ΕλΣυνΚλ.Στ/223/2018
Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου
Προμήθεια γάλακτος και τροφίμων:Ενόψει των ανωτέρω πραγματικών δεδομένων και σύμφωνα με τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο αποκλεισμός των ατομικών επιχειρήσεων "..." και "..." από τη διαδικασία σύναψης της ελεγχόμενης σύμβασης προμήθειας με την αιτιολογία ότι δεν υπέβαλαν, κατά παράβαση των όρων της διακήρυξης, το Ε.Ε.Ε.Σ. σε μορφή αρχείου .xml, δεν είναι νόμιμος, καθόσον, σύμφωνα με όσα προεκτέθηκαν, υποχρέωση υποβολής του ανωτέρω εντύπου υπό την συγκεκριμένη μορφή αρχείου δεν βρίσκει έρεισμα στο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία. Έρεισμα δε για την συγκεκριμένη υποχρέωση δε δύναται να παράσχουν ούτε οι όροι της διακήρυξης του διαγωνισμού λόγω της αμφισημίας αυτών, δυνάμενης να δημιουργήσει σύγχυση στους διαγωνιζόμενους σχετικά με την πραγματική έννοια της υποχρεωτικής υποβολής του εντύπου τόσο σε .xml όσο και σε .pdf μορφή. Ειδικότερα, αν και στο άρθρο 2.2.9. παρ. 2.2.9.1 αυτής [βλ. όμοια ρύθμιση και στο άρθρο 2.4.3 παρ. 2.4.3.1. στοιχ. (1)] απαιτείται από τον οικονομικό φορέα η υποβολή με τα λοιπά δικαιολογητικά συμμετοχής του και του Ε.Ε.Ε.Σ. σε αρχείο τόσο υπό την μορφή .xml όσο και υπό την μορφή .pdf υπογεγραμμένο- δυνατότητα που παρέχεται μόνο από αρχείο μορφής .pdf και όχι και από εκείνο μορφής .xml, διότι το τελευταίο δεν είναι αναγνώσιμο ούτε δύναται να υπογραφεί, διότι αποτελεί ηλεκτρονικό κώδικα-, ωστόσο αμέσως παρακάτω (στοιχ. στ΄) ορίζεται ότι η αξιολόγηση του Ε.Ε.Ε.Σ. θα γίνει από την αρμόδια επιτροπή είτε με την μία είτε με την άλλη μορφή και όχι και στις δύο μορφές αυτού, ενώ επιπρόσθετα και στο προπαρατεθέν άρθρο 2.4.2. παρ. 2.4.2.5. αναφέρεται ρητά ότι τα δικαιολογητικά συμμετοχής υποβάλλονται ηλεκτρονικά σε μορφή αρχείων τύπου .pdf. H κατά τα ανωτέρω αμφισημία των σχετικών όρων της διακήρυξης δεν δύναται να αποβεί εις βάρος των διαγωνιζομένων γενικώς και ειδικότερα εις βάρος των δύο ως άνω αποκλεισθεισών ατομικών επιχειρήσεων (βλ. ανωτέρω σκ. ΙΙΙ. v.) και συνεπώς, η κατακύρωση, με την 305/5.6.2018 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, των ειδών των Τμημάτων της Μελέτης 1 (υποτμήμα Α΄και Β΄),3, 6,7 (υποτμήμα Α΄και Β΄),9, 12 (υποτμήμα Α΄και Β΄), 14 και 19 (υποτμήμα Α΄και Β΄)- για τα οποία υπέβαλαν προσφορές οι επιχειρήσεις "..." και "..."-, στους αναδόχους που αναφέρονται ανωτέρω πάσχει, διότι μη νομίμως αποκλείστηκαν από την ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία οι δύο ως άνω ατομικές επιχειρήσεις.
Δεν ανακλήθηκε με την ΕλΣυνΤμ.6/1334/2018
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΕλΣυνΤμ.6/1334/2018
ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ..ζητείται, παραδεκτώς, η ανάκληση της 223/2018 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις (υπό παρ. ΙΙ) της παρούσας, το Κλιμάκιο ορθώς ερμήνευσε τον νόμο και την διακήρυξη, και πρέπει για το λόγο αυτό ν΄ απορριφθούν οι περί του αντιθέτου ισχυρισμοί του αιτούντος και της παρεμβαίνουσας. Ειδικότερα από τους ανωτέρω όρους της διακήρυξης δεν δύναται να συναχθεί με σαφήνεια εάν είναι υποχρεωτική από τον οικονομικό φορέα και μάλιστα με την ποινή του αποκλεισμού του από τον διαγωνισμό, η υποβολή του ΕΕΕΣ και σε άλλo τύπο αρχείου από αυτόν του pdf, ήτοι και σε αρχείο xml. Και τούτο αφ’ενός λόγω του, ρητώς αναφερομένου, επικουρικού χαρακτήρα του τύπου αυτού αρχείων, όπως προαναφέρθηκε, αλλά και λόγω του ότι η Επιτροπή Διαγωνισμού αξιολογεί το ΕΕΕΠ με την χρήση οποιουδήποτε εκ των δύο τύπων αρχείων. Και ναι μεν το άρθρο 2.4.3.1. της διακήρυξης απαιτεί την υποβολή του ΕΕΕΣ και σε αρχείο xml, όμως το ίδιο άρθρο απαιτεί την υποβολή αμφοτέρων των τύπων αρχείων ψηφιακά και φυσικά υπογεγραμμένων από τον οικονομικό φορέα, κάτι που είναι τεχνικά και φυσικά αδύνατον για τα αρχεία xml, όπως προαναφέρθηκε, ώστε τελικά, ενόψει και του άρθρου 2.4.2.5 της διακήρυξης που απαιτεί την υποβολή των δικαιολογητικών σε μορφή αρχείων τύπου pdf, ευλόγως να θεωρήσει ο υποψήφιος οικονομικός φορέας, που υποβάλλει τα δικαιολογητικά της προσφοράς του για τον διαγωνισμό, ότι η υποχρέωση υποβολής του ΕΕΕΣ σε αρχείο xml αποσκοπεί αποκλειστικά στην διευκόλυνση των υπηρεσιών του Δήμου ... και ότι πάντως η έλλειψή του, εν όψει και της υποβολής ψηφιακά υπογεγραμμένου ΕΕΕΣ σε αρχείο pdf, δεν δύναται να οδηγήσει στην απόρριψη της τεχνικής προσφοράς του ως απαράδεκτης.(...)Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει να απορριφθούν η αίτηση ανακλήσεως και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση και να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη. ..Δεν ανακαλεί την 223/2018 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου,
168/3α/2003
Περιεχόμενο και διάρθρωση του κτηματολογικού φύλλου - ψηφιακή μορφή και διαχείρισή του, ψηφιακή μορφή και διαχείριση των κτηματολογικών διαγραμμάτων, διαμόρφωση και τήρηση του κτηματολογικού βιβλίου, συγκρότηση και τήρηση αρχείου τίτλων, διαγραμμάτων και λοιπών δικαιολογητικών που υποβάλλονται με τις αιτήσεις εγγραφής στο κτηματολογικό βιβλίο, τήρηση αρχείου κτηματολογικών διαγραμμάτων, φύλαξη σε αρχείο στοιχείων που συγκεντρώθηκαν κατά το στάδιο της κτηματογράφησης.
ΕΣ/Τμ.6/1434/2017
ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ειδών σίτισης (έτοιμου φαγητού) :Αίτηση ανάκλησης της 92/2017 Πράξης του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις ΙΙ και ΙΙΙ. Α.i., βασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση ότι από την οικεία διακήρυξη προέκυπτε με σαφήνεια, κατά ρητή παραπομπή στις διατάξεις του άρθρου 73 του ν. 4412/2016, ότι σε περίπτωση που ο προσφέρων φορέας έχει μορφή ανώνυμης εταιρείας, η υποχρέωση υπογραφής του Ε.Ε.Ε.Σ., το οποίο συνιστά υπεύθυνη δήλωση για την ποινική κατάσταση εκάστου των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας, αφορά τόσο στο Διευθύνοντα Σύμβουλο αυτής όσο και σε έκαστο εκ των μελών του Διοικητικού της Συμβουλίου και ότι υφίστατο, συνεπώς, υποχρέωση υπογραφής του Ε.Ε.Ε.Σ. από όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας «......», η οποία, λόγω της παραλείψεως υπογραφής αυτού από όλα τα μέλη του Δ.Σ. αυτής, νομίμως αποκλείστηκε από τον διαγωνισμό. Έσφαλε επομένως η προσβαλλόμενη πράξη κρίνοντας τα αντίθετα, απορριπτομένων ως αβασίμων των προβαλλομένων από την αποκλεισθείσα εταιρεία ισχυρισμών με την κατατεθείσα παρέμβασή της. Άλλωστε, η σχετική διάταξη του επικαλούμενου από την ίδια ως άνω παρεμβαίνουσα εταιρεία Εκτελεστικού Κανονισμού 2016/7 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, βάσει της οποίας (διάταξης) κάθε άτομο «ενδέχεται» να πρέπει να υπογράψει το ίδιο Ε.Ε.Ε.Σ., τελεί υπό την επιφύλαξη των σχετικών εθνικών κανόνων δικαίου, ήτοι εν προκειμένω των ως άνω εφαρμοστέων διατάξεων των άρθρων 73 και 79 του ν. 4412/2016. Συνεπώς, η αίτηση ανάκλησης του Δήμου ......, ως και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της εταιρείας «......», πρέπει να γίνουν δεκτές, να απορριφθεί η υπέρ του κύρους της προσβαλλόμενης πράξης ασκηθείσα παρέμβαση της εταιρείας «......», να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη και, δεδομένου ότι δεν διαπιστώθηκε άλλος νόμιμος διακωλυτικός της υπογραφής λόγος, να υπογραφεί η οικεία σύμβαση. (...)Ανακαλεί την 92/2017 πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του μεταξύ του Δήμου ...... και της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «......», με αντικείμενο την προμήθεια ειδών σίτισης (έτοιμου φαγητού) σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες και παροχής δεκατιανού σε απόρους μαθητές του Δήμου ...... για τα έτη 2017 - 2018, αντίγραφο του οποίου τηρείται στο αρχείο της Γραμματείας του Δικαστηρίου.(...)Ανακαλεί την 92/2017 πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕλΣυν/ΣΤΚλιμ/92/2017
ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ:Με τα δεδομένα αυτά μη νόμιμα αποκλείστηκε από το διαγωνισμό η προσφορά της εταιρείας «….», καθόσον στη διακήρυξη του διαγωνισμού δεν αναφέρθηκε ρητά υποχρέωση υπογραφής του Ευρωπαϊκού Ενιαίου Έγγραφου Σύμβασης (Ε.Ε.Ε.Σ.) από όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της, περί μη ύπαρξης σε βάρος τους τελεσίδικης καταδικαστικής απόφασης. Η σχετική διάταξη δε του Εκτελεστικού Κανονισμού 2016/7 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, βάσει της οποίας η αναθέτουσα αρχή έκανε δεκτή την προδικαστική προσφυγή της «….» και απέρριψε την προσφορά της «… αναφέρει ότι κάθε άτομο «ενδέχεται» να πρέπει να υπογράψει το ίδιο Ε.Ε.Ε.Σ., ανάλογα όμως με τους εθνικούς κανόνες δικαίου. Κατά συνέπεια, ελλείψει ρητής πρόβλεψης στο κείμενο της διακήρυξης δεν υφίστατο για το συγκεκριμένο διαγωνισμό υποχρέωση υπογραφής του ως άνω εντύπου Ε.Ε.Ε.Σ. από όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ανωτέρω εταιρείας. Άλλωστε και η ίδια η αναθέτουσα αρχή, υιοθετώντας την από 30.1.2017 γνωμοδότηση της νομικής υπηρεσίας της, απέρριψε αρχικά την ένσταση της «….», εκδίδοντας την 159/1.2.2017 απόφασή της με την οποία έκανε δεκτή, ως παραδεκτή και σύμφωνη με τους όρους της διακήρυξης, την προσφορά της «….».ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/Τμ.VI/1434/2017
ΕΣ/ΤΜ.6/826/2019
Δημόσια έργα..επιδιώκεται η ανάκληση της 647/2018 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά με την – δεσμευτική για το Τμήμα τούτο – απόφαση του Τμήματος Επταμελούς Μείζονος Σύνθεσης 590/2019, οι ανωτέρω κρίσεις του Κλιμακίου είναι εσφαλμένες. Και τούτο, διότι νομίμως η αναθέτουσα αρχή απέρριψε την προσφορά της πρώτης κατά σειρά μειοδοσίας Κοινοπραξίας ..., αφού τα Ε.Ε.Ε.Σ. που υπέβαλαν οι μετέχουσες σε αυτήν επιχειρήσεις για τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό δεν περιελάμβαναν όλες τις ζητούμενες, επί ποινή απόρριψης της προσφοράς, πληροφορίες και ειδικότερα, δεν προσδιόριζαν το μέλος της κοινοπραξίας που θα αναλάμβανε καθήκοντα «εκπροσώπου/συντονιστή (επικεφαλής)» έναντι της αναθέτουσας αρχής. Εξάλλου, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην ίδια απόφαση, οι σχετικές διατάξεις του νόμου και της διακήρυξης δεν πάσχουν ασάφειας, απορριπτομένου κατά τούτο ως αβάσιμου και του επικουρικού ισχυρισμού των παρεμβαινουσών, κατά τον οποίο η απόρριψη της προσφοράς τους αντίκειται στις αρχές του δίκαιου ανταγωνισμού, ως ερειδόμενη σε ασαφείς όρους της διακήρυξης.
Ανακαλεί την 647/2018 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΑΕΠΠ/104/2020
Προμήθεια ειδών τροφίμων...Επειδή, ακόμη και με την Απόφαση Π1/2390/21-10-2013 (ΔΕΚ Α’ 120/2013) και δη το άρθρο 12 (παρ. 1), που είχε εκδοθεί κατ΄ εξουσιοδότηση καταργηθέντων ήδη με το άρθρο 377 του Ν. 4412/2016 άρθρων του Ν. 4155/2013, αναφερόταν ότι «Ο οικονομικός φορέας υποβάλλει τις ενστάσεις - προσφυγές ηλεκτρονικά, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από την κείμενη νομοθεσία και την περίπτωση β της παραγράφου 2 του άρθρου 6 του ν. 4155/2013, συμπληρώνοντας την ειδική φόρμα του Συστήματος και επισυνάπτοντας το σχετικό έγγραφο σε μορφή αρχείου τύπου, pdf το οποίο φέρει ψηφιακή υπογραφή. Σε περίπτωση που το εν λόγω έγγραφο δεν φέρει ψηφιακή υπογραφή ο οικονομικός φορέας το υποβάλλει και σε έντυπη μορφή (πρωτότυπο) εντός τριών (3) εργασίμων ημερών από την ηλεκτρονική υποβολή. Σε περίπτωση αποστολής με ταχυδρομείο ως ημερομηνία αποστολής λογίζεται η ημερομηνία που φέρει η σφραγίδα του ταχυδρομείου….». Επειδή, η κρινόμενη προσφυγή, υποβλήθηκε με (ψηφιοποιημένη) ιδιόχειρη υπογραφή του φερόμενου ως νομίμου εκπροσώπου κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας. Επειδή, επομένως, η υπό κρίση προσφυγή δεν φέρει τη νόμιμη υπογραφή κατά τα ως άνω αναφερθέντα και ασκείται απαραδέκτως
ΕΣ/ΤΜ.6/296/2018
Προμήθεια οχημάτων και μηχανημάτων:Αίτηση ανακλήσης της 246/2017 Πράξης του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου(..)Με τα δεδομένα αυτά, το Τμήμα κρίνει ότι το γεγονός ότι το προσκομισθέν από τις εταιρείες ... …. δεν φέρει ψηφιακή υπογραφή από τα λοιπά μέλη του δ.σ. των ως άνω εταιρειών δεν πλήττει, εν προκειμένω, τη νομιμότητα της συμμετοχής των ως άνω εταιρειών στην ελεγχόμενη διαγωνιστική διαδικασία. Όπως προέκυψε από τα στοιχεία του φακέλου, η μεν εταιρεία «... Α.Ε.» υπέβαλε, δια του νομίμου εκπροσώπου της, αποσπάσματα ποινικού μητρώου, από τα οποία προκύπτει προσηκόντως η μη καταδίκη των λοιπών μελών του διοικητικού της συμβουλίου για κάποιο από τα αναφερόμενα στην παρ.1 του άρθρου 73 του ν.4412/2016 αδικήματα, τα δε λοιπά μέλη του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας «Δ.Φ. .......», υπέβαλαν υπεύθυνες δηλώσεις, οι οποίες φέρουν θεώρηση του γνησίου της υπογραφής από αρμόδια αρχή περί μη έκδοσης σε βάρος τους σχετικής καταδικαστικής απόφασης. Ειδικότερα, αφενός το Ε.Ε.Ε.Σ. της εταιρείας «... Α.Ε.» διαβιβάστηκε με τα προαναφερόμενα ποινικά μητρώα, με τα οποία βεβαιώνεται πρωτογενώς η μη συνδρομή του λόγου αποκλεισμού του άρθρου 73 παρ. 1 του ιδίου νόμου, πρόκειται άλλωστε για δικαιολογητικά με μείζονα αποδεικτική ισχύ, σε σχέση με το επέχον θέση απλής υπεύθυνης δήλωσης Ε.Ε.Ε.Σ. (πρβλ. ΕΑ ΣτΕ 142/2012), αφετέρου, το …. της εταιρείας ... ......» υποβλήθηκε με τις προαναφερόμενες υπεύθυνες δηλώσεις των λοιπών μελών του διοικητικού του συμβουλίου, οι οποίες έχουν, υπό τις προεκτεθείσες προϋποθέσεις, ισοδύναμη με το ως άνω έγγραφο αποδεικτική δύναμη, αφού δεν καταλείπεται καμία αμφιβολία για την ταυτότητα και ιδιότητα των δηλούντων και το περιεχόμενο των δηλουμένων πληροφοριών (βλ. και προοίμιο του Κανονισμού 2017/6 της Επιτροπής της 5ης Ιανουαρίου 2016). Σε κάθε περίπτωση, η διακήρυξη προβλέπει στο στάδιο υποβολής των δικαιολογητικών κατακύρωσης (άρθρο 15), την υποχρεωτική επικαιροποιημένη επανυποβολή των δικαιολογητικών που αποδεικνύουν τη μη συνδρομή λόγων αποκλεισμού από τον διαγωνιζόμενο, ο οποίος ανακηρύχθηκε ανάδοχος και καλείται τελικώς να υπογράψει τη σύμβαση. Ακολούθως, τα περί αντιθέτου προβαλλόμενα με την υπό κρίση αίτηση ανάκλησης, ήτοι ότι τα προσκομιζόμενα ποινικά μητρώα ημερομηνίας 12.4.2017 και 25.4.2017, δεν είναι επίκαιρα, τα οποία άλλωστε επισυνάπτονται στην με ημερομηνία 7.5.2017 υπεύθυνη δήλωση του νομίμου εκπροσώπου της εταιρείας «.... Α.Ε.» είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. Επίσης απορριπτέος είναι ο ισχυρισμός ότι λόγω της μη υποβολής ψηφιακά υπογεγραμμένου ΕΕΕΣ από τα λοιπά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου των ως άνω εταιρειών δεν αποδείχθηκε η μη συνδρομή των στοιχείων που δύνανται να οδηγήσουν σε αποκλεισμό των υποψηφίων, σύμφωνα με την παρ.3 του άρθρου 73 του ν.4412/2016, αφού η διακήρυξη απαιτούσε την ψηφιακή υπογραφή όλων των μελών του διοικητικού συμβουλίου μόνο όσον αφορά τη μη έκδοση τελεσίδικης απόφασης για τους λόγους α΄-στ΄ της παρ.1 του άρθρου 73 του ν.4412/2016 (βλ Σημείωση υπό παράγραφο ΑΑ1 της Διακήρυξης). Ούτε σε κάθε περίπτωση με βάση την αρχή της τυπικότητας της διαγωνιστικής διαδικασίας και της δεσμευτικότητας των όρων της διακήρυξης, δύναται να θεωρηθεί ότι νομίμως αποκλείστηκαν οι εταιρείες «.... Α.Ε.» και «... ......» κατά το στάδιο αξιολόγησης των δικαιολογητικών συμμετοχής, καθόσον, αφενός η προσκόμιση του Ε.Ε.Ε.Σ. ψηφιακά υπογεγραμμένου από όλα τα μέλη του Δ.Σ. για τους σκοπούς της προαπόδειξης ήταν μεν υποχρεωτική κατά την διακήρυξη, που είναι δεσμευτική για την Αναθέτουσα Αρχή, όμως η σχετική πλημμέλεια θεραπεύεται, εν προκειμένω, αφού προσκομίστηκαν, όπως προεκτέθηκε δικαιολογητικά μείζονος αποδεικτικής ισχύος, αφετέρου, σύμφωνα με το άρθρο 11 της διακήρυξης εφόσον προσκομίζονται βεβαιώσεις, οι οποίες χρήζουν διευκρινήσεων, η αναθέτουσα αρχή έχει δεσμία αρμοδιότητα, αν επίκειται αποκλεισμός του υποψηφίου εξ αυτού του λόγου, να τον καλέσει στην υποβολή διευκρινήσεων.Δεν ανακαλεί την 246/2017 Πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ-ΕΠΤΑΜ.ΣΥΝΘ/590/2019
ΕΡΓΟ:...Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η έννοια του εκπροσώπου της ένωσης οικονομικών φορέων που υποβάλλει την προσφορά, - ο οποίος δύναται να είναι οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο που έχει νομίμως εξουσιοδοτηθεί προς τούτο από τα μέλη της ένωσης -, είναι όλως διάφορη και διακριτή από την έννοια του εκπροσώπου/συντονιστή της ένωσης, ο οποίος είναι μέλος της ένωσης και, επομένως, δεν επιτρέπεται ούτε η δήλωση περισσότερων φορέων ως επικεφαλής, ούτε η απόδοση της ιδιότητας αυτής σε φυσικό πρόσωπο που δεν συμμετέχει αυτοτελώς στην ένωση, όπως οι εκπρόσωποι των συμμετεχουσών επιχειρήσεων. Μειοψήφησαν η Πρόεδρος Ανδρονίκη Θεοτοκάτου και ο Σύμβουλος Στυλιανός Λεντιδάκης, οι οποίοι υποστήριξαν την ακόλουθη άποψη: Η έννοια του «εκπροσώπου» της ένωσης συνδέεται κατά κανόνα με τον ορισμό φυσικού προσώπου στο οποίο ανατίθεται, για τις ανάγκες της συμμετοχής στο διαγωνισμό, εξουσία αντιπροσώπευσης της ένωσης οικονομικών φορέων, δηλαδή, εξουσία να δηλώνει τη βούληση της ένωσης, να ενεργεί στο όνομά της και να τη δεσμεύει. Στο μέτρο δε που δεν απαγορεύεται ρητώς, οι συμμετέχοντες δύνανται να ορίσουν περισσότερους εκπροσώπους, ενεργούντες χωριστά ή από κοινού, για τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό. Επιπλέον, στον νόμο προβλέπεται ρητώς ότι η προσφορά της ένωσης δεν είναι υποχρεωτικό να υπογράφεται από κοινό εκπρόσωπο όλων των μελών της, αλλά δύναται να υπογράφεται ξεχωριστά από τους εκπροσώπους των οικονομικών φορέων που μετέχουν σε αυτή, ομοίως δε και το Ε.Ε.Ε.Σ. υποβάλλεται και υπογράφεται, κατά νόμο, χωριστά από τους μετέχοντες στην ένωση φορείς. Ενόψει των ρυθμίσεων αυτών, ο ορισμός από τις ενώσεις «εκπροσώπου/συντονιστή», του οποίου η έννοια και τα καθήκοντα άλλωστε δεν προσδιορίζονται στον νόμο, δεν φαίνεται να έχει συγκεκριμένη λειτουργική χρησιμότητα και, επομένως, δεν δύναται να είναι υποχρεωτικός. Σε κάθε περίπτωση, η διαζευκτική παράθεση των δύο όρων (εκπροσώπου/συντονιστή) καταδεικνύει ότι δεν είναι αναγκαίος ο ταυτόχρονος ορισμός και «εκπροσώπου» και «συντονιστή», αλλά ότι οι όροι αυτοί χρησιμοποιούνται αδιακρίτως για να προσδιορίσουν το πρόσωπο που δύνανται να εξουσιοδοτήσουν οι φορείς για την κοινή εκπροσώπησή τους. Εξάλλου, η έννοια του «επικεφαλής εταίρου» που ορίζεται στο Ε.Ε.Ε.Σ. αναφέρεται στον «ρόλο του οικονομικού φορέα στον όμιλο» και, κατά τούτο, συνδέεται με την απαίτηση του άρθρου 96 παρ. 7 του ν. 4412/2016 να προσδιορίζεται από τη διαγωνιζόμενη ένωση οικονομικών φορέων η έκταση και το είδος της συμμετοχής του κάθε μέλους και όχι με την εκπροσώπηση αυτών. Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη αφενός την ορολογική ασάφεια των κρίσιμων διατάξεων, αφετέρου την έλλειψη συγκεκριμένης διάταξης από την οποία να προκύπτει σαφώς υποχρέωση των υποψηφίων ενώσεων οικονομικών φορέων να ορίσουν, για την παραδεκτή συμμετοχή τους στον διαγωνισμό, «εκπρόσωπο/συντονιστή», η διάταξη του άρθρου 96 παρ. 7 του ν. 4412/2016: «Στην προσφορά απαραιτήτως πρέπει να προσδιορίζεται (…) ο εκπρόσωπος/συντονιστής αυτής» έχει την έννοια της υποχρέωσης δήλωσης, διά του Ε.Ε.Ε.Σ., των προσώπων που εκπροσωπούν τους φορείς της ένωσης στον διαγωνισμό ή, εφόσον συντρέχει περίπτωση, του κοινού εκπροσώπου που έχει εξουσιοδοτηθεί από αυτούς. Πλην, η γνώμη αυτή δεν ίσχυσε. Αναπέμπει την υπόθεση στο VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΕλΣυν.Τμ.Μείζονος-Επταμ.Σύνθ/1837/2018
Ανάδειξη αναδόχου για τη «Λειτουργία Μονάδας Διαχείρισης – Ανακύκλωσης – Κομποστοποίησης και Προσωρινής Διαχείρισης Στερεών Αστικών Αποβλήτων(...)με την οποία κρίθηκε μη ανακλητέα η 242/2018 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου.(...)Για την εγκυρότητα και δεσμευτικότητα του Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Σύμβασης (Ε.Ε.Ε.Σ.) που υποβάλλεται σε διαγωνισμό ανάθεσης δημόσιας σύμβασης από ανώνυμη εταιρεία προς απλοποίηση της διαδικασίας τόσο για τους οικονομικούς φορείς όσο και για τις αναθέτουσες αρχές, αρκεί η υπογραφή του εγγράφου αυτού από το πρόσωπο στο οποίο έχει ανατεθεί, κατά το άρθρο 22 παρ. 3 του ν. 2190/1920 και το καταστατικό της διαγωνιζόμενης, η εκπροσώπηση αυτής, σε περίπτωση δε συμμετοχής υπό σύστασης Κοινοπραξίας από τον νόμιμο εκπρόσωπο εκάστης εταιρείας, ο οποίος και αναλαμβάνει τις συνέπειες του νόμου στην περίπτωση που, κατά τον έλεγχο των δικαιολογητικών κατακύρωσης, ήθελε αποδειχθεί ότι δεν είναι αληθή όσα υπευθύνως έχει δηλώσει. Η ως άνω ερμηνευτική παραδοχή έχει ήδη αποκρυσταλλωθεί και στη νομοθεσία, με τη ρύθμιση του άρθρου 79Α, που προστέθηκε με το άρθρο 107 παρ. 13 του ν. 4497/2017 (Α΄ 171/13.11.2017) και προβλέπει ρητώς τη δυνατότητα υπογραφής του Ε.Ε.Ε.Σ. μόνον από τον νόμιμο εκπρόσωπο του οικονομικού φορέα ή το σχετικώς εξουσιοδοτημένο πρόσωπο. Ο δε επιβεβαιωτικός χαρακτήρας της ρύθμισης αυτής προκύπτει και από τη ρητή πρόβλεψη ότι καταλαμβάνει εκκρεμείς διαδικασίες (βλ. και μειοψ. Ε.Σ. 296/2018). Επιπροσθέτως, δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι, πριν από την έναρξη ισχύος του άρθρου 79Α, συνέτρεχαν λόγοι δημοσίου συμφέροντος που επέβαλαν την, κατά παρέκκλιση από τον ανωτέρω κανόνα, υποχρέωση για υπογραφή του εγγράφου αυτού συλλογικώς από όλα τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου (δ.σ.) εκάστου μέλους της Κοινοπραξίας, ήτοι την εξαίρεση στον τρόπο εκπροσώπησης των οικονομικών φορέων, αφού ήδη με τη μεταγενέστερη διάταξη του 79Α του ν. 4412/2016 ο νομοθέτης έκρινε ότι δεν υφίστανται τέτοιοι λόγοι. Άλλωστε, με το άρθρο 79 παρ. 5 του ν. 4412/2016 έχει προβλεφθεί, ως ασφαλιστική δικλείδα, ότι η αναθέτουσα αρχή διατηρεί το δικαίωμα να ζητήσει σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, να υποβάλουν οι υποψήφιοι όλα ή ορισμένα από τα δικαιολογητικά που αναφέρονται στο Ε.Ε.Ε.Σ., όταν τούτο απαιτείται για την ορθή διεξαγωγή της διαδικασίας.
Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το VI Τμήμα, το οποίο με την προσβαλλόμενη απόφασή του δέχθηκε τα αντίθετα, έσφαλε περί την ερμηνεία και εφαρμογή των διεπουσών την επίδικη υπόθεση διατάξεων. Πρέπει, συνεπώς, να γίνει δεκτή η ένδικη αίτηση αναθεώρησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση, να αναθεωρηθεί η 1330/2018 απόφαση του VI Τμήματος και, ακολούθως, κατ’ αποδοχή της από 10.9.2018 αίτησης και δεδομένου ότι, κατά τις παραδοχές της προσβαλλομένης δεν διαπιστώθηκαν άλλες νομικές πλημμέλειες στην ελεγχθείσα από το Ζ΄ Κλιμάκιο διαγωνιστική διαδικασία, να ανακληθεί η 242/2018 Πράξη αυτού και να υπογραφεί το σχέδιο σύμβασης μεταξύ της πρώτης αιτούσας και του παρεμβαίνοντος Δήμου. Τέλος, πρέπει να αποδοθεί στις αιτούσες το παράβολο που κατέβαλαν για την άσκηση της κρινόμενης αίτησης (άρθρο 73 παρ. 4 του, κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 4129/2013, Α΄ 52, «Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο»).
Αναθεωρεί την 1330/2018 Απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Ανακαλεί τη 242/2017 πράξη του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου
ΕΣ/ΚΛ.ΣΤ/190/2018
Προμήθεια τροφίμων:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως ακυρώθηκε η προσφορά της εταιρείας «.......» για τα τμήματα 2, 4, 5 και 6 του Διαγωνισμού και εγκρίθηκε η κατακύρωσή τους στον δεύτερο κατά σειρά κατάταξης οικονομικό φορέα…., για το λόγο ότι το αρχικώς υποβληθέν και τα εν συνεχεία υποβληθέντα κατόπιν αιτήματος συμπλήρωσης των δικαιολογητικών κατακύρωσης πιστοποιητικά ποινικού μητρώου, που υποβλήθηκαν από την εταιρεία «.......», δεν πληρούν τους όρους της Διακήρυξης ως προς την ημερομηνία έκδοσής τους, που θα έπρεπε να είναι προγενέστερη (έκδοσης τελευταίου εξαμήνου) της ημερομηνίας υποβολής της προσφοράς της και συμπλήρωσης του Ε.Ε.Ε.Σ., ήτοι της 17.12.2017, δεδομένου ότι τα υποβληθέντα πιστοποιητικά ποινικού μητρώου ήταν σε ισχύ κατά το χρόνο που η εταιρεία αυτή ανεδείχθη προσωρινή μειοδότρια και ελέγχθηκαν από την Επιτροπή διενέργειας διαγωνισμού, της σχετικής απαίτησης του άρθρου 3.2.1 της Διακήρυξης μη ισχύουσας και μη λαμβανομένης υπόψη, ως αντίθετης προς τις σχετικές διατάξεις του ν.4412/2016 σύμφωνα με τα αναφερθέντα στη σκέψη ΙΙΙ της παρούσας. Ως εκ τούτου, η συνεπεία της, κατά τα ανωτέρω, μη νόμιμης ακύρωσης της προσφοράς της εταιρείας «.......», κατακύρωση των ειδών των τμημάτων 2, 4, 5 και 6, για τα οποία ανεδείχθη προσωρινή ανάδοχος, στον δεύτερο κατά σειρά μειοδοσίας οικονομικό φορέα ...... είναι μη νόμιμη.