Νομιμότητα σχεδίων συμβάσεων για την προμήθεια τροφίμων.Με τα δεδομένα αυτά, η υπό έλεγχο προμήθεια προϋπολογιζόμενης δαπάνης 421.560,40 ευρώ (πλέον ΦΠΑ) είναι διάφορη της αρχικής προμήθειας προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.268.006,96 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ), αφού για τη σύναψη των προμηθειών αυτών δεν ακολουθήθηκε ενιαία διαδικασία, αλλά διεξήχθησαν ξεχωριστοί διαγωνισμοί, με διαδικασίες, που χαρακτηρίζονται από πραγματική και νομική αυτοτέλεια...Συνεπώς, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη (προ Φ.Π.Α.) της υποβληθείσας προς έλεγχο νέας διαδικασίας είναι κατώτερη των 500.000 ευρώ, το Κλιμάκιο τούτο στερείται αρμοδιότητας για τη διενέργεια του προβλεπόμενου στο άρθρο 36 του ν. 4129/2013 ελέγχου νομιμότητάς της. Για τον λόγο αυτό, ο φάκελος και τα οικεία σχέδια συμβάσεων πρέπει να παραπεμφθούν στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ..., που είναι αρμόδια για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας επί των σχεδίων συμβάσεων που συνάπτονται από το Δήμο ...Παραπέμπει προς έλεγχο το φάκελο της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχων και των σχεδίων συμβάσεων, που αφορούν στην προμήθεια τροφίμων για τις ανάγκες του Δήμου ... και του νομικού του προσώπου, για τα έτη 2016 και 2017, στην αρμόδια Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ....

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ. (..) νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης για την προμήθεια υγρών καυσίμων Δήμου ...Με τα δεδομένα αυτά, η υποβληθείσα προς έλεγχο προμήθεια συνολικής ενδεικτικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 480.431,72 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.) είναι διάφορη της αρχικής προμήθειας συνολικής ενδεικτικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 803.453,39 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α.), αφού για την πραγματοποίηση των προμηθειών αυτών δεν ακολουθήθηκε ενιαία διαδικασία, αλλά διεξήχθησαν ξεχωριστοί διαγωνισμοί, με διαδικασίες που χαρακτηρίζονται από πραγματική και νομική αυτοτέλεια (πράξ. ΣΤ΄ Κλιμ. 142/2017, 71, 10/2016, 41/2008, 6/2006, 7, 6/2001, Ζ΄ Κλιμ. 88, 87, 86/2004). Κατά συνέπεια, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη (χωρίς ΦΠΑ) της υποβληθείσας προς έλεγχο νέας διαδικασίας είναι κατώτερη των 500.000,00 ευρώ, το Κλιμάκιο στερείται αρμοδιότητας για τη διενέργεια του προβλεπόμενου στο άρθρο 36 του ν. 4129/2013 ελέγχου νομιμότητάς της και, επομένως, ο φάκελος και το σχέδιο σύμβασης πρέπει να παραπεμφθούν στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ..., που είναι αρμόδια για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας των σχεδίων συμβάσεων που συνάπτονται από το Δήμο ... και τα νομικά του πρόσωπα, όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους (χωρίς ΦΠΑ) κυμαίνεται μεταξύ 200.000,00 και 500.000,00 ευρώ.

Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων(3669/2008,3852/2010) συνάγονται τα ακόλουθα : α) Στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπάγονται πριν από τη σύναψή τους, μεταξύ άλλων, και οι συμβάσεις των δήμων, των περιφερειών και των νομικών τους προσώπων, όταν η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους χωρίς ΦΠΑ είναι μεγαλύτερη από τα χρηματικά όρια που θέτουν οι προμνησθείσες διατάξεις. Συγκεκριμένα, το χρηματικό αυτό όριο, όταν το έργο χρηματοδοτείται από εθνικούς πόρους, ήταν μέχρι 31.12.2010 1.000.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) και μετά την 1.1.2011 100.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Στην τελευταία περίπτωση αρμοδιότητα διενέργειας του προσυμβατικού ελέγχου έχει ο Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τις συμβάσεις προϋπολογιζόμενης δαπάνης από 100.000 έως 500.000 ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) και το Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου πάνω από 500.000 ευρώ. β) Στις περιπτώσεις συμβάσεων δημοσίων έργων των ως άνω νομικών προσώπων, οι οποίες συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτές υπάγονται στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη τους, χωρίς Φ.Π.Α., υπερβαίνει το ποσό των πέντε εκατομμυρίων (5.000.000) ευρώ (Πρ. VI Τμ. 255/2007, Ε΄ Κλιμ. 430/2010). Τα ανωτέρω ισχύουν ανεξάρτητα του αν πρόκειται για αυτοτελές έργο ή για υποέργο, η εκτέλεση του οποίου εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο εκτελέσεως περισσότερων υποέργων (βλ. Πρ. Ε΄ Κλιμ. 318/2010, 580, 581/2009, 424/2008, 277/2008, 136/2008, VI Τμ. 68/2008). Η διάταξη αυτή του άρθρου 30 παρ. 2 περ. β του ν. 3669/2008 ως αφορώσα τα συγχρηματοδοτούμενα έργα είναι ειδική και κατισχύει της προμνησθείσας διάταξης του άρθρου 278 του ν.3852/2010. Άλλωστε η τελευταία αυτή διάταξη, όπως προκύπτει και από την εισηγητική έκθεση επί αυτής (βλ. σελ. 154), τροποποίησε το ισχύον μέχρι τότε χρηματικό όριο (προϋπολογιζόμενη δαπάνη χωρίς ΦΠΑ) υπαγωγής των συμβάσεων των δήμων, περιφερειών και των νομικών τους προσώπων στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που ήταν 1.000.000 ευρώ, και καθόρισε πλέον το όριο αυτό στις 100.000 ευρώ.

ΜΕΛΕΤΕΣ(...)Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, εφόσον η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη χωρίς ΦΠΑ της προς ανάθεση μελέτης υπερβαίνει το ποσό των 200.000 ευρώ και υπολείπεται του ποσού των 500.000 ευρώ, το Κλιμάκιο τούτο στερείται αρμοδιότητας για τη διενέργεια του προβλεπόμενου από το άρθρο 36 παρ. 2 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχου νομιμότητας της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου για την εκπόνηση της ως άνω μελέτης, καθώς και του οικείου σχεδίου σύμβασης. Για το λόγο αυτό, ο υποβληθείς φάκελος με τα στοιχεία της εν λόγω διαδικασίας και το σχέδιο σύμβασης πρέπει να παραπεμφθούν στη Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό .......

ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ.Παράλειψη Υποβολής προς Έλεγχο:Μη νόμιμη η πληρωμή μέρους της αμοιβής για τη φύλαξη των κτιριακών εγκαταστάσεων Τ.Ε.Ι. σε δύο εταιρείες κατά τα χρονικά διαστήματα από 17.4.2015 έως 17.5.2015 και από 25.4.2015 έως 30.4.2015 αντίστοιχα, καθόσον οι οικείες συμβάσεις πάσχουν ακυρότητας, διότι όπως ρητώς ορίζεται στις διατάξεις, για τον υποχρεωτικά διενεργούμενο προληπτικό έλεγχο νομιμότητας των ανωτέρω δημοσίων συμβάσεων, το όριο των 500.000 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου του αναλογούντος ΦΠΑ, αναφέρεται στην προϋπολογιζόμενη από την αναθέτουσα αρχή δαπάνη της οικείας διακήρυξης, η οποία, στην κρινόμενη περίπτωση, ανέρχονταν στο ποσό των 585.366 ευρώ (πλέον ΦΠΑ) και, συνεπώς, απαιτείτο, επί ποινή ακυρότητας των συμβάσεων αυτών η προηγούμενη διενέργεια προληπτικού ελέγχου νομιμότητας από τον Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που είναι αρμόδιος για τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών του ανωτέρω Τ.Ε.Ι..(συγγνωστή πλάνη)

Προσυμβατικος ελέγχος. Με τα δεδομένα αυτά, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της ανωτέρω προμήθειας - χωρίς ΦΠΑ - υπολείπεται του ποσού του 1.000.000 ευρώ, αρμόδιος για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας, σύμφωνα με το άρθρο 35 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο (ν. 4129/2013), είναι ο Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο ..., που είναι αρμόδιος για τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών του Νοσοκομείου (βλ. την ΦΓ8/18487/27.3.2013 απόφαση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ΦΕΚ Β΄ 948), στον οποίο και πρέπει να παραπεμφθεί ο φάκελος της διαγωνιστικής διαδικασίας και τα οικεία σχέδια συμβάσεων. 

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, εφόσον η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη για την παροχή ομοειδών υπηρεσιών καθαριότητας για τις ανάγκες των Διευθύνσεων της .. για το έτος 2015 υπερβαίνει το ποσό των 500.000 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), μη νομίμως διενεργήθηκαν δύο (2) χωριστοί πρόχειροι διαγωνισμοί και ένας ανοικτός, και όχι ένας ενιαίος τακτικός διαγωνισμός, αφού οι διαγωνισμοί αυτοί διενεργήθηκαν κατά κατάτμηση της συνολικής ετήσιας δαπάνης ομοειδών υπηρεσιών, οι οποίες θα μπορούσαν να κατακυρωθούν σε έναν ή περισσότερους δικαιούχους κατόπιν διενέργειας τακτικού διαγωνισμού. Ακολούθως, μη νομίμως, με την πρακτική αυτή παρακάμφθηκε η προβλεπόμενη νόμιμη διαδικασία της διενέργειας προσυμβατικού ελέγχου από τον αρμόδιο Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Συνεπώς, όπως βάσιμα προβάλλει ο Επίτροπος, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες..το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα των επίμαχων Διευθύνσεων ενήργησαν συγγνωστώς και όχι με πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων.(συγγνωστή πλάνη)

Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας (...)I. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, εφόσον η συνολική προϋπολογιζόμενη δαπάνη για την παροχή ομοειδών υπηρεσιών καθαριότητας για τις ανάγκες των Διευθύνσεων της Γ.Α.Δ.Α. για το έτος 2015 υπερβαίνει το ποσό των 500.000 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), μη νομίμως για την ανάθεση της επίμαχης υπηρεσίας διενεργήθηκε χωριστός διαγωνισμός, κατόπιν επιμερισμού της συνολικής ποσότητας σε περισσότερες μικρότερες ποσότητες, καθώς με την πρακτική αυτή παρακάμφθηκε η προβλεπόμενη νόμιμη διαδικασία της διενέργειας προσυμβατικού ελέγχου από τον αρμόδιο Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Εξάλλου, πρέπει να απορριφθεί ο προβαλλόμενος ισχυρισμός ότι με την 7004/3/63/3.6.2014 απόφαση Υπουργού Δημόσιας Τάξης & Προστασίας του Πολίτη έχει μεταβιβαστεί στους Διευθυντές Διευθύνσεων της Γ.Α.Δ.Α. η αρμοδιότητα για τη διενέργεια τακτικού διαγωνισμού παροχής υπηρεσιών καθαριότητας μέχρι και την υπογραφή της σχετικής σύμβασης, για ποσά μέχρι 500.000 ευρώ, καθώς και την διενέργεια τακτικού διαγωνισμού παροχής υπηρεσιών καθαριότητας μέχρι και το στάδιο του ελέγχου των δικαιολογητικών και αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών με την σύνταξη σχετικού πρακτικού για ποσά άνω των 500.000 ευρώ, δεδομένου ότι η μεταβίβαση της εν λόγω αρμοδιότητας δεν καταργεί τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την εφαρμογή του κείμενου νομοθετικού πλαισίου ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, σε κάθε περίπτωση δε αφορά διαγωνισμούς που νόμιμα διενεργούνται από τις Διευθύνσεις αυτές (βλ. πράξ. Κλιμ.Πρ.Ελ. IV Τμήματος 125/2015). Ενόψει όμως της ως άνω εκτεθείσας διοικητικής αυτοτέλειας των επιμέρους Διευθύνσεων της Γ.Α.Δ.Α., η οποία εκτείνεται και σε θέματα διαγωνισμών (βλ. σχετ. ΥΑ7004/3/63/3.6.2014), της επιτακτικής ανάγκης για άμεση κάλυψη των αναγκών των Διευθύνσεων Αλλοδαπών και Μεταγωγών Αττικής για καθαρισμό των χώρων των υπηρεσιών που υπάγονται σε αυτές, οι οποίες δέχονται σημαντική επιβάρυνση στον τομέα της καθαριότητας λόγω μεγάλου αριθμού κρατουμένων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα της Διεύθυνσης Αλλοδαπών Αττικής ενήργησαν συγγνωστώς και όχι με πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι μεν νόμιμη, όμως το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ-ΚΑΤΑΤΜΗΣΗ.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τη νομική σκέψη που παρατέθηκε, η υπό έλεγχο προμήθεια, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 36.698,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α., είναι διάφορη της αρχικής προμήθειας, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.275.198,86 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), αφού για την πραγματοποίηση των προμηθειών αυτών δεν ακολουθήθηκε ενιαία διαδικασία, αλλά διεξήχθησαν ξεχωριστοί ανοικτοί διαγωνισμοί, βάσει διαφορετικών (τροποποιηθέντων) όρων και τεχνικών προδιαγραφών, με διαδικασίες που χαρακτηρίζονται από πραγματική και νομική αυτοτέλεια (Ε.Σ. ΣΤ΄ Κλ. 10/2016, 231, 90, 44/2015, 41/2008, 6/2006, 7, 6/2001, Ζ΄ Κλιμ. 88, 87, 86/2004). Συνεπώς, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη (προ Φ.Π.Α.) της νέας διακήρυξης, δυνάμει της οποίας έλαβε χώρα η σύμβαση επί της οποίας ερείδεται το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα, είναι κατώτερη των 200.000 ευρώ, δεν υπέκειτο αυτή σε έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο, κατ’ άρθρο 36 του ν. 4129/2013 (βλ. Ε.Σ. ΣΤ΄ Κλ. 231/2015). Επομένως, ο λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου πρέπει να απορριφθεί και το χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τα όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη Ι της παρούσας, το υποβληθέν σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης δεν υπάγεται στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς αφορά στην εκτέλεση συμπληρωματικών εργασιών για την ολοκλήρωση συγχρηματοδοτουμένου από την Ευρωπαϊκή Ένωση έργου, το οποίο νομίμως δεν υπεβλήθη στο Ελεγκτικό Συνέδριο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου. Και τούτο, διότι η προϋπολογιζόμενη δαπάνη του εν λόγω (αρχικού) έργου υπολειπόταν του ορίου υπαγωγής στον προσυμβατικό έλεγχο των συγχρηματοδοτούμενων έργων, ήτοι του ποσού των δέκα εκατομμυρίων ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 35 παρ. 3 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο που κυρώθηκε με τοάρθρο πρώτο του ν. 4129/2013. Περαιτέρω δε, η συμβατική αξία της υποβληθείσας προς έλεγχο συμπληρωματικής σύμβασης (397.804,42 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α ), συναθροιζόμενη με την προϋπολογιζόμενη δαπάνη της αρχικής σύμβασης (1.975.609,76 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.), δεν υπερβαίνει το ως άνω όριο υπαγωγής στον έλεγχο (10.000.000 ευρώ). Κατά συνέπεια, απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο ενώπιον του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ο οποίος, ελλείψει αρμοδιότητας, όφειλε να απέχει αυτού, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα και από τους αιτούντες.