Υπηρεσίες - εργασίες καθαρισμού:Νόμιμη η καταβολή από Δήμο αμοιβής σε ιδιώτη για την εκτέλεση των εργασιών '' Εργασίες διαμόρφωσης - καθαρισμού κοινοχρήστων χώρων Δ.Ε. ...'', καθόσον το αντικείμενο των ως άνω εργασιών δεν περιορίζεται στην καθαριότητα των κοινοχρήστων χώρων από απορρίμματα ή άλλα απόβλητα, αλλά προεχόντως στη συντήρηση αυτών με τη χρήση μηχανικών μέσων, έτσι ώστε να διατηρήσουν τη λειτουργικότητά τους και με δεδομένο τον προέχοντα αυτό χαρακτήρα τους, οι ως άνω ανατεθείσες εργασίες δεν ανάγονται στις αρμοδιότητες της Διεύθυνσης Καθαριότητας του Δήμου, αλλά της Τεχνικής Υπηρεσίας, το προσωπικό της οποίας δεν ήταν σε θέση να τις εκτελέσει στο πλαίσιο των συνήθων καθηκόντων του, χωρίς τα προαναφερόμενα συγκεκριμένα μηχανικά μέσα και συνεπώς οι διατάξεις του άρθρου 61 του ν.3979/2011 δεν βρίσκουν στην υπό κρίση περίπτωση πεδίο εφαρμογής.

Εργασίες συντήρησης αγροτικών οδών: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 61 του ν. 3979/2011 δεν προηγήθηκε  της ανάθεσης των ως άνω εργασιών συντήρησης και καθαρισμού αγροτικών οδών απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Νοτίου ....., με την οποία να αιτιολογείται ειδικά η αδυναμία εκτέλεσής αυτών από τις υπηρεσίες του Δήμου με ίδια τεχνικά μέσα, όπως βασίμως προβάλλεται από τον Αναπληρωτή Επίτροπο. Εξάλλου, από κανένα δικαιολογητικό του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος, ούτε από την από 6.7.2016 μελέτη, ούτε από την απόφαση περί απευθείας ανάθεσης, ούτε από το συμβατικό κείμενο προκύπτει ότι έχει τηρηθεί η αρχή της οικονομικότητας, η οποία κατ’ αρχήν επιτάσσει την εκτέλεση των ανωτέρω εργασιών από το προσωπικό που υπηρετεί στον Δήμο με χρήση των μηχανημάτων που αυτός διαθέτει σε επιχειρησιακή ετοιμότητα, καθόσον δεν παρατίθενται με ακρίβεια οι τεχνικές προδιαγραφές των προς εκτέλεση εργασιών (π.χ. είδος μηχανημάτων, κόστος ανά ώρα χρήσης κλπ). Ως προς δε τα διαθέσιμα μηχανήματα του Δήμου, υπάρχει αν μη τι άλλο αοριστία, αφού μολονότι στο έγγραφο επανυποβολής του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος διαλαμβάνεται ότι ο Δήμος «δεν διαθέτει τα αντίστοιχα μηχανήματα που απαιτούνται για μία τέτοια εργασία», με το 16920/12.12.2016  έγγραφο του Γραφείου Κίνησης βεβαιώνεται, αντιθέτως, ότι έξι μηχανήματα, μεταξύ των οποίων και ένας εκσκαφέας – φορτωτής και ένα γκρέιντερ μάρκας KOMATSU, βρίσκονται σε λειτουργία. Μηχανήματα δε όμοιου τύπου χρησιμοποιήθηκαν από την ανάδοχο εταιρεία για την «γρήγορη και τεχνικά άρτια εκτέλεση των συγκεκριμένων εργασιών», σύμφωνα με το 16390/29.11.2016 έγγραφο του Αντιδημάρχου Οικονομικών, χωρίς, ωστόσο, να αιτιολογείται ο λόγος για τον οποίο δεν εκτελέστηκαν οι ανατεθείσες εργασίες με τα μηχανήματα του Δήμου. Αλυσιτελώς, περαιτέρω, προβάλλεται με το έγγραφο επανυποβολής ότι δεν προκύπτει υπέρβαση των εγγεγραμμένων πιστώσεων σε βάρος του προϋπο-λογισμού, καθώς δεν προβλήθηκε ομοίου περιεχομένου λόγος διαφωνίας. Τέλος, αβασίμως προβάλλει ο Αναπληρωτής Επίτροπος ότι η επίμαχη δαπάνη βαρύνει εσφαλμένο Κ.Α., αφού οι εργασίες που προβλέπονται στο άρθρο 61 του ν. 3979/2011 εγγράφονται στον Κ.Α. 6277, όπως ορθώς ρητώς ορίζει η προμνησθείσα υπουργική απόφαση (βλ. τη σκέψη 4 της παρούσας).

Σύμβαση μίσθωσης έργου: Ενόψει των ανωτέρω, η συναφθείσα, με την ως άνω μη νόμιμη διαδικασία, σχετική από 9.12.2010 σύμβαση δεν μπορεί να αποτελέσει νόμιμο έρεισμα για την καταβολή στην ανάδοχο εταιρεία της συμφωνηθείσας αμοιβής της και, ως εκ τούτου, τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα, με τα οποία εντέλλεται η πληρωμή της ως άνω μη νόμιμης αμοιβής δεν πρέπει να θεωρηθούν. Όμως, από το Δήμο ζητείται, με το 21055/17.10.2012 έγγραφο του Διευθυντή Καθαριότητας - Ανακύκλωσης και Συντήρησης Μηχανολογικού Εξοπλισμού, η θεώρηση των ενταλμάτων αυτών, λόγω συγγνωστής πλάνης των αρμοδίων οργάνων του. Πράγματι, από τα στοιχεία του φακέλου της υπό κρίση υπόθεσης προκύπτει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου πεπλανημένα πλην συγγνωστώς, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης του νόμου και βλάβης του δημοσίου συμφέροντος, θεώρησαν ότι, ενόσω είχαν ολοκληρώσει σε συντομότατο χρονικό διάστημα τη προδικασία σύναψης της σχετικής σύμβασης για την αντιμετώπιση του προβλήματος καθαρισμού των ανθυγιεινών εστιών, μπορούσαν να προβούν, αμέσως μετά το πέρας όλων των «απρόβλεπτων γι' αυτούς γεγονότων» (καθυστέρηση έκδοσης απόφασης Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας, προεκλογικός υπηρεσιακός φόρτος), στη σύναψη της εν λόγω σύμβασης, δεδομένου ότι το ως άνω πρόβλημα εξακολουθούσε να απειλεί τη δημόσια υγεία. Η δε συγγνωστή αυτή πλάνη, στην υπό κρίση υπόθεση, συνεκτιμώντας και το αδιαμφισβήτητο γεγονός καθαρισμού και απολύμανσης δεκάδων ανθυγιεινών εστιών και την εξάλειψη των εξ αυτών προερχόμενων για τη δημόσια υγεία κινδύνων, δικαιολογεί τη θεώρηση των επίμαχων χρηματικών ενταλμάτων.   

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Κλιμάκιο κρίνει, κατ’ αντιστοιχία προς τους λόγους διαφωνίας, τα ακόλουθα : Α) Ο πρώτος λόγος διαφωνίας είναι βάσιμος, δοθέντος ότι όπως προκύπτει από τον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας του Δήμου …οι ανατεθείσες υπηρεσίες εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα της Διεύθυνσης Ηλεκτρολογικού του Δήμου, γεγονός το οποίο, άλλωστε δεν αμφισβητείται από αυτόν. Δεδομένου δε ότι σε περίπτωση ανάθεσης σε τρίτους εργασιών που εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα των υπηρετούντων υπαλλήλων η αιτιολογία ως προς την αναγκαιότητα ανάθεσής τους σε ιδιώτη πρέπει να αναφέρεται στην απόφαση ανάθεσης των υπηρεσιών, .(..)B) Στον προϋπολογισμό των ανατεθεισών εργασιών αναφέρονται οι 8 κατηγορίες εργασιών .., όπου σε όλες τις κατηγορίες εργασιών αναγράφεται ως ποσότητα τεμάχιο 1 και περιλαμβάνεται η δαπάνη του υλικού και η δαπάνη της εργασίας, χωρίς περαιτέρω να εξειδικεύεται πόσα μέτρα αγωγών, σιδηροσωλήνων ή σκυροδέματος απαιτούνται για κάθε κατηγορία εργασιών, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ελεγχθεί πώς υπολογίσθηκε η συνολική δαπάνη του υλικού και της εργασίας κάθε κατηγορίας εργασιών..(..) Γ) Τέλος, ως προς τον τρίτο λόγο διαφωνίας, σύμφωνα με τον οποίο, κατ΄ ορθή εκτίμηση αυτού, οι ποσότητες των ανατεθεισών εργασιών δεν προκύπτουν ούτε από το τιμολόγιο του παρόχου των υπηρεσιών, με αποτέλεσμα να μην προσδιορίζεται με σαφήνεια η απαίτησή του κατά βάση και ποσό, ναι μεν στο σχετικό τιμολόγιο αναγράφεται μόνο ο τίτλος των ανατεθεισών υπηρεσιών και το συνολικό ποσό της απαίτησης, σε κάθε περίπτωση, όμως, η αναφορά των ποσοτήτων των εργασιών που αποτελούν το αντικείμενο της ανάθεσης, εμπίπτει, όπως ήδη προεκτέθηκε, στο ελάχιστο περιεχόμενο του προϋπολογισμού της υπηρεσίας και δεν μπορεί να υποκατασταθεί με την αναφορά στο τιμολόγιο του αναδόχου.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και, επομένως, το χρηματικό ένταλμα αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Παροχή υπηρεσιών:Με δεδομένα αυτά, η ελεγχόμενη δαπάνη αφορά σε εργασίες καθαρισμού αλσών του Δήμου με σκοπό τη διαμόρφωση ζώνης πυρασφάλειας και πυροπροστασίας και δεν μπορεί να θεωρηθεί ομοειδής με τις εργασίες πρασίνου με σκοπό τον καλλωπισμό των κοινοχρήστων δημοτικών χώρων. Ωστόσο, η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου που προηγήθηκε της ανάθεσης των επίμαχων εργασιών καθαρισμού δεν τεκμηριώνει την αδυναμία του Δήμου να τις εκτελέσει με ίδια μέσα και προσωπικό, όπως απαιτεί το άρθρο 61 του ν. 3979/2011. Λαμβάνοντας, όμως, υπόψη ότι ο καθαρισμός και η απομάκρυνση της βλάστησης έγινε για λόγους πυροπροστασίας με χρηματοδότηση από το Υπουργείο Εσωτερικών, με την πληρωμή δε της οικείας δαπάνης εξασφαλίζεται η ομαλή λειτουργία και η εκπλήρωση της αποστολής του Δήμου (πρβλ. ΕΣ Κ.Π.Ε.Δ. στο VII Τμ. 140/2012, 202/2014, 36/2016, 47/2017), τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων αλλά πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, υπέλαβαν ότι για την ανάθεση των εν λόγω εργασιών πληρούνταν όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις.

Καταβολή αμοιβής:..Με δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ανάθεση των εργασιών επικαιροποιημένης σχεδίασης, σύνταξης, τεκμηρίωσης και εντέλει πλήρους κατάρτισης και νομοπαρασκευαστικής τελειοποίησης του Οργανισμού/Κανονισμού του ... στη φερόμενη ως δικαιούχο δικηγορική εταιρεία «…» παρίσταται εν προκειμένω λειτουργική και, ως εκ τούτου, νόμιμη. Και τούτο, διότι σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο Πρακτικό 4/7.4.2017 του Διοικητικού Συμβουλίου του ..., ο εν λόγω Οργανισμός δεν διαθέτει το απαιτούμενο για την εκτέλεση των ως άνω εργασιών προσωπικό, δοθέντος ότι κατά το χρόνο της ανάθεσης δεν υπηρετούσε σ’ αυτόν κανένας υπάλληλος με ειδικότητα στη Νομική επιστήμη, ώστε να αναλάβει την άρτια κατάρτιση του κειμένου του Οργανισμού και του Κανονισμού Λειτουργίας, η δε μοναδική Πάρεδρος του Ν.Σ.Κ. που υπηρετεί στο Δικαστικό Γραφείο του ... είναι επιφορτισμένη και με τα πρόσθετα καθήκοντα που απορρέουν από την παράλληλη απασχόλησή της στο Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Περαιτέρω, το λοιπό προσωπικό της Διεύθυνσης διοικητικών οικονομικών υπηρεσιών του Οργανισμού, το οποίο έχει συρρικνωθεί στην Προϊσταμένη Διεύθυνσης, σε δύο Προϊσταμένους Τμημάτων και έναν ακόμη υπάλληλο (βλ. το Αρ.πρ. Φ.30/13522/ΔΔΟ/31.5.2018 έγγραφο της Προέδρου του Διοικητικού του Συμβουλίου), διεκπεραιώνει το σύνολο των αρμοδιοτήτων των τμημάτων της εν λόγω Διεύθυνσης και δεν δύναται, συνεπώς, να εκτελέσει και το υπό ανάθεση έργο. Ως εκ τούτου, δοθέντος ότι ο ... δεν διέθετε κατά το χρόνο της ανάθεσης των επίμαχων υπηρεσιών το κατάλληλο και αναγκαίο προσωπικό για την εκτέλεσή τους, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η δαπάνη παρίσταται στη συγκεκριμένη περίπτωση λειτουργική, καθόσον αποσκοπεί στην διασφάλιση της αποτελεσματικής λειτουργίας των υπηρεσιών του Οργανισμού, και για το λόγο αυτό είναι νόμιμη. ..Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη είναι λειτουργική και, συνεπώς, αυτό θα έπρεπε να θεωρηθεί, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος 2018, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει.

Υπηρεσίες – εργασίες καθαρισμού: Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε ιδιώτες για την παροχή υπηρεσιών καθαρισμού πρανών, ερεισμάτων δημοτικών οδών και παραλιών του Δήμου, καθόσον δεν προηγήθηκε της ανάθεσης των σχετικών εργασιών καθαρισμού αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, σύμφωνα με το άρθρο 61 του ν. 3979/2011(ΦΕΚ Α΄ 138/2011), με την οποία να τεκμηριώνεται η αδυναμία εκτέλεσης των ως άνω υπηρεσιών με ίδια μέσα του Δήμου και να καθορίζονται οι όροι παροχής των υπηρεσιών αυτών.

Υπηρεσίες – εργασίες καθαρισμού:Μη νόμιμη η καταβολή μέρους αμοιβής από Δήμο σε ιδιωτική τεχνική εταιρεία για την παροχή υπηρεσιών καθαρισμού αυτοφυούς βλάστησης κοιμητηρίων και παιδικών χαρών του Δήμου, καθόσον: α) δεν προηγήθηκε της ανάθεσης των ανωτέρω υπηρεσιών καθαρισμού, σύμφωνα με το άρθρο 61 του ν. 3979/2011 (ΦΕΚ Α΄ 138/2011), αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία να τεκμηριώνεται η αδυναμία εκτέλεσης των ως άνω υπηρεσιών με ίδια μέσα του Δήμου και β) οι ανωτέρω εργασίες εμπίπτουν στα καθήκοντα του προσωπικού καθαριότητας της Διεύθυνσης Καθαριότητας-Ανακύκλωσης και Πρασίνου του Δήμου, το οποίο σε συνδυασμό με το προσωπικό που προσλήφθηκε με αποφάσεις του Δημάρχου κρίνεται επαρκές για την εξυπηρέτηση των αναγκών του Δήμου.

Παροχή υπηρεσιών καθαρισμού κοινόχρηστων χώρων από μπάζα με μισθωμένα μηχανήματα. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον δεν προηγήθηκε           της ανάθεσης των ως άνω υπηρεσιών καθαριότητας κοινοχρήστων χώρων στην οποία απέβλεψε ο Δήμος αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου με   την οποία να τεκμηριώνεται η αδυναμία εκτέλεσης των παρασχεθεισών υπηρεσιών από τον Δήμο με ίδια μέσα, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 61 του ν. 3979/2011,   όπως βασίμως προβάλλεται από την Αναπληρώτρια Επίτροπο, έλλειψη την οποία συνομολογεί και  ο Δήμος με το 149663/1.10.2014 έγγραφό του, κατά την επανυποβολή του εν λόγω χρηματικού εντάλματος. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. 

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Εργασίες καθαρισμού - βοτανίσματος για την καταπολέμηση ζιζανίων στο   χώρο του Δημοτικού Κοιμητηρίου: Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι η 347/8.4.2014 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου ......, με την οποία εγκρίθηκε, μεταξύ άλλων, η επίμαχη δαπάνη για τον καθαρισμό-βοτάνισμα για την καταπολέμηση των ζιζανίων στο νεκροταφείο Πειραιώς, δεν είναι αιτιολογημένη, σύμφωνα      με το άρθρο 61 του ν. 3979/2011, καθόσον στην απόφαση αυτή δεν αιτιολογείται η αδυναμία εκτέλεσης των ως άνω εργασιών με ίδια μέσα του Δήμου ....... Περαιτέρω, οι εργασίες καθαρισμού - βοτανίσματος του νεκροταφείου …εμπίπτουν στα καθήκοντα του υπηρετούντος στις Διευθύνσεις Καθαριότητας και Ανακύκλωσης και Περιβάλλοντος και Πρασίνου προσωπικού του ως άνω Δήμου και επιπλέον συνιστούν συνήθεις, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, εργασίες για την εκτέλεση των οποίων δεν απαιτούνται ειδικές γνώσεις και εμπειρία, δυνάμενες να εκτελεστούν από το υπάρχον προσωπικό, ενόψει και του ότι ο Δήμος δεν αποδεικνύει ότι αυτό στερείται των αναγκαίων γνώσεων για την εκτέλεσή τους (βλ. ΕΣ πράξη VII Τμ. 115/2011), καθώς όσα αναφέρονται στο ως άνω 401/8.4.2014 έγγραφο του Τμήματος Μελετών και Σχεδιασμού Έργων Πρασίνου του Δήμου ......(ιδίως ότι το υπάρχον προσωπικό αριθμεί 28 τεχνίτες πρασίνου, των οποίων        ο μέσος όρος ηλικίας πλησιάζει το όριο συνταξιοδότησης, πλέον 4 με σωματική βλάβη) είναι απορριπτέα ως αναπόδεικτα. Επομένως, οι εργασίες αυτές            μη νομίμως ανατέθηκαν σε τρίτο ιδιώτη, καθώς δεν πρόκειται περί εργασιών ειδικής φύσης, για την εκτέλεση των οποίων απαιτείται είτε προσωπικό           με εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία, που δεν διαθέτει το ήδη υπηρετούν προσωπικό είτε η χρήση τεχνικών μέσων που δεν διαθέτει ο οικείος Δήμος. Τέλος, ο φερόμενος ως δικαιούχος του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος προβάλλει ότι συντρέχει συγγνωστή πλάνη των αρμοδίων οργάνων του Δήμου ......, όσον αφορά στη νομιμότητα πραγματοποίησης της ελεγχόμενης δαπάνης. Ο λόγος αυτός απαραδέκτως προβάλλεται, καθώς μόνο ο φορέας που εξέδωσε το χρηματικό ένταλμα πληρωμής δύναται να επικαλεστεί συγγνωστή πλάνη των οργάνων του και όχι ο φερόμενος ως δικαιούχος του εντάλματος (βλ. ΕΣ πράξη Ι Τμ. 26/2015, πρβλ. ΕΣ VI Τμ. απόφ. 2243/2011, πράξεις 67, 26/2008). Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, συνεπώς αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.