π.Δ..Σύμφωνα με τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι νομίμως συνάπτεται η υπό έλεγχο δανειακή σύμβαση μεταξύ του Δήμου ..., δυνάμει των οικείων αποφάσεων προσφυγής στον δανεισμό και έγκρισης των σχετικών όρων από τα αρμόδια όργανα του Δήμου και του Τ.Π.Δ. και δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου δανειακής σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.

Προμήθεια εξοπλισμού...Κατ’ ακολουθία όσων εκτέθηκαν, δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος, με τo Φ6ζ/13.12.2018 (αρ. Πρωτ. Ε.Σ. 81394/17.12.2018) έγγραφο του Δημάρχου ..., σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ... και του Τ.Π.Δ., για τη χρηματοδότηση της προμήθειας «Παρεμβάσεις δημιουργίας παιδικών χαρών Δ. ... (Προμήθεια εξοπλισμού για την ανακαίνιση – αναβάθμιση – βελτίωση – εκσυγχρονισμό υφιστάμενων παιδικών χαρών στις Δ.Κ. και Τ.Κ. Δήμου ...», αντίγραφο του οποίου (σχεδίου) τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου. Επισημαίνονται, όμως, τα εξής: α) ο υπ’ αριθμ. 1 του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου όρος πρέπει να διορθωθεί ώστε η διάρκεια εξόφλησης του δανείου, που ορίστηκε σε 10 έτη, να αρχίζει από την 1η Ιανουαρίου του επόμενου της ολοκλήρωσης της προμήθειας έτους, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην 172/22.5.2018 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ..., και όχι από την 1η Ιανουαρίου του επόμενου της συνομολόγησης της σύμβασης έτους και β) ο υπ’ αριθμ. 19 του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου όρος, σύμφωνα με τον οποίο ο Δήμος ... βαρύνεται με ποσό ύψους 10.000,00 ευρώ για έξοδα, δικαιώματα και επιβαρύνσεις που σχετίζονται με το χορηγούμενο δάνειο, καταβάλλεται δε «από τον δανειζόμενο κατά την πρώτη εκταμίευση του δανείου», πρέπει να ερμηνευτεί ως αφορών το σύνολο των δανειακών συμβάσεων, που θα καταρτιστούν σε εκτέλεση της 112/4.4.2017 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου ..., όπως τροποποιήθηκε με την 172/22.5.2018 όμοια, με την οποία έγιναν αποδεκτοί οι όροι για τη λήψη δανείου από το Τ.Π.Δ., συνολικού ποσού 1.500.000,00ευρώ, για την εκτέλεση τεσσάρων (4) επενδυτικών έργων, μεταξύ των οποίων και το χρηματοδοτούμενο με την ελεγχόμενη σύμβαση. Ως εκ τούτου, σε περίπτωση που το ποσό των 10.000,00 ευρώ για έξοδα χορήγησης δανείου έχει καταβληθεί κατά την εκταμίευση του ποσού της υπογραφείσας, κατά τα γνωστά στο παρόν Κλιμάκιο από προηγούμενες ενέργειες του, ο όρος αυτός δεν δύναται να ενεργοποιηθεί σε εκτέλεση του υπό έλεγχο δανειστικού συμβολαίου (βλ. Ε.Σ. Ζ΄ Κλιμ. 439, 296, 372/2018, 34/2017, 267/2016, 195/2013).