Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτίθενται στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με το λόγο διαφωνίας, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι φέρεται σε εκτέλεση σύμβασης άκυρης, δεδομένου ότι δε συνάφθηκε το οικείο συμβατικό κείμενο, όπως, άλλωστε, τούτο ομολογείται και με το 25556/9.11.2012 έγγραφο του Δήμου. Ο ισχυρισμός ότι εκ παραδρομής και λόγω διοικητικής παράλειψης, χωρίς δόλο, δεν συντάχθηκε σύμβαση, διότι οι αποφάσεις με τις οποίες ανατέθηκε η εκκαθάριση προσδιόριζαν επαρκώς τα απαιτούμενα στοιχεία για την εκτέλεση των υπηρεσιών, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, κατά την ουσία, διότι οι διατάξεις που ορίζουν τον έγγραφο τύπο των συμβάσεων ως συστατικό, χωρίς να προβλέπουν περίπτωση υποκατάστασης του συμβατικού κειμένου από απόφαση ανάθεσης, είναι σαφείς. Τούτο δε ανεξάρτητα από το ότι αναποδείκτως διατείνεται ο Δήμος ότι τα στοιχεία της σύμβασης προσδιόριζαν επαρκώς οι αποφάσεις ανάθεσης, δεδομένης της διάστασης που προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου ανάμεσα στις αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου με τις οποίες ορίζονται ως εκκαθαριστές τα προσδιοριζόμενα σε αυτές φυσικά πρόσωπα που έχουν την ιδιότητα του ορκωτού λογιστή και η αμοιβή καθενός στο ποσό των 5.000 ευρώ, για κάθε εκκαθαριζόμενη επιχείρηση από τη μία και των στοιχείων του χρηματικού εντάλματος για την εξόφληση του τιμήματος της εκκαθάρισης, το οποίο εκδίδεται στο όνομα της εταιρείας «...», η οποία σε κανένα σημείο των αποφάσεων ανάθεσης, ούτε και τούτων της παραλαβής και έγκρισης των εκθέσεων εκκαθάρισης μνημονεύεται ως αντισυμβαλλομένη του Δήμου, και της εντελλόμενης με το χρηματικό ένταλμα δαπάνης, ποσού 24.600 ευρώ, το οποίο από καμία απόφαση ορίζεται ως ενιαίο τίμημα των υπηρεσιών εκκαθάρισης. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Έλεγχος των οικονομικών καταστάσεων Δήμου:..Με τα δεδομένα αυτά η εργασία «Έλεγχος ισολογισμού οικονομικού έτους 2012» του Δήμου ..., κατατείνει κατά την κρίση του Κλιμακίου σε διαφορετική οικονομοτεχνική λειτουργία από την «Ανάλυση και κριτική διερεύνηση χρηματοοικονομικών δεικτών έτους 2012» καθόσον, η μεν πρώτη αποσκοπεί στον έλεγχο από τρίτο εξωτερικό ορκωτό λογιστή – ελεγκτή κατ’ εφαρμογή του άρθρου 163 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, της τήρησης των βιβλίων και στοιχείων του Δήμου ... σύμφωνα με τους εσωτερικούς και διεθνείς κανόνες της ελεγκτικής ώστε να αποκλείεται η διάπραξη λαθών και παραλείψεων, ενώ η δεύτερη, αφενός, στη συμβουλευτική υποστήριξη των υπηρεσιών του Δήμου στην ορθή τήρηση των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων, αφετέρου, στην εξαγωγή αριθμοδεικτών ώστε οι πολιτικές αποφάσεις να λαμβάνονται σύμφωνα με την αποδιδόμενη σε αυτούς οικονομική θέση του Δήμου. Η μη ύπαρξη, εξάλλου, εσωτερικής συνάφειας μεταξύ των δύο συμβάσεων υπηρεσιών, αν και αφορούν την ίδια διαχειριστική χρήση, αποδεικνύεται και από το ότι η ανάθεση της πρώτης αποτελεί υποχρέωση του Δήμου ..., κατ’ επιταγή του προαναφερόμενου άρθρου του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα ενώ της δεύτερης ανάγεται στη διακριτική ευχέρεια του Δήμου. (..)η εντελλόμενη με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα δαπάνη είναι νόμιμη και συνεπώς αυτά θα μπορούσαν να θεωρηθούν εάν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.

Επιχορήγηση αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας...Με τα δεδομένα αυτά, σε συνδυασμό με τα όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το υποβαλλόμενο σχέδιο σύμβασης δεν συνομολογείται νόμιμα, δεδομένου ότι η συμμετέχουσα αστική εταιρεία, η συστατική πράξη της οποίας δεν προκύπτει ότι έχει κοινοποιηθεί στη διεύθυνση Τοπικής Αυτοδιοίκησης της οικείας Περιφέρειας, δεν μπορεί να αποτελέσει μέρος προγραμματικής σύμβασης μεταξύ Δήμου και ΤΕΔΚ για την υλοποίηση προγράμματος περιβαλλοντικής προστασίας, εφόσον οι σχετικές διατάξεις δεν το προβλέπουν. Επιπλέον, το εκπονούμενο πρόγραμμα δεν είναι σαφές και επομένως, η χρηματοδότησή του από το Δήμο .... δεν είναι νόμιμη, δοθέντος ότι ούτε στις αποφάσεις των διοικητικών συμβουλίων και του Δημοτικού Συμβουλίου ... ούτε όμως και στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται αναλυτικός πίνακας, στον οποίο να καταγράφεται λεπτομερώς το χρονοδιάγραμμα της δράσης με αναφορά στο είδος και τον αριθμό των μικρών οχημάτων που θα περιπολούν, τον τόπο, τον χρόνο, τη συχνότητα της περιπολίας σε κανονικές συνθήκες (μη έκτακτης ανάγκης), τον αριθμό των απασχολούμενων (με ονομαστική κατάσταση) σε αυτό, την ειδικότητά τους και τη διάρκεια της παρεχόμενης από αυτούς υπηρεσίας, καθώς και αναλυτικά το συνολικό κόστος της εκπονούμενης υπηρεσίας με αναφορά στις επιμέρους παραμέτρους (αναλώσιμα, εργατικό κόστος συνολικά και ανά κατηγορία εργαζομένου), προκειμένου στη συνέχεια να προσδιοριστεί η οικονομική συμμετοχή τόσο του Δήμου όσο και των άλλων φορέων (των οποίων η ταυτότητα θα πρέπει να αναφέρεται ρητά και να υπάρχουν αποφάσεις των διοικητικών τους οργάνων για τη συγχρηματοδότηση), ώστε να καθίσταται εφικτός ο δικαστικός έλεγχος του αναγκαίου για την υλοποίηση της δράσης μέτρου της συμμετοχής και χρηματοδότησης του οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, χωρίς μέσω αυτής τελικά να καλύπτεται το σύνολο των δαπανών του προγράμματος. Κατόπιν τούτων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχει νόμιμος λόγος που κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου ...., της Τοπικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων .... και της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας με την επωνυμία «…»

Επεξεργασία λυμάτων...Οι ανωτέρω όροι συμπεριελήφθησαν στο υποβληθέν προς έλεγχο ενώπιον του Κλιμακίου σχέδιο δανειακής σύμβασης μεταξύ των παραπάνω μερών, στο οποίο ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι το τελικό ποσό δανειοδότησης θα καθορισθεί με πρόσθετη πράξη που θα συνυπογραφεί από τα ως άνω μέρη στο ποσό της προσκομιζόμενης από τον δικαιούχο σύμβασης ανάθεσης εκτέλεσης του έργου, ενώ προβλέπεται ότι το δάνειο θα εξοφληθεί από πόρους του εθνικού ή του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους του Π.Δ.Ε. του Υπουργείου Εσωτερικών με εξαμηνιαίες τοκοχρεολυτικές δόσεις, η ενδεικτική δε εξαμηνιαία τοκοχρεολυτική δόση ανέρχεται σε 132.077,88 ευρώ για το 75% του ποσού που θα χορηγηθεί από πόρους της ... και σε 44.397,80 ευρώ για το 25% του ποσού που θα χορηγηθεί από πόρους του .....Σύμφωνα με τα ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι νομίμως συνάπτεται η υπό έλεγχο δανειακή σύμβαση μεταξύ του Δήμου ..., δυνάμει των οικείων αποφάσεων προσφυγής στον δανεισμό και έγκρισης των σχετικών όρων από τα αρμόδια όργανα του Δήμου και του .... και δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου δανειακής σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.

Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ..... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π.Δ.), για την αναχρηματοδότηση ήδη συναφθέντων δανείων του πρώτου με σκοπό την οικονομική εξυγίανσή του, (...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά, το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι μη νομίμως προβλέπεται η υποχρέωση του Δήμου να καταβάλει «εξ ιδίων χρημάτων» στο Τ.Π.Δ. τις οφειλόμενες δόσεις του δανείου, στην περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του, τα εκχωρηθέντα έσοδά του δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση του τελευταίου, δεδομένου ότι στα χρήματα αυτά περιλαμβάνονται τα ανταποδοτικά τέλη φωτισμού και καθαριότητας, ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης, τα οποία πρέπει να διατίθενται για την κάλυψη των αντίστοιχων ανταποδοτικών δημοτικών υπηρεσιών, τα έσοδα από τη λειτουργία του κοιμητηρίου του Δήμου ..., τα οποία επιτρέπεται να διατίθενται, με βάση τις προαναφερόμενες διατάξεις, μόνο για την κάλυψη των δαπανών της συντήρησης και εν γένει λειτουργίας του κοιμητηρίου του Δήμου, καθώς και τα αντίστοιχα έσοδα παρελθόντων οικονομικών ετών (Π.Ο.Ε.), η ξεχωριστή παρακολούθηση των οποίων επιβάλλεται λόγω του ανταποδοτικού ή εξειδικευμένου χαρακτήρα των εσόδων αυτών, το δε προϊόν της ελεγχόμενης δανειακής σύμβασης ουδόλως προβλέπεται ότι θα διατεθεί για την εξυπηρέτηση των προαναφερόμενων ανταποδοτικών υπηρεσιών ή για την κάλυψη των δαπανών του δημοτικού κοιμητηρίου. (...)Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, κωλύεται η σύναψη του υποβληθέντος σχεδίου δανειακής σύμβασης,

Βελτίωση αγροτικής οδοποιίας....Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι νομίμως συνάπτεται η υπό έλεγχο δανειακή σύμβαση μεταξύ του Δήμου ... και του ...., δυνάμει των οικείων αποφάσεων προσφυγής στο δανεισμό και έγκρισης των σχετικών όρων από τα αρμόδια όργανα του Δήμου και του .... Κατ’ ακολουθία αυτών, δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου δανειακής σύμβασης, αντίγραφο του οποίου τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή στη Γραμματεία του παρόντος Κλιμακίου.

Αναδρομικότητα προγραμματικής σύμβασης.(...) Καταβολή της πρώτης δόσης της οικονομικής συμμετοχής του Δήμου για την υλοποίηση της από 17.11.2009 Προγραμματικής Σύμβασης μεταξύ αυτού, της Δ.Ε.Κ.Α. και του Κέντρου Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένων (Κ.Α.Π.Η.) του Δήμου .......

Καταβολή εισφορών του Δήμου προς αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία. Με τα δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι νόμιμη, καθόσον αφορά στην καταβολή των ετήσιων εισφορών του Δήμου ... για τα έτη 2013, 2014 και 2016 σε εκπλήρωση υποχρέωσής του ως εταίρου – μέλους του ...., η οποία απορρέει ευθέως από το καταστατικό του τελευταίου, όπως τροποποιήθηκε με τις προαναφερθείσες αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσής του. Η ισχύς δε και δεσμευτικότητα του καταστατικού αυτού και των τροποποιήσεών του δεν τελεί υπό την αίρεση της έγκρισης τους από το Δημοτικό Συμβούλιο ..., δεδομένου ότι τέτοια προϋπόθεση δεν τάσσεται ούτε από το νόμο ούτε από το καταστατικό του ... Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί.

Νομιμότητα σχεδίου δανειακής σύμβασης (..) Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το περιεχόμενο των αναμορφωμένων όρων του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης είναι σύμφωνο με τις διατάξεις που παρατέθηκαν ανωτέρω, όπως αυτές ήδη έχουν ερμηνευθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο (βλ. και 3118/2011, 2/2012 Τμήμα Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης). Το Κλιμάκιο επισημαίνει, τέλος, ότι από τη συνδυαστική ερμηνεία των άρθρων 8 α’, 8β’ και 10 του ελεγχόμενου σχεδίου προκύπτει ότι ο όρος που περιλαμβάνεται στο τελευταίο αυτό άρθρο, σύμφωνα με το οποίο «Στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια του δανείου, τα παραπάνω εκχωρηθέντα έσοδά του, δεν επαρκούν για την εξυπηρέτηση του δανείου, ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλει εξ ιδίων χρημάτων, απευθείας στο δανειστή τα οφειλόμενα, δηλαδή από τα μη εκχωρούμενα στο παρόν αλλά δυνάμενα να το εξυπηρετήσουν έσοδά του … » έχει την έννοια ότι τα ανωτέρω αναφερόμενα έσοδα δύνανται να εκχωρηθούν μόνο υπό τους νόμιμους περιορισμούς που αναφέρονται στο άρθρο 8 α΄. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου δανειακής σύμβασης μεταξύ του Δήμου ...... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων.

Νομιμότητα του σχεδίου δανειακής σύμβασης.Ζητείται η ανάκληση της 233/2011 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης δανείου,  μεταξύ του Δήμου ...  ... και του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις δύο προηγούμενες σκέψεις της παρούσας, το Τμήμα κρίνει ότι οι όροι 5 και 6 του σχεδίου της υπό έλεγχο σύμβασης δεν είναι αόριστοι, δεδομένου ότι στο μεν σχέδιο διευκρινίζεται ότι «(…) Από 1/1/2012 οι ετήσιες τοκοχρεολυτικές δόσεις του Δήμου (συμπεριλαμβανομένων και των μη συνομολογημένων παραπάνω δανείων), συνολικού ποσού 928.610,38 ΕΥΡΩ θα καλύπτουν ποσοστό 13,86% των διερχομένων εσόδων ΚΑΠ έτους 2010 του Δήμου το οποίο δύναται να εκχωρηθεί σύμφωνα με το άρθρο 176 παρ. 5 Ν. 3463/06 & άρθρο 45 παρ. 3 Ν. 3731/2008. (…)» (όρος 4) και ότι «(…) ο οφειλέτης εκχωρεί στον δανειστή από τώρα και για όλη την διάρκεια του δανείου, από όλα γενικά τα έσοδά του, τακτικά και έκτακτα, από οποιαδήποτε πηγή και αιτία παρόντα και μελλοντικά, τις προσόδους του, τα μισθώματα, τις προς αυτόν χρηματικές παροχές και επιχορηγήσεις από το Ελληνικό Δημόσιο ή τρίτους, παρούσες και μελλοντικές, εκτός εκείνων που δεν εκχωρούνται σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 5 του άρθρου 176 του Ν. 3463/2006 όπως το τελευταίο εδάφιο αυτής αντικαταστάθηκε με τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 45 του Ν. 3731/2008, (…)» (όρος 5), στη δε 69/27.5.2011 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του αιτούντος Δήμου, στην οποία ερείδεται η 139/7.6.2011 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου περί εγκρίσεως του δανείου, ως προς την ασφάλεια που θα παράσχει ο Δήμος για το εν λόγω δάνειο, προβλέπεται ότι τα έσοδα που ο Δήμος εκχωρεί και μεταβιβάζει στο Τ.Π.Δ. είναι από αυτά που δύνανται να εκχωρηθούν. (...)Τέλος, με την προσβαλλόμενη κρίθηκε ότι ο όρος 7 του σχεδίου σύμβασης σχετικά με την υποχρέωση του Δήμου να καταβάλει «εξ ιδίων χρημάτων» στο Ταμείο τις οφειλόμενες δόσεις του δανείου, στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια της αποπληρωμής του, τα εκχωρηθέντα με τον 5ο όρο της σύμβασης έσοδά του δεν επαρκούν για την εξυπηρέτησή του, είναι αόριστος και, ως εκ τούτου, μη νόμιμος, διότι δεν εξειδικεύονται ποια μπορεί να είναι τα επιπλέον «ίδια χρήματα». (...)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση και η ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν εν μέρει δεκτές και να ανακληθεί εν μέρει η προσβαλλόμενη πράξη. ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕλΣυν.Τμ.Μείζ.-Επταμελούς Σύνθεσης/552/2012