ΕΣ/ΚΛ.Ε/502/2020
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Αναπλάσεις οδών...Με δεδομένα αυτά και κατά τα γενόμενα δεκτά στη σκέψη 2, το Κλιμάκιο κρίνει ότι : (i) αναφορικά με τις υπό στοιχείο (α) εργασίες (βλ. σκέψη 3), δεν προσκομίζονται στοιχεία, από τα οποία να προκύπτει ο χρόνος έναρξης λειτουργίας των μονάδων διαχείρισης Α.Ε.Κ.Κ. της ευρύτερης περιοχής, έτσι ώστε να διαπιστωθεί εάν κατά τον χρόνο εκπόνησης και έγκρισης της οικείας μελέτης (ήτοι επτά και πλέον έτη μετά τη θέσπιση της σχετικής νομοθεσίας) θα έπρεπε να είχε προβλεφθεί η αναγκαιότητά τους και να συμπεριληφθούν στην αρχική σύμβαση, αν και η αναθέτουσα αρχή φέρει το σχετικό βάρος απόδειξης και κλήθηκε να προσκομίσει συμπληρωματικά στοιχεία για την ελεγχόμενη σύμβαση με την 343/2020 Πράξη του Κλιμακίου τούτου, (ii) αναφορικά με τις υπό στοιχείο (β) εργασίες (βλ. σκέψη 3), που κατέστησαν αναγκαίες λόγω της υπογειοποίησης του δικτύου ηλεκτροφωτισμού από τον ΔΕΔΔΗΕ, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι ήδη από το έτος 2017 σχεδιαζόταν η υπογειοποίηση του εν λόγω δικτύου, γεγονός που ήταν γνωστό στην Περιφέρεια και έπρεπε να είχε ληφθεί υπόψη κατά την εκπόνηση της μελέτης και, συνεπώς, δεν συντρέχει για τις εν λόγω εργασίες η αναγκαία προϋπόθεση του απροβλέπτου, (iii) οι υπό στοιχείο (δ) εργασίες (βλ. σκέψη 3) οφείλονται σε εσφαλμένο υπολογισμό της αρχικής μελέτης, για τον οποίο ουδεμία εξήγηση δόθηκε από την αναθέτουσα αρχή. (..)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αναπλάσεις οδών από κόμβο …. (Κέντρο Υγείας ..) προς πλατεία … έως είσοδο βιομηχανικής ζώνης, Α΄ Φάση» μεταξύ της Περιφέρειας … και της εταιρείας «…», κατά το μέρος που αφορά στις υπό στοιχεία (α), (β) και (δ) εργασίες (βλ. σκέψη 3), συνολικού κόστους 157.975 ευρώ, ενώ δεν κωλύεται η υπογραφή της ίδιας σύμβασης, κατά το μέρος που αφορά στις υπό στοιχείο (γ) εργασίες (βλ. σκέψη 3), συνολικού κόστους 102.814 ευρώ.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/154/2019
Εξωδικαστικός συμβιβασμός με Δήμο:..Με δεδομένα τα ανωτέρω, κρίνεται, καταρχάς, ότι οι διατάξεις του άρθρου 904 Α.Κ. περί αδικαιολόγητου πλουτισμού, επί των οποίων ερείδονται οι εκτιθέμενες στη σκέψη 3.Α.ii αγωγές του ......, που αποτέλεσαν τη βάση του ελεγχόμενου εξωδικαστικού συμβιβασμού, δεν παρέχουν νόμιμο έρεισμα για την πραγματοποίηση δαπάνης εξωδικαστικού συμβιβασμού, κατά τα αναλυτικά εκτιθέμενα στη σκέψη 2, η δε ικανοποίηση των σχετικών αξιώσεων του ...... μόνο με άσκηση αγωγής ενώπιον του καθ’ ύλην αρμοδίου δικαστηρίου δύναται να επιδιωχθεί. Περαιτέρω, από τα εκτιθέμενα στη σκέψη 3 δικαιολογητικά που προσκομίσθηκαν από το Δήμο ... – ... προς θεμελίωση των αξιώσεων αδικαιολόγητου πλουτισμού του ...... προκύπτει, όπως άλλωστε και ο ίδιος ιστορεί στις αγωγές του, ότι α) σε κανένα έργο, κύριο ή συμπληρωματικό, και σε καμία μελέτη, δεν τηρήθηκε η νόμιμη διαδικασία ανάθεσης, εκτέλεσης, παραλαβής αυτών κατά τις ισχύουσες τότε διατάξεις και β) οφειλέτης των αξιώσεων του είναι ο Δημοτικός Αθλητικός Οργανισμός ... και εν συνεχεία ο .... ... – ... (βλ. τη ... απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ... – ..., Β΄ ...), όσον αφορά τις αξιώσεις του από τις εκτιθέμενες στη σκέψη 3.Α.ii υπό στοιχείο 1 αγωγή και υπό στοιχείο 2 αγωγή κατά το μέρος που αυτή αφορά τα έργα της υπό στοιχείο 1 αγωγής (βλ. τα αναλυτικά εκτιθέμενα στις σκέψεις 3.Β και 3.Γ στοιχεία), ενώ οφειλέτης των αξιώσεων του από τις εκτιθέμενες στη σκέψη Α.ii υπό στοιχείο 3 αγωγή και υπό στοιχείο 2 αγωγή κατά το μέρος που αυτή αφορά το έργο της υπό στοιχείο 3 αγωγής είναι το Κ.Ε.Κ. .... Συνεπώς, μη νομίμως ενταλματοποιήθηκε η ελεγχόμενη δαπάνη, αφού αυτή ερείδεται σε άκυρο εξώδικο συμβιβασμό, ο οποίος δεν υποχρεώνει το Δήμο ... – ... σε παροχή. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.7/22/2019
ΕλΣυν/Ε.Κλ/69/2009
(...)Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην τρίτη σκέψη (ΙΙΙ), το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ως άνω εργασίες, που αποτελούν το αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, δεν αποδεικνύεται ότι οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις κατά την τεχνική εκτέλεση του έργου, δηλαδή σε αιφνίδια πραγματικά περιστατικά, που αντικειμενικά, κατά τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν. Ειδικότερα, η εκτέλεση των συμπληρωματικών εργασιών που αναφέρονται στην αιτιολογική έκθεση με τα στοιχεία α΄, β΄, γ΄, δ΄ και ε΄ (βλ. ανωτέρω σκέψη ΙV) οφείλεται στην πλημμελή εκπόνηση των αρχικών μελετών, οι οποίες πρέπει να συντάσσονται με την απαιτούμενη επιμέλεια πριν τη δημοπράτηση του έργου (βλ. άρθρ. 15 παρ. 3 ν. 3669/2008, Α΄116), ενώ για τον ίδιο λόγο κατέστη αναγκαία και η εκπόνηση νέων μελετών (στοιχείο ζ΄) . Τέλος, η δαπάνη αποζημίωσης του αναδόχου για θετικές του ζημίες (στοιχείο στ΄) δεν αφορά σε συμπληρωματικές εργασίες και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να συμπεριληφθεί σε συμπληρωματική σύμβαση.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/912/2019
Συμπληρωματικές εργασίες αποκατάστασης οδογέφυρας...Με δεδομένα αυτά, αμφότερες οι συμπληρωματικές εργασίες αποκατάστασης της οδογέφυρας του Κεντρικού Λιμένα .... και αντικατάστασης των προγραμματιζόμενων λογικών ελεγκτών (PLC) της Σήραγγας ... είναι απαραίτητες για την τελειοποίηση του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης και δεν υπερβαίνουν, σε ποσοστό, το 50% της αξίας της. Περαιτέρω, συντρέχει εν προκειμένω το στοιχείο του απροβλέπτου, διότι, για τις μεν εργασίες στην οδογέφυρα, η εσωτερική φθορά και διάβρωση του οπλισμού, που προκάλεσε την αποκόλληση τμημάτων του σκυροδέματος και κατέστησε κατεπείγουσα, λόγω επικινδυνότητας για τους χρήστες του λιμένα, την ανάγκη επισκευής του, δεν μπορούσε να προβλεφθεί κατά το στάδιο της μελέτης, καθώς δεν ήταν ορατή, για τις δε εργασίες αντικατάστασης των PLC αυτές συνέχονται, όπως προκύπτει από τις εκθέσεις της αναδόχου, με έντονα καιρικά φαινόμενα και με πτώσεις της τάσης του ηλεκτρικού δικτύου, που συνέβησαν απροειδοποίητα μετά την ανάθεση του έργου.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, δεν συντρέχουν νομικές πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή του, υποβληθέντος προς έλεγχο, σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/197/2019
Αποκαταστάσεις και βελτιώσεις στο οδικό δίκτυο...Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 156 παρ. 1 του ν.4412/2016 για τη νόμιμη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Τούτο, διότι οι περιεχόμενες στην κρινόμενη σύμβαση εργασίες ανακατασκευής και αποκατάστασης συγκεκριμένων οδών του Δήμου ..., στις οποίες περιλαμβάνονται και νέες τιμές εργασιών (βλ. προηγούμενη σκέψη 3β), είτε αποτελούν αντικείμενο του αρχικού έργου, είτε είναι απολύτως συναφείς με αυτό, μη μεταβάλλουσες το λειτουργικό του προορισμό, ενόψει του ότι αποσκοπούν αφενός στην αποκατάσταση των προκληθέντων από τις μεταγενέστερες πλημμύρες, που σημειώθηκαν το Νοέμβριο των ετών 2016 και 2017, ζημιών σε συγκεκριμένες οδούς, αφετέρου στη βελτίωση της αποχετευτικής ικανότητας των οδών, η οποία μειώθηκε ένεκα των ως άνω πλημμυρών. Όλες δε οι εργασίες κατέστησαν απολύτως αναγκαίες, λαμβανομένης ιδίως υπόψη της εκδήλωσης βροχοπτώσεων το Νοέμβριο του έτους 2016 καθώς και κατά το Νοέμβριο του έτους 2017, όπου η ..., περιοχή στην οποία περιλαμβάνεται και ο Δήμος ..., επλήγη από ένα εξαιρετικό, τοπικό πλημμυρικό φαινόμενο. Η έκταση και η σφοδρότητα των ως άνω βροχοπτώσεων, οι οποίες επέτειναν την ένταση και την έκταση της διάβρωσης του οδικού δικτύου του Δήμου, μείωσαν την αποχετευτική ικανότητα αυτού και είχαν ως συνέπεια την ανάγκη αύξησης των ποσοτήτων των χωματουργικών, ασφαλτικών και εργασιών οδοστρωσίας, δεν μπορούσαν δε εγκαίρως να προβλεφθούν από την τεχνική υπηρεσία (βλ. 579/2018 Πράξη του παρόντος Κλιμακίου). Ούτε, περαιτέρω, οι ως άνω εργασίες δύνανται να διαχωριστούν από τις προβλεπόμενες στα συμβατικά τεύχη εργασίες ανακατασκευής και βελτίωσης του οδικού δικτύου του Δήμου ..., αλλά αποτελούν προϋπόθεση της ολοκλήρωσης, πληρότητας και αποτελεσματικότητας του έργου, προκειμένου να αποφευχθεί η πρόκληση παρόμοιων ζημιών στο μέλλον. Τέλος, οι εργασίες της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης δεν οφείλονται σε σφάλματα και παραλείψεις της μελέτης του έργου, η οποία υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης, δεδομένου ότι αυτή συντάχθηκε εντός στενότατου χρονικού πλαισίου, που δεν επέτρεπε τη διενέργεια ενδεικτικών τομών ώστε να διαπιστωθεί η κατάσταση του οδοστρώματος, προκειμένου να εκκινήσει η διαγωνιστική διαδικασία του έργου, ώστε να αποκατασταθούν οι ζημιές που προκλήθηκαν από την πλημμύρα της 22.10.2015, ένεκα της οποίας επλήγη ο Δήμος .... Ως εκ τούτου, δεν κωλύεται η υπογραφή του οικείου σχεδίου, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της.
ΕΣ/ΤΜ.4/110/2010
Ανέγερση οικισμού...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι, κατά το μέρος που αφορά στις υπό στοιχείο Α υπερσυμβατικές εργασίες, αντικείμενο του 2ου ΑΠΕ ήταν πράγματι η επανόρθωση ποσοτικών σφαλμάτων της μελέτης και, ως εκ τούτου, νομίμως η σχετική δαπάνη βάρυνε το κονδύλιο των απροβλέπτων της από 26.3.2007 εργολαβικής σύμβασης. Δεν ισχύει, ωστόσο, το ίδιο και για τις υπό στοιχείο Β1 νέες εργασίες, για τις οποίες καθόλου δεν αιτιολογείται η αδυναμία να ληφθούν εγκαίρως υπόψη και να συμπεριληφθούν στη μελέτη δημοπράτησης του έργου, πολλώ δε μάλλον καθόσον τόσο η διαφοροποίηση, αναφορικά με τις θύρες των διαμερισμάτων (ξύλινες για αυτά του τύπου 264 και ασφαλείας για εκείνα του τύπου 265), όσο και η ανάγκη αγκύρωσης της περιμετρικής ζώνης των κτιρίων, ήταν εξ αρχής γνωστές στην Υπηρεσία. Κατά συνέπεια, η εντελλόμενη δαπάνη, κατά το μέρος που αφορά τις τελευταίες αυτές εργασίες που εκ των υστέρων προστέθηκαν στο έργο, δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΤΜ.6/17/2019
Δημόσια έργα:..Με τα δεδομένα αυτά το Τμήμα κρίνει ότι ορθά το Κλιμάκιο απεφάνθη ότι μη νομίμως και ειδικότερα κατά παράβαση του άρθρου 95 παρ.2 του ν.4412/2016 και της ΔΝΣ/οικ.38107/φν 466/22.3.2017 υπουργικής απόφασης, ο προϋπολογισμός μελέτης του ελεγχόμενου έργου που δημοπρατήθηκε με το σύστημα των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης, διέκρινε προς υποβολή επιμέρους ποσοστών έκπτωσης σύνολα προϋπολογισμών δηλαδή σύνολα διαφορετικών εργασιών που αντιστοιχούν στο σύνολο της δαπάνης για την αποκατάσταση του κάθε υδατόπυργου αντί υποβολή επιμέρους ποσοστών έκπτωσης ανά ομάδα εργασιών. Επειδή όμως κατά τα προεκτεθέντα ( βλ. σκέψη ΙΙ), η αυξομείωση δαπανών (διαχείριση επί έλασσον δαπανών) προϋποθέτει την ανάλυση του προϋπολογισμού μελέτης ανά ομάδες εργασιών, γεγονός που δεν συνέβη εν προκειμένω, ενώ σε κάθε περίπτωση λαμβανομένων υπόψη των ιδιαίτερα μεγάλων ποσοστών έκπτωσης που δόθηκαν από την ανάδοχο( μέση έκπτωση72,20%) και την αναγκαιότητα συμμόρφωσης με τον Ελληνικό Κανονισμό Οπλισμένου Σκυροδέματος (Ε.Κ.Ο.Σ.) και τον Αντισεισμικό Κανονισμό (Β.Δ. της 19/26.2.1959, ΦΕΚ 36 Α) λόγω της φύσεως των επεμβάσεων για την επιδιόρθωση και την αντισεισμική θωράκιση των ανωτέρω κατασκευών, προκύπτει κατά λογική αναγκαιότητα ότι δεν μπορεί να γίνει χρήση της δυνατότητας χρήσης των επί έλασσον δαπανών, παρά τη σχετική πρόβλεψη στην διακήρυξη του έργου, η οποία καθίσταται πλέον άνευ αντικειμένου και συνακόλουθα γενομένου δεκτού του σχετικού λόγου ανάκλησης, εκλείπει ο διακωλυτικός λόγος της υπογραφής της ελεγχόμενης σύμβασης. Εξάλλου υφίσταται λεπτομερής περιγραφή του τεχνικού αντικειμένου του έργου και των εργασιών στη σχετική μελέτη (βλ. τιμολόγιο μελέτης, τεχνική συγγραφή υποχρεώσεων, τεχνική περιγραφή και τεχνικές προδιαγραφές) γεγονός που επιτρέπει τον έλεγχο της αξιοπιστίας (τεχνικής και οικονομικής επάρκειας) της δανείζουσας εμπειρία εταιρείας .... η οποία σε κάθε περίπτωση έχει καταταχθεί στη 6η τάξη του ... (βλ σχετική βεβαίωση ...). Ειδικότερα κατά το άρθρο 21παρ. 1 της διακήρυξης, όπως νομίμως ερμηνεύεται κατά τα προεκτεθέντα (βλ. σκέψη ΙΙΙ), για τη νόμιμη συμμετοχή στο διαγωνισμό απαιτείται τουλάχιστον να πληρούνται οι προϋποθέσεις οικονομικής και τεχνικής επάρκειας που προβλέπονται για την κατάταξη επιχειρήσεων στη 2η τάξη, προϋπόθεση που υπερκαλύπτεται εν προκειμένω με τη προσφερόμενη δάνεια εμπειρία(6ης τάξης), αποδεικνύεται δε αυτό και διαπιστώνεται τόσο ποιοτικώς όσο και ποσοτικώς από το κατάλογο των υπό εκτέλεση έργων της εταιρείας ... ΑΤΕ, την ενημερότητα πτυχίου της (…..2018) και τις σχετικές συμβάσεις δημοσίων έργων με ιδιαίτερα σημαντικό οικονομικό και τεχνικό αντικείμενο που η τελευταία, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου (βλ. σκέψη ΙΙΙ), κατά νόμο προσκόμισε.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης και η ασκηθείσα υπέρ αυτής παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη και, δεδομένου ότι δεν διαπιστώθηκε άλλος νόμιμος διακωλυτικός της υπογραφής λόγος, να υπογραφεί η οικεία σύμβαση.Ανακαλεί την 729/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1443/2023
Επεμβάσεις Βελτίωσης Οδικής Ασφάλειας στο Οδικό Δίκτυο (...)Συνεπώς, πρέπει οι υπό κρίση προσφυγές ανάκλησης να γίνουν εν μέρει δεκτές, η προσβαλλόμενη Πράξη να ανακληθεί εν μέρει, να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης κατά το μέρος που αφορά στις αναφερόμενες στην προηγούμενη σκέψη υπό στοιχεία α΄, β΄, γ΄ και δ΄ εργασίες που κρίθηκαν νόμιμες, ενώ κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου αυτού κατά το μέρος που αφορά στις αναφερόμενες στην προηγούμενη σκέψη υπό στοιχεία α΄, β΄, γ΄ και δ΄ εργασίες που κρίθηκαν μη νόμιμες και κατ’ εκτίμηση των περιστάσεων να επιστραφεί στην δεύτερη προσφεύγουσα το παράβολο που κατέβαλε για την άσκηση της υπό κρίση προσφυγής (βλ. άρθρα 336 παρ. 1 και 310 παρ. 2 του ν. 4700/2020).Για τους λόγους αυτούς Δέχεται εν μέρει α) την από 14.9.2023 (ΑΒΔ 3024/15.9.2023) προσφυγή ανάκλησης του δευτεροβάθμιου οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης με την επωνυμία «Περιφέρεια Κρήτης» και β) την από 15.9.2023 (ΑΒΔ 3031/15.9.2023) προσφυγή ανάκλησης της εταιρείας με την επωνυμία «…ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και τον διακριτικό τίτλο «…..A.». Ανακαλεί εν μέρει την 493/2023 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΣ/Α΄ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/141/2024
ΕΣ/ΤΜ.6/1893/2020
Εκτέλεση έργου...Ως εκ τούτου η εκ νέου, με βάση τις σύγχρονες τεχνικογεωλογικές εκτιμήσεις, αξιολόγηση του εκτελεσθέντος γεωερευνητικού προγράμματος (στο πλαίσιο την εν εξελίξει σύμβασης κατασκευής), που βασίζεται κυρίως στην εμπειρία από την κατασκευή του ορύγματος Ο22, αφενός μεν ουδόλως αποτελεί απρόβλεπτη περίσταση, καθόσον ήταν ήδη γνωστό ότι πρόκειται για επιβαρυμένη περιοχή από άποψη τεκτονικής και διαβρωτικών διεργασιών, αφετέρου δε ουδόλως αιτιολογεί για ποιο λόγο δεν ήταν δυνατόν να αξιολογηθεί εκ των προτέρων, και δη κατά τη σύνταξη της μελέτης του έργου. Όσον δε αφορά στο όρυγμα Ο26, η προσφεύγουσα επικαλείται την πραγματοποίηση της γεώτρησης ΓΚ-Δ789. Εντούτοις, πέραν του ότι όλως αορίστως αναφέρεται ότι η εκτέλεση γεωτρήσεων μόνο κατάντη των κατασκευών της οδού και όχι στο φρύδι των υπό εξέταση πρανών οφείλεται σε αδυναμία πρόσβασης την εποχή που αυτές εκτελέστηκαν, τα ειδικά γεωλογικά προβλήματα της περιοχής εκτέλεσης του έργου (έντονη αποσάθρωση των γρανιτών, είτε λόγω εξαλλοίωσης, είτε λόγω επιφανειακής αποσάθρωσης) είχαν ήδη εντοπιστεί κατά την εκπόνηση της αρχικής γεωλογικής μελέτης. Και ναι μεν, όπως επισημαίνει η αναθέτουσα αρχή-προσφεύγουσα, με βάση τα ευρήματα της σύγχρονης γεώτρησης ΓΚ-Δ789 προέκυψε ότι τα πρανή θα διαμορφωθούν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους εντός των πλήρως αποσαρθρωμένων γρανιτών και επομένως «διαπιστώθηκε η ανατροπή του γεωτεχνικού προσομοιώματος της μελέτης της Υπηρεσίας, η οποία πλέον χρήζει αναθεώρησης με βάση τα νέα δεδομένα», η παραδοχή, όμως, αυτή, ως μοναδικός λόγος θεμελίωσης της ανάγκης σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης, θα αποτελούσε καταστρατήγηση των διατάξεων του νόμου που απαιτούν ως αναγκαίο στοιχείο την ύπαρξη απρόβλεπτων περιστάσεων (βλ. Ε.Σ. 2368/2011, Πρ. Ε΄ Κλ. 470/2012, 368/2011). Επομένως, η προπαρατιθέμενη αιτιολογία δεν είναι επαρκής, καθόσον δεν αιτιολογείται για ποιο λόγο δεν είχε καταστεί δυνατόν να εντοπιστούν τα ως άνω ευρήματα εκ των προτέρων. Το γεγονός δε ότι η ανάγκη εκτέλεσης των πρόσθετων εργασιών σταθεροποίησης και προστασίας των ορυγμάτων Ο20 και Ο26 ανέκυψε μετά τα νέα γεωτεχνικά δεδομένα, κατόπιν ελέγχου των ήδη υπαρχουσών γεωτεχνικών μελετών και της σύνταξης αναθεωρημένων μελετών που εκπόνησε ο ανάδοχος, βάσει της απορρέουσας από την Ε.Σ.Υ. υποχρέωσής του (βλ. σχετικώς άρθρα 6.1.6 - 6.1.7 της Ε.Σ.Υ.), δεν συνιστά αυτοτελώς λόγο που δικαιολογεί τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, αλλά αντιθέτως για τις εργασίες αυτές, που επιφέρουν μάλιστα επαύξηση της συμβατικής δαπάνης ποσοστού 140% για το όρυγμα Ο20 και 245% για το όρυγμα Ο26 (αφαιρουμένου του ποσοστού έκπτωσης εκάστης κατηγορίας εργασιών, το οποίο κυμαίνεται από 49-52%), απαιτείτο, κατά τα προεκτεθέντα, η παροχή ειδικών διευκρινήσεων για τις περιστάσεις εκείνες που οδήγησαν στην απρόβλεπτη μεταβολή των γεωτεχνικών δεδομένων που έλαβε υπόψη της η αρχική μελέτη. Τέλος, το γεγονός ότι οι ως άνω εργασίες δεν μπορούν τεχνικά ή οικονομικά να διαχωριστούν από την κύρια σύμβαση, χωρίς να δημιουργήσουν μείζονα προβλήματα, δεν αρκεί για να καταστήσει νόμιμη την υπογραφή της ελεγχόμενης 1ης συμπληρωματικής σύμβασης κατά τούτο, αφού για τη νόμιμη κατάρτιση συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες διατάξεις, απαιτείται, σε κάθε περίπτωση, να συντρέχουν σωρευτικά οι προβλεπόμενες από τις διατάξεις αυτές προϋποθέσεις. Η γνώμη όμως αυτή δεν κράτησε.Ανακαλεί την 497/2020 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.4/71/2019
Επισκευή κτιρίου εργατικού κέντρου:..Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ανωτέρω αναφερθείσες νέες εργασίες δεν δύναται να αποτελέσουν αντικείμενο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, δοθέντος ότι δεν προσδιορίζονται κατά περίπτωση και ειδικά για κάθε κατηγορία των ως άνω εργασιών οι τυχόν απρόβλεπτες περιστάσεις, που αιφνιδίως ανέκυψαν κατά την εκτέλεση του έργου και τις κατέστησαν αναγκαίες για την αρτιότητα αυτού. Περαιτέρω το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο προβαλλόμενος με το έγγραφο επανυποβολής ισχυρισμός ότι οι εν λόγω εργασίες της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης είναι αναγκαίες για την ολοκλήρωση του έργου με πληρότητα και η ανάγκη εκτέλεσής τους προέκυψε από την αποκαλυφθείσα κατάσταση του κτιρίου κατά την εκτέλεση των συμβατικών εργασιών δεν ευσταθεί, καθόσον ενόψει του ότι επρόκειτο για ένα παλαιό κτίριο, το οποίο ανεγέρθηκε το 1965, η αρχή όφειλε να διερευνήσει προσηκόντως τυχόν φθορές, με την όποια αυξημένη επιμέλεια και αναγκαία προσοχή επέβαλαν οι περιστάσεις, έτσι ώστε να προσδιοριστεί επαρκώς το τεχνικό αντικείμενο του αρχικού έργου και η αρχική μελέτη αυτού να μην είναι ελλιπής. Επουδενί δε εν προκειμένω, κατά την κρίση του Κλιμακίου, δεν δύναται να στοιχειοθετηθεί η συνδρομή απρόβλεπτων περιστάσεων, λόγω της αποκαλυφθείσας κατάστασης του κτιρίου κατά την εκτέλεση των συμβατικών εργασιών (βλ. ανωτέρω και σκέψη υπό II για την έννοια – ερμηνεία του απροβλέπτου). Κατά συνέπεια, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΚΛ.Ε/187/2023
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Και τούτο, καθόσον οι αποτελούσες το αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης εργασίες δεν περιλαμβάνονται στο αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, αλλά συνέχονται, ως πρόσθετες, με το τεχνικό αντικείμενο αυτής, χωρίς να αλλάζουν τη φύση της. Περαιτέρω, λόγω του αντικειμένου του έργου ... και της φύσης των ως άνω συμπληρωματικών εργασιών, υφίστανται τεχνικοί λόγοι που δεν επιτρέπουν την αλλαγή αναδόχου χωρίς να δημιουργηθούν μείζονα προβλήματα στην άρτια και έγκαιρη εκτέλεση του έργου, δεδομένου ότι η ανάθεσή τους σε ανάδοχο διαφορετικό από εκείνον της αρχικής σύμβασης θα προκαλούσε σημαντικές τεχνικές δυσχέρειες, αφού θα απαιτούσε τον συντονισμό και την επίβλεψη, από την αναθέτουσα αρχή, διαφορετικών συνεργείων στον τόπο εκτέλεσης του έργου. Επιπλέον, συντρέχουν απρόβλεπτες περιστάσεις ως προς τη δεύτερη εργασία της Σ.Σ.Ε.(...)Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 2ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «Αποκαταστάσεις – Ανακατασκευές – Αναπλάσεις Κοινοχρήστων Χώρων του Δήμου Αθηναίων».