Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II της παρούσας το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι συντρέχουν ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που κωλύουν την υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου σύμβασης, ήτοι: α) Η επιλεγείσα εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων για την κατασκευή του ελεγχόμενου έργου πάσχει ως προς τη νομιμότητα εφαρμογής της. Και τούτο διότι αυτή δεν διενεργήθηκε σε απόλυτη χρονική εγγύτητα προς το χρόνο κατά τον οποίο ο Δήμος έλαβε γνώση των προβλημάτων που δημιουργήθηκαν και επέβαλαν την εκτέλεση του έργου για την αποτροπή της επέλευσης σοβαρού κινδύνου για την υγεία των δημοτών, αλλά σε ικανή χρονική απόσταση από αυτόν. β) Η 152/1993 μελέτη της υπηρεσίας, η οποία εκπονήθηκε το Δεκέμβριο 1991 και έχει θεωρηθεί από το τμήμα Β΄ Τεχνικών Έργων του Υπουργείου Εσωτερικών την 8.11.1993 σύμφωνα με το 11/1993 πρακτικό του Συμβουλίου Δημοτικών και Κοινοτικών Έργων έχει καταστεί κατά την κρίση του Κλιμακίου ανεπίκαιρη και θα έπρεπε να έχει διενεργηθεί επικαιροποίηση της, δεδομένου ότι από την εκπόνηση της (1991) μέχρι τη διεξαγωγή της ελεγχόμενης διαδικασίας δημοπράτησης (2010), έχει παρέλθει σημαντικά μεγάλο χρονικό διάστημα, κατά το οποίο έχουν ενδεχομένως επέλθει αλλαγές. Άλλωστε, το γεγονός ότι όπως αναφέρεται στο 8429/24.11.2010 έγγραφο του Δημάρχου ... και του Προϊσταμένου Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου, δεν έχουν μεταβληθεί οι πληθυσμιακές συνθήκες, που έχουν προβλεφθεί στη μελέτη αυτή δεν αποδεικνύει άνευ άλλου τινός, ότι δεν απαιτείται επικαιροποίηση της, δεδομένου ότι για τη σύνταξη μιας μελέτης λαμβάνονται υπόψη όχι μόνο οι πληθυσμιακές συνθήκες μιας περιοχής, αλλά και οι οικονομικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές κ.λ.π. συνθήκες, καθώς και το ισχύον νομοθετικό καθεστώς. (πρβλ και ΥΑ 20554/ ΕΥΣ3430/13.5.2010, ΦΕΚ Β΄ 644 του Υφυπουργού Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας περί Καθορισμού προδιαγραφών και διαδικασίας ελέγχου και επικαιροποίησης μελετών τεχνικών έργων, σύμφωνα με την οποία οι μελέτες που έχουν εκπονηθεί πριν από το έτος 1993 δεν είναι αποδεκτές).

Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι ο διαγωνισμός μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλουμένων εργοληπτικών επιχειρήσεων, χωρίς δημοσίευση σχετικής προκήρυξης, ως τρόπος επιλογής εργοληπτικής επιχείρησης για την κατασκευή δημοσίου έργου, αποτελεί εξαιρετική διαδικασία, η οποία εφαρμόζεται σε ειδικές ρητώς καθοριζόμενες περιπτώσεις, όπως είναι η περίπτωση έργων, τα οποία εκτελούνται προς αποτροπή σοβαρού επικείμενου κινδύνου. Κατά τη λογική όμως και το σκοπό της ως άνω διάταξης, προϋπόθεση για τη νομιμότητα της εφαρμογής της εξαιρετικής αυτής διαδικασίας, είναι αυτή να διενεργείται σε απόλυτη χρονική εγγύτητα προς το χρόνο εκδήλωσης του σοβαρού επικείμενου κινδύνου, υπό την έννοια ότι η μεσολαβούσα χρονική περίοδος δεν αρκεί ώστε να ενεργοποιηθεί και να ολοκληρωθεί η κύρια διαδικασία επιλογής, που είναι η ανοικτή δημοπρασία, ενόψει του ότι η σοβαρότητα αυτής της ειδικής περίπτωσης του επικείμενου κινδύνου, καθιστά, ως εκ της έντασής του και του επείγοντος χαρακτήρα του, αδύνατη την τήρηση των διατάξεων, που αφορούν τη διενέργεια της εν λόγω κύριας διαδικασίας. Σε διαφορετική περίπτωση χρονικής απόστασης μεταξύ αυτών, κατά την οποία θα ήταν εφικτή η διενέργεια ανοικτής διαδικασίας, καταστρατηγείται έντονα η ρύθμιση αυτή του διαγωνισμού μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλουμένων εργοληπτικών επιχειρήσεων, ως τρόπου επιλογής αναδόχου δημοσίου έργου και αναιρείται ο εξαιρετικός χαρακτήρας της σχετικής διαδικασίας, και, συνεπώς, στην περίπτωση αυτή, η τήρησή της πάσχει ως προς τη νομιμότητα εφαρμογής της (βλ. απ. VI Τμ. Ελ. Συν. 2731/2010).

Εργο ειδικής φύσης.Μη νόμιμη η προσφυγή στη διαδικασία με διαγωνισμό μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων για την ανάθεση εκτέλεσης δημοσίου έργου, καθόσον δεν πρόκειται για έργο ειδικής φύσης, αφού μόνο ο χαρακτηρισμός του έργου ως μνημείου χωρίς να παρατίθενται οι ειδικές απαιτήσεις του έργου, όπως η απαραίτητη ειδική τεχνογνωσία, οι απαιτούμενες ειδικές τεχνικές μέθοδοι κατασκευής, οι εξειδικευμένες ή υψηλής τεχνολογίας εργασίες, που από τη φύση τους μπορούν να εκτελεστούν από περιορισμένου αριθμού εργοληπτικές επιχειρήσεις, δεν είναι αρκετός.

Μη νόμιμο το σχέδιο συμπληρωματικής σύμβασης, καθόσον οι εργασίες που αποτελούν αντικείμενό της συνιστούν επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του έργου πέραν αυτού που είχε προβλεφθεί με την αρχική σύμβαση, αλλά και σε κάθε περίπτωση δεν αποδεικνύεται ότι η αναγκαιότητα εκτέλεσής τους οφείλεται σε απρόβλεπτα γεγονότα ή καταστάσεις, αφού ο κίνδυνος πλημμυρών αποτέλεσε την αιτιολογία προσφυγής στη δημοπράτηση του αρχικού έργου με την εξαιρετική διαδικασία με πρόσκληση περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων. Το VI Τμήμα με την 940/2010 απόφασή του απέρριψε την αίτηση ανάκλησης κατά της προ- μνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου. ΠΡΑΞΗ Ε' ΚΛΙΜ. 100/2010

ΕΡΓΑ. ζητειται η αναθεώρηση της 2749/2011 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση του ως άνω αιτούντος για ανάκληση της 386/2011 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. (..)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη (ΙΙΙ) νομική σκέψη, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η επιλεγείσα κατά τα ανωτέρω εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης πάσχει ως προς τη νομιμότητα εφαρμογής της. Και τούτο, διότι η τηρηθείσα εξαιρετική διαδικασία της δημοπράτησης μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλούμενων εργοληπτικών επιχειρήσεων για την κατασκευή του έργου δεν ενεργήθηκε σε απόλυτη χρονική εγγύτητα προς το χρόνο κατά τον οποίο συντελέστηκε η λύση της αρχικής σύμβασης (8.4.2008), αλλά σε ικανή χρονική απόσταση από αυτόν, καθόσον από την 158/2008 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου …, με την οποία λύθηκε και τέθηκε σε εκκαθάριση η δημοτική επιχείρηση και, κατά συνέπεια, διαλύθηκε εν τοις πράγμασι η από 23.11.1998 εργολαβική σύμβαση, η οποία από το έτος 1999 ήταν πάντως ανενεργός, μέχρι την 279/6.7.2010 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου .., με την οποία αποφασίσθηκε η ανάθεση του έργου με την εν λόγω διαδικασία, μεσολάβησε απράκτως ικανό χρονικό διάστημα,  κατά τη διάρκεια του οποίου θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί και να ολοκληρωθεί η διαδικασία του ανοιχτού διαγωνισμού. Η κρίση αυτή δεν δύναται να διαφοροποιηθεί από την επικαλούμενη ανάγκη αποτροπής σοβαρού επικείμενου κινδύνου, δοθέντος ότι αυτή δεν αποτελεί στην προκειμένη περίπτωση λόγο που δικαιολογεί την ανάθεση του ως άνω έργου με την εξαιρετική διαδικασία του διαγωνισμού μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλούμενων εργοληπτικών επιχειρήσεων, καθόσον η αποτροπή κινδύνων που εγκυμονεί για τη δημόσια υγεία, την ασφάλεια και τη ζωή των κατοίκων της περιοχής η κατάληψη του ημιτελούς κτιρίου από ναρκομανείς και εγκληματικά στοιχεία, μπορεί να επιτευχθεί με τα προβλεπόμενα από την κείμενη νομοθεσία μέτρα διασφάλισης της νομής του ακινήτου. Εξάλλου, οι φθορές που υφίσταται το ως άνω ημιτελές κτιριακό έργο είναι γνωστές ήδη από το έτος 1999, οπότε σταμάτησαν οι εργασίες ολοκλήρωσης της από 23.11.1998 σύμβασης κατασκευής του, η οποία έκτοτε κατέστη ανενεργός. Επομένως, δεν αιτιολογείται γιατί μέχρι τις 6.7.2010, οπότε και αποφασίστηκε η προσφυγή  στην εν λόγω εξαιρετική διαδικασία,  δεν έγινε καμία ενέργεια για την επιλογή αναδόχου. (..)Περαιτέρω, οι  ανωτέρω διαπιστωθείσες αλλεπάλληλες καθυστερήσεις και η μεσολάβηση άπρακτων περιόδων στις επιμέρους πράξεις των αρμοδίων οργάνων για την εκτέλεση του  ελεγχόμενου έργου,  δεν συμβαδίζουν με την επικαλούμενη ύπαρξη επικείμενου κινδύνου, λόγοι που καθιστούν μη νόμιμη την προσφυγή στην ως άνω εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης, με συνέπεια να συντρέχει ουσιώδης νομική πλημμέλεια που κωλύει την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης....Απορρίπτει την αίτηση του Δήμου ... καθώς και την υπέρ αυτού ασκηθείσα παρέμβαση της εργοληπτικής επιχείρησης με την επωνυμία «...» για αναθεώρηση της 2749/2011 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. 

Κατασκευή Νέων και Υφιστάμενων Καλντεριμίων Δήμου..:Με βάση τα πραγματικά αυτά περιστατικά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκέψεις IV, V, VI), ο προβαλλόμενος από τον αιτούντα Δήμο πρώτος λόγος αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, δεδομένου ότι η 1102/15.3.1996 απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, που εκδόθηκε βάσει του άρθρου 9 παρ. 2 περ. δ΄ του π.δ. 171/1987, με την οποία χαρακτηρίστηκαν ως «ειδική κατηγορία έργων» συλλήβδην όλα τα έργα κατασκευής και συντήρησης λιθόστρωτων – πλακόστρωτων σε δρόμους ή πλατείες των Ο.Τ.Α., που εκτελούνται σε χαρακτηρισμένο παραδοσιακό οικισμό, δεν αποτελεί κατά νόμο επαρκές έρεισμα για να δικαιολογήσει την προσφυγή στη διαδικασία του διαγωνισμού μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων, η οποία είναι εξαιρετική και χρήζει ειδικής αιτιολόγησης η επιλογή της.Άλλωστε, αβασίμως υποστηρίζεται από τον αιτούντα ότι η προαναφερόμενη απόφαση είναι κανονιστική διοικητική πράξη, με συνέπεια να μην απαιτείται αναφορικά με τα έργα, που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της, ειδική αιτιολόγηση για την απευθείας ανάθεσή τους ή την επιλογή αναδόχου με διαγωνισμό μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων, αφού, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω (σκέψη IV), η απόφαση αυτή κατά το μέρος που τυχόν θα είχε κανονιστικό χαρακτήρα θα ήταν ανίσχυρη, ως εκδοθείσα κατά ανεπίτρεπτη υπεξουσιοδότηση, πέραν του ότι με τη διάταξη του άρθρου 9 παρ. 2 περ. δ΄ του π.δ. 171/1987 ουδόλως παρέχεται εξουσιοδότηση για θέσπιση τέτοιου είδους ρυθμίσεων.(...)πρέπει να απορριφθεί η αίτηση του Δήμου … για αναθεώρηση της 463/2011 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Δημοτικό έργο. Διαγωνισμός μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων χωρίς δημοσίευση προκήρυξης. Μη νόμιμη η κατακυρωτική απόφαση, καθόσον υπήρξε υπαιτιότητα της αναθέτουσας αρχής σχετικά με την πρόκληση του επικείμενου κίνδυνου πρόκλησης τροχαίων ατυχημάτων και πλημμυρών. Ο διαδραμών χρόνος από την εισήγηση της τεχνικής υπηρεσίας για την ανάθεση του έργου μέχρι την έγκριση της εξαιρετικής διαδικασίας από τη Δημαρχιακή Έπιτροπή ήταν επαρκής για την τήρηση των διατυπώσεων δημοσιότητας και διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού. Με την 2731/2010 απόφαση του VI Τμήματος απορρίφθηκε αίτηση ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου.

Δημοτικό έργο:..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά σε προηγούμενη (ΙΙΙ.) νομική σκέψη, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι η επιλεγείσα κατά τα ανωτέρω εξαιρετική διαδικασία ανάθεσης πάσχει ως προς τη νομιμότητα εφαρμογής της. Και τούτο διότι η τηρηθείσα εξαιρετική διαδικασία της δημοπράτησης μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλούμενων εργοληπτικών επιχειρήσεων για την κατασκευή του έργου δεν ενεργήθηκε σε απόλυτη χρονική εγγύτητα προς το χρόνο κατά τον οποίο συνέτρεξαν οι εξαιρετικές περιστάσεις, εξαιτίας των οποίων απειλήθηκε η επέλευση σοβαρού κινδύνου, αλλά σε ικανή χρονική απόσταση απ’ αυτού, αφού από τότε που ο Δήμος έλαβε γνώση των προβλημάτων που δημιουργήθηκαν και επέβαλαν την εκτέλεση του ελεγχόμενου έργου (μεγάλος αριθμός καταγγελιών και δελτία συμβάντων ήδη από τις 14.09.2009 και καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα 2009-2010) μέχρι τις 22.06.2010, οπότε και η Δημαρχιακή Επιτροπή του Δήμου ενέκρινε, τελικώς, τη δημοπράτηση με την ως άνω εξαιρετική διαδικασία, μεσολάβησε εννεάμηνο περίπου χρονικό διάστημα που διέρρευσε απράκτως και κατά τη διάρκεια αυτού θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί και ολοκληρωθεί η κύρια διαδικασία επιλογής της ανοιχτής διαδικασίας. Η κρίση αυτή δεν δύναται να διαφοροποιηθεί από τις επικαλούμενες το πρώτον ενώπιον του Τμήματος αλλαγές στην κατάσταση της ευρύτερης περιοχής που αφορούν στην πυρκαγιά στην .. και στην ανύψωση του οδοστρώματος της Εθνικής οδού, που έλαβαν χώρα κατά τον Ιούνιο του 2009, οι οποίες συντέλεσαν στην πρόκληση εκτεταμένων πλημμυρών και, συνακόλουθα, επιπλέον φθορών στο οδόστρωμα, καθόσον, τα πραγματικά αυτά περιστατικά ανάγονται σε χρόνο προγενέστερο του φθινοπώρου του 2009 από το οποίο, όπως έγινε δεκτό και ανωτέρω, ο διαδραμών χρόνος ήταν επαρκής, ώστε να τηρηθούν οι διατυπώσεις δημοσιότητας για τη διενέργεια ανοικτής δημοπρασίας. Συνεπώς, ορθώς κατ’ αποτέλεσμα έκρινε το Κλιμάκιο κατά τη δεύτερη αιτιολογική του σκέψη με την προσβαλλόμενη πράξη του. (...)Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, η υπό κρίση ανακλητική αίτηση του Δήμου .... κατά της 367/2010 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου πρέπει να απορριφθεί, κωλυομένης εντεύθεν της υπογραφής του υποβληθέντος για έλεγχο νομιμότητας σχετικού σχεδίου σύμβασης.

Εξόφληση του 1ου λογαριασμού του έργου «Βελτίωση Η/Μ εγκαταστάσεων Πνευματικού Κέντρου». (...) Η προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων, η οποία αποτελεί εξαιρετική διαδικασία επιλογής αναδόχου, καθόσον συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού, της διαφάνειας και της ισότητας μεταξύ των εργοληπτικών επιχειρήσεων, εφαρμόζεται αποκλειστικά και μόνον στις ειδικές περιπτώσεις που ρητώς προβλέπονται κατά τρόπο περιοριστικό, στις οικείες νομοθετικές διατάξεις (Ολομ.ΣτΕ 1351/1954, Α.Π. 116/1953, πράξη Ι Τμ. Ελ.Συν. 193/1991), οι οποίες, καθώς εισάγουν παρέκκλιση από τον κανόνα του ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού, είναι στενά ερμηνευτέες και το σχετικό βάρος απόδειξης φέρει όποιος τις επικαλείται. Περαιτέρω, επιλογή της ανωτέρω κλειστής διαδικασίας χωρίς δημοσίευση προκήρυξης χωρεί και στην περίπτωση όπου για λόγους τεχνικούς (όπως η κατοχή αποκλειστικών τεχνικών μέσων, γνώσεων ή μεθόδων) ή σχετιζόμενους με την προστασία δικαιωμάτων αποκλειστικότητας, οι συμβατικές εργασίες δύνανται να εκτελεσθούν μόνον από ορισμένο οικονομικό φορέα. Τούτο ειδικότερα σημαίνει ότι δεν αρκεί τα επίμαχα προϊόντα να προστατεύονται από δικαιώματα αποκλειστικότητας, αλλά πρέπει επιπλέον η κατασκευή ή η συναρμολόγησή τους στο έργο να είναι δυνατή μόνον από ορισμένο εργολήπτη (πρβλ. απόφαση ΔΕΚ της 3.5.1994 στην υπόθεση  C-328/1992,  απόφαση ΔΕΚ της 4.5.1995). Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να προσκομίζονται όλα τα αναγκαία στοιχεία από τα οποία να αποδεικνύεται η μοναδικότητα του κατασκευαστή ή η καταλληλότητα συγκεκριμένου προϊόντος, οι τεχνικές προδιαγραφές του οποίου δεν υπόκεινται σε ανταγωνισμό στην αγορά, διαφορετικά η διαδικασία της απευθείας ανάθεσης δεν είναι νόμιμη (πρβλ. απόφαση Τμ. Μείζονος-Επταμελούς Σύνθεσης Ελ.Συν., αποφάσεις 3218, 3100/2012, 2378/2011, 2055/2010, 3334/2009 VI Τμ. Ελ.Συν., βλ. απόφαση 3015/2012 VI Τμ. Ελ.Συν.). 

Εξόφληση του 1ου λογαριασμού του έργου «Βελτίωση Η/Μ εγκαταστάσεων Πνευματικού Κέντρου(...)Στο άρθρο 28 του Κώδικα Κατασκευής Δημοσίων Έργων, στο πεδίο εφαρμογής του οποίου εμπίπτουν και τα έργα των Δήμων σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ.1 του ίδιου Κώδικα, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 35 παρ.1 του ν. 4053/2012 (ΦΕΚ Α΄ 2012), συμπληρώθηκε με το άρθρο 19 παρ.13 του ν. 4071/2012 (ΦΕΚ Α΄ 85) και ισχύει πλέον από 7.3.2012, ορίζεται ότι: «Η απευθείας ανάθεση ή διαγωνισμός μεταξύ περιορισμένου αριθμού προσκαλούμενων εργοληπτικών επιχειρήσεων, ως τρόπος επιλογής εργοληπτικής επιχείρησης για την κατασκευή δημόσιου έργου, αποτελεί εξαιρετική διαδικασία και επιτρέπεται μόνο:  α) - β) Όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των άρθρων 57 παράγραφος 1, 124 και 125. γ) -».  Ακολούθως, στο άρθρο 125 του ίδιου Κώδικα, υπό τον τίτλο «Διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης», ορίζεται ότι: «Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να συνάπτουν τις δημόσιες συμβάσεις έργων προσφεύγοντας σε διαδικασία με διαπραγμάτευση, χωρίς να προηγείται δημοσίευση σχετικής προκήρυξης, στις ακόλουθες περιπτώσεις:  α) - β) εάν, για λόγους τεχνικούς, καλλιτεχνικούς ή σχετικούς με την προστασία αποκλειστικών δικαιωμάτων, η σύμβαση μπορεί να ανατεθεί μόνο σε συγκεκριμένο οικονομικό φορέα.  γ)-». Από τις ως άνω διατάξεις συνάγονται, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: Η προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης μεταξύ περιορισμένου αριθμού εργοληπτικών επιχειρήσεων, η οποία αποτελεί εξαιρετική διαδικασία επιλογής αναδόχου, καθόσον συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού, της διαφάνειας και της ισότητας μεταξύ των εργοληπτικών επιχειρήσεων, εφαρμόζεται αποκλειστικά και μόνον στις ειδικές περιπτώσεις που ρητώς προβλέπονται κατά τρόπο περιοριστικό, στις οικείες νομοθετικές διατάξεις (Ολομ.ΣτΕ 1351/1954, Α.Π. 116/1953, πράξη Ι Τμ. Ελ.Συν. 193/1991), οι οποίες, καθώς εισάγουν παρέκκλιση από τον κανόνα του ανοικτού ή κλειστού διαγωνισμού, είναι στενά ερμηνευτέες και το σχετικό βάρος απόδειξης φέρει όποιος τις επικαλείται. Περαιτέρω, επιλογή της ανωτέρω κλειστής διαδικασίας χωρίς δημοσίευση προκήρυξης χωρεί και στην περίπτωση όπου για λόγους τεχνικούς (όπως η κατοχή αποκλειστικών τεχνικών μέσων, γνώσεων ή μεθόδων) ή σχετιζόμενους με την προστασία δικαιωμάτων αποκλειστικότητας, οι συμβατικές εργασίες δύνανται να εκτελεσθούν μόνον από ορισμένο οικονομικό φορέα. Τούτο ειδικότερα σημαίνει ότι δεν αρκεί τα επίμαχα προϊόντα να προστατεύονται από δικαιώματα αποκλειστικότητας, αλλά πρέπει επιπλέον η κατασκευή ή η συναρμολόγησή τους στο έργο να είναι δυνατή μόνον από ορισμένο εργολήπτη (πρβλ. απόφαση ΔΕΚ της 3.5.1994 στην υπόθεση  C-328/1992,  απόφαση ΔΕΚ της 4.5.1995). Σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να προσκομίζονται όλα τα αναγκαία στοιχεία από τα οποία να αποδεικνύεται η μοναδικότητα του κατασκευαστή ή η καταλληλότητα συγκεκριμένου προϊόντος, οι τεχνικές προδιαγραφές του οποίου δεν υπόκεινται σε ανταγωνισμό στην αγορά, διαφορετικά η διαδικασία της απευθείας ανάθεσης δεν είναι νόμιμη (πρβλ. απόφαση Τμ. Μείζονος-Επταμελούς Σύνθεσης Ελ.Συν., αποφάσεις 3218, 3100/2012, 2378/2011, 2055/2010, 3334/2009 VI Τμ. Ελ.Συν., βλ. απόφαση 3015/2012 VI Τμ. Ελ.Συν.).