Μη νόμιμη η καταβολή εξόδων μετακίνησης στο εξωτερικό σε ειδική συνεργάτιδα Δημάρχου, καθόσον κατά παράβαση της διάταξης της παρ. 15 του άρθρου 18 του ν. 4071/2012, δεν εκδόθηκε για τη μετακίνηση της ανωτέρω, πριν από την αναχώρησή της, η σχετική εγκριτική απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλομένες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, πλην όμως, τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής θα μπορούσαν να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν

Μετακίνηση στο εξωτερικό.Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων(2685/1999) συνάγονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: Από 11.4.2012, χρόνος ισχύος της παρ. 15 του άρθρου 18 του ν. 4071/2012, οι μετακινούμενοι αιρετοί και υπάλληλοι των Δήμων σε χώρες εκτός ευρωπαϊκής ένωσης κατ’ εντολή των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, για υπηρεσιακούς λόγους, δικαιούνται των προβλεπόμενων, αναλόγως της ιδιότητάς τους, δαπανών μετακίνησης και ημερήσιας αποζημίωσης, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν λάβει σχετική έγκριση από τον Γενικό Γραμματέα της οικείας αποκεντρωμένης διοίκησης. Η ως άνω έγκριση μετακίνησης αιρετών και υπαλλήλων των Ο.Τ.Α., εκδίδεται πριν την ημερομηνία αναχώρησης τους, δεδομένου ότι με την παρ. 15 του άρθρου 18 τροποποιήθηκε αφενός μεν το όργανο που ασκεί την εν λόγω αρμοδιότητα, αφετέρου δε οι περιπτώσεις στις οποίες αυτή απαιτείται, και όχι ο χρόνος χορήγησης αυτής (βλ. οικεία αιτιολογική έκθεση του ν.4071/2012). (...)Δεδομένου όμως ότι, κατά παράβαση της διάταξης της παρ. 15 του άρθρου 18 του ν. 4071/2012, δεν εκδόθηκε για τη μετακίνηση του Δημάρχου, πριν από την αναχώρησή του, η σχετική εγκριτική απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ...., η ως άνω μετακίνηση δεν είναι νόμιμη και, συνακόλουθα, δεν είναι νόμιμη η καταβολή σε αυτόν δαπανών μετακίνησης. Η δε προσκομιζόμενη με αριθμ. πρωτ. 5164/29.3.2013 οικεία απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ...., με την οποία εγκρίνεται εκ των υστέρων η ανωτέρω μετακίνηση, δεν μπορεί να αναπληρώσει την κατά τα ανωτέρω ελλείπουσα νόμιμη προϋπόθεση, λαμβανομένου υπόψη, επίσης, ότι κατά γενική αρχή του διοικητικού δικαίου, οι διοικητικές πράξεις, ατομικές ή κανονιστικές, δεν έχουν αναδρομική ισχύ, εκτεινόμενη πέρα από την ημέρα έκδοσής τους (ή από την ημέρα δημοσίευσής τους, αν είναι δημοσιευτέες), εφόσον τούτο δεν προβλέπεται ή δεν συνάγεται από το νόμο.

Δαπανες μετακίνησης: Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η μετακίνηση των φερομένων ως δικαιούχων στο εξωτερικό για την ανωτέρω αιτία, χωρίς προηγούμενη σύμφωνη γνώμη της επιτροπής του άρθρου 4 παρ. 2β του ν. 3345/2005, καθιστά μη νόμιμη την υπηρεσιακή τους μετακίνηση, και συνακόλουθα την καταβολή του συνόλου των εντελλόμενων δαπανών. Πλην, όμως, τα αρμόδια όργανα του Δήμου Αθηνών συγγνωστώς υπέλαβαν ότι η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, καθόσον σχετικό αίτημα  είχε  υποβληθεί σε τακτό χρόνο (ήδη από τις 26.3.2018) στην ανωτέρω επιτροπή ενώ έστω και επιγενομένως αναγνωρίσθηκε, με την 38/13.6.2018  σύμφωνη γνώμη της τελευταίας, η νομιμότητα υπογραφής συμφώνου συνεργασίας με τον Δήμο των Σκοπίων.  Κατά την ειδικότερη γνώμη όμως του Προέδρου του Κλιμακίου, η παράλειψη διατύπωσης προηγούμενης σύμφωνης γνώμης από την επιτροπή αυτή δεν επιφέρει δημοσιονομικές έννομες συνέπειες και, συνεπώς, δεν επιδρά στη νομιμότητα των εντελλόμενων δαπανών μετακίνησης. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η καταβολή αναλογικών εξόδων για την μετακίνηση των φερομένων ως δικαιούχων με βαν (πούλμαν 20 θέσεων) παρίσταται σύννομη, καθόσον  αποτελεί ειδικότερη περίπτωση μετακίνησης με άλλο μεταφορικό μέσο, κατά την έννοια του άρθρου 16 παρ. 5 υποπαρ. Δ.9 του ν. 4336/2015, η χρήση του οποίου δικαιολογείται στην προκειμένη περίπτωση υπηρεσιακά και παρίσταται, ενόψει των διδαγμάτων της κοινής πείρας αλλά και κατά τα ως άνω εκτιθέμενα από τον Δήμο Αθηνών, οικονομικότερη σε σχέση με την μετακίνηση αυτών αποκλειστικά με αεροπορικό μέσο. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν.

ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ:.. Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνες παρίστανται μη κανονικές, καθόσον, όπως βασίμως διαλαμβάνει και η έκθεση διαφωνίας, ακολουθήθηκε ως προς την ανάληψη αυτών η διαδικασία του άρθρου 160 Κ.Δ.Κ., χωρίς να περιλαμβάνονται στις περιοριστικά απαριθμούμενες στο άρθρο 158 παρ. 1 του ιδίου κώδικα υποχρεωτικές δαπάνες των δήμων, που δύνανται να εκτελεστούν πριν την ψήφιση του προϋπολογισμού του τρέχοντος οικονομικού έτους με την κατ’ εξαίρεση επέκταση της ισχύος του προϋπολογισμού του προηγούμενου οικονομικού έτους έως τα τέλη Μαρτίου το αργότερο. Συνεπεία δε αυτού, η μεν σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης των δαπανών μετακίνησης του Δημάρχου ελήφθη και αναρτήθηκε στο πρόγραμμα Διαύγεια σε χρονικό σημείο (14.3.2018) μεταγενέστερο της πραγματοποίησης τους, ενώ για τις δαπάνες μετακίνησης του υπαλλήλου του Δήμου δεν προκύπτει ότι έγινε εκ νέου ανάληψή τους. Επιπροσθέτως, η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία εγκρίθηκαν αναδρομικά οι μετακινήσεις Δημάρχου, δεν διαλαμβάνει καμία αιτιολογία ως προς τους κατεπείγοντες υπηρεσιακούς λόγους, που κατέστησαν αναγκαία την άμεση και χωρίς καθυστέρηση μετακίνηση αυτού, ώστε να μην είναι δυνατή η προηγούμενη έγκριση από το Δημοτικό Συμβούλιο. Η επικαλούμενη, προγενέστερη των κρίσιμων μετακινήσεων, απόφαση 246/27.11.2017 του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου …, με την οποία εγκρίθηκε αόριστα η μετακίνηση του Δημάρχου, για το μήνα Δεκέμβριο του έτους 2017, για συναντήσεις με τον Υπουργό Εσωτερικών και τους Γενικούς Γραμματείς των Υπουργείων Πολιτισμού και Αθλητισμού, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων σε ημερομηνίες που δεν είχαν καθοριστεί  ακόμη για θέματα πληρωμής έργων που είχαν ολοκληρωθεί και για εντάξεις νέων έργων στο ΕΣΠΑ 2014-2020, δεν φέρει το αναγκαίο περιεχόμενο, καθώς δεν προσδιορίζονται σε αυτήν οι ημερομηνίες των συναντήσεων, οι απαιτούμενες για τις μετακινήσεις ημέρες εκτός έδρας και το σχετικό μέσο μετακίνησης, με συνέπεια να μην δύναται (η 246/27.11.2017 απόφαση) να καλύψει την έλλειψη της προηγούμενης, εγκριτικής των μετακινήσεων, απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα δαπάνες είναι μη κανονικές και εν μέρει (ως προς τις δαπάνες μετακίνησης του Δημάρχου) μη νόμιμες και για το λόγο τούτο αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΩΝ ΕΞΟΔΩΝ ΚΑΙ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ:..Με δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι μη κανονική, καθόσον, όπως βασίμως προβάλλει ο Αναπληρωτής Επίτροπος, η 490/29.1.2018 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης εκδόθηκε και αναρτήθηκε στο πρόγραμμα «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» μετά από την πραγματοποίηση της μετακίνησης του φερόμενου ως δικαιούχου δημοτικού συμβούλου. Ωστόσο, δοθέντος ότι η οικεία δαπάνη αναλήφθηκε, αρχικά, εγκαίρως εντός του οικονομικού έτους 2017 με την 985/22.11.2017 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης, η οποία εκδόθηκε ταυτόχρονα με την εγκριτική της μετακίνησης 463/22.11.2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, σύμφωνα με τα ειδικώς προβλεπόμενα στο άρθρο 4 παρ. 3 του ν. 4334/2015 και στις προπαρατεθείσες στη νομική σκέψη που προηγήθηκε γενικές διατάξεις του ν. 4270/2014 και του κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδοθέντος π.δ/τος 80/2016, περί νόμιμης ανάληψης υποχρεώσεων σε βάρος του προϋπολογισμού των Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού, νομίμως δε ανετράπη, στη συνέχεια, όλα δε τούτα σε συνδυασμό με την ολιγοήμερη καθυστέρηση στην έκδοση της νέας 490/29.1.2018 απόφασης ανάληψης υποχρέωσης, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η πλημμέλεια της ελεγχόμενης δαπάνης δεν οφείλεται, στη συγκεκριμένη περίπτωση, σε πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων εκ μέρους των αρμοδίων οργάνων του Δήμου και, επομένως, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής πρέπει να θεωρηθεί.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι μη κανονική, πρέπει δε αυτό να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ.Γενικά:Νόμιμη η δαπάνη καταβολής ποσού 2.855,00 ευρώ σε ειδικό σύμβουλο στο πολιτικό γραφείο του Υπουργού και σε Ιδιώτη για πληρωμή εξόδων μετακίνησης και ημερήσιας εκτός έδρας αποζημίωσης, αναφορικά με τη μετάβασή τους στην Τεχεράνη από 7.3.2015 έως 13.3.2015 για επαφές με την Ιρανική Κυβέρνηση, καθόσον αποδεικνύεται ότι η μετακίνηση αυτή πραγματοποιήθηκε προς επικουρία του Υπουργού, ήτοι προς το σκοπό της συγκέντρωσης των απαραίτητων πληροφοριών και στοιχείων, προκειμένου ο ανωτέρω ειδικός σύμβουλος να είναι σε θέση να επιτελέσει τα προβλεπόμενα από το άρθρο 56 του π.δ.63/2005 καθήκοντά του της ενημέρωσης, διατύπωσης ειδικευμένης γνώμης και παροχής συμβουλής προς τον Υπουργό για θέμα που άπτεται της άσκησης εξωτερικής πολιτικής και εκφεύγει του παρόντος ελέγχου. Κατά συνέπεια, δεν προκύπτει από μέρους του ανωτέρω ειδικού συμβούλου διοίκηση ή διαχείριση των υποθέσεων που εμπίπτουν στα καθήκοντα των Υπηρεσιών του ιδίου Υπουργείου.

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ:Με δεδομένα αυτά και σε συνδυασμό με τις προμνησθείσες στην προηγούμενη σκέψη διατάξεις κρίνεται, καταρχάς, ότι η 42838/14.6.2016 έκθεση εισάγεται μόνο ως προς τον πρώτο λόγο διαφωνίας, αφού ο Δήμος …., με τα ελεγχόμενα 34, 35 και 36, οικονομικού έτους 2016, χρηματικά εντάλματα πληρωμής, συνολικού ποσού 1.710,20 ευρώ, αποδεχόμενος τα όσα αναφέρονται στην πράξη επιστροφής του Επιτρόπου, προέβη σε μείωση του ύψους της ημερήσιας αποζημίωσης, αφαιρώντας το ποσό που αναλογεί στην ημερήσια αποζημίωση της ημέρας επιστροφής, καθώς και του αντιτίμου των εξόδων μετακίνησης από το …. έως το αεροδρόμιο και αντίστροφα, υπολογίζοντας αυτό στο ύψος του εισιτηρίου του ΚΤΕΛ. Περαιτέρω, κρίνεται ότι η εντελλόμενη με το 35/2016 χ.ε. δαπάνη, ποσού 529,00 ευρώ, είναι νόμιμη. Ειδικότερα, συνεκτιμώντας το μεν ότι η 36/2016 πρόσκληση της Διακομματικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής απεστάλη μετά την τακτική συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου (7.3.2016) και συγκεκριμένα στις 11.3.2016, ημέρα Παρασκευή, το δε ότι η Διακομματική Επιτροπή συνεδρίασε στις 16.3.2016, επιπροσθέτως ότι ο Δήμαρχος μετέβη στην Αθήνα στις 9.3.2016 και επέστρεψε στις 12.3.2016, κρίνεται ότι συνέτρεχε στην προκειμένη περίπτωση κατεπείγουσα υπηρεσιακή ανάγκη που επέβαλε την άμεση μετακίνησή του. Αντίθετα, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην σκέψη ΙΙ οι εντελλόμενες με τα χρηματικά εντάλματα πληρωμής 34/16 και 36/16 δαπάνες είναι μη νόμιμες. Ειδικότερα, πέραν του ότι ο αναφερόμενος στο έγγραφο επανυποβολής και στο από 11.10.2016 έγγραφο ισχυρισμός ότι η μετακίνηση του Δημάρχου στις 9.3.2016 δεν ήταν γνωστή κατά το χρόνο της τακτικής συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου, οι δε συναντήσεις στις 9.3.2016 και 22.3.2016 πραγματοποιήθηκαν μετά από τηλεφωνική πρόσκληση, είναι σε κάθε περίπτωση απορριπτέος ως αναπόδεικτος, η 108/4.4.2016 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία εγκρίθηκαν αναδρομικά οι μετακινήσεις Δημάρχου, δεν διαλαμβάνει καμία αιτιολογία ως προς τους κατεπείγοντες υπηρεσιακούς λόγους, που κατέστησαν αναγκαία την άμεση και χωρίς καθυστέρηση μετακίνηση αυτού, ώστε να μην είναι δυνατή η προηγούμενη έγκριση από το Δημοτικό Συμβούλιο. 

Από τις ανωτέρω διατάξεις προκύπτει, μεταξύ άλλων, ότι για τη νόμιμη μετακίνηση εκτός έδρας για υπηρεσιακούς λόγους των προσώπων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν.2685/1999 και την καταβολή σ΄ αυτά των σχετικών δαπανών μετακίνησης απαιτείται, ως ουσιώδης τυπική προϋπόθεση, η έκδοση από το αρμόδιο προς τούτο όργανο, πριν από την ημερομηνία αναχώρησής τους, γραπτής απόφασης ή εντολής μετακίνησης, στην οποία πρέπει να προσδιορίζεται η ημερομηνία μετακίνησης, ο αριθμός των ημερών εκτός έδρας, η αιτία, ο τόπος και το μέσο μετακίνησης. Μόνο όταν συντρέχουν εξαιρετικές περιπτώσεις επείγουσας ανάγκης δύναται η μετακίνηση να λάβει χώρα κατόπιν προφορικής εντολής, ακολούθως όμως πρέπει να παρασχεθεί γραπτή έγκριση το αργότερο εντός δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία επιστροφής του μετακινουμένου στην έδρα του (βλ. Πράξεις Ι Τμ. Ε.Σ. 62/2005, 246/2006, 66, 157/2009).Περαιτέρω, η προσκομιζόμενη με το … έγγραφο επανυποβολής των επίμαχων ενταλμάτων …. απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου ..., στην οποία αορίστως αναφέρεται το πρώτον ότι «Το Δημοτικό Συμβούλιο … εγκρίνει την εκ των υστέρων μετακίνηση … λόγω του κατεπείγοντος της πρόσκλησης…» και επίσης καθορίζονται τα μέσα μετακίνησης, δεν ασκεί έννομη επιρροή, καθόσον πρόκειται για ταυτάριθμη, με την αρχικώς εκδοθείσα, απόφαση του ίδιου οργάνου (έχουσα τον ίδιο αριθμό και ημερομηνία έκδοσης), που έχει συμπληρωθεί ανεπίτρεπτα εκ των υστέρων με νέα στοιχεία, σε κάθε δε περίπτωση δεν αποδεικνύεται από τα δικαιολογητικά του φακέλου της υπόθεσης το κατεπείγον της πρόσκλησης για τη συμμετοχή των φερομένων ως δικαιούχων στην προαναφερόμενη συνάντηση. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα δαπάνη είναι μη νόμιμη και συνεπώς, τα εντάλματα αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Δαπανες μετακίνησης. (..). Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ως άνω εγκριτικές των μετακινήσεων των φερόμενων ως δικαιούχων αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου ... δεν είναι εκ των αναφερομένων στο άρθρο 2 του ν. 3861/2010, όπως ισχύει, και, συνεπώς, δεν υπήρχε υποχρέωση ανάρτησής τους στο πρόγραμμα «Διαύγεια», απορριπτομένου ως αβάσιμου του σχετικού λόγου του αναπληρωτή Επιτρόπου. Πλην όμως, κατά τον βασίμως προβαλλόμενο δεύτερο λόγο διαφωνίας, οι εντελλόμενες δαπάνες είναι μη κανονικές, καθόσον η 796/27.2.2015 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης, με την οποία δεσμεύθηκαν οι αναγκαίες πιστώσεις σε βάρος του Κ.Α.Ε. 00.6421, για την κάλυψη των εξόδων μετάβασης και διαμονής των φερόμενων ως δικαιούχων, της οποίας η ισχύς εκκινεί από την ανάρτησή της στο πρόγραμμα «Διαύγεια», αναρτήθηκε σε αυτό σε χρόνο μεταγενέστερο της πραγματοποίησης των εν λόγω μετακινήσεων,..στην περίπτωση μάλιστα του χρηματικού εντάλματος 42/17 με φερόμενο ως δικαιούχο τον .., εκτός της εκ των υστέρων ανάρτησης, η ως άνω απόφαση ανάληψης υποχρέωσης εκδόθηκε μετά την πραγματοποίηση της οικείας μετακίνησης​...Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνες είναι μη κανονικές και αυτά δεν πρέπει να θεωρηθούν.

Νόμιμη η καταβολή  δαπανών μετακίνησης εκτός έδρας, η έγκριση της οποίας δεν αναρτήθηκε στο πρόγραμμα «Διαύγεια» (..) Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ως άνω εντολή μετακίνησης του Δημοτικού Συμβουλίου … δεν είναι εκ των αναφερομένων στο άρθρο 2 του ν. 3861/2010 και, συνεπώς, δεν υπήρχε υποχρέωση ανάρτησής της στο πρόγραμμα «Διαύγεια»(..)