Με την εξεταζόμενη προδικαστική προσφυγή, η προσφεύγουσα αιτείται ν’ ακυρωθεί η διακήρυξη ανοικτής δημοπρασίας του έργου «ΕΠΕΚΤΑΣΗ ... ΟΔΟΥ ΤΜΗΜΑ: ... - ...» κατά το μέρος, που αφορά στις πρόσθετες απαιτήσεις και στους όρους περί Οικονομικής και Χρηματοοικονομικής Επάρκειας του άρθρου 22.Γ της διακήρυξης, της Επαγγελματικής και Τεχνικής Ικανότητας του άρθρου 22.Δ της διακήρυξης και της στήριξης στις ικανότητες άλλων φορέων (δάνεια εμπειρία) του άρθρου 22.ΣΤ, κατά τα διαλαμβανόμενα στην προσφυγή, ως και κάθε όρος, που παρακωλύει την άθροιση των ικανοτήτων και προσόντων των συμμετεχόντων σε ένωση οικονομικών φορέων, να επιστραφεί δε το καταβληθέν παράβολο.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου του Δήμου … με τίτλο «Νέος Διώροφος Δημοτικός Παιδικός Σταθμός με Υπόγειο, Δήμου … στο Ο.Τ. 328», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.266.129,03 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.).(....)Περαιτέρω, σε κάθε περίπτωση, ενόψει της έλλειψης πολυπλοκότητας του έργου ή συνάρτησής του με ειδικές απαιτήσεις της αναθέτουσας αρχής, ο όρος αυτός είναι δυσανάλογος, δεδομένου ότι το εύλογο συμφέρον της τελευταίας για την ορθή εκτέλεση της σύμβασης θα μπορούσε να ικανοποιηθεί με τη θέσπιση λιγότερο περιοριστικών για την ανάπτυξη ανταγωνισμού όρων, όπως, ενδεικτικά, η ζητούμενη εμπειρία να μην εξαντλείται μόνο σε φορείς του δημόσιου τομέα, καθώς και, στην περίπτωση ένωσης οικονομικών φορέων, να μην είναι απαραίτητο η εμπειρία να καλύπτεται από ένα τουλάχιστον από τα μέλη της, αλλά να δύναται αυτή να καλυφθεί αθροιστικά από τα μέλη της ένωσης. Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της εταιρείας «… Ο.Ε.» με αντικείμενο την εκτέλεση του έργου με τίτλο «Νέος Διώροφος Δημοτικός Παιδικός Σταθμός με Υπόγειο, Δήμου …. στο Ο.Τ. 328».

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/590/2022

Εκτέλεση έργου..ζητείται η αναθεώρηση της 644/2020  απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Επιπλέον, η διατύπωση του σχετικού πεδίου του Μέρους IV, ενότητα Γ του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δήλωσης περί δήλωσης της τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητας είναι γενική και δεν έχει υποστεί την κατάλληλη επεξεργασία, ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της συγκεκριμένης διακήρυξης. Ειδικότερα, δεν αναφέρει τα προσδιοριζόμενα στο άρθρο 22.Δ της διακήρυξης στοιχεία της κρίσιμης περιόδου αναφοράς (πενταετία) και του είδους των έργων που πρέπει οι υποψήφιοι να δηλώσουν ότι έχουν εκτελέσει κατά την περίοδο αυτή. Ως εκ τούτου, το πεδίο αυτό δεν έχει την απαιτούμενη σαφήνεια, ώστε ένας μέσος επιμελής υποψήφιος να είναι βέβαιος για την απαίτηση συμπλήρωσης του πεδίου αυτού. Η ύπαρξη ασάφειας ως προς την επίμαχη απαίτηση δήλωσης προηγούμενων έργων αποδεικνύεται, άλλωστε, από το γεγονός ότι οι μισές από της συμμετέχουσες στο διαγωνισμό εργοληπτικές επιχειρήσεις δεν συμπλήρωσαν το πεδίο αυτό. Συνεπώς, εν προκειμένω η διακήρυξη ενείχε ασάφεια ως προς την ύπαρξη ή μη υποχρέωσης των υποψηφίων να συμπληρώσουν στο δεύτερο πεδίο του Μέρους ΙV, Ενότητα Γ του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δήλωσης κατάλογο εκτελεσθέντων έργων και η αιτούσα, η οποία όπως αποδεικνύεται διέθετε την ζητούμενη εμπειρία, ευλόγως πλανήθηκε ως προς την υποχρέωση αυτή. Εξάλλου, η διαπιστωθείσα  ασάφεια δεν μπορεί να αποβεί σε βάρος των υποψηφίων, καθώς το γεγονός αυτό θα ήταν αντίθετο με την αρχή της αναλογικότητας, που κατά το άρθρο 18 του ν. 4412/2016 διαπνέει τη διενέργεια των διαγωνιστικών διαδικασιών για την ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων. Ως εκ τούτου, προς άρση της ασάφειας που η ίδια δημιούργησε, η αναθέτουσα αρχή νομίμως κάλεσε κατ’ άρθρο 102 του ν. 4412/2016 την αιτούσα, η οποία άλλωστε κάλυπτε τον σχετικό όρο τεχνικής ικανότητας, να συμπληρώσει το ανωτέρω πεδίο του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δήλωσης.Απορρίπτει την αίτηση αναθεώρησης

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχων και των σχεδίων συμβάσεων του έργου με τίτλο «Μελέτη, προμήθεια εξοπλισμού και εγκατάσταση (“έργο με το κλειδί στο χέρι”) των νέων Υποσταθμών: ΤΜΗΜΑ Α: Υ/Σ GIS 150kV/ΜΤ Φολεγάνδρου και Μήλου ΤΜΗΜΑ Β: Υ/Σ GIS 150kV/ΜΤ Σερίφου στα πλαίσια της Δ΄ φάσης Διασύνδεσης των Κυκλάδων» (ΔΕΑ-42125), συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 55.575.000,00 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α., πλέον απρόβλεπτων δαπανών 9% και συμπεριλαμβανομένου δικαιώματος προαίρεσης 2.075.000,00 ευρώ), και συμβατικής δαπάνης 40.921.084,17 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.) για το τμήμα Α΄ και 20.202.495,85 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.) για το τμήμα Β΄.(....)Τέλος, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω στη σκέψη 5, μη νομίμως ο οικονομικός φορέας «… Α.Ε.» επέλεξε να στηριχθεί στις ικανότητες του αμέσως «δανείζοντος» σε αυτόν τεχνική/επαγγελματική εμπειρία για την πλήρωση του κριτηρίου 11.Β.2.1 της διακήρυξης οικονομικού φορέα «… A.E.». Τούτο διότι, σύμφωνα με τα άρθρα 307 παρ. 2 του ν.4412/2016 και 12 παρ. 4 της διακήρυξης, προϋπόθεση για να στηριχθεί ο συμμετέχων οικονομικός φορέας στις τεχνικές/επαγγελματικές ικανότητες τρίτου φορέα, είναι ότι ο τελευταίος θα εκτελέσει ο ίδιος πραγματικά τις εργασίες για τις οποίες απαιτούνται οι συγκεκριμένες ικανότητες, συνθήκη η οποία δεν συντρέχει εν προκειμένω, δοθέντος ότι ο αμέσως «δανείζων» την τεχνική/επαγγελματική εμπειρία οικονομικός φορέας «… A.E.» δεν διαθέτει  ο ίδιος την «δανειζόμενη» εμπειρία και δεν θα εκτελέσει ο ίδιος τις επίμαχες εργασίες, αλλά θα στηριχθεί και αυτός με τη σειρά του στις ικανότητες του εμμέσως «δανείζοντα» τεχνική/επαγγελματική εμπειρία οικονομικού φορέα «… S.r.l.».Κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων 

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/886/2023.

Προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία συστήματος τηλεελέγχου/τηλεχειρισμού:  ζητείται η αναθεώρηση της 576/2022 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Άλλωστε, η απαίτηση πρόσθετης εμπειρίας για τον δανείζοντα τεχνική ικανότητα τρίτο αναφέρεται σε φυσικό πρόσωπο (τον επονομαζόμενο «Τεχνικό Υπεύθυνο της Σύμβασης»), για τον οποίο απαιτείται (εκτός από τη σύμβαση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου), βεβαίωση δεκαετούς «προϋπηρεσίας», η οποία κατά νομική ακριβολογία και σύμφωνα με τα δεδομένα της κοινής πείρας παρέχεται (όπως και η σύμβαση εργασίας συνάδει) μόνον σε φυσικά πρόσωπα.  Κατά συνέπεια, δεν μπορεί να αφορά στον αυτοδυνάμως συμμετέχοντα οικονομικό φορέα, που μπορεί να είναι και νομικό πρόσωπο, κοινοπραξία, ένωση ή σύμπραξη οικονομικών φορέων κ.λπ. και ο οποίος δεν έχει «προϋπηρεσία». Συνεπώς, η απαίτηση αυτή, όπως αναφέρεται στη διάταξη του άρθρου 2.2.6.1 της διακήρυξης, στην οποία άλλωστε παραπέμπει και αυτή του άρθρου 2.2.8. περί στήριξης στην ικανότητα τρίτων,   αφορά μόνον στον  υπάλληλο ή εξωτερικό συνεργάτη που δανείζει την εμπειρία του σε οικονομικό φορέα και έχει τεθεί κατά παράβαση των αρχών του ανταγωνισμού και της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, διότι αφενός λειτουργεί αποτρεπτικά ως προς τη συμμετοχή στο διαγωνισμό υποψηφίων που δεν διαθέτουν ίδια εμπειρία, αφετέρου, απαιτεί εμπειρία πολύ μεγαλύτερης διάρκειας σε περίπτωση που αυτή αποτελεί αντικείμενο «δανεισμού» από υπάλληλο ή εξωτερικό συνεργάτη του αναδόχου, παρόλο που, κατά τις οικείες διατάξεις, ο δανείζων εμπειρία καλείται να εκπληρώσει τα κριτήρια επιλογής τα οποία απαιτούνται για τον ίδιο τον προσφέροντα και μόνον αυτά. Κατά συνέπεια, συντρέχει εν προκειμένω ουσιώδης νομική πλημμέλεια, απορριπτομένων ως αβάσιμων των περί του αντιθέτου προβαλλόμενων ισχυρισμών και δη τόσο αυτού περί αντιφατικής αιτιολογίας της προσβαλλόμενης όσο και περί  εσφαλμένης εκτίμησης της από 24.1.2021 «βεβαίωσης προϋπηρεσίας» της ως άνω αποκλεισθείσης εταιρείας. Εξάλλου, δια του υποθετικού συλλογισμού της προσβαλλόμενης ότι εάν ήθελε θεωρηθεί ότι ο επίμαχος όρος ήταν γενικός και ίσχυε ως προς όλους τους υποψήφιους θα συνιστούσε υπέρμετρο περιορισμό αφού θα επέτρεπε τη συμμετοχή μόνον όσων υποψηφίων διέθεταν αποδεδειγμένη 10ετή προϋπηρεσία στην εκτέλεση (άδηλου αριθμού) ανάλογων με τη δημοπρατούμενη συμβάσεων άνευ επίκλησης λόγων δημοσίου συμφέροντος, δεν προσετέθη νέα πλημμέλεια στην ελεγχόμενη διαδικασία, όπως αβασίμως ισχυρίζεται ο προσφεύγων, ενώ, περαιτέρω, ως αναπόδεικτος θα πρέπει να απορριφθεί ο ισχυρισμός ότι ο όρος αυτός δεν θέτει δυσανάλογα προσκόμματα στο διαγωνισμό διότι όλες οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην οικεία αγορά διαθέτουν στο προσωπικό τους έναν επαγγελματία με σχετική εμπειρία.Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Ζητείται η ανάκληση της 133/2022 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθ’ ο μέρος αφορά σε κάθε προσφεύγοντα, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων  σύμβασης μεταξύ της παρεμβαίνουσας Περιφέρειας Αττικής (Π.Α.) και αυτών για την εκτέλεση των  υπηρεσιών με τίτλο «Υπηρεσίες συντήρησης ηλεκτρονικών εγκαταστάσεων φωτεινής σηματοδότησης Ν. Αττικής (2022-2024)»(....)Όμως, το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη ότι στην ελεγχόμενη διαδικασία (i) συμμετείχε μόνον ένας οικονομικός φορέας για κάθε Τμήμα της σύμβασης, οπότε δεν γεννάται ζήτημα προσβολής της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων και των αρχών του ανταγωνισμού, (ii)  δεν αμφισβητήθηκε από το Κλιμάκιο η ικανότητα των τρίτων, στη δάνεια ικανότητα των οποίων στηρίζονται οι προσφέροντες, να εκτελέσουν τη σύμβαση και  (iii) οι τρίτοι – μέλη της Ομάδας εκτέλεσης υπηρεσιών έχουν προσκομίσει υπεύθυνες δηλώσεις συνεργασίας με κάθε προσφέροντα, κρίνει ότι η Αναθέτουσα Αρχή μπορεί, σύμφωνα με το άρθρο 106 παρ.3 του ν. 4412/2016, να επαναλάβει τη διαδικασία από το στάδιο υποβολής των δικαιολογητικών κατακύρωσης, καλώντας όλους τους προσωρινούς αναδόχους να υποβάλουν για τους τρίτους (ελάχιστο προσωπικό και πλεονάζον, εφόσον προτίθενται να το χρησιμοποιήσουν), όλα τα έγγραφα που απαιτούνται από τη διακήρυξη προκειμένου να ελεγχθεί ότι δεν συντρέχουν στο πρόσωπο αυτών λόγοι αποκλεισμού.Απορρίπτει τις συνεκδικασθείσες προσφυγές 

Με την προδικαστική προσφυγή η προσφεύγουσα αιτείται την ακύρωση της παράλειψης οφειλόμενης ενέργειας της αναθέτουσας αρχής να απορρίψει την προσφορά της παρεμβαίνουσας και, πάντως, να καλέσει την τελευταία να αντικαταστήσει τον τρίτο οικονομικό φορέα στις ικανότητες του οποίου στηρίχθηκε για την πλήρωση του κριτηρίου της Οικονομικής και Χρηματοοικονομικής Επάρκειας του άρθρου 22.Γ της Διακήρυξης, όπως αυτή (η παράλειψη) συντελέστηκε διά της με αρ. πρωτ. … πρόσκλησης της αναθέτουσας αρχής, με την οποία η τελευταία κάλεσε την παρεμβαίνουσα όπως αντικαταστήσει αποκλειστικά και μόνο τον τρίτο οικονομικό φορέα στις ικανότητες του οποίου στηρίχθηκε για την πλήρωση του κριτηρίου της Τεχνικής και Επαγγελματικής Ικανότητας του άρθρου 22.Δ.γ της Διακήρυξης. 

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας και του υποδείγματος σχεδίου σύμβασης για την «Παροχή υπηρεσιών παρασκευής – συσκευασίας και διανομής ζεστών γευμάτων σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά τη σχολική χρονιά 2018-2019», συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 39.673.643,76 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.(....)Επισημαίνεται, περαιτέρω, ότι τα προς υπογραφή σχέδια σύμβασης με τους ανά τμήμα αναδειχθέντες μειοδότες πρέπει να συμπληρωθούν με τα στοιχεία της εκάστοτε αναδόχου εταιρείας, την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης, την ποσότητα γευμάτων, όπως αναλυτικά καταγράφεται στη διακήρυξη ανά τμήμα, την τιμή μονάδας, όπως προκύπτει από τις οικονομικές προσφορές των εταιρειών, και το ύψος των εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης.(....)Πρέπει να αναβάλει την έκδοση οριστικής κρίσης i) ως προς τα Τμήματα 10, 11, 18 και 24, μέχρι την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας για τα ως άνω (υπό β΄) Τμήματα και ii) ως προς τα Τμήματα 7 και 14, μέχρι την προσκόμιση, ενώπιόν του, της απόφασης της ΑΕΠΠ επί της από 10.8.2018 προδικαστικής προσφυγής της εταιρείας «… Α.Ε.». Περαιτέρω, πρέπει να προσκομισθεί νέα επικαιροποιημένη βεβαίωση για τον αν έχουν ασκηθεί και εκκρεμούν ενστάσεις, προσφυγές ή ένδικα βοηθήματα κατά του κύρους πράξεων του διαγωνισμού, εκδοθείσα μετά την παρέλευση των εκ του νόμου σχετικώς τιθέμενων προθεσμιών(....)Δεν κωλύεται η υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων που αφορούν στα Τμήματα 2, 3, 4, 5, 6, 8, 12, 13, 15, 16, 17, 19, 20, 21, 22, 23, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 37, 38, 39, 41, 42, 43, 44, 45, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60 και 61, με την επισήμανση που αναφέρεται στη σκέψη 13.α της παρούσας.Το υπόδειγμα του σχεδίου σύμβασης και ο φάκελος της διαδικασίας, για τα Τμήματα 1, 9 και 36, απαραδέκτως εισήχθη ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου, σύμφωνα με όσα ειδικότερα αναφέρονται στο σκεπτικό της παρούσας Πράξης.Αναβάλλει την έκδοση οριστικής κρίσης, ως προς τη νομιμότητα του υποδείγματος του σχεδίου σύμβασης που αφορά στα Τμήματα 7, 10, 11, 14, 18 και 24.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η ανάκληση της 25/2022 πράξης του E' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του προσφεύγοντος Δήμου … (εφεξής Δ.Α.Π.) και της προσφεύγουσας εταιρείας με την επωνυμία «….Ο.Ε.» (εφεξής ανάδοχος), για την ανάθεση του έργου με τίτλο «Νέος Διώροφος Δημοτικός Παιδικός Σταθμός με Υπόγειο, Δήμου … στο Ο.Τ. 328», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.266.129,03 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.), για χρονικό διάστημα 16 μηνών από την ημέρα υπογραφής της σύμβασης.(....)Σε κάθε περίπτωση, το μεν οι συμμετέχουσες εταιρείες ή έστω άλλες δυνητικά υποψήφιες εταιρείες δεν επικαλέστηκαν βλάβη από τον συγκεκριμένο όρο της διακήρυξης, το δε ο αποκλεισμός των τριών (3) εκ των συμμετεχουσών εταιρειών δεν συνδέεται, αποκλειστικά τουλάχιστον, με την έλλειψη του κρίσιμου κριτηρίου. Και τούτο, ανεξαρτήτως του ότι, σε κάθε περίπτωση, για την πλήρωση του επίμαχου κριτηρίου προβλεπόταν η δυνατότητα των φορέων να στηρίζονται στις ικανότητες άλλων φορέων. Συνεκδικάζει τις προσφυγές ανάκλησης και δέχεται αυτές. Ανακαλεί την 25/2022 πράξη του Ε' Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του σχεδίου σύμβασης του έργου «Εγνατία Οδός: Κατασκευή Σταθμών Διοδίων Παμβώτιδας, Μέστης, Ιεροπηγής και Ευζώνων επί της Εγνατίας Οδού και των καθέτων αυτής Αξόνων (2.2, 15.2, 45.5 και 55.3)»(....)Ενόψει των ανωτέρω και δοθέντος ότι από την υπ΄αριθμ. πρωτ. 38090/15.2.2017 βεβαίωση της Διευθύντριας Συμβάσεων της Αναθέτουσας Αρχής προκύπτει ότι κατά του κύρους του διαγωνισμού δεν εκκρεμούν ενστάσεις, ένδικα βοηθήματα ή μέσα, σε οποιοδήποτε στάδιο, το Κλιμάκιο αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής.