ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:ζητείται η ανάκληση της 16/2022 Πράξεως του  Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Π.Ε. …, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης του τμήματος 11 της 151/2022 σύμβασης μεταξύ του Γενικού Νοσοκομείου … και του οικονομικού φορέα με την επωνυμία «...» με αντικείμενο την προμήθεια τροφίμων (άρτου και αρτοσκευασμάτων).(....)Κατόπιν τούτων, εφόσον με την προτεινόμενη τροποποίηση αυτής προβλέπεται αύξηση του τιμήματος κατά 50%, η τροποποίηση αυτή δεν είναι νόμιμη διότι πρόκειται για ουσιώδη τροποποίηση της αρχικής σύμβασης που ανατρέπει την αρχική οικονομική ισορροπία αυτής, συνεπώς και τη φύση της αρχικής σύμβασης, χωρίς να προβλέπεται τούτο με ρήτρες αναθεώρησης τιμών.Δεν ανακαλεί την 16/2022 Πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό ….

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με τα δεδομένα αυτά ενόψει του ότι η κατά το ποσό των 84,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. μεταβολή του οικονομικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης ( 279736/30/29.9.2021), είναι κατώτερη του 10% του αρχικού τιμήματος αυτής, που ήταν 2.797.681,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., και υπολείπεται και του κατώτατου ορίου (ύψους 135.000,00 ευρώ) που θέτει το άρθρο 5 του ν.4412/2016 για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών που ανατίθενται από κεντρικές κυβερνητικές αρχές, ενώ περαιτέρω και οι προπαρατεθείσες επιμέρους τροποποιήσεις του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης δεν μεταβάλλουν τη συνολική φύση της το Κλιμάκιο κρίνει ότι η υποβληθείσα για έλεγχο τροποποίηση της ανωτέρω αρχικής ελεγχθείσας από αυτό σύμβασης δεν μεταβάλλει ουσιώδεις όρους της, δηλαδή δεν εισάγει σ’ αυτή ουσιώδεις τροποποιήσεις και, επομένως, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 1, δεν υπάγεται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο και απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο στο Κλιμάκιο.

Με τα δεδομένα αυτά ενόψει του ότι η κατά το ποσό των 104.710,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. μεταβολή του οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης (279771/31/29.9.2021), είναι κατώτερη του 10% του αρχικού τιμήματος αυτής, που ήταν 3.488.543,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., και υπολείπεται και του κατώτατου ορίου (ύψους 135.000,00 ευρώ), που θέτει το άρθρο 5 του ν.4412/2016 για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών που ανατίθενται από κεντρικές κυβερνητικές αρχές, ενώ περαιτέρω και οι προπαρατεθείσες επιμέρους τροποποιήσεις του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης δεν μεταβάλλουν τη συνολική φύση της, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η υποβληθείσα για έλεγχο τροποποίηση της ανωτέρω αρχικής ελεγχθείσας από αυτό σύμβασης δεν μεταβάλλει ουσιώδεις όρους της, δηλαδή δεν εισάγει σ’ αυτή ουσιώδεις τροποποιήσεις και, επομένως, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 1, δεν υπάγεται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο και απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο στο Κλιμάκιο.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ. (..) για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας, το σχέδιο της 1ης τροποποίησης της με αριθ. πρωτ. 33213/26.10.2017 σύμβασης...Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Με την κρινόμενη τροποποίηση επέρχεται επέκταση του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, με την προμήθεια επιπλέον ποσοτήτων για δύο (2) από τα προμηθευθέντα με την αρχική σύμβαση είδη λιπαντικών και την προμήθεια δύο νέων, μη προβλεπόμενων στην αρχική σύμβαση ειδών λιπαντικών, η οποία επιφέρει επαύξηση του συμβατικού τιμήματος κατά ποσοστό 43,68%(..)Επομένως, δεν συνιστά α) ήσσονος αξίας τροποποίηση ούτε β) μη ουσιώδη τροποποίηση, για τις οποίες δεν απαιτείται νέα διαδικασία σύναψης δημόσιας σύμβασης.(..). Σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, δεν είναι νόμιμη η σύναψη της ελεγχόμενης 1ης τροποποίησης της με αριθ. πρωτ. 33213/26.10.2017 σύμβασης "Προμήθεια λιπαντικών για τις ανάγκες του Δήμου ...", αφού δεν τεκμηριώνεται ότι συντρέχει κάποια από τις προβλεπόμενες στο άρθρο 132 παρ. 1 του ν.4412/2016 περιπτώσεις τροποποίησης, για τις οποίες δεν απαιτείται νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης. Επομένως, διαπιστώθηκε ότι συντρέχει νόμιμος λόγος που κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος για προσυμβατικό έλεγχο σχετικού σχεδίου σύμβασης.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου τροποποίησης της ... συναφθείσας σύμβασης, μεταξύ του Δήμου … και του οικονομικού φορέα «… ΑΕ», για την προμήθεια από τον Δήμο …. ηλεκτρικού ρεύματος για τις ανάγκες του Δήμου.(....)Με τα δεδομένα αυτά, το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο σύμβασης τροποποίησης της …αρχικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της «… ΑΕ» για την προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος, με το οποίο (σχέδιο) επέρχεται επαύξηση κατά 25% των συμφωνηθεισών τιμών μονάδας αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος, παραδεκτώς υποβλήθηκε... στο παρόν Κλιμάκιο για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας.(....)Η κατακόρυφη αυτή αύξηση οφείλεται στις συνθήκες που διαμορφώθηκαν στην αγορά ενέργειας σε παγκόσμια κλίμακα, ήτοι σε περιστάσεις τις οποίες η αναθέτουσα Αρχή δεν μπορούσε να προβλέψει, πολλώ δε μάλλον να επηρεάσει ή να αποφύγει, κατά τον χρόνο προκήρυξης της προμήθειας. Ως αποτέλεσμα δε της κατά τα ανωτέρω αύξησης των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, η οικονομική ισορροπία της αρχικής σύμβασης, στην οποία απέβλεψαν αμφότερα τα συμβαλλόμενα μέρη, έχει προδήλως ανατραπεί εις βάρος της αναδόχου κατά τρόπο που δεν είχε προβλεφθεί κατά τον χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης, ούτε και προγενεστέρως κατά την υποβολή της οικονομικής προσφοράς της αναδόχου.(....)Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης της ... σύμβασης

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Ενόψει των ανωτέρω, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι η ανωτέρω αρμοδίως εγκριθείσα τροποποίηση της ανωτέρω αρχικής σύμβασης αφορά σε μεταβολές του φυσικού της αντικειμένου, που προέκυψαν κατά την εκτέλεσή της, σε μετάθεση του συνολικού συμβατικού χρόνου παράδοσης των προμηθειών της σύμβασης και των συναφών υπηρεσιών εγκατάστασής τους αλλά και σε μεταβολές - παρατάσεις του χρονοδιαγράμματος των τμηματικών παραδόσεων και πληρωμών που προβλέπονται στη σύμβαση, κατ’ εφαρμογή των σχετικών διατάξεων του ν. 4412/2016, καθώς και σε μεταβολή του οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης κατά το ποσό των 104.760,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.. Με τα δεδομένα αυτά ενόψει του ότι η κατά το ποσό των 104.760,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α. μεταβολή του οικονομικού αντικειμένου της σύμβασης (279803/32/29.9.2021), είναι κατώτερη του 10% του αρχικού τιμήματος αυτής, που ήταν 3.914.389,00 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., και υπολείπεται και του κατώτατου ορίου (ύψους 135.000,00 ευρώ) που θέτει το άρθρο 5 του ν.4412/2016 για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών που ανατίθενται από κεντρικές κυβερνητικές αρχές, ενώ περαιτέρω και οι προπαρατεθείσες επιμέρους τροποποιήσεις του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης δεν μεταβάλλουν τη συνολική φύση της το Κλιμάκιο κρίνει ότι η υποβληθείσα για έλεγχο τροποποίηση της ανωτέρω αρχικής ελεγχθείσας από αυτό σύμβασης δεν μεταβάλλει ουσιώδεις όρους της, δηλαδή δεν εισάγει σ’ αυτή ουσιώδεις τροποποιήσεις, και, επομένως, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 1, δεν υπάγεται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο και απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο στο Κλιμάκιο.

ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ ΟΜΒΡΙΩΝ (..)Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ως άνω σκοπούμενη τροποποίηση της αρχικής σύμβασης του έργου του θέματος συνιστά μη ουσιώδη τροποποίηση κατά την έννοια της παραγράφου 4 του άρθρου 132 του ν.4412/2016, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 1 της παρούσας, καθόσον δεν μεταβάλλεται το οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης.

Αντικατάσταση φωτιστικών σωμάτων...Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, πρέπει να γίνουν δεκτά τα ακόλουθα: Με την ελεγχόμενη Σ.Σ., όπως βασίμως κρίθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη, συντελείται επέκταση του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, με την ανάθεση εκτέλεσης εργασιών, οι οποίες είτε πρόκειται να εκτελεστούν σε επιπλέον οδούς από τις αρχικά προσδιορισθείσες, είτε αφορούν σε αποκατάσταση βλαβών που υπερβαίνουν τη συμβατική δαπάνη του έργου, η οποία επιφέρει επαύξηση του συμβατικού τιμήματος κατά ποσοστό 49,17%. Υπό τις συνθήκες αυτές, ανεξάρτητα αν θα επηρέαζε το αποτέλεσμα της διαδικασίας ανάθεσης της αρχικής σύμβασης προσελκύοντας το ενδιαφέρον και άλλων οικονομικών φορέων, σε κάθε περίπτωση, η ανάθεση στον αρχικό ανάδοχο πρόσθετων εργασιών, οι οποίες, είτε σε ποσότητα είτε σε είδος, δεν είχαν αρχικώς προβλεφθεί και οι οποίες επιφέρουν επαύξηση του οικονομικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης κατά ποσοστό 49,17%, συνιστά τροποποίηση που επεκτείνει σημαντικά το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης (βλ. ΔΕΕ, προηγουμένως ΔΕΚ, απόφ., της 29.4.2010 C-160/08 σκ. 99, της 19.6.2008 C-454/06 σκ. 36), και, ως εκ τούτου, ουσιώδη τροποποίηση, για την οποία απαιτείται νέα διαδικασία σύναψης δημόσιας σύμβασης. Περαιτέρω, η προσφεύγουσα Α.Α., με την με την 1605/7.12.2020 πράξη της Οικονομικής Επιτροπής, με την οποία εγκρίθηκε η ως άνω τροποποίηση, δεν τεκμηριώνει ότι συντρέχει περίπτωση επιτρεπτής, κατ’ άρθρο 156 παρ. 1 του ν. 4412/2016, ανάθεσης εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών, χωρίς νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης. Ειδικότερα, από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει η επέλευση απρόβλεπτων περιστάσεων μετά την ανάθεση της αρχικής σύμβασης, ενώ δεν στοιχειοθετούν, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, απρόβλεπτες περιστάσεις που δικαιολογούν τη σύναψη της ελεγχόμενης Σ.Σ. η αόριστη επίκληση ατυχημάτων και έντονων καιρικών φαινομένων, χωρίς αυτά να προσδιορίζονται χρονικά και τοπικά και να προκύπτουν από σχετικά δελτία συμβάντων ή καταγραφής ζημιών και χωρίς να συσχετίζονται με συγκεκριμένες επιπτώσεις-βλάβες που εξαιτίας αυτών επήλθε επαύξηση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης. Συναφώς, πέραν της αοριστίας του ισχυρισμού περί ζημιών στο δίκτυο εξαιτίας έντονων καιρικών φαινομένων, ο ισχυρισμός αυτός, κατά το μέρος που γίνεται επίκληση ζημιών στο δίκτυο εξαιτίας της κακοκαιρίας που έλαβε χώρα από 15 έως 17.2.2021, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός, δεδομένου ότι αφορά σε γεγονότα μεταγενέστερα της έγκρισης, με τη 1605/7.12.2020 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ..., του 3ου Α.Π.Ε. και της ελεγχόμενης Σ.Σ.. Επίσης, οι επικαλούμενες συμπληρωματικές εργασίες για την τοποθέτηση των 25 ηλεκτρικών φορτιστών, πέραν του ότι δεν προκύπτει ότι παρουσιάζουν την απαιτούμενη αναγκαία συνάφεια με το τεχνικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, δεν συμπεριλαμβάνονται στο αντικείμενό της, όπως αυτό καθορίζεται στον εγκριθέντα 3ο Α.Π.Ε. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, δεν συντρέχει εν προκειμένω η σωρευτικά απαιτούμενη, με το άρθρο 156 παρ. 1 του ν. 4412/2016, προϋπόθεση της ανάγκης εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών λόγω απρόβλεπτων περιστάσεων που να δικαιολογεί τη σύναψη της ελεγχόμενης Σ.Σ. χωρίς νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης. Τα αυτά κρίνοντας και το Κλιμάκιο με την προσβαλλόμενη πράξη ορθώς εφάρμοσε τις ως άνω διατάξεις, τα δε αντίθετα προβαλλόμενα με την κρινόμενη προσφυγή πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμα.

Kατασκευή δικτύων ύδρευσης αποχέτευσης- συμπληρωματική σύμβαση:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις 1, 2 και 3 σκέψεις της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μεταξύ των στοιχείων της διαδικασίας δεν συνυποβάλλεται σχέδιο της προς σύναψη 1ης συμπληρωματικής σύμβασης. Πέραν τούτου όμως, στα στοιχεία του φακέλου δεν περιλαμβάνεται απόφαση της προϊσταμένης αρχής, με την οποία να εγκρίνεται η σύναψη της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης καθώς και η οικεία γνωμοδότηση του Τεχνικού Συμβουλίου. Ακολούθως, στην προκειμένη περίπτωση δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία που προηγείται της σύναψης της συμπληρωματικής σύμβασης, ήτοι δεν στοιχειοθετείται ούτε επιμέρους φάση της ελεγχόμενης από το Ελεγκτικό Συνέδριο διαδικασίας. Συνεπώς, το Κλιμάκιο στερείται αρμοδιότητας να αποφανθεί για τη νομιμότητα της διαδικασίας σύναψης της ως άνω σύμβασης, ο φάκελος της οποίας απαραδέκτως εισάγεται για προσυμβατικό έλεγχο. Σε κάθε περίπτωση η ως άνω διαδικασία δεν δύναται να εκληφθεί ως τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, για την οποία δεν απαιτείται νέα διαδικασία σύμβασης δεδομένου ότι η αναφερόμενη στο από 2.3.2018 έγγραφο του Γενικού Διευθυντή της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης Αποχέτευσης Ηρακλείου ως τροποποίηση αφορά στην παροχή υπηρεσιών αρχαιολογικής παρακολούθησης εκσκαφών και όχι σε ανάθεση έργου όπως η αρχική σύμβαση. Με το ως άνω περιεχόμενο όμως, επέρχεται μεταβολή της συνολικής φύσης της αρχικής σύμβασης κατ’ αντίθεση με τις διατάξεις του άρθρου 337 παρ. 2 του ν, 4412/2016.

Παράτασης της αρχικής σύμβασης συνιστά στην ουσία απευθείας ανάθεση των σχετικών υπηρεσιών και έγκριση σύναψης νέας σύμβασης για την παροχή τους (εμπίπτουσας στο πεδίο εφαρμογής της ως άνω Οδηγίας, αφού ανατέθηκε τουλάχιστον για 6 μήνες με μηνιαίο τίμημα 74.969,25 ευρώ χωρίς ΦΠΑ), καθόσον η σχετική απόφαση του Δ.Σ. ελήφθη σε χρόνο κατά τον οποίο είχε ήδη λήξει η ισχύς της αρχικής σύμβασης