Δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών - Οδηγία 92/50/ΕΟΚ - Πεδίο εφαρμογής - Μετακόμιση κεντρικής τράπεζας - Σύμβαση που έχει ως αντικείμενο υπηρεσίες του παραρτήματος ΙΑ της οδηγίας 92/50 και υπηρεσίες του παραρτήματος ΙΒ αυτής - Υπεροχή των υπηρεσιών του παραρτήματος ΙΒ, από πλευράς αξίας.

Σχέδιο προγραμματικής σύμβασης για τη δημιουργία Γραφείου Πληροφόρησης και προώθησης της Απασχόλησης:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες νομικές σκέψεις, το Τμήμα κρίνει ότι, ανεξάρτητα από τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν μεταξύ τους ο Δήμος ... και η Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου «...» ως αντισυμβαλλόμενοι στην ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση, το συνολικό τεχνικό αντικείμενο αυτής, που συνίσταται σε σαφώς προσδιορισμένες υπηρεσίες κατάρτισης και επαγγελματικής εκπαίδευσης, ανατίθεται στην τρίτη αντισυμβαλλόμενη εταιρεία ...., η οποία είναι αμιγώς εμπορική εταιρεία πιστοποιημένη ως Κ.Ε.Κ, για την επιλογή της οποίας δεν γίνεται επίκληση οποιουδήποτε κριτηρίου, τόσο στο προοίμιο της 670/24.11.2015 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου ..., με την οποία εγκρίθηκε η προγραμματική σύμβαση όσο και σε οιοδήποτε άλλο έγγραφο του Δήμου ή της ... Κατά τούτο η κρινόμενη σύμβαση, δεν συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 38520/2010, αλλά, υπό το μανδύα αυτής, υποκρύπτεται αυτοτελής εξ επαχθούς αιτίας σύμβαση με αναθέτουσα αρχή τον Δήμο ... και ανάδοχο έναν ιδιωτικό οικονομικό φορέα που ασκεί κατά κύριο λόγο κερδοσκοπική δραστηριότητα. Τούτο, δε, καθόσον τα ως άνω συμβαλλόμενα μέρη δεν εκκινούν από κοινή αφετηαφετηρία για την επίτευξη δημόσιου σκοπού, αλλά επιδιώκουν ο, μεν, Δήμος τη δημιουργία και την εύρυθμη λειτουργία του Γραφείου Πληροφόρησης και Προώθησης της Απασχόλησης, η δε .... – η οποία κατά το καταστατικό της δραστηριοποιείται σε ένα ευρύτατο φάσμα οικονομικών δραστηριοτήτων – το αντάλλαγμα για την παροχή των υπηρεσιών που αποτελεί το αντικείμενο των αναλαμβανόμενων από αυτή δράσεων.(...)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, δεδομένου ότι εξακολουθούν να υφίστανται λόγοι διακωλυτικοί της υπογραφής της ελεγχόμενης σύμβασης, η εν λόγω αίτηση ανάκλησης πρέπει να απορριφθεί και να μην ανακληθεί η προσβαλλομένη και κατ’ επέκταση να μην υπογραφεί το ελεγχόμενο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ..., του νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου του Δήμου ... με την επωνυμία «...» και της εταιρείας με την επωνυμία «....».

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/ΕΠΤΑΜ/1747/2016

Διάκριση σύμβασης έργου από τη σύμβαση παροχής υπηρεσιών.Ως "συμβάσεις υπηρεσιών", νοούνται συμβάσεις πλην των συμβάσεων έργων ή προμηθειών, που έχουν ως αντικείμενο την παροχή των υπηρεσιών, οι οποίες αναφέρονται στο παράρτημα XVII. Σύμβαση, η οποία έχει ως αντικείμενο ταυτοχρόνως προϊόντα και υπηρεσίες κατά την έννοια του παραρτήματος XVII, θεωρείται ως "σύμβαση υπηρεσιών", εφόσον η αξία των συγκεκριμένων υπηρεσιών υπερβαίνει την αξία των προϊόντων που περιλαμβάνονται στη σύμβαση. Σύμβαση, η οποία έχει ως αντικείμενο υπηρεσίες, κατά την έννοια του παραρτήματος XVII και η οποία δεν περιλαμβάνει δραστηριότητες που αναφέρονται στο παράρτημα XII παρά μόνο παρεμπιπτόντως σε σχέση με το κύριο αντικείμενο της σύμβασης, θεωρείται ως "σύμβαση υπηρεσιών"».

Παρεχόμενες υπηρεσίες πολιτιστικού χαρακτήρα με προγραμματική σύμβαση .Απαιτείται σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 225 παρ.5 του ν.3463/2006 η συμμετοχή του Υπ.Πολιτισμού ως συμβαλλομένου.

Νομιμοποίηση ή μη του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας - Θράκης για την υπογραφή της Προγραμματικής Σύμβασης με το Δήμο Ηράκλειας και τη Δημοτική Επιχείρηση Πολιτισμού, Ανάπτυξης και Τουρισμού Ηράκλειας Νομού Σερρών.Το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας - Θράκης, ως Ν.Π.Δ.Δ., μπορεί να συνάψει Προγραμματική Σύμβαση, ως τρίτος συμβαλλόμενος, με το Δήμο Ηράκλειας και τη Δημοτική Επιχείρηση Πολιτισμού, Ανάπτυξης και Τουρισμού Ηράκλειας Νομού Σερρών, καθ' όσον το αντικείμενό της εμπίπτει με τους εκ του νόμου καταστατικούς του σκοπούς, πλην όμως δεν νομιμοποιείται να υπογράψει την Προγραμματική αυτή Σύμβαση αντί του Υπουργείου Πολιτισμού, το οποίο πρέπει να συμμετέχει ως συμβαλλόμενο σ' αυτή.  

Νομιμοποίηση ή μη του Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας - Θράκης για την υπογραφή της Προγραμματικής Σύμβασης με το Δήμο Ηράκλειας και τη Δημοτική Επιχείρηση Πολιτισμού, Ανάπτυξης και Τουρισμού Ηράκλειας Νομού Σερρών. Το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας - Θράκης, ως Ν.Π.Δ.Δ., μπορεί να συνάψει Προγραμματική Σύμβαση, ως τρίτος συμβαλλόμενος, με το Δήμο Ηράκλειας και τη Δημοτική Επιχείρηση Πολιτισμού, Ανάπτυξης και Τουρισμού Ηράκλειας Νομού Σερρών, καθ' όσον το αντικείμενό της εμπίπτει με τους εκ του νόμου καταστατικούς του σκοπούς, πλην όμως δεν νομιμοποιείται να υπογράψει την Προγραμματική αυτή Σύμβαση αντί του Υπουργείου Πολιτισμού, το οποίο πρέπει να συμμετέχει ως συμβαλλόμενο σ' αυτή. 

Προγραμματική σύμβαση...Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ελεγχόμενη σύμβαση μεταξύ της Περιφέρειας ... και της εταιρείας «...», με το ανωτέρω περιεχόμενο, συνιστά γνήσια προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010. Τούτο δε διότι ο σκοπός και το ειδικότερο αντικείμενο της σύμβασης εμπίπτουν καταρχήν στις αρμοδιότητες και τους σκοπούς των συμβαλλόμενων μερών, όπως αυτά αποτυπώνονται αντίστοιχα στο άρθρο 186 ΣΤ παρ. 1 και 2 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87), όπως ισχύει, καθώς και στην ιδρυτική ΚΥΑ Δ14α/02/69/ΦΝ380/10.11.1994 (Β΄ 846) της εταιρείας «....». Περαιτέρω, το κύριο αντικείμενο της ελεγχόμενης σύμβασης συνίσταται στη μεταβίβαση στην αρμοδιοτήτων που ασκούνται μόνο από αναθέτουσες αρχές (λειτουργία ως Προϊσταμένης Αρχής και Διευθύνουσας Υπηρεσίας κατά την εκπόνηση των μελετών, έγκριση τευχών δημοπράτησης), ενόψει της αδυναμίας της Περιφέρειας, λόγω της υλοποίησης βαρύτατου τεχνικού προγράμματος, να ασκήσει τις εν λόγω αρμοδιότητες. Εξάλλου, οι μελέτες αυτές δεν θα εκπονηθούν από το προσωπικό της εταιρείας «......» αλλά από τους ιδιώτες μελετητές που θα αναδειχθούν ανάδοχοι κατόπιν διενέργειας διαγωνισμών, το δε ποσό της περιουσιακής μετακίνησης προς την αντισυμβαλλόμενη εταιρεία που δεν θα αποδοθεί σε άλλο φορέα (5% επί του συνόλου των εκτελεσμένων εργασιών, ήτοι επί της συμβατικής αμοιβής) καλύπτει, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας ενόψει του μικρού ύψους αυτού, τις αναγκαίες δαπάνες στις οποίες αυτή θα υποβληθεί για την υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου (λειτουργικά έξοδα κ.λπ.) και δεν δύναται, ως εκ τούτου, να θεωρηθεί αντάλλαγμα, το οποίο αλλοιώνει το χαρακτήρα της ελεγχόμενης σύμβασης ως σύμβασης συνεργασίας μεταξύ αναθετουσών αρχών (βλ. Απόφ. Μείζονος – Επταμελούς Συνθ. 1315/2018). Συνεπώς, η ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση είναι νόμιμη, καθόσον από το υποβληθέν σχέδιο προκύπτει η ισόρροπη ανάληψη σχετικών υποχρεώσεων εκ μέρους όλων των συμβαλλομένων μερών με αλληλοσυμπλήρωση των αρμοδιοτήτων τους για την εκπλήρωση κοινού αναπτυξιακού σκοπού. Επιπλέον, στο υποβληθέν σχέδιο προγραμματικής σύμβασης περιλαμβάνονται όλα τα απαιτούμενα κατά νόμο στοιχεία για τη νόμιμη σύναψη προγραμματικής σύμβασης, σύμφωνα με το άρθρο 100 του ν. 3852/2010. Από αυτά παρέπεται ότι η ελεγχόμενη σύμβαση δεν αποτελεί δημόσια σύμβαση, συναπτόμενη εξ επαχθούς αιτίας, κατά την έννοια του άρθρου 2 παρ. 1 της Οδηγίας 2014/24//ΕΕ, αλλά είναι γνήσια προγραμματική σύμβαση, το αντικείμενο της οποίας συνίσταται στη συνεργασία των ανωτέρω φορέων προς την επίτευξη ενός σκοπού δημοσίου συμφέροντος. Επισημαίνεται ωστόσο ότι οποιαδήποτε τροποποίηση της προγραμματικής σύμβασης, η οποία δύναται να επιφέρει μεταβολή είτε του φυσικού είτε του οικονομικού της αντικειμένου δυνάμει του προβλεπόμενου στο άρθρο 10 του σχεδίου αυτής όρου, πρέπει να υποβληθεί, πριν από την υπογραφή της, για έλεγχο νομιμότητας στο παρόν Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Οι δημοτικές επιχειρήσεις δεν μπορούν να συμμετέχουν σε προγραμματική σύμβαση ως μοναδικοί αντισυμβαλλόμενοι, κατά παράβαση της παρ. 1 του άρθρου 35 του π.δ. 410/1995 .Απο το περιεχόμενο προγραμματικής σύμβασης πρέπει να προκύπτει σαφώς το ειδικότερο αντικείμενο των υποχρεώσεων που βαρύνει καθένα από τα αντισυμβαλλόμενα μέρη

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Μη νόμιμη ..η ελεγχόμενη σύμβαση, κατά το μέρος που αφορά το αντικείμενο που αναλαμβάνει να εκτελέσει η ως άνω …., καίτοι φέρεται ως προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό αυτής, αποτελεί εξ επαχθούς αιτίας δημόσια σύμβαση παροχής υπηρεσιών κατά την έννοια της Οδηγίας 2004/18 (π.δ/τος 60/2007), η οποία έχει ως αντικείμενο την παροχή εκ μέρους της ... υπηρεσιών επεξεργασίας απορριμμάτων που εμπίπτουν στο Παράρτημα ΙΙΑ της ως άνω Οδηγίας, όπως αυτό ισχύει, κατηγορία 16: «Υπηρεσίες αποκομιδής απορριμμάτων, υπηρεσίες αποχέτευσης και συναφείς υπηρεσίες». Ως εκ τούτου, έπρεπε κατά τις διατάξεις της Οδηγίας αυτής και τις προαναφερθείσες εθνικές διατάξεις του ν. 3463/2006 και του π.δ. 28/1980  να προηγηθεί για την ανάθεση των ως άνω υπηρεσιών διαγωνιστική διαδικασία, ώστε να διασφαλισθεί ότι η εν λόγω ανάθεση θα γίνει κατόπιν ανάπτυξης ανταγωνισμού μεταξύ εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην ελεύθερη αγορά όσο και μεταξύ των ...Συνεπώς η ελεγχόμενη σύμβαση, και κατά το μέρος που αφορά στο αντικείμενο που αναλαμβάνει να εκτελέσει το Πανεπιστήμιο …., συνιστά κατ’ επίφαση προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, υποκρύπτουσα απευθείας ανάθεση στο Πανεπιστήμιο …. συνήθων μελετών, διεπόμενων από τις διατάξεις του ν. 3316/2005, η οποία δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προβλεπόμενες στο άρθρο 10 του νόμου αυτού προϋποθέσεις της απευθείας ανάθεσης μελέτης χωρίς τη διενέργεια διαγωνιστικής διαδικασίας και χωρίς δημοσίευση σχετικής προκήρυξης.

Προγραμματική σύμβαση...Με τα πραγματικά αυτά περιστατικά, και σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά στη σκέψη 26, το Δικαστήριο κρίνει ότι μολονότι οι μετέχουσες στην προγραμματική σύμβαση αναθέτουσες Αρχές συμβάλλονται στο πλαίσιο των προβλεπόμενων στο νόμο και τις καταστατικές τους διατάξεις αρμοδιοτήτων, παρέχοντας  η μεν «....» επιπρόσθετο προσωπικό ο δε Δ.Χ. την υλικοτεχνική υποδομή και το αντάλλαγμα που προβλέπεται στη σύμβαση για τις υπηρεσίες που θα παρασχεθούν, η σκοπούμενη προγραμματική συνεργασία δεν ορίζεται ισόρροπα και νόμιμα. Τούτο διότι δεν καθορίζεται  σαφώς το εύρος της διοικητικής υποστήριξης που θα παρασχεθεί από την «...» σε σχέση με τις αποφασιστικές αρμοδιότητες που πρέπει να παραμείνουν στον Δ.Χ. στους κρίσιμους τομείς του Τμήματος Εσόδων – Περιουσίας και Προμηθειών της Οικονομικής Υπηρεσίας αυτού. Η έλλειψη αυτή επιτείνεται  από τον γενικό ισχυρισμό του προσφεύγοντος Δήμου ότι το προσωπικό που θα εισφέρει η «....» θα έχει δικαίωμα υπογραφής και άρα την ευθύνη του αντικειμένου και του αποτελέσματος, αλλά και από το ασαφή όρο του άρθρου 8 της σύμβασης, υπό τον τίτλο «Λοιπές ευθύνες»  όπου ορίζεται ότι η «....» είναι η μόνη υπεύθυνη έναντι των όποιων αξιώσεων τρίτων, για τη μη έγκαιρη έναρξη και ολοκλήρωση της διοικητικής υποστήριξης.(...)Ως εκ τούτων, η παρούσα σύμβαση δεν αποτελεί περίπτωση επιτρεπόμενης προγραμματικής σύμβασης, όπως ορθώς, και με παρεμφερή γενική αιτιολογία, παρά την ελλιπή νομική της βάση, δέχθηκε η προσβαλλόμενη Πράξη και οι συνεκδικαζόμενες προσφυγές πρέπει να απορριφθούν.  ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΜΕΙΖ.ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/179/2022