ΕΣ/Ε ΚΛΙΜΑΚΙΟ/715/2022
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΓΕΦΥΡΑΣ.(...) Με τα δεδομένα αυτά, σύμφωνα και με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ανάγκες της αναθέτουσας αρχής για την υλοποίηση του ελεγχόμενου έργου κρίνονται πάγιες και δεν προέκυψαν μόνο από τα έκτακτα καιρικά φαινόμενα της 21.5.2020. Η επιλογή ως βέλτιστης λύσης της κατασκευής γέφυρας, υπερβαίνει το απολύτως αναγκαίο μέτρο για την αντιμετώπιση μιας επικείμενης επείγουσας ανάγκης, ήτοι στοχεύει όχι απλώς στην επείγουσα άρση της επικίνδυνης κατάστασης που δημιουργήθηκε από την κατολίσθηση, αλλά στην πλήρη αποκατάσταση της περιοχής από άποψη κυκλοφοριακή, περιβαλλοντική και διαχείρισης των ομβρίων υδάτων. Η επιλογή όμως της συγκεκριμένης εξαιρετικής διαδικασίας που αποτελεί το ultimum refugium για την ταχύτερη αντιμετώπιση της ανάγκης που προέκυψε από τα απρόβλεπτα γεγονότα, δεν συνάδει με τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του ελεγχόμενου έργου, το οποίο αποτελεί έργο υποδομής για την τοπική κοινωνία που θα βελτιώσει τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά της οδού Περικλέους με την αύξηση της οδικής ασφάλειας των οχημάτων και των πεζών (βλ. σελ. 3 της τεχνικής περιγραφής). Η επίκληση όμως της κατεπείγουσας ανάγκης δικαιολογείται για την ανάθεση εκείνων μόνο των εργασιών που είναι απολύτως αναγκαίες και συνδέονται αιτιωδώς με τα απρόβλεπτα γεγονότα και όχι για την κάλυψη πάγιων αναγκών ή για την βελτίωση της υποδομής μιας περιοχής.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, μη νομίμως εχώρησε εν προκειμένω η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 παρ. 2γ του ν.4412/2016, ενώ έπρεπε να ακολουθηθεί η διαδικασία του ανοικτού διαγωνισμού, και συνεπώς κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/2107/2021
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Σύμβαση εκτέλεσης έργου αποκατάστασης Ιρλανδικής διάβασης. Δεν επιβεβαιώνεται η συνδρομή απρόβλεπτης περίστασης για την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης. Δεν αποδεικνύεται ότι η ανάγκη αποκατάστασης των φθορών της επαρχιακής οδού που διέρχεται από την ιρλανδική διάβαση οφείλεται στα επικαλούμενα απρόβλεπτα γεγονότα. Η κήρυξη μιας περιοχής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης δεν αποτελεί όρο άνευ του οποίου δεν είναι επιτρεπτή η προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία ανάθεσης.
ΕΣ/ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/304/2023
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΑΣ ΟΔΟΓΕΦΥΡΑΣ.(...)ζητείται η αναθεώρηση της 1849/2022 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Ανεξαρτήτως των ανωτέρω, η προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016 τότε μόνο είναι νόμιμη, όταν το αντικείμενο της δημόσιας σύμβασης είναι κατ’ αρχήν πρόσφορο για την άμεση αντιμετώπιση της κατεπείγουσας ανάγκης που προέκυψε από απρόβλεπτα γεγονότα ή για την αποσόβηση επαπειλούμενων κινδύνων, περιορίζεται στο μέτρο που είναι απολύτως απαραίτητο για την αντιμετώπισή της και δεν αφορά στην κάλυψη των τακτικών (πάγιων) αναγκών της αναθέτουσας αρχής. Στην προκειμένη περίπτωση αντικείμενο της σύμβασης είναι η κατασκευή νέας οδογέφυρας, καθόσον η ήδη υπάρχουσα υπέστη εξαιτίας των σεισμών εκτετατεμένες φθορές που την καθιστούν στατικά ανεπαρκή. Η επείγουσα ανάγκη, η οποία συνίσταται, σύμφωνα με την 280/1.4.2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής Περιφέρειας Θεσσαλίας, στην αποκατάσταση της ασφαλούς κυκλοφορίας ανθρώπων και οχημάτων μέσω της νέας οδογέφυρας και την ομαλοποίηση της οικονομικής δραστηριότητας (γεωργικής, κτηνοτροφικής, εμπορικής) των οικισμών που είναι κτισμένοι εκατέρωθεν της κοίτης του ποταμού Τιταρήσιου, επιδιώκεται να αντιμετωπισθεί με την κατασκευή ενός νέου έργου υποδομής. Το έργο αυτό, για το οποίο είχε ήδη εκπονηθεί μελέτη και είχαν εγκριθεί τα τεύχη δημοπράτησής του από το έτος 2014, προβλέπεται να ολοκληρωθεί εντός 18 μηνών από την υπογραφή της σχετικής σύμβασης, δηλαδή το νωρίτερο εντός του έτους 2024. Με τα δεδομένα αυτά, όπως ορθώς κρίθηκε από το Τμήμα, η επιλογή της διαδικασίας με διαπραγμάτευση δεν συνιστά πρόσφορο μέσο για την αντιμετώπιση της επικαλούμενης από την προσφεύγουσα ανάγκης, η οποία ναι μεν καθιστά επιτακτική την εκτέλεση του επίμαχου έργου ως μία μόνιμη λύση για τη δημιουργηθείσα δυσμενή κατάσταση στην περιοχή, όχι όμως με την επιλεγείσα από την αναθέτουσα αρχή διαδικασία.Κατόπιν των ανωτέρω, οι συνεκδικαζόμενες προσφυγές αναθεώρησης πρέπει να απορριφθούν και να διαταχθεί η κατάπτωση υπέρ του Δημοσίου του παραβόλου που κατατέθηκε από τη δεύτερη προσφεύγουσα εταιρεία (άρθρο 310 παρ. 1 του ν. 4700/2020).
ΕΣ/Τ7/119/2009
Καταβολή αμοιβής σε αρχιτέκτονα - μηχανικό για την προώθηση διαφόρων έργων Κοινότητας. Μη νόμιμη η απευθείας ανάθεση, καθόσον η ύπαρξη κατεπείγουσας ανάγκης για την προώθηση έργων και μελετών της Κοινότητας δεν οφείλεται σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή (ν.3316/2005).
ΕλΣυν/Τμ.7(ΚΠΕ)/19/2013
Καταβολή αμοιβής για τον εκχιονισμό δρόμων.(...0 παρέχεται η δυνατότητα στους δήμους να συνάπτουν συμβάσεις υπηρεσιών προσφεύγοντας σε διαδικασία με διαπραγμάτευση, χωρίς να προηγείται δημοσίευση σχετικής προκήρυξης, στην περίπτωση, μεταξύ άλλων, που συντρέχουν λόγοι κατεπείγουσας ανάγκης, ο οποίοι πρέπει να οφείλονται σε απρόβλεπτα γεγονότα, συνεπεία των οποίων να μην είναι δυνατή η τήρηση των νομίμων προθεσμιών για τη διενέργεια δημόσιου διαγωνισμού. Νοούνται δε, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, ως απρόβλεπτα γεγονότα εκείνα τα αιφνίδια ή ασυνήθη πραγματικά γεγονότα, τα οποία, ακριβώς επειδή δεν ήταν γνωστά στον αναθέτοντα δήμο, ούτε ανάγονται στη σφαίρα της ευθύνης του, καθιστούν ανέφικτο τον έγκαιρο προγραμματισμό των αναγκαίων για την αντιμετώπισή τους εργασιών (βλ. Ελ.Συν., Τμ. VI αποφ. 1508/2012, 2776, 2236, 2189, 1784/2011).
ΕΣ/ΚΛ.ΤΜ.4/60/2017
Παροχή υπηρεσιών καθαριότητας. (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον διαφωνούντα Επίτροπο, η ανάθεση των επίμαχων υπηρεσιών στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρεία με τη διαδικασία της απευθείας αναθέσεως, δεν είναι νόμιμη. Τούτο, δε, διότι, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις που τίθενται από τις διατάξεις του άρθρου 32 του ν. 4412/2016, οι οποίες τυγχάνουν εν προκειμένω εφαρμογής, για την επιτρεπτή προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία. Ειδικότερα, δοθέντος ότι η εκτιμώμενη αξία των εν λόγω υπηρεσιών, οι οποίες καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες του Νοσοκομείου, υπολογιζόμενη σε βάση δωδεκαμήνου, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις των διατάξεων του άρθρου 6 παρ. 11 του ανωτέρω νόμου για τις συμβάσεις υπηρεσιών περιοδικού χαρακτήρα, υπερβαίνει το ποσό των 209.000 ευρώ (βλ. σκ. ΙΙ), προϋπόθεση για την προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγματεύσεως χωρίς προηγούμενη δημοσίευση είναι, σύμφωνα με τις προμνησθείσες διατάξεις του άρθρου 32, η συνδρομή κατεπείγουσας ανάγκης, οφειλόμενης σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1305/2022
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:ζητείται η αναθεώρηση της 736/2022 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι δεν πρέπει να ανακληθεί η 5/2022 πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην ΠΕ Ροδόπης. Με την εν λόγω πράξη κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της προσφεύγουσας και της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «…» και διακριτικό τίτλο «…», για την εκτέλεση του έργου «Αποχέτευση Ακαθάρτων και Υδροδότηση Νέου Νοσοκομείου …», προϋπολογισθείσας δαπάνης 980.000,00 ευρώ, με την αιτιολογία ότι η προσφεύγουσα μη νομίμως και χωρίς να συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη εξαιτίας απρόβλεπτων γεγονότων προσέφυγε, για την ανάθεση του ως άνω έργου, στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης, χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης.(...)Ειδικότερα, ανεξαρτήτως αν τα συγκεκριμένα ζητήματα του χρονικού προγραμματισμού και του συντονισμού των αρμοδίων φορέων θα μπορούσαν να στοιχειοθετήσουν κατεπείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε απρόβλεπτα γεγονότα για την αναθέτουσα αρχή, πάντως από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει τεκμηρίωση του επικαλούμενου προγραμματισμού για ολοκλήρωση του έργου εντός του έτους 2021. Συγκεκριμένα, ούτε από τα επικαλούμενα έγγραφα της Περιφέρειας, αλλά ούτε και από την οικεία προκήρυξη, την τεχνική περιγραφή και τα λοιπά τεύχη δημοπράτησης του έργου δεν προκύπτει κάποιο χρονοδιάγραμμα και φάσεις εκτέλεσης ή συγκεκριμένο χρονικό σημείο περάτωσης αυτού, είτε αυτοτελώς είτε σε συνδυασμό με την εκτέλεση των λοιπών έργων υποδομής, για τα οποία επίσης δεν προκύπτουν από την υπό κρίση προσφυγή και τα στοιχεία του φακέλου ειδικότερες χρονικές αναφορές σε συσχέτιση και με το επίμαχο έργο.(...)Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης
ΕΣ/Τ4/61/1999
Eπιτακτικά επείγουσα ανάγκη, που προκύπτει από γεγονότα απρόβλεπτα για τις ενδιαφερόμενες αναθέτουσες αρχές, δεν είναι δυνατόν να τηρηθούν οι προθεσμίες που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή με διαπραγμάτευση διαδικασίες, αλλά μόνο στο βαθμό που αυτό είναι απολύτως αναγκαίο. Ως απρόβλεπτα δε γεγονότα νοούνται αιφνίδια πραγματικά περιστατικά, που αντικειμενικά δεν ήταν δυνατό να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής, και να ληφθούν υπόψη κατά τον προγραμματισμό των αναγκών της αναθέτουσας αρχής.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/273/2018
Εργασίες διαμόρφωσης, διευθέτησης και εξομάλυνσης πρανών κυττάρων Χ.Υ.Τ.Α....Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η κατά τα ανωτέρω προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης δικαιολογείται από κατεπείγουσα ανάγκη, οφειλόμενη σε απρόβλεπτα γεγονότα και αναγόμενη, μεταξύ άλλων, στην προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να καθίσταται ανέφικτη η τήρηση των προθεσμιών για τη διενέργεια ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού. Καθόσον, περαιτέρω, ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες στην ελεγχόμενη διαδικασία δεν διαπιστώνονται, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του οικείου σχεδίου σύμβασης, το οποίο, ωστόσο, θα πρέπει να συμπληρωθεί με τα στοιχεία της αναδόχου ένωσης και της οικονομικής προσφοράς αυτής.
ΕΣ/ΚΠΕ.ΤΜ.7/15/2020
Προμήθεια και εργασίες επισκευής ανταλλακτικών οχημάτων-μηχανημάτων:..Υπό τα δεδομένα αυτά οι ελεγχόμενες προμήθειες ανταλλακτικών και εργασίες δεν αφορούν στην αποκατάσταση έκτακτων βλαβών των οχημάτων του Δήμου που προέκυψαν αιφνίδια, αλλά κατέστησαν αναγκαίες λόγω της συνήθους ιδιαίτερα μεγάλης χρήσης τους και της παλαιότητάς τους. Συνεπώς, οι ανωτέρω εργασίες και προμήθειες για την τακτική συντήρηση και επισκευή των οχημάτων του Δήμου μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας, καθόσον η αξία τους συναθροιζό-μενη μεταξύ τους αλλά και με την αξία προηγηθεισών όμοιων εργασιών και προμηθειών, υπερβαίνει το ποσό των 20.000,00 ευρώ, που τίθεται ως όριο για την απευθείας ανάθεση.Επειδή όμως ο Δήμος ... προχώρησε στην εκπόνηση μελέτης (11/2017) και την προκήρυξη διαγωνισμού για την ανάθεση των ανωτέρω εργασιών συντήρησης και επισκευής οχημάτων με συμφωνία- πλαίσιο και ανατέθηκαν ήδη τα τρία τμήματα αυτού (απορριμματοφόρα, φορτηγά και μηχανήματα έργου) ενώ εκκρεμεί το τέταρτο λόγω κατάθεσης προσφυγών (βλ. έγγραφο επανυποβολής), τα αρμόδια όργανά του, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των εφαρμοστέων διατάξεων, αλλά από πλάνη θεώρησαν ότι ενόψει της προκήρυξης του διαγωνισμού και της αναμονής περάτωσής του συνέτρεχαν λόγοι κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενοι σε απρόβλεπτα γεγονότα που δικαιολογούσε την απευθείας ανάθεση των ελεγχόμενων εργασιών. Η πλάνη τους δε αυτή κρίνεται συγγνωστή.Κατ’ ακολουθία, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου ... θα μπορούσαν να θεωρηθούν, εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2019 εις βάρος των πιστώσεων του οποίου εκδόθηκαν.
ΕλΣυν.Τμ.4/49/2017
Προμήθεια πετρελαίου κίνησης:..ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 129/2017 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών ..Το Τμήμα, μετά από νέα έρευνα της υπόθεσης, κρίνει ότι η επίμαχη προμήθεια πετρελαίου κίνησης, η οποία έχει περιοδικό χαρακτήρα και αποτελεί τμήμα συνολικής προμήθειας εκτιμώμενης αξίας άνω του ορίου των 209.000 ευρώ, βάσει της διενεργηθείσας σχετικής δαπάνης κατά το προηγούμενο αυτής 12μηνο (βλ. τη συνολική δαπάνη της 9234/2.6.2016 σύμβασης 200.697,56 ευρώ, άνευ ΦΠΑ, και της 1970/27.1.2017 τροποποιητικής 52.419,35 ευρώ, άνευ ΦΠΑ), μη νομίμως ανατέθηκε με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, δεδομένου ότι, παρά τα αντιθέτως προβαλλόμενα με την υπό κρίση αίτηση, δεν προκύπτει η συνδρομή κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενης σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή, εξαιτίας της οποίας δεν ήταν δυνατή η τήρηση των προθεσμιών για τη διενέργεια διαγωνισμού, που να καθιστά επιτρεπτή την προσφυγή στην εν λόγω διαδικασία, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ του ν. 4412/2016.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η υπό κρίση αίτηση του Γενικού Νοσοκομείου ... για την ανάκληση της 129/2017 πράξης του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο Τμήμα τούτο, να ανακληθεί η πράξη αυτή λόγω συγγνωστής πλάνης και να θεωρηθεί το 68Β, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του αιτούντος.