Καταβολή αναδρομικών αποδοχών:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε, το Κλιμάκιο λαμβάνοντας υπόψη, ότι: α) το ένταλμα της πρώτης μισθοδοσίας της εν λόγω υπαλλήλου, μετά την τελευταία παράταση της διάρκειας της σύμβασης εργασίας της, δυνάμει του άρθρου 52 παρ. 7 στ. β του ν. 4410/2016 (όπως άλλωστε και το ακριβώς προηγούμενο χρηματικό ένταλμα), είχε ελεχθεί από την Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου και, αφού είχε κριθεί ότι η σχετική δαπάνη ήταν νόμιμη, το εν λόγω ένταλμα είχε θεωρηθεί και εξοφληθεί, β) η πράξη αυτή θεώρησης δεν έχει αναθεωρηθεί από το όργανο που την εξέδωσε, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του άρθρου 48 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο και γ) δεν μεσολάβησε κάποια απόφαση αρμοδίου οργάνου, που να ανακαλεί ή ακυρώνει την παράταση της διάρκειας της σύμβασης εργασίας της φερόμενης στο ένταλμα ως δικαιούχου, κρίνει ότι ο προληπτικός έλεγχος νομιμότητας της δαπάνης για την καταβολή αναδρομικών αποδοχών, λόγω αλλαγής μισθολογικού κλιμακίου κατόπιν αναγνώρισης προϋπηρεσίας στην ανωτέρω υπάλληλο, δεν μπορεί, με βάση τα ανωτέρω δεδομένα, να ανατρέξει σε παρεμπίπτοντα έλεγχο προηγούμενων πράξεων, δημιουργικών δαπανών (παράταση της διάρκειας της σύμβασης εργασίας), οι οποίες (δαπάνες) κρίθηκαν νόμιμες και, επομένως, το επίμαχο χρηματικό ένταλμα είναι θεωρητέο, απορριπτομένου του σχετικού λόγου διαφωνίας.

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ:ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΩΝ:Στην υπό κρίση υπόθεση, από τα στοιχεία του φακέλου, συνάγονται τα ακόλουθα: Με τα 446/2009, 504/2009, 546/2009, 738/2009, 857/2009, 923/2004 και 924/2004 χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Ε.Τ.Α.Π. – Μ.Μ.Ε. εγκρίθηκε η καταβολή ποσού, συνολικά, 2.012,60 ευρώ στην υπάλληλο του Τομέα Σύνταξης Εφημεριδοπωλών και Υπαλλήλων Πρακτορείων ....... (Τ.Σ.Ε.Υ.Π.Θ.) του Ε.Τ.Α.Π. – Μ.Μ.Ε….., που αντιστοιχεί σε οδοιπορικά έξοδα και ημερήσια αποζημίωση αυτής για την μετακίνησή της στην Αθήνα. Μεταξύ των δικαιολογητικών που επισυνάπτονταν στα εν λόγω χρηματικά εντάλματα ήταν και τα πρωτότυπα των εισιτηρίων και των αποδείξεων εξόφλησης τους. Τα ποσά αυτά καταβλήθηκαν από το Ε.Τ.Α.Π. – Μ.Μ.Ε. στη δικαιούχο υπάλληλο ως δαπάνες διοίκησης και λειτουργίας τομέα που υπάγεται σε αυτό, εν προκειμένω του Τ.Σ.Ε.Υ.Π.Θ., με βάση τα προβλεπόμενα από το άρθρο 136 του ν. 3655/2008. Ωστόσο, επειδή τα ποσά αυτά βαρύνουν εν τέλει το Τ.Σ.Ε.Υ.Π.Θ., το τελευταίο εξέδωσε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα με δικαιούχο το  Ε.Τ.Α.Π. – Μ.Μ.Ε., για την εξόφλησή τους. Μεταξύ, δε, των δικαιολογητικών που συνοδεύουν το τελευταίο χρηματικό ένταλμα περιλαμβάνονται τα 446/2009, 504/2009, 546/2009, 738/2009, 857/2009, 923/2004 και 924/2004 χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Ε.Τ.Α.Π. – Μ.Μ.Ε., στα οποία επισυνάπτονται σε φωτοτυπίες τα παραστατικά των σχετικών δαπανών. Με βάση όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη, εφόσον τα συνημμένα σε φωτοτυπίες παραστατικά δεν συνιστούν δικαιολογητικά του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος, αλλά των ενταλμάτων, τα οποία αυτά συνοδεύουν. Και τούτο διότι, με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα εντέλλεται η καταβολή δαπάνης όχι στην ανωτέρω υπάλληλο, η απαίτηση της οποίας έχει εξοφληθεί ώστε να τίθεται θέμα διπλής καταβολής σε αυτή, αλλά στο Ε.Τ.Α.Π. – Μ.Μ.Ε.. Εξάλλου, με την εντελλόμενη δαπάνη δεν εξοφλούνται οδοιπορικά έξοδα, αλλά η συμμετοχή του Τ.Σ.Ε.Υ.Π.Θ. στις δαπάνες διοίκησης και λειτουργίας του Ε.Τ.Α.Π. – Μ.Μ.Ε.. Επομένως, η απαίτηση που εξοφλήθηκε με τα 446/2009, 504/2009, 546/2009, 738/2009, 857/2009, 923/2004 και 924/2004 χρηματικά εντάλματα πληρωμής δεν ταυτίζεται με την απαίτηση, της οποίας η εξόφληση εντέλλεται με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα. Κατ’ ακολουθίαν, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, ωστόσο, το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δεν πρέπει να θεωρηθεί λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2010, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Καταβολή αμοιβής στο φερόμενο ως δικαιούχο ...... για την εξόφληση 1ου λογαριασμού της «Μελέτης εκτέλεσης και αξιολόγησης εργαστηριακών δοκιμών για τη θεμελίωση κρηπιδώτοιχου στο λιμένα ......».(...)Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι τα έξοδα των Ο.Τ.Α. αναγνωρίζονται και εκκαθαρίζονται από τα αρμόδια όργανα βάσει των προβλεπομένων από τις κείμενες διατάξεις για κάθε είδος δαπάνης δικαιολογητικών, που αποδεικνύουν την κατ’ αυτών απαίτηση, και πληρώνονται με χρηματικά εντάλματα που εκδίδονται στο όνομα των αναγνωριζομένων ως πιστωτών τους. Σε περίπτωση δε καταβολής αμοιβής για την εκπόνηση μελέτης, κατά τις διατάξεις του ν. 3316/2005, απαραίτητα κατά νόμο δικαιολογητικά εκκαθάρισης και εξόφλησης της σχετικής δαπάνης αποτελούν, μεταξύ άλλων, η έκδοση βεβαίωσης από τη διευθύνουσα υπηρεσία για την περαίωση των εργασιών της σύμβασης, μετά από σχετική εισήγηση του επιβλέποντος, καθώς και η εγκριτική της μελέτης απόφαση του αρμόδιου κατά νόμο οργάνου, ώστε να αποδεικνύεται η εκπλήρωση της παροχής από τον ανάδοχο και μάλιστα η εκπλήρωση σύμφωνα με τους όρους της επισυναπτόμενης στο οικείο χρηματικό ένταλμα σύμβασης. Συνεπώς, η μη έκδοση ή μη νόμιμη έκδοση των ως άνω δικαιολογητικών καθιστά την εντελλόμενη δαπάνη μη κανονική (βλ. Πράξεις VII Τμ. Ε.Σ. 107/2009, 165/2007, 93, 261/2006 και IV Τμ.172/2006).(...)Με τα δεδομένα όμως αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά σε προηγούμενη (υπό στοιχείο ΙΙ) σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι ο επιβλέπων τη μελέτη δεν προκύπτει ότι διέθετε τα ελάχιστα αναγκαία προς τούτο προσόντα, καθώς υπογράφει ως «Μηχ. Μηχανικός Τ.Ε.» και δεν αποδεικνύεται ότι διέθετε τίτλο σπουδών ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος του πανεπιστημιακού τομέα. Κατά συνέπεια, εφόσον η επίβλεψη της ανωτέρω μελέτης έγινε από επιβλέποντα που δεν αποδεικνύεται ότι διέθετε τα απαιτούμενα από το νόμο τυπικά προσόντα, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη. Περαιτέρω, η δαπάνη αυτή, σύμφωνα με όσα αναπτύσσονται στην προηγούμενη (υπό στοιχείο ΙΙΙ) σκέψη, είναι και μη κανονική, καθόσον δεν προσκομίζεται βεβαίωση περαίωσης των εργασιών της σύμβασης από τη διευθύνουσα υπηρεσία κατόπιν σχετικής εισήγησης του επιβλέποντα και δεν προκύπτει οριστική παραλαβή της ανωτέρω μελέτης. Κατ΄ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα του Δήμου ...... δαπάνη είναι μη νόμιμη και μη κανονική και, συνεπώς, το ένταλμα αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Κάλυψη εξόδων μετάβασης και διαμονής-διατροφής συνοδού ασφαλισμένου:..Με τα δεδομένα αυτά, μη νομίμως ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ προέβη στην έκδοση τακτικού χρηματικού εντάλματος πληρωμής για την προκαταβολή της εντελλόμενης δαπάνης, καθόσον, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η έκδοση τακτικού χρηματικού εντάλματος πληρωμής προϋποθέτει απαίτηση εκκαθαρισμένη, ήτοι απαίτηση αποδεικνυόμενη, ως προς την ύπαρξη και την έκτασή της, από πλήρη και νόμιμα παραστατικά στοιχεία. Εν προκειμένω, κατά το χρόνο έκδοσης του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος, η σχετική απαίτηση του φερόμενου ως δικαιούχου δεν ήταν εκκαθαρισμένη, κατά την προεκτεθείσα έννοια, και, επομένως, δεν υπήρχε εκ του νόμου δυνατότητα να εκδοθεί τακτικό χρηματικό ένταλμα πληρωμής, θα μπορούσε δε ο προαναφερθείς Οργανισμός, επιτρεπτώς, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 18 του ν.δ/τος 496/1974, να προβεί στην προκαταβολή της επίμαχης δαπάνης, με την έκδοση χρηματικού εντάλματος προπληρωμής, στο όνομα του ως άνω φερόμενου ως δικαιούχου-ασφαλισμένου του (πρβλ. Ε.Σ. Ι Τμ. πρ. 98/2010, VII Τμ. πρ. 98/2010, 27, 373/2009).Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη, με το ελεγχόμενο τακτικό χρηματικό ένταλμα πληρωμής -ήτοι βάσει μη νόμιμου τίτλου πληρωμής- δαπάνη, είναι μη νόμιμη και, ως εκ τούτου, αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη με το χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη κανονική, όπως βασίμως προβάλλεται από την διαφωνούσα Επίτροπο, καθόσον η απόφαση ανατροπής της ανάληψης υποχρέωσης για την πληρωμή των εντελλόμενων αποζημιώσεων, έτους 2017, που δεν είχαν εξοφληθεί εντός του οικείου έτους, αναρτήθηκε στο πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» στις 10 Μαΐου 2018, ήτοι μετά την 31η Ιανουαρίου του επόμενου έτους, κατά παράβαση της διάταξης του άρθρου 4 παρ. 2β του π.δ/τος 80/2016. Δοθέντος δε ότι η ανάρτηση αποτελεί, σύμφωνα με τον ν. 4210/2013, όρο ισχύος της απόφασης αυτής, η εκπρόθεσμη ανατροπή της δέσμευσης καθιστά, κατά τα ανωτέρω, πλημμελή και την επιγενόμενη ανάληψη της δαπάνης αυτής για το έτος 2018. Ωστόσο το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπόψη τους ισχυρισμούς του συγκεκριμένου Υποκαταστήματος, καθώς και το ΔΙΟΙΔ/Φ/203/13/4.4.2018 έγγραφο του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Οικονομικής Διαχείρισης του .., σύμφωνα με το οποίο υπήρξαν καθυστερήσεις στις ανατροπές των αποφάσεων ανάληψης υποχρέωσης και στην ανάρτησή τους στο πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ», ένεκα της πολυπλοκότητας των διαδικασιών ένταξης των ασφαλιστικών φορέων στον .. και των διαφορετικών πληροφοριακών συστημάτων των φορέων αυτών, κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του ως άνω Υποκαταστήματος δεν ενήργησαν με σκοπό την καταστρατήγηση των κειμένων διατάξεων, αλλά εξαιτίας της συνδρομής των ως άνω εκτάκτων περιστάσεων συγγνωστώς δεν ενήργησαν  εντός της νομίμου προθεσμίας (31η Ιανουαρίου). Συνεπώς, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής αδυναμίας εμπροθέσμου ενεργείας των αρμοδίων οργάνων.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη κανονική, όμως το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής μπορεί να θεωρηθεί λόγω της ανωτέρω συγγνωστής αδυναμίας των αρμοδίων οργάνων.

Υπηρεσίες υποστήριξης για την αναδιάρθρωση των οικονομικών υπηρεσιών του Δήμου:(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η εντελλόμενη με το χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη διότι η εκτέλεση του αντικειμένου της σύμβασης εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Αυτοτελούς Τμήματος Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου ..... και θα έπρεπε να εκτελεσθεί από το επαρκές επιστημονικό προσωπικό που το στελεχώνει είτε αυτοτελώς είτε με την επικουρία της ειδικής συνεργάτιδας του Δήμου, αρμόδιας για πάσης φύσεως οικονομικά θέματα. Ακόμη δε και αν ήθελε θεωρηθεί ότι το προσωπικό δεν επαρκεί, το αντικείμενο της σύμβασης συνιστά μελέτη και θα μπορούσε να ανατεθεί απευθείας, χωρίς τη διενέργεια δημόσιου ανοικτού διαγωνισμού, μόνον εάν συνέτρεχε κάποια από τις εξαιρετικές περιστάσεις του άρθρου 10 του          Ν. 3316/2005 και όχι με βάση τον προϋπολογισμό αυτής. Ως εκ τούτου το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. 

ΜΕΛΕΤΕΣ:Με τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η από..σύμβαση, σε εκτέλεση της οποίας εκδόθηκε το επίμαχο χρηματικό ένταλμα, δεν αποτελεί, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό αυτής, προγραμματική σύμβαση του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, αλλά συνιστά, κατ’ ουσίαν, απευθείας ανάθεση εκπόνησης μελέτης του άρθρου 2 παρ. 2 του ν. 3316/2005 από το Δήμο … στο ..., με φορέα εκτέλεσης το …, όπως βασίμως προβάλλει ο Επίτροπος.Και τούτο διότι, όπως προκύπτει από το προεκτεθέν περιεχόμενο της σύμβασης, τα συμβαλλόμενα μέρη δεν εκκινούν από κοινή αφετηρία, συμπράττοντας ισόρροπα για την από κοινού εξυπηρέτηση ενός δημόσιου σκοπού, αλλά επιδιώκουν την ικανοποίηση όλως διακριτών και αντίθετων συμφερόντων, ήτοι ο Δήμος αποσκοπεί στην υλοποίηση του συμβατικού αντικειμένου και την παραλαβή της μελέτης, ενώ το …. αποβλέπει στην απόληψη του καθορισμένου συμβατικού ανταλλάγματος για την εκπόνησή της.(..)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη νόμιμη και αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην πρώτη σκέψη της παρούσας, το χρηματικό ένταλμα, με το οποίο εντέλλεται η καταβολή δαπάνης, η οποία έχει ήδη εξοφληθεί, δεν υπάγεται στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και, συνακόλουθα, το Κλιμάκιο απέχει του ελέγχου του. Εξάλλου, η πράξη αναθεώρησης του εν λόγω χρηματικού εντάλματος από τον αναπληρωτή Επίτροπο δεν ασκεί εν προκειμένω επιρροή, δοθέντος ότι με την έκδοσή της δεν αναβιώνει η αρμοδιότητα του Κλιμακίου περί ασκήσεως προληπτικού ελέγχου, αλλά συνέχεται με την διενέργεια κατασταλτικού ελέγχου (πρβλ. Ε.Σ. Ολ. πρακτικά 3ης Γεν. Συν./23η.2. 2005 και άρθρα 38 και 39 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο).

ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ-ΚΑΤΑΤΜΗΣΗ.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τη νομική σκέψη που παρατέθηκε, η υπό έλεγχο προμήθεια, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 36.698,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α., είναι διάφορη της αρχικής προμήθειας, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.275.198,86 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.), αφού για την πραγματοποίηση των προμηθειών αυτών δεν ακολουθήθηκε ενιαία διαδικασία, αλλά διεξήχθησαν ξεχωριστοί ανοικτοί διαγωνισμοί, βάσει διαφορετικών (τροποποιηθέντων) όρων και τεχνικών προδιαγραφών, με διαδικασίες που χαρακτηρίζονται από πραγματική και νομική αυτοτέλεια (Ε.Σ. ΣΤ΄ Κλ. 10/2016, 231, 90, 44/2015, 41/2008, 6/2006, 7, 6/2001, Ζ΄ Κλιμ. 88, 87, 86/2004). Συνεπώς, εφόσον η προϋπολογιζόμενη δαπάνη (προ Φ.Π.Α.) της νέας διακήρυξης, δυνάμει της οποίας έλαβε χώρα η σύμβαση επί της οποίας ερείδεται το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα, είναι κατώτερη των 200.000 ευρώ, δεν υπέκειτο αυτή σε έλεγχο νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο, κατ’ άρθρο 36 του ν. 4129/2013 (βλ. Ε.Σ. ΣΤ΄ Κλ. 231/2015). Επομένως, ο λόγος διαφωνίας της Επιτρόπου πρέπει να απορριφθεί και το χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη. Και τούτο διότι: 1) Δεν είναι νόμιμη πληρωμή δαπάνης εις βάρος του κρατικού προϋπολογισμού με τακτικό χρηματικό ένταλμα, εάν δεν πρόκειται για εκκαθαρισμένη απαίτηση κατ΄ αυτού, ενσωματούμενη στο οικείο παραστατικό, ως δικαιολογητικό εξόφλησης.(..)2) Εντός του πλαισίου της εθνικής νομοθεσίας, δεν προκύπτει ουδεμία στάθμιση εκ μέρους της Διοίκησης, εντός της διακριτικής της ευχέρειας, περί της επιλεγέντος είδους και ύψους της εισφοράς, ευθυγραμμιζόμενης με την και νομοθετικώς καθιερωθείσα αρχή της οικονομικότητας, που πρέπει να διέπει την δράση των δημοσίων υπηρεσιών, ιδίως από τις επικρατούσες δυσμενέστατες οικονομικές συνθήκες στη Χώρα. 3) Ενόψει και του αποκλειστικού σκοπού της διδόμενης εκούσιας εισφοράς, μέσω της εντελλόμενης δαπάνης, ουδόλως προκύπτει το οριστό, τουλάχιστον, του υλικού αντικειμένου για το οποίο δίδεται η εισφορά, προς εξασφάλιση ακριβώς του σκοπού αυτού (π.χ. προεπιλογή ακινήτου, προσύμφωνο κ.λπ.). 4) Και ταύτα ανεξαρτήτως του ότι από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει ότι η εντέλλουσα την επίμαχη δαπάνη Υπηρεσία συμμορφώθηκε στην «αυστηρή προϋπόθεση» για την εκταμίευση της δαπάνης, που έθεσε η Γενική Διευθύντρια Θησαυροφυλακίου και Προϋπολογισμού,.., το ελεγχόμενο τακτικό χρηματικό ένταλμα είναι μη θεωρητέο, ενώ ο τέταρτος λόγος διαφωνίας είναι απορριπτέος ως αναπόδεικτος.