Προμήθεια  υλικών για  τη  συντήρηση  ξύλινων  κατασκευών  :Με δεδομένα τα ανωτέρω κρίνεται κατά πλειοψηφία ότι ο πρώτος λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου περί παραβίασης της αρχής της χρηστής δημοσιονομικής  διαχείρισης  πρέπει  να  απορριφθεί.  Ειδικότερα, σύμφωνα και με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του φορέα να καθορίσει το είδος και την ποσότητα των προς  προμήθεια  αγαθών,  για  το  λόγο  δε  αυτό  ο  διενεργούμενος  έλεγχος είναι έλεγχος ακραίων ορίων και δεν επεκτείνεται σε έλεγχο σκοπιμότητας (πρβ. ΕΣ 2309/2014). Στην προκειμένη περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη αφενός ότι  κατά  το  προηγούμενο  έτος  οι  ανάγκες  του  φορέα  κυμαίνονταν  στο ίδιο επίπεδο (σχετ. 649/2012 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής - ΑΔΑ: Β414ΩΗ5-Λ9Ν με την οποία εγκρίθηκε η διακήρυξη για την προμήθεια αντίστοιχων υλικών συντήρησης ξύλινων κατασκευών κατά το έτος 2012, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 50.000,00 ευρώ), αφετέρου ότι σύμφωνα με τη σύμβαση ο Δήμος δεν είναι υποχρεωμένος να καταναλώσει όλες τις αναγραφόμενες στον προϋπολογισμό της προμήθειας ποσότητες των ειδών, κρίνεται ότι επαρκώς αιτιολογείται η αναγκαιότητα της επίμαχης προμήθειας. Μειοψήφησε η Πρόεδρος του Κλιμακίου, η οποία εξέφρασε την άποψη ότι προκειμένου να ελεγχθούν τα άκρα όρια της ευχέρειας του Δήμου προς προμήθεια των ειδών, που επιθυμεί να προμηθευτεί, θα πρέπει στη σχετική μελέτη της Τεχνικής Υπηρεσίας να αιτιολογείται ειδικώς η ανάγκη προμήθειας και  ως  προς  το  είδος  και  ως  προς  την  ποσότητα,  ενώ  θα  πρέπει  γίνεται και ειδική αναφορά στην τυχόν ύπαρξη αποθεμάτων του Δήμου σε όμοια υλικά.  Περαιτέρω, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙΒ της παρούσας,  κρίνεται, ομοφώνως, ότι η προμήθεια των επίμαχων υλικών νομίμως χρηματοδοτείται από πιστώσεις προοριζόμενες για επενδυτικές δραστηριότητες, αφού αυτά θα αναλωθούν για τη συντήρηση ημιμόνιμων εγκαταστάσεων και με σκοπό τη βελτίωση της αισθητικής των κοινόχρηστων  χώρων  του  Δήμου  .....  και  την  τουριστική  ανάπτυξη αυτού. Ως εκ τούτου είναι απορριπτέος ως αβάσιμος και ο έτερος λόγος διαφωνίας.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ: Μη νομιμη. (...) Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, η μη νομίμως, η ως άνω σύμβαση δεν υποβλήθηκε από τον αναθέτοντα φορέα για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας στο Ελεγκτικό Συνέδριο, καθόσον αποτελεί τμήμα της ενιαίας διαδικασίας ανάθεσης προμήθειας λιπαντικών και καυσίμων κίνησης και θέρμανσης που προκήρυξε ο ενδιαφερόμενος Δήμος, προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες του για το έτος 2013, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της οποίας υπερβαίνει το χρηματικό όριο, άνω του οποίου καθίσταται υποχρεωτική η υπαγωγή της στον έλεγχο. Τούτο, άλλωστε, προκύπτει σαφώς τόσο από το συνολικό προϋπολογισμό της προμήθειας, όπως αυτός ορίζεται στην οικεία διακήρυξη και διακρίνεται σε προϋπολογισμό για την επιμέρους προμήθεια λιπαντικών και την προμήθεια καυσίμων (κίνησης και θέρμανσης) όσο και από το άρθρο της ίδιας διακήρυξης για την υποχρέωση κατάθεσης εγγυητικών επιστολών εκ μέρους των υποψηφίων αναδόχων, αναλόγως της προσφοράς τους, για το σύνολο ή για τμήμα της τελευταίας. Επομένως, η μη υποβολή της εν λόγω σύμβασης σε προληπτικό έλεγχο συνεπάγεται την ακυρότητά της και, για το λόγο αυτό, είναι μη νόμιμη και η εντελλόμενη σε εκτέλεση αυτής δαπάνη. Εξάλλου, είναι απορριπτέος ο προβαλλόμενος από το Δήμο …….. ισχυρισμός ότι τα αρμόδια όργανά του χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των εφαρμοστέων διατάξεων σχημάτισαν την εύλογη πεποίθηση ότι δεν υπείχαν υποχρέωση υποβολής του φακέλου της παρούσας διαγωνιστικής διαδικασίας στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δοθέντος ότι αυτή εξελίχθηκε σε μια αυτοτελή διαδικασία ανάθεσης προμήθειας λιπαντικών, με προϋπολογισμό κάτω του προβλεπόμενου από τις συγκεκριμένες διατάξεις κατώτατου χρηματικού ορίου, αφού κατά το μέρος της που αφορούσε την προμήθεια καυσίμων κίνησης των οχημάτων και θέρμανσης κηρύχθηκε άγονος,  ο δε φάκελος της απευθείας ανάθεσης της επιμέρους αυτής προμήθειας προϋπολογιζόμενης δαπάνης 417.359,89 ευρώ, απεστάλη τελικώς για έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο και κρίθηκε καθ’ όλα νόμιμος. Τούτο, διότι αφενός οι προμνησθείσες ρυθμίσεις περί προσυμβατικού ελέγχου είναι ρητές και σαφείς, αφετέρου δε, ανεξαρτήτως της τελικής έκβασης της συγκεκριμένης διαγωνιστικής διαδικασίας και ανάθεσης το μεν, της προμήθειας λιπαντικών κατόπιν τακτικής διαγωνιστικής διαδικασίας το δε, της προμήθειας καυσίμων, μετά από προσφυγή στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, ο Δήμος είχε εκφράσει  ήδη με την οικεία διακήρυξη, τη βούλησή του για την διενέργεια της προμήθειας καυσίμων και λιπαντικών, ενιαία, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες του, για όλο το έτος.

ΚΑΤΑΤΜΗΣΗ-Προμήθεια αντλητικών συστημάτων.(..) Με τα δεδομένα αυτά, αν και το αντικείμενο των επίμαχων συμβάσεων αφορά στην προμήθεια όμοιων αγαθών κατ’ είδος, νομίμως ο Δήμος .... προέβη στην απευθείας ανάθεση αυτών ανά δημοτική ενότητα, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 6 παρ. 14 του ν. 4071/2012, δεδομένου ότι ακολουθήθηκε εξαρχής η διαδικασία αναγραφής ξεχωριστών ανά Δημοτική Ενότητα πιστώσεων στον προϋπολογισμό του έτους 2017. Περαιτέρω, ο προϋπολογισμός της ελεγχόμενης σύμβασης είναι αρκούντως ορισμένος, δεδομένου ότι στην 196/3.3.2017 απόφαση περί έγκρισης της προμήθειας περιλαμβάνεται περιγραφή του είδους των προς προμήθεια ειδών, το κόστος τους ανά τεμάχιο, καθώς και αναλυτική περιγραφή των τεχνικών προδιαγραφών αυτών. Ομοίως και στην υπογραφείσα σύμβαση, αλλά και στην προσφορά του αναδόχου, περιλαμβάνεται ο ίδιος κατάλογος ειδών, με αναγραφή της τιμής μονάδας, με αποτέλεσμα να μην καταλείπεται αμφιβολία ως προς το είδος και το κόστος των υπό προμήθεια αγαθών. (..)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη δαπάνη, είναι νόμιμη και το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Προμήθεια γάλακτος...Με δεδομένα τα ανωτέρω νομίμως ο Δήμος προέβη στην προμήθεια γάλακτος τύπου εβαπορέ, ενόψει της αντικειμενικής αδυναμίας του να χορηγήσει φρέσκο γάλα (βλ. Πρ. ΚΠΕΔ στο VII Tμ. 185/2018). Αντίθετα, όμως, και ενόψει του ότι το γάλα χορηγείται με σκοπό την άμεση κατανάλωσή του σε καθημερινή βάση προς προστασία της υγείας των εργαζομένων, δεν είναι δυνατή η αναδρομική χορήγησή του, καθόσον δεν μπορεί πλέον να εκπληρωθεί ο σκοπός της, η άμεση δηλαδή και καθημερινή κατανάλωσή του. Τούτο δοθέντος, αφενός μη νομίμως   ο Δήμος προκήρυξε στις 26.6.2018 την προμήθεια γάλακτος και για το διαδραμόν χρονικό διάστημα του έτους 2018 και αφετέρου μη νομίμως προέβη στην κατακύρωση των αποτελεσμάτων αυτού μετά τη λήξη του έτους 2018, στο οποίο η προμήθεια αυτή αφορούσε. Συνεπώς η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη για την ως άνω αιτία και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. 

Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως δεν προηγήθηκε της  προμήθειας των ως άνω ειδών απόφαση του κατά νόμο αρμόδιου οργάνου, ήτοι του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία εξωτερικεύεται ευθέως η βούληση του οργάνου αυτού σχετικά με την αναγκαιότητα διενέργειας της συγκεκριμένης προμήθειας. Η ως άνω απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου δεν μπορεί να αναπληρωθεί από άλλες αποφάσεις του, με τις οποίες είτε εγκρίνεται γενικά ο δημοτικός προϋπολογισμός, στον οποίο περιέχονται όλες οι δαπάνες ανά κωδικό αριθμό, είτε εγκρίνεται το οριστικό πρωτόκολλο παραλαβής του προμηθεύοντος είδους, όπως αβάσιμα διατείνεται ο Δήμος. Κατόπιν τούτου, οι εντελλόμενες δαπάνες είναι μη νόμιμες, πλην όμως, ενόψει  του ότι η επίμαχη προμήθεια εγκρίθηκε – έστω και εκ των υστέρων- με την 357/19.9.2012 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου …, το Κλιμάκιο κρίνει ότι τα όργανα του Δήμου πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς,  και χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, υπέλαβαν ότι για την επίμαχη προμήθεια τηρήθηκε η νόμιμη διαδικασία. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, τα υπό κρίση χρηματικά εντάλματα πρέπει να θεωρηθούν λόγω συγγνωστής πλάνης.

Προμήθεια γάλακτος:. Με δεδομένα αυτά, νομίμως ο Δήμος προέβη στην προμήθεια γάλακτος, τύπου εβαπορέ, λόγω αποδεδειγμένης αντικειμενικής αδυναμίας να χορηγήσει φρέσκο γάλα. Συνεπώς, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.

Καταβολή στη φερόμενη ως δικαιούχο εταιρία «.....» της δαπάνης για την προμήθεια φυτών για τις ανάγκες της Διεύθυνσης Πρασίνου του Δήμου.(...)Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας, μη νομίμως ο Δήμος ..... προέβη στην, με απευθείας ανάθεση, προμήθεια των φυτών, η δαπάνη των οποίων εντέλλεται με το ελεγχόμενο ένταλμα, διότι για την προμήθεια φυτών για το έτος 2016 είχε ήδη προηγηθεί η υπογραφή 2 συμβάσεων συνολικού ποσού 26.701,63 ευρώ και ως εκ τούτου μη νομίμως  επιμερίσθηκε  και  ανατέθηκε  απευθείας  η προμήθεια των ελεγχόμενων φυτών, με βάση το ύψος της δαπάνης που προέκυψε από την εν λόγω κατάτμηση, χωρίς να διενεργηθεί πρόχειρος διαγωνισμός, ενόψει της συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης για την προμήθεια φυτών του Δήμου για το έτος αυτό, που υπερβαίνει το ποσό των 15.000,00 ευρώ, όπως βασίμως προβάλει το αναπληρωτής Επίτροπος με το σχετικό λόγο διαφωνίας.Αντίθετα, ο ισχυρισμός του Δήμου ότι, ανεξάρτητα από το χρόνο στον οποίο εκτελέστηκαν  οι  ως  άνω  συμβάσεις,  κρίσιμος  είναι ο χρόνος που ελήφθησαν οι αποφάσεις και έγιναν οι σχετικές διαδικασίες (πρόχειρος διαγωνισμός) και συνεπώς δεν τίθεται θέμα κατάτμησης επειδή αυτές αφορούν σε διαφορετικά οικονομικά έτη και στις ανάγκες διαφορετικών ετών, θα πρέπει ν΄ απορριφθεί ως αβάσιμος, διότι κρίσιμο στοιχείο προκειμένου να διαπιστωθεί το ποσό στο οποίο ανέρχεται η δαπάνη συγκεκριμένης προμήθειας και, κατ’ επέκταση, η δυνατότητα ανάθεσης της απευθείας ή με διαγωνισμό, αποτελεί η συνολική δαπάνη που απαιτείται  για να καλυφθούν οι ετήσιες ανάγκες του δήμου σε αγαθά που, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις συναλλακτικές αντιλήψεις, θεωρούνται όμοια ή ομοειδή.

Προμηθεια ασφαλτομιγματος.Δικαίωμα προαίρεσης.(...)Το προβλεπόμενο σε σύμβαση προμήθειας δικαίωμα προαίρεσης πρέπει καταρχήν να ασκείται πριν από τη λήξη της διάρκειας ισχύος της σύμβασης, διαφορετικά, για να είναι νόμιμη η κατόπιν άσκησης του εν λόγω δικαιώματος προμήθεια πρόσθετης ποσότητας υλικού, πρέπει να συντρέχουν αυτοτελώς ως προς αυτήν οι προϋποθέσεις της απευθείας ανάθεσης (πρβλ. ΚΠΕΔ στο VII Τμ. πράξη 282/2015). (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, ενόψει του ότι η συνολική δαπάνη της προμήθειας επιπλέον ποσότητας ασφαλτομίγματος υπερβαίνει το ποσό των 5.869,41 ευρώ, αναρμοδίως προέβη ο Γενικός Διευθυντής της ΔΕΥΑΧ στην απευθείας ανάθεση της ως άνω προμήθειας και για τον λόγο αυτόν η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη. 

Προμήθεια εδεσμάτων  για τις εκδηλώσεις των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς του Δήμου  : Με δεδομένα αυτά, μη νομίμως ανατέθηκε η εν λόγω προμήθεια έναντι αμοιβής ποσού 5.800,10 ευρώ με Φ.Π.Α. στην επιχείρηση «.....», αφού η οικονομική προσφορά της εταιρείας «…...» ανερχόταν στο ποσό των 5.219,16 ευρώ και ο Δήμος ....., που δεν είχε θέσει κριτήριο ανάθεσης, όφειλε, βάσει της αρχής της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και του άρθρου 86 του ν.4412/2016, να επιλέξει τη χαμηλότερη οικονομική προσφορά. Συνακόλουθα, κατά τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, τα όργανα του Δήμου που διαπίστωσαν ότι εκ της προσφοράς της πρώτης μειοδότριας δεν προέκυπτε ρητώς το πρόσωπο του νόμιμου εκπροσώπου της, όφειλαν να ζητήσουν τις αναγκαίες διευκρινίσεις και να προσκομισθεί το καταστατικό της εταιρείας. Ωστόσο, ενόψει της προμνησθείσας γνωμοδότησης που επικαλείται ο Δήμος, με την οποία προτείνεται η απόρριψη της προσφοράς της ως άνω πρώτης μειοδότριας, λόγω ελλείψεων στα υποβληθέντα δικαιολογητικά, το αποφασίζον όργανο του Δήμου χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων υπέλαβε ότι μπορούσε να προβεί στην ανάθεση στη φερόμενη ως δικαιούχο της επίμαχης προμήθειας. Προκύπτει, επίσης, από τα επισυναπτόμενα δικαιολογητικά, ότι η προσφορά της τελευταίας ταυτίζεται κατ’ είδος, συνεπώς, εναρμονίζεται με τις τεχνικές προδιαγραφές της μελέτης της Υπηρεσίας, την προσφορά δε αυτή ο Δήμος αποδέχθηκε ανεπιφύλακτα, καίτοι εκπρόθεσμη. Ενόψει αυτών πεπλανημένως πλην συγγνωστώς τα όργανα του Δήμου θεώρησαν ότι ορθώς έλαβε χώρα η συγκεκριμένη ανάθεση και εκδόθηκε το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πληρωμής.

Προμήθεια προσκλήσεων γενικής εισόδου στην 74η Δ.Ε.Θ.(..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη για την προμήθεια προσκλήσεων είναι λειτουργική κατά την έννοια των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 37 του ν. 3801/2009, καθόσον επιβάλλεται από τους κανόνες της σύγχρονης εθιμοτυπίας, σχετίζεται δε με τη συμμετοχή του Δήμου στη Δ.Ε.Θ., δραστηριότητα η οποία προάγει τα κοινωνικά και οικονομικά συμφέροντα των δημοτών, αφού η διοργάνωση της εν λόγω Έκθεσης αποτελεί γεγονός διεθνούς εμβέλειας, στο πλαίσιο του οποίου συναντώνται εκπρόσωποι οικονομικών και άλλων φορέων από όλο τον κόσμο. Περαιτέρω, ενόψει του αυξημένου αριθμού των εκπροσώπων των αρχών που έχει ένας μεγάλος Δήμος, όπως είναι ο Δήμος ..., το ύψος της επίμαχης δαπάνης δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι υπερβαίνει το προσήκον μέτρο...Κατ’ ακολουθίαv των ανωτέρω, το επίμαχο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί.