Σύμβαση εκτέλεσης έργου:...Με τα δεδομένα αυτά η υπογραφείσα σύμβαση εκτέλεσης δημόσιου έργου μεταξύ της .... και της ως άνω αναδόχου κοινοπραξίας έπρεπε, ως εκ του ύψους του προϋπολογισμού της, που υπερέβαινε το ποσό των 200.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., να υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από το αρμόδιο Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Από τον έλεγχο όμως της διαδικασίας σύναψης της εν λόγω σύμβασης, όπως ανωτέρω εκτέθηκε, δεν διαπιστώνεται ουσιώδης πλημμέλεια που θα μπορούσε να δημιουργήσει κώλυμα για την υπογραφή της. Ενόψει αυτών τα αρμόδια όργανα παρέλειψαν να υποβάλουν την σύμβαση αυτή στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, αλλά από πλάνη, η οποία ενόψει και της νομιμότητας της διαδικασίας που προηγήθηκε της σύναψης της σύμβασης κρίνεται συγγνωστή (Ε.Σ. ΚΠΕΔ VII Τμ. 99/2018, 294, 212, 198, 25/2017). Συνεπώς, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί, λόγω λήξης του οικονομικού έτους 2018.

Καταβολή αποδοχών:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη νομική σκέψη που προηγήθηκε και λαμβάνοντας υπόψη ότι: α) το ..., οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής που αφορούσε στην πρώτη μισθοδοσία των φερόμενων ως δικαιούχων ελέγχθηκε από την Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου και, αφού κρίθηκε ότι η σχετική δαπάνη ήταν νόμιμη, αυτό θεωρήθηκε και εξοφλήθηκε, β) η πράξη αυτή θεώρησης δεν έχει ανακληθεί, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του άρθρου 48 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του ν. 4129/2013 (Α΄ 52) Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, γ) δεν μεσολάβησε κάποια απόφαση αρμοδίου οργάνου, που να ανακαλεί ή ακυρώνει την πρόσληψη των φερόμενων στα ελεγχόμενα χρηματικά ένταλμα ως δικαιούχων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι υπό κρίση δαπάνες δεν δύνανται πλέον να υπαχθούν στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δοθέντος ότι κατά τον έλεγχο του ..., οικονομικού έτους 2017, χρηματικού εντάλματος πληρωμής που αφορούσε στην πρώτη μισθοδοσία των εργαζομένων κρίθηκε ήδη η νομιμότητα της γενεσιουργού των δαπανών πράξης, η οποία εν προκειμένω είναι η πρόσληψή τους στο Δήμο. Συνεπώς, τα χρηματικά εντάλματα που εκδίδονται εκ της αυτής αιτίας και αφορούν στις επόμενες της πρώτης μισθοδοσίες των εν λόγω εργαζομένων υπάγονται πλέον αποκλειστικά και μόνο στον κατασταλτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, στο πλαίσιο του οποίου και μόνο θα κριθεί η βασιμότητα των προβαλλόμενων στο 18/4.12.2017 Φύλλο Μεταβολών και Ελλείψεων ισχυρισμών. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνες απαραδέκτως υποβάλλονται ενώπιον του παρόντος Κλιμακίου για την άσκηση προληπτικού ελέγχου νομιμότητας.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ-ΠΡΟΣΥΜΒΑΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ(..) Με τα δεδομένα αυτά, η σύμβαση προμήθειας μεταξύ του Δήμου ... και της ..., έπρεπε, ως εκ του ύψους του προϋπολογισμού της που υπερέβαινε το ποσό των 200.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., να υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από τον αρμόδιο Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Από τον έλεγχο όμως της διαδικασίας σύναψης της σύμβασης αυτής, όπως ανωτέρω εκτέθηκε, δεν διαπιστώνεται ουσιώδης πλημμέλεια που θα μπορούσε να δημιουργήσει κώλυμα για την υπογραφή της. Ενόψει αυτών τα αρμόδια όργανα παρέλειψαν να υποβάλουν την εν λόγω σύμβαση στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, αλλά από πλάνη, η οποία ενόψει και της νομιμότητας της διαδικασίας που προηγήθηκε της σύναψης της σύμβασης κρίνεται συγγνωστή. (Συγγνωστή πλάνη)

Σύμβαση παραχώρησης...Με δεδομένα αυτά, λαμβάνοντας υπόψη, (α) τη συνταγματικώς κατοχυρωμένη αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου να ασκεί προσυμβατικό έλεγχο και επί των τροποποιητικών συμβάσεων αξιοποίησης περιουσιακών στοιχείων που συνάπτει το ...., (β) ότι οι κρίσιμες διατάξεις του ν. 4608/2019, έταξαν στους συμβαλλομένους υπερβολικά σύντομη αποκλειστική προθεσμία για τη συμμόρφωσή τους, ιδίως εάν συνυπολογιστεί σε αυτήν και ο αναγκαίος για τον προσυμβατικό έλεγχο χρόνος, (γ) ότι τα μέρη, ανεξαρτήτως της υποχρεωτικότητας των όρων της τροποποιητικής σύμβασης, είχαν πάντως τη δυνατότητα να μην την υπογράψουν και άρα υφίστατο έδαφος συναλλακτικής ελευθερίας και (δ) ότι, κατά τη βούληση των μερών και σύμφωνα με τους όρους της τροποποιητικής σύμβασης, η ισχύς αυτής τελεί υπό την αίρεση της έγκρισής της από το Ελεγκτικό Συνέδριο, δηλαδή, πριν από τη διενέργεια του ελέγχου και τη θετική έκβασή του, δεν γεννώνται από την κρινόμενη σύμβαση κανενός είδους δικαιώματα του αντισυμβαλλομένου ούτε έχει ξεκινήσει η εκτέλεσή της, το Τμήμα Μείζονος Συνθέσεως αποφαίνεται ομοφώνως ότι, κατά την έννοια των άρθρων 48 και 49 του ν. 4608/2019, ο έλεγχος διατηρεί τον προληπτικό του χαρακτήρα και, ως εκ τούτου, η επίμαχη τροποποιητική σύμβαση παραδεκτώς υπάγεται στον έλεγχο αυτό.

Το Κλιμάκιο απέχει του ελέγχου του υποβαλλόμενου σχεδίου τροποποιητικής σύμβασης, με την οποία τροποποιούνται βασικοί όροι αρχικής σύμβασης, δοθέντος ότι δεν υπάγεται στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Έλεγκτικού Συνεδρίου τροποποιητική σύμβαση, διαλαμβάνουσα όρους που τελούν σε άμεση συνάρτηση με συγκεκριμένους όρους της τροποποιούμενης και για το λόγο αυτό στερούμενης αυτοτέλειας σύμβασης, αφού ο έλεγχός της θα κατέτεινε, έστω και έμμεσα, στον έλεγχο της αρχικής σύμβασης, η οποία αν και συναφθείσα μετά την ισχύ του άρθρου 8 παρ.1 του ν.2741/1999, δεν υπήχθη στον έλεγχο αυτό, με συνέπεια να μην μπορεί ούτε τώρα να υπαχθεί στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου ούτε η ίδια ούτε και η τροποποιητική αυτής.

Προμήθεια ειδών καθαριότητας:..Με τα ανωτέρω δεδομένα, η 2019/0001/18.1.2019 σύμβαση, από την οποία απορρέει η ελεγχόμενη δαπάνη, έπρεπε να υποβληθεί για προληπτικό έλεγχο νομιμότητας στον Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό …, ως εκ του ύψους της προϋπολογισθείσας δαπάνης για τη συνολική προμήθεια που δημοπρατήθηκε με τον ίδιο διαγωνισμό, η οποία ανερχόταν σε 208.980,29 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.. Όμως, από τον έλεγχο της διαδικασίας σύναψης της εν λόγω σύμβασης, όπως ανωτέρω εκτέθηκε, δεν διαπιστώνεται η συνδρομή κάποιας ουσιώδους πλημμέλειας διακωλυτικής της υπογραφής της. Συνεκτιμωμένου τούτου και εν όψει των περιστάσεων της υπόθεσης, κρίνεται ότι τα αρμόδια όργανα παρέλειψαν να υποβάλουν την σύμβαση αυτή στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου όχι με πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, αλλά από πλάνη, η οποία δεν πλήττει εκ του αποτελέσματος τις προϋποθέσεις νομιμότητας τις δαπάνης και, ως εκ τούτου, παρίσταται συγγνωστή (Ε.Σ. ΚΠΕΔ VII Τμ. 99/2018, 294, 212, 198, 25/2017). Συνεπώς, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συνδρομής συγγνωστής πλάνης.

Παροχή υπηρεσιών: Με τα δεδομένα αυτά, η σύμβαση παροχής υπηρεσιών μεταξύ της «...» και της αναδόχου «...»  έπρεπε, ως εκ του ύψους του προϋπολογισμού της που υπερέβαινε το ποσό των 200.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., να υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από τον αρμόδιο Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Από τον έλεγχο όμως της διαδικασίας σύναψής της δεν διαπιστώνεται ουσιώδης πλημμέλεια που θα μπορούσε να δημιουργήσει κώλυμα για την υπογραφή της. Ενόψει αυτών, τα αρμόδια όργανα της ανωτέρω Δημοτικής Εταιρείας παρέλειψαν να υποβάλουν την εν λόγω σύμβαση στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, αλλά από πλάνη η οποία, ενόψει και της νομιμότητας της διαδικασίας που προηγήθηκε της σύναψης της σύμβασης, κρίνεται συγγνωστή (Ε.Σ. ΚΠΕΔ VII Τμ. 6/2018, 294, 212, 198/2017).

Ασφαλτοστρώσεις Δήμων:..Με δεδομένα αυτά, η επίμαχη σύμβαση έργου του Δήμου … έπρεπε, ως εκ του ύψους της προϋπολογιζόμενης δαπάνης της, που υπερέβαινε τις 200.000 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., να υποβληθεί σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας από τον αρμόδιο Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Από τον έλεγχο όμως της διαδικασίας σύναψης της σύμβασης αυτής, όπως ανωτέρω εκτέθηκε, δεν διαπιστώνεται ουσιώδης πλημμέλεια που θα μπορούσε να δημιουργήσει κώλυμα για την υπογραφή της. Εν όψει αυτών, τα αρμόδια όργανα παρέλειψαν να υποβάλουν την εν λόγω σύμβαση στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των σχετικών διατάξεων, αλλά από πλάνη η οποία, ενόψει και της νομιμότητας της διαδικασίας που προηγήθηκε της σύναψης της σύμβασης, κρίνεται συγγνωστή (Ε.Σ. Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 294, 212, 198/2017).Κατόπιν αυτών το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω πλάνης.

Προγραμματικές συμβάσεις.Προσυμβατικός έλεγχος.Στην περίπτωση, όμως, που η κύρια ή συμπληρωματική σύμβαση, παρόλο που έχει συναφθεί σε μεταγενέστερο χρονικό σημείο από το χρόνο έναρξης ισχύος του άρθρου 8 του ν. 2741/1999 και της δι’ αυτού θέσπισης ως υποχρεωτικού του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας των δημοσίων συμβάσεων από το Ελεγκτικό Συνέδριο, δεν υπήχθη για οποιοδήποτε λόγο στον έλεγχο αυτό, η τροποποιητική αυτών σύμβαση δεν μπορεί να υπαχθεί στον ανωτέρω έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Τούτο, διότι η τροποποίηση μιας δημόσιας σύμβασης, όταν αυτή δεν αναφέρεται γενικώς και αορίστως στην τροποποιούμενη, αλλά τροποποιεί συγκεκριμένους όρους, επιφέρει άμεση λειτουργική συσχέτιση της τροποποιούμενης σύμβασης με την τροποποιητική, με συνέπεια η τελευταία να μην έχει το χαρακτήρα αυτοτελούς συμβάσεως και από ουσιαστική άποψη να καθίσταται αναπόσπαστο μέρος της σύμβασης που τροποποιείται, ο δε τυχόν έλεγχος της τροποποιητικής θα είχε ως αποτέλεσμα να ελέγχονται ευθέως ή παρεμπιπτόντως οι τροποποιούμενες συμβάσεις μετά τη σύναψή τους και όχι προληπτικά και ενδεχομένως αφού θα έχει ολοκληρωθεί και η εκτέλεσή τους, γεγονός που υπερακοντίζει τη βούληση του κοινού νομοθέτη, ο οποίος δεν θέλησε να επεκτείνει το θεσπιζόμενο από τη διάταξη του άρθρου 8 παρ.1 του ν. 2741/1999 έλεγχο νομιμότητας και στις συμβάσεις που καταρτίστηκαν μεν υπό την ισχύ της, πλην δεν υπήχθησαν στον εν λόγω έλεγχο, ούτε να αλλοιώσει τον προβλεπόμενο από την ίδια τη διάταξη χαρακτήρα του ελέγχου αυτού, ο οποίος είναι αμιγώς προληπτικός. Κατά συνέπεια, κατά την έννοια του άρθρου 19 παρ. 7 του π.δ. 774/1980, όπως ισχύει, δεν υπάγεται στον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου τροποποιητική σύμβαση, διαλαμβάνουσα όρους που τελούν σε άμεση συνάρτηση με συγκεκριμένους όρους της τροποποιούμενης και για το λόγο αυτό στερούμενη αυτοτέλειας, αφού ο έλεγχός της θα κατέτεινε, έστω και έμμεσα, στον έλεγχο της αρχικής σύμβασης, η οποία, αν και συναφθείσα μετά την έναρξη ισχύος της θεσπίσασας τον προληπτικό έλεγχο διάταξης του άρθρου 8 παρ. 1 του ν. 2741/1999, δεν υπήχθη στον έλεγχο αυτό, με συνέπεια να μην μπορεί ούτε τώρα να υπαχθεί στον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου ούτε η ίδια αλλά ούτε και η τροποποιητική της (πρβλ. Πρ. VΙ Τμ. 36/2008, βλ. Πρ. Ζ΄ Κλιμακίου 153, 171/2008, ΣΤ ΄ Κλιμακίου 167, 94, 85, 45, 31/2008 και Ε΄ Κλιμακίου 231/2008).

Το Τμήμα αίρει την αμφιβολία και αποφαίνεται ότι τροποποιητική, προγενέστερης συμπλη-ρωματικής, σύμβαση, η οποία ως συναφθείσα πριν από την έναρξη ισχύος του άρθρου 8 παρ.1 του ν.2741/1999 δεν ελέγχεται, καθόσον ο έλεγχος της τροποποιητικής αυτής σύμβασης θα οδηγούσε ανεπίτρεπτα στον παρεμπίπτοντα έλεγχο της ήδη συναφθείσας τροποποιούμενης σύμβασης, κατά παράβαση της διάταξης του άρθρου 19 παρ.7 του π.δ.774/1980. Περαιτέρω, κρίθηκε ότι σε περίπτωση που η αρχική (κύρια) σύμβαση δεν υποβλήθηκε σε έλεγχο νομιμότητας ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου λόγω ποσού, ελέγχεται όταν συναθροιζόμενο το ποσό της με το ποσό της συμπληρωματικής σύμβασής της, υπερβαίνουν το όριο του ενός εκατομμυρίου(1.000.000) ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., ώστε να μη δίδεται η ευχέρεια στη Διοίκηση να συνάπτει ανέλεγκτα συμβάσεις με τη μέθοδο της κατάτμησης των πιστώσεων. Ομως, ο ως άνω δικαιολογητικός λόγος δεν συντρέχει όταν η κύρια σύμβαση δε υπήχθη στον έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, επειδή κατά το χρόνο κατάρτισής της δεν είχε ακόμα θεσπιστεί νομοθετικά ο έλεγχος αυτός, οπότε δεν τίθεται ζήτημα κατάτμησης των πιστώσεων και αποφυγής του ελέγχου. Στην περίπτωση αυτή δεν λαμβάνεται υπόψη το ποσό της αρχικής σύμβασης, αλλά αυτοτελώς το οικονομικό αντικείμενο της συμπληρωματικής.