Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν προηγουμένως δεκτά, το Τμήμα κρίνει ότι μη νομίμως ανατέθηκαν στο φερόμενο ως δικαιούχο του επίμαχου χρηματικού εντάλματος οι άνω εργασίες, καθόσον η σύνταξη των Τευχών Δημοπράτησης, πριν από την έγκριση αυτών από την αρμόδια Δημαρχιακή Επιτροπή, αφορούν σε αντικείμενο που ανάγεται στα καθήκοντα και στις αρμοδιότητες του υπηρετούντος στο Τμήμα Τεχνικών Υπηρεσιών προσωπικού, όπως προκύπτει από τη διάρθρωση των Υπηρεσιών αυτού. Περαιτέρω δεν προκύπτει ότι πρόκειται για ειδικής φύσεως εργασίες, για την εκτέλεση των οποίων απαιτούνται ειδικές γνώσεις που αποδεδειγμένα δεν διαθέτει το προσωπικό που υπηρετεί στο Δήμο, απορριπτομένου του σχετικού ισχυρισμού του Δήμου ότι πρόκειται για έργο σύνθετο και ιδιαίτερα σημαντικό, γεγονός που καθιστούσε αναγκαία την βοήθεια αρχιτέκτονα, αφού και υπό αυτή την εκδοχή δεν αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου ότι το υπάρχον προσωπικό του Δήμου (κλάδου ΠΕ4 Αρχιτεκτόνων Μηχανικών κ.λπ.) δεν διέθετε τις απαιτούμενες γνώσεις για να συνεπικουρήσει την Δημαρχιακή Επιτροπή στο έργο της

Όσον αφορά δε στις συμβουλευτικές υπηρεσίες υποστήριξης του Δήμου στο πλαίσιο κατάρτισης του Προγράμματος, ο νομοθέτης προέβλεψε με ειδικές διατάξεις, αποβλέποντας στην ενεργό συμμετοχή των Δήμων στη διαδικασία αυτή, την εξαιρετική δυνατότητα ανάθεσης αποκλειστικά και μόνο των υπηρεσιών συμβουλευτικής υποστήριξης του Ο.Τ.Α. σε εξωτερικούς συμβούλους, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, η οποία παρέχεται στις δημοτικές αρχές, αφού πρώτα εξαντλήσουν τα ίδια μέσα για την εκ των έσω εκπόνηση του επιχειρησιακού προγράμματος με τη συγκρότηση διεπιστημονικής ομάδας έργου που θα βρίσκεται σε συνεργασία με τα όργανα της διοίκησης και τις υπηρεσίες προγραμματισμού, με τη συμμετοχή και των ειδικών συμβούλων και συνεργατών του Δήμου. Εκ τούτων παρέπεται ότι δε δύναται νομίμως να ανατεθεί η σύνταξη και κατάρτιση του επιχειρησιακού προγράμματος σε φορείς, πλην αυτών που ρητώς προβλέπονται στις ανωτέρω διατάξεις, οι οποίες αποσκοπούν στην ανάπτυξη στο εσωτερικό των Δήμων ενός μηχανισμού που θα είναι αυτάρκης και έτσι θα υλοποιείται (το επιχειρησιακό πρόγραμμα) σε όλες του τις φάσεις προεχόντως από το ανθρώπινο δυναμικό τους (πρβλ. Πράξεις VII Τμήμ. 52/2010, 307, 98/2009 κ.ά.).

Μη νομίμως ανατέθηκαν σε τρίτο πρόσωπο εργασίες τοπογραφικής αποτύπωσης , καθόσον αφενός, όπως προκύπτει από τη διάρθρωση των Υπηρεσιών του Δήμου, αυτές ανάγονται στα καθήκοντα και στις αρμοδιότητες του ήδη υπηρετούντος στο Δήμο προσωπικού και, συγκεκριμένα στο προσωπικό των γραφείων τεχνικών έργων και πολεοδομίας και πολεοδομικών εφαρμογών των Τεχνικών Υπηρεσιών και Περιβάλλοντος του Δήμου, αφετέρου οι ανατεθείσες υπηρεσίες δεν απαιτούν ειδικότερες γνώσεις και εμπειρία από αυτές που κατέχει ήδη το υπηρετούν προσωπικό και ως εκ τούτου δεν δικαιολογείται η ανάθεση τους σε τρίτους και η διενέργεια πρόσθετων δαπανών.

Συντήρηση και επισκευή χλοοτάπητα: Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ανωτέρω υπηρεσίες συντήρησης χλοοτάπητα μη νομίμως ανατέθηκαν στη φερόμενη ως δικαιούχο του επίμαχου χρηματικού εντάλματος πληρωμής εταιρεία, καθόσον, όπως προκύπτει από τη διαλαμβανόμενη στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας    του διάρθρωση των Υπηρεσιών του Δήμου, αυτές ανάγονται στα συνήθη καθήκοντα και στις αρμοδιότητες του υπηρετούντος μόνιμου προσωπικού       του. Η εκπλήρωση αυτών δεν απαιτεί, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, ειδικές γνώσεις και εμπειρία, τουναντίον συνίστανται σε συνήθεις εργασίες,        δυνάμενες να μελετηθούν από Γεωπόνο, στις επαγγελματικές δραστηριότητες του οποίου ανήκει, μεταξύ άλλων, η συντήρηση γηπέδων και να εκτελεστούν από κηπουρό ή ακόμα και από εργάτες κήπων τους οποίους όπως προεκτέθηκε διαθέτει ο Δήμος.

Παροχή υπηρεσιών καθαρισμού και απολύμανσης: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις ανωτέρω σκέψεις 2 και 3, ο πρώτος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου είναι αβάσιμος. Και τούτο διότι, ναι μεν οι ανατεθείσες υπηρεσίες εμπίπτουν στα καθήκοντα του προσωπικού του Δήμου και συγκεκριμένα του Τμήματος Οδοκαθαρισμού, πλην, όμως, τόσο από την τεχνική μελέτη, όσο και από την 259819/24.8.2016 απόφαση του Δημάρχου, προκύπτει ότι αυτές κατέστησαν αναγκαίες και επιτακτικές για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, δεδομένου του μεγάλου αριθμού αστέγων και προσφύγων που καταλύουν σε διάφορους χώρους του κέντρου των ... Το δε προσωπικό που υπηρετούσε κατά τον κρίσιμο χρόνο στο αρμόδιο τμήμα, δεν κρίνεται επαρκές, προκειμένου να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες της τουριστικής περιόδου, κατά τη διάρκεια της οποίας, επισκέπτεται την πόλη μεγάλος αριθμός τουριστών, λαμβανομένου περαιτέρω υπόψη ότι, κατά τους ισχυρισμούς του Δήμου, από τα συνολικά 27 πλυστικά οχήματα που διαθέτει, λειτουργούσαν περίπου τα 15 (βλ. σχετ. το συνημμένο στην επανυποβολή του χρηματικού εντάλματος με αρ. 3 έγγραφο του Δήμου). Τούτο δε επιρρωνύεται και από το γεγονός ότι οι παρασχεθείσες υπηρεσίες περιορίζονταν σε επιλεγμένα σημεία της εμπορικής και τουριστικής ζώνης της πόλης των .. και δεν επεκτείνονταν στο σύνολο της εδαφικής έκτασης του Δήμου. Περαιτέρω, και ο έτερος λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου κρίνεται αβάσιμος, διότι στον ενδεικτικό προϋπολογισμό του έργου προσδιορίζονται οι ώρες που θα απαιτηθούν για την εκτέλεση των υπηρεσιών, καθώς και η τιμή μονάδας ανά ώρα, ώστε να προκύπτει το συνολικό ποσό των προς ανάθεση υπηρεσιών, ενώ, τόσο στην τεχνική περιγραφή, όσο και στην υπογραφείσα σύμβαση περιγράφεται αναλυτικά ο τρόπος συγκρότησης των συνεργείων καθαρισμού, τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν και οι λοιπές λεπτομέρειες για την εκτέλεση της υπηρεσίας. 

ΜΕΛΕΤΕΣ: Μη νόμιμη ανάθεση ανάθεση εργασίας σε ιδώτη μελετητή για την εκπόνηση μελέτης με τίτλο, ενώ ανάγεται στα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες του υπηρετούντος στο τμήμα υδραυλικών και εγγειοβελτιωτικών έργων του Δήμου, προσωπικού. Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο τούτο κρίνει ότι η ανατεθείσα μελέτη αντιστοιχεί στην κατηγορία 13 που προβλέπεται στο άρθρο 2 παρ.2 του ν. 3316/2005 στην οποία περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, και οι μελέτες διαχείρισης υδατικών πόρων και δεν αποτελεί μελέτη έργου για την οποία αρμόδιο το Τμήμα υδραυλικών και εγγειοβελτιωτικών έργων, ως εκ τούτου, νομίμως, ο Δήμος ……………… ανέθεσε στο φερόμενο ως δικαιούχο ιδιώτη μελετητή την εκπόνηση της συγκεκριμένης μελέτης η οποία δεν υπάγεται εκ του λόγου τούτου στα συνήθη καθήκοντα της ως άνω υπηρεσίας (τμήμα υδραυλικών και εγγειοβελτιωτικών έργων) του Δήμου, ανεξαρτήτως του ότι σε κάθε περίπτωση δεν υπηρετεί στο τμήμα αυτό υπάλληλος με την επιστημονική  ειδικότητα του αναδόχου (Αγρονόμος Τοπογράφος). Συνεπώς, ο προβαλλόμενος από την Επίτροπο λόγος διαφωνίας ότι η υπό κρίση μελέτη ανατέθηκε, μη νόμιμα, διότι ανήκει στα συνήθη καθήκοντα του προσωπικού του τμήματος υδραυλικών και εγγειοβελτιωτικών έργων, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος. Κατόπιν τούτων, το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πληρωμής θα  μπορούσε να θεωρηθεί αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2013 σε βάρος των πιστώσεων του οποίου εντέλλεται η δαπάνη.

Παροχή υπηρεσιών υλοποίησης δράσης (διοικητικές δαπάνες) (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, οι ανατεθείσες υπηρεσίες δεν υπάγονται στην έννοια της μελέτης του άρθρου 1 του ν. 3316/2005, διότι, ούτε εντάσσονται εννοιολογικά σε κάποια από τις αναφερόμενες στο άρθρο 2 παρ. 2 του ίδιου ως άνω νόμου κατηγορίες μελετών, ούτε συνδέονται με τη διαδικασία παραγωγής τεχνικού έργου ή επέμβασης σε αυτό. Περαιτέρω, δεν πληρούνται τα κριτήρια για την υπαγωγή τους στην έννοια της παροχής υπηρεσιών του ν. 3316/20015, αφού, δεν αφορούν σε υπηρεσίες υποστηρικτικές σχετικές με την προετοιμασία της ανάθεσης, την ανάθεση καθ’ εαυτή και την εκτέλεση μελέτης ή έργου, και δεν συνδέονται με τη σύνταξη τευχών δημόσιου διαγωνισμού ανάθεσης σύμβασης μελέτης, έργου ή υπηρεσίας, ούτε με τον έλεγχο και την επίβλεψη έργου ή μελέτης, ούτε, τέλος, με την υποστήριξη της Υπηρεσίας στη διεξαγωγή ανάθεσης σύμβασης μελέτης, έργου ή υπηρεσίας. Αντιθέτως, με την επίμαχη σύμβαση ο Δήμος αποβλέπει στην υποστήριξή του μέσω της παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών από τον ανάδοχο στο πλαίσιο της υλοποίησης του προμνησθέντος επιχειρησιακού προγράμματος. Ως εκ τούτου, οι ανατεθείσες υπηρεσίες, όπως αυτές περιγράφονται και στην τεχνική μελέτη, δεν συνδέονται άμεσα με την εκτέλεση δημόσιου τεχνικού έργου, αλλά με την παροχή υπηρεσιών υποστήριξης των Υπηρεσιών του Δήμου από τεχνικό σύμβουλο για την παρακολούθηση υλοποίησης, την τήρηση στοιχείων, τον εντοπισμό προβλημάτων, τον συντονισμό και έλεγχο εργασιών και την πιστοποίηση εργασιών, απορριπτομένου, συνεπώς, ως αβασίμου του πρώτου λόγου διαφωνίας. Ωστόσο, βασίμως προβάλλει η Αναπληρώτρια Επίτροπος με τον δεύτερο λόγο διαφωνίας της, ότι οι ανατεθείσες εργασίες ανάγονται στα συνήθη καθήκοντα των υπαλλήλων του Τμήματος Προγραμματισμού και Διαφάνειας της Διεύθυνσης Προγραμματισμού, Διαχείρισης Ανθρωπίνου Δυναμικού και Υποστήριξης Αιρετών Οργάνων του Δήμου, όπως αυτά αναλυτικώς περιγράφονται στις διατάξεις του Οργανισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας που προπαρατέθηκαν, ο δε Δήμος αορίστως ισχυρίζεται ότι οι Υπηρεσίες του δεν είναι επαρκώς στελεχωμένες για την υποστήριξη του εν λόγω έργου, δεδομένου ότι ναι μεν στο αρμόδιο Τμήμα υπηρετούν δύο υπάλληλοι, πλην όμως, στη Διεύθυνση στην οποία αυτό υπάγεται υπηρετούν ακόμη επτά υπάλληλοι οι οποίοι δύνανται, με απόφαση του Δημάρχου, να συνδράμουν στην εκτέλεση των επίμαχων υπηρεσιών. Εξάλλου, δεν αποδεικνύονται από τον Δήμο ούτε οι ιδιαίτερες απαιτήσεις της εν λόγω σύμβασης, ούτε συγκεκριμένες ελλείψεις στη στελέχωση των υπηρεσιών του, που να καθιστούν αδύνατη ή δυσχερή την εκτέλεση των ανατεθεισών υπηρεσιών από το υπηρετούν προσωπικό, ενώ, περαιτέρω, δεν προκύπτει η επικαλούμενη προστιθέμενη αξία στην οποία οδηγεί η ανάθεση. Άλλωστε, όλως αορίστως προβάλλεται ότι «οι λοιπές υπηρεσιακές αρμοδιότητες των υπηρετούντων» στην εν λόγω Διεύθυνση εμποδίζουν την ενασχόληση με τις ανατεθείσες υπηρεσίες, ενώ ελλείπει οποιαδήποτε τεκμηρίωση της ειδικής εμπειρίας των στελεχών της εταιρείας που επιλέχθηκε από τον Δήμο για την εκτέλεση των επίμαχων υπηρεσιών. Επομένως μη νομίμως ανατέθηκε η εκτέλεση των ανωτέρω υπηρεσιών στη φερόμενη ως δικαιούχο του εντάλματος εταιρεία, ο δε σχετικός λόγος διαφωνίας πρέπει να γίνει δεκτός.

Απόφαση απευθείας ανάθεσης υπηρεσίας για την προετοιμασία και υποστήριξη του φακέλου-αίτησης του άνω Δήμου στο πρόγραμμα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ» του Υπουργείου Ανάπτυξης και, ακολούθως, με την ίδια απόφαση κατακυρώθηκε στην εταιρία «…», η ως άνω υπηρεσία, αντί συνολικού ποσού 15.000,00 ευρώ (με Φ.Π.Α.). Εξάλλου, όπως προκύπτει και από το 5846/5.8.2010 έγγραφο επανυποβολής του ελεγχόμενου εντάλματος για την εκπόνηση της ως άνω υπηρεσίας απαιτείται η συνδρομή επιστημόνων μηχανικών, που δεν διαθέτει στο προσωπικό του ο Δήμος, με εξειδικευμένη εμπειρία: α) στον βιοκλιματικό σχεδιασμό κοινοχρήστων χώρων β) στην εκπόνηση μελετών φωτισμού, γ) στην εξοικονόμηση ενέργειας και σε συστήματα αυτοματισμού, δ) σε θέματα μεταφορών, κυκλοφοριακών μελετών και αστικής κινητικότητας, ε) σε θέματα ενεργειακών και περιβαλλοντικών πολιτικών και πρωτοβουλιών, καθώς και χρηματοοικονομικού συμβούλου με ειδική εμπειρία στην χρηματοδότηση και διαχείριση ενεργειακών έργων (πρβλ. και άρθρο 1.3 του Οδηγού Υποβολής Προτάσεων του «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ» του Υπουργείου Ανάπτυξης). Επίσης, για την σύνταξη των ΟΣΔ και ΣΧΥ του Δήμου απαιτείται εξειδικευμένη υλικοτεχνική υποδομή και ειδικός εξοπλισμός (hardware) όπως υγρασιόμετρα, ανεμόμετρα, αναλυτής δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, αναλυτές καυσαερίων μηχανών εσωτερικής καύσης, θερμοκάμερες, τα οποία δεν διατίθενται από το Δήμο, και η απόκτησή τους, στο πλαίσιο του εν λόγω Προγράμματος, κρίνεται δαπανηρή, ενώ, εξάλλου, δεν υπάρχει σχετική εμπειρία χρήσης τους. Επιπρόσθετα, για την σύνταξη των πινάκων ΟΣΔ και ΣΧΥ του φακέλου του προγράμματος απαιτείται και ειδικό λογισμικό (software) αρχιτεκτονικής σχεδίασης, ενεργειακής προσομοίωσης κτιρίων, και μελετών φωτισμού υψηλού κόστους (εκτιμώμενο σε 15.000,00 ευρώ), το οποίο δεν διαθέτει ο Δήμος (πλην του λογισμικού αρχιτεκτονικής σχεδίασης), ούτε και την σχετική εμπειρία χρήσης του. V. Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι οι ως άνω εργασίες νομίμως ανατέθηκαν στην φερόμενη ως δικαιούχο του επίμαχου χρηματικού εντάλματος πληρωμής εταιρία, καθόσον για την υλοποίηση των εργασιών αυτών, που συντελούν στην καλύτερη και αποτελεσματικότερη λειτουργία των υπηρεσιών του Δήμου και ως εκ τούτου εξυπηρετούν τη λειτουργική δραστηριότητα του, ο ως άνω Δήμος δεν διέθετε την απαιτούμενη οργάνωση, όπως σαφώς προκύπτει από τη διάρθρωση των Υπηρεσιών του και τις σχετικές αρμοδιότητές τους, όπως αυτές περιγράφονται αναλυτικά στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας του Δήμου.

Μελέτες - Υπηρεσίες:Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε αχιτέκτονα μηχανικό – τεχνικό σύμβουλο σε εκτέλεσης σύμβασης, για το έργο ‘Μελέτη Βρεφονηπιακού Σταθμού …..», καθόσον οι ανωτέρω υπηρεσίες εντάσσονται εννοιολογικά στις συμβάσεις παροχής υπηρεσιών του άρθρου 1 παρ. 2β΄ του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ Α΄ 85/2005), καθόσον προσιδιάζουν σε «υπηρεσίες αρχιτέκτονα, υπηρεσίες μηχανικού και ολοκληρωμένες υπηρεσίες μηχανικού», «υπηρεσίες πολεοδομικού σχεδιασμού και αρχιτεκτονικής τοπίου» και «συναφείς υπηρεσίες παροχής επιστημονικών και τεχνικών συμβουλών» και συνεπώς μη νομίμως ανατέθηκαν απευθείας, χωρίς να τηρηθεί η διαδικασία διαγωνισμού του ν. 3316/2005 και συντρέχουν οι προϋποθέσεις που τίθενται με τον ίδιο νόμο για την εξαιρετική προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης.

Αμοιβή εργασιων. «Φυτεύσεις κοινόχρηστων χώρων στον Δήμο ...». Με τα δεδομένα αυτά, η υπό κρίση δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν προβλέπεται από διάταξη νόμου ούτε από τους καταστατικούς σκοπούς του ως άνω Συνδέσμου. Περαιτέρω, αυτή δεν είναι λειτουργική, καθώς το αντικείμενο των επίμαχων εργασιών ουδεμία συνάφεια έχει με τις δραστηριότητες και τους σκοπούς του Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων για την Προστασία και Ανάπτυξη της .... Αντιθέτως, οι υπηρεσίες αυτές που αφορούν στην ενίσχυση του χώρου πρασίνου και στην αναβάθμιση της αισθητικής πλατείας του Δήμου ... ανήκουν στην αρμοδιότητα του εν λόγω Δήμου, ...Κατ’ ακολουθία αυτών το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.