Το π.δ. 118/2007 «Κανονισμός Προμηθειών Δημοσίου» (ΦΕΚ 150 Α΄) ορίζει στο άρθρο 16 ότι : «1. Με την προσφορά, η τιμή του προς προμήθεια υλικού δίνεται ανά μονάδα, όπως καθορίζεται στη διακήρυξη. Στην τιμή περιλαμβάνονται οι τυχόν υπέρ τρίτων κρατήσεις, ως και κάθε άλλη επιβάρυνση, εκτός από το Φ.Π.Α., για παράδοση του υλικού στον τόπο και με τον τρόπο που προβλέπεται στη διακήρυξη. 2 (…)». Περαιτέρω, κατά πάγια νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η διακήρυξη του διαγωνισμού αποτελεί κανονιστική διοικητική πράξη και ως εκ τούτου οι όροι της έχουν δεσμευτική ισχύ τόσο για την αναθέτουσα αρχή που διεξάγει το διαγωνισμό όσο και για τους υποψηφίους (πρβλ. απόφ. Δ.Ε.Κ. C-496/99 P Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων κατά CAS Succhi di Fruta SpA, σκέψεις 108 επ. και ενδεικτ. αποφ. 2779/2009 VI Τμ., πράξεις 63/2008, 105/2009 IV Τμ., 88, 169/2009 Στ΄ Κλιμ. Ελ. Συν.). Η διακήρυξη που διέπει τον ελεγχόμενο διαγωνισμό ορίζει, μεταξύ άλλων, στο άρθρο 2 «Οικονομική Προσφορά»(..) 4. Το κόστος των υπό προμήθεια προϊόντων θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει όλες τις νόμιμες κρατήσεις, έξοδα και επιβαρύνσεις του υποψηφίου αναδόχου. Από τις παρατεθείσες διατάξεις συνάγεται ότι η υποχρέωση με όρο της διακήρυξης να συμπεριλαμβάνονται στην προσφερόμενη τιμή όλες οι νόμιμες κρατήσεις και επιβαρύνσεις αποσκοπεί στη διασφάλιση με αδιαμφισβήτητο και αδιάβλητο τρόπο της αντικειμενικότητας στην ανάθεση της προμήθειας και υπαγορεύεται από την ανάγκη εξάλειψης κάθε ενδεχόμενης ασάφειας κατά την σύνταξη των οικονομικών προσφορών, τυχόν ύπαρξη της οποίας οδηγεί σε απόρριψη της προσφοράς ως απαράδεκτης (βλ. ΣτΕ 563/2008, ΣτΕ ΕΑ 482/2006, Γνωμ Ν.Σ.Κ. 334/2008).

Σε ανοικτό διαγωνισμό με κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή παρέχεται η δυνατότη¬τα στους υποψήφιους προμηθευτές να υποβάλουν προσφορά για ολόκληρες τις ποσότητες ενός ή περισσοτέρων από τα προκηρυχθέντα είδη. Μη νομίμως κατακυρώνεται με κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή η προμήθεια είδους στο μοναδικό προσφέροντα προμηθευτή εάν προηγουμένως δεν έχει εξετασθεί η προσφορά του με βάση συγκριτικά στοιχεία τιμών προηγούμενων διαγωνισμών ή της αγοράς, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 21 παρ.η του π.δ.118/2007. Με την 2709/2010 απόφασή του το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανακάλεσε την ως άνω Πράξη και έκρινε, μετά την προσκόμιση στοιχείων, ότι τα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής εισηγήθηκαν, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των οικείων διατάξεων, την κατακύρωση στον μοναδικό προσφέροντα προμηθευτή, αφού έλαβαν υπόψη τους τιμές κατακύρωσης πα¬ρελθόντων ετών.

Νόμιμη η διαδικασία διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού με κριτήριο κατακύρωσης τη συμφερότερη προσφορά για την προμήθεια απορριμματοφόρων οχημάτων τύπου πρέσσας από Σύνδεσμο Διαχείρισης Απορριμμάτων, δεδομένου ότι η υποβολή εναλλακτικών προσφορών, η οποία δεν προβλεπόταν ρητώς στη διακήρυξη, δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας και στην κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού, αφού όλες οι συμμετέχουσες στο διαγωνισμό εταιρείες υπέβαλλαν εναλλακτικές προσφορές, οι οποίες αξιολογήθηκαν αυτοτελώς σε σχέση με τις υποβληθείσες βασικές προσφορές, από τεχνική και οικο-νομική άποψη αλλά ως συμφερότερη κρίθηκε η βασική προσφορά της αναδόχου και επομένως δεν πλήττεται η αρχή της ίσης μεταχείρισης των προσφερόντων.

Μη νόμιμη η διαδικασία διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού με κριτήριο κατακύρωσης τη συμφερότερη προσφορά, προμήθειας υλικών από νοσοκομείο, καθόσον: α) κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 42 παρ. 1,2, 46 παρ. 1,2 και 6 και 51 παρ.1 α και 2 του Π.Δ/τος 60/2007 τέθηκε από τη διακήρυξη του διαγωνισμού ως στοιχείο τεχνικής αξιολόγησης των προ¬σφορών η «αξιοπιστία αντιπροσώπου Ελλάδος, διάθεση παρομοίων αντιδραστηρίων και αναλυ¬τών σε άλλα νοσοκομεία», διότι αποτελεί στοιχείο ποιοτικής επιλογής των υποψηφίων, β) δεν ήταν νόμιμη η συγκρότηση της Επιτροπής Διαγωνισμού αφού στην οικεία πράξη συγκρότησης αυτής δεν αναφερόταν ρητά η ιδιότητα των διοριζομένων μελών της, γ) δεν αξιολογήθηκε η οικονομική προσφορά συμμετέχουσας στο διαγωνισμό εταιρείας για υπό προμήθεια είδος, παρά το γεγονός ότι η τεχνική της προσφορά, μετά από την κατάθεση σχετικής ένστασης, κρίθηκε τελικά αποδεκτή, κατά παράβαση της αρχής της διαφάνειας, της αντικειμενικότητας και της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, δ) μη νομίμως αποκλείστηκε από την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού η τεχνική προσφορά συμμετέχουσας στον διαγωνισμό εταιρείας για το λόγο ότι διέθετε μόνο εσωτερικό και όχι εξωτερικό ποιοτικό έλεγχο για συγκεκριμένο υπό προμήθεια είδος, καθόσον οι προσφορές άλλων εταιρειών που διέθεταν έναν εκ των δύο προαναφερόμενων ελέγχων κρίθηκαν τεχνικά αποδεκτές και ε) μη νομίμως κρίθηκε οικονομικά αποδεκτή η προσφορά συμμετέχουσας στο διαγωνισμό εταιρείας για υπό προμήθεια είδος καθόσον δόθηκε τιμή μόνο για δύο(2) από τις συνολικά επτά (7) υποχρεωτικώς ζητούμενες εξετάσεις της διακήρυξης για το συγκεκριμένο είδος. Με την 1283/2010 Απόφασή του το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ανακάλεσε εν μέρει την Πράξη αυτή και έκρινε ότι: α) εσφαλμένα το Κλιμάκιο δέχθηκε το στοιχείο «αξιοπιστία αντιπροσώπου διοριζομένων μελών της, γ) δεν αξιολογήθηκε η οικονομική προσφορά συμμετέχουσας στο διαγωνισμό εταιρείας για υπό προμήθεια είδος, παρά το γεγονός ότι η τεχνική της προσφορά, μετά από την κατάθεση σχετικής ένστασης, κρίθηκε τελικά αποδεκτή, κατά παράβαση της αρχής της διαφάνειας, της αντικειμενικότητας και της ίσης μεταχείρισης των διαγωνιζομένων, δ) μη νομίμως αποκλείστηκε από την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού η τεχνική προσφορά συμμετέχουσας στον διαγωνισμό εταιρείας για το λόγο ότι διέθετε μόνο εσωτερικό και όχι εξωτερικό ποιοτικό έλεγχο για συγκεκριμένο υπό προμήθεια είδος, καθόσον οι προσφορές άλλων εταιρειών που διέθεταν έναν εκ των δύο προαναφερόμενων ελέγχων κρίθηκαν τεχνικά αποδεκτές και ε) μη νομίμως κρίθηκε οικονομικά αποδεκτή η προσφορά συμμετέχουσας στο διαγωνισμό εταιρείας για υπό προμήθεια είδος καθόσον δόθηκε τιμή μόνο για δύο(2) από τις συνολικά επτά (7) υποχρεωτικώς ζητούμενες εξετάσεις της διακή¬ρυξης για το συγκεκριμένο είδος. Με την 1283/2010 Απόφασή του το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ανακάλεσε εν μέρει την Πράξη αυτή και έκρινε ότι: α) εσφαλμένα το Κλιμάκιο δέχθηκε το στοιχείο «αξιοπιστία αντιπροσώπου μετά το άνοιγμα της οικονομικής της προσφοράς, συμφερότερη για το συγκεκριμένο είδος αναδεικνύονταν προσφορά άλλης εταιρείας σε συνδυασμό με τον σκοπό δημοσίου συμφέροντος (προστασία δημόσιας υγείας) που επιτελείται μέσω της συγκεκριμένης προμήθειας, το Τμήμα έκρινε ότι θα απέβαινε αλυσιτελής η επανάληψη του εν λόγω σταδίου της διαδικασίας και συνεπώς έκρινε ότι δεν πάσχει η κατακυρωτική απόφαση για το είδος αυτό, δ) η τεχνική προσφορά συμμετέχουσας στο διαγωνισμό εταιρείας για συγκεκριμένο είδος αποκλείστηκε από την περαιτέρω διαδικασία του διαγωνισμού χωρίς νόμιμη αιτιολογία, δεδομένου ότι προσέφερε και αυτή, όπως και οι άλλες εταιρείες, των οποίων οι τεχνικές προσφορές κρίθηκαν τεχνικά αποδεκτές, μόνο έναν εκ των δύο ζητούμενων ποιοτικών ελέγχων και ως εκ τούτου ορθά έκρινε το Κλιμάκιο και ε) ως προς την πέμπτη πλημμέλεια, το Τμήμα αναγνώρισε συγγνωστή πλάνη στα όργανα της αναθέτουσας αρχής.

Ανακλήθηκε μερικώς με την ΕΣ/ΤΜ.6/1283/2010

Σε ανοικτό διαγωνισμό προμήθειας με κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή, παρέχεται το δικαίωμα στους υποψήφιους προμηθευτές να υποβάλουν προσφορά για ολόκληρη τη ζητού-μενη ποσότητα ή για μέρος αυτής. Έπιπλέον, η μη υποβολή από συμμετέχοντα στο διαγωνισμό προμηθευτή, εγγυητικής επιστολής συμμετοχής, οδηγεί σε αποκλεισμό του από τη διαγωνιστική διαδικασία. Τελικά, όμως, κρίθηκε μη νόμιμη εν μέρει η διαδικασία του εν λόγω διαγωνισμού, καθόσον είχε λήξει η ισχύς των προσφορών πέντε (5) συμμετεχουσών εταιρειών, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να υπογράψουν τα σχετικά σχέδια συμβάσεων. Με την 2047/2010 Απόφασή του το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανακάλεσε εν μέρει την Πράξη αυτή και έκρινε ότι η αναθέτουσα αρχή νομίμως προέβη στην κατακύρωση είδους στην συμμετέχουσα στο διαγωνισμό εταιρεία και μετά την υπέρβαση του ανώτατου χρονικού ορίου ισχύος της προσφοράς της ατομικής επιχείρησης, δεδομένου ότι η εν λόγω μειοδότρια ατομική επιχείρηση όχι μόνο δεν προέβαλλε αντιρρήσεις για τη συνέχιση και ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας, αλλά αποδέχθηκε την παράταση της ισχύος της προσφοράς της και η ίδια είχε έννομο συμφέρον για την κατάρτιση της επίμαχης σύμβασης. Κρίθηκε επιπλέον ότι τα χρονικά όρια της ισχύος των προσφορών έχουν τεθεί υπέρ των διαγωνιζομένων, πράγμα που σημαίνει ότι ο μειοδότης υποχρεούται να αποδεχτεί το αποτέλεσμα του διαγωνισμού και να συνάψει τη σχετική σύμβαση, με τις τιμές και τους όρους της προσφοράς του, μόνον εάν δεν έχει ακόμη παρέλθει ο χρόνος ισχύος των προσφορών που ορίστηκε με τη διακήρυξη ή ο χρόνος μέχρι του οποίου μπορεί νομίμως να παραταθεί η προσφορά του, ήτοι χρονικό διάστημα ίσο, κατ' ανώτατο όριο, με το προβλεπόμενο από τη διακήρυξη. Ο διαγωνισμός ματαιώνεται αυτοδικαίως, μόνον στην περίπτωση που όχι απλώς έχει παρέλθει ο χρόνος ισχύος της προσφοράς και της νόμιμης παράτασής της, αλλά και ο μειοδότης, κατά τη διακριτική του ευχέρεια, δεν δέχεται πλέον την κατακύρωση. Μετά δε την εξάντληση των παραπάνω χρονικών ορίων η τυχόν εκδιδόμενη κατακυρωτική απόφαση, δεν πάσχει εξ' αυτού του λόγου ακυρότητας, εφόσον οι υποψήφιοι δεν προβάλλουν αντιρρήσεις και το συμφέρον της αναθέτουσας αρχής επιβάλλει τη συνέχιση του διαγωνισμού.

Διαπραγμάτευση μετά από ματαίωση των αποτελεσμάτων ανοικτού διαγωνισμού Μη νόμιμη η προσφυγή στην ανωτέρω διαδικασία διότι: α) δεν κλήθηκαν στη διαπραγμάτευση όλοι οι προμηθευτές που είχαν υποβάλει προσφορές και αξιολογήθηκαν κατά την προηγηθείσα διαδικασία του ανοικτού διαγωνισμού και β) η διαδικασία της διαπραγμάτευσης διενεργήθηκε με όρους ουσιωδώς διάφορους από αυτούς με τους οποίους είχε διεξαχθεί ο προηγηθείς αυτής διαγωνισμός, αφού τα προς προμήθεια είδη που ανατέθηκαν με βάση τη διαδικασία αυτή δεν ταυτίζονται ως προς τον αριθμό, την τεχνική περιγραφή και την ποσότητά τους με εκείνα που αναφέρονται στη διακήρυξη, του ματαιωθέντος διαγωνισμού. Με την 701/2010 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανακλήθηκε η προ-μνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου, διότι α) ως προς την πρώτη πλημμέλεια, νομίμως δεν προ-σκλήθηκαν στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης όλοι οι υποψήφιοι του αρχικού διαγωνισμούαφού i) για ορισμένα από τα προκηρυσσόμενα είδη δεν είχε υποβληθεί προσφορά από τους υποψήφιους στο ματαιωθέντα διαγωνισμό, ii) η τεχνική προσφορά ενός από τους συμμετέχοντες στο διαγωνισμό αυτό είχε κριθεί ως εκτός προδιαγραφών και iii) ένας από τους συμμετέχοντες στον αρχικό διαγωνισμό δεν βρέθηκε στη διεύθυνση που είχε δηλώσει με τη προσφορά του στο ματαιωθέντα διαγωνισμό και β) ως προς τη δεύτερη πλημμέλεια αναγνώρισε συγγνωστή πλάνη των αρμοδίων οργάνων της αναθέτουσας αρχής.

Μη νόμιμη η διαδικασία διενέργειας προμήθειας υλικών από το Ι.Κ.Α.-Έ.Τ.Α.Μ., καθόσον κρίθηκε ότι: α) μη νομίμως προμηθεύτρια εταιρεία που αναδείχθηκε μειοδότρια στον ελεγχόμενο διαγωνισμό, υπέβαλε, εκτός των άλλων και υπεύθυνη δήλωση, στην οποία δεν προσδιόριζε σαφώς, τόσο κατ' είδος όσο και κατά τόπο, το οικείο Έπιμελητήριο στο οποίο είναι εγγεγραμμένη, με συνέπεια η αόριστη αναφορά στη δήλωσή της περί εγγραφής της στο οικείο Έπιμελητήριο να μην πληροί όρο που τίθεται στη διακήρυξη του διαγωνισμού. Έπιπλέον, μη νομίμως κατακυρώθηκαν υπό προμήθεια είδη σ' αυτήν κατά το μέρος που η κατακυρωθείσα ποσότητα του είδους υπερέβαινε το νόμιμο όριο επαύξησης(15%) των οριζομένων από τη διακήρυξη ποσοτήτων και η προσφορά της για συγκεκριμένο είδος δεν ήταν η πλέον συμφέρουσα γι' αυτό, β) μη νομίμως συμμετείχε στον ελεγχόμενο διαγωνισμό άλλη προμηθεύτρια εταιρεία καθόσον ϊ)οι υπεύθυνες δηλώσεις που υπέβαλε με την προσφορά της υπογράφονται από πρόσωπο, το οποίο δεν την εκπροσωπεί νομίμως, καθόσον δεν φέρει την ιδιότητα του Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβού-λου της, ούτε και προκύπτει ότι έχει ειδικώς εξουσιοδοτηθεί από το νόμιμο εκπρόσωπο της εται-ρείας και ii) δεν προσδιόρισε με την υπεύθυνη δήλωσή της το κατά τόπο οικείο Έπιμελητήριο στο οποίο είναι εγγεγραμμένη, κατά παράβαση των οριζομένων στην οικεία διακήρυξη και γ) μη νομίμως κατακυρώθηκαν σε συμμετέχουσα στο διαγωνισμό προμηθεύτρια εταιρεία είδη, κατά το μέρος που η κατακυρωθείσα ποσότητα αυτών υπερέβαινε το νόμιμο όριο επαύξησης (15%) των οριζομένων από την οικεία διακήρυξη ποσοτήτων. Με την 2012/2010 Απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανακλήθηκε εν μέρει η ως άνω Πράξη του Κλιμακίου, καθόσον α) αναγνωρίστηκε συγγνωστή πλάνη στα όργανα της αναθέτουσας αρχής σχετικά με την ασάφεια των υπεύθυνων δηλώσεων και την έλλειψη υπογραφής από τον νόμιμο εκπρόσωπο, β) υποβλήθηκαν έγγραφα από τα οποία προέκυψε μη υπέρβαση της προβλεπόμενης από τη διακήρυξη ποσότητας για είδη του διαγωνισμού και κατακύρωση στην πλέον συμφέρουσα προσφορά και γ) τροποποιήθηκε η κατακυρωτική απόφαση με αποτέλεσμα να μην υφίστανται πλέον υπερβάσεις της κατακυρωθείσας ποσότητας, εκτός από ένα (1) υπό προμήθεια είδος, για το οποίο και παραμένει η πλημμέλεια της υπέρβασης των από τη διακήρυξη προσδιορισμένων ποσοτήτων.

ΠΡΑΞΗ ΣΤ' ΚΛΙΜΑΚΙΟΥ 3/2010 Υποβολή προσφοράς για μέρος της προκηρυχθείσας ποσότητας Νόμιμη η διαδικασία διενέργειας προμήθειας επισώτρων με ανοικτό διαγωνισμό από Υπουργείο για την κάλυψη των αναγκών της ΕΘΕΛ Α.Ε., με κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή και με τη πρόβλεψη στη διακήρυξη του διαγωνισμού ότι γίνονται δεκτές προσφορές για τουλάχιστον το 1/3 της προκηρυχθείσας ποσότητας υλικών.

Μη νόμιμη η διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού με κριτήριο κατακύρωσης τη συμφερότερη προσφορά για την προμήθεια ειδών από νοσοκομείο, διότι α) στην οικεία διακήρυξη και τα τεύχη που τη συνοδεύουν δεν αναφέρεται η επιμέρους προϋπολογισθείσα αξία για 13 είδη, λόγω δε της έλλειψης αυτής καθίσταται ανέφικτος ο έλεγχος τήρησης των επιβαλλόμενων με τη διάταξη του άρθρου 5 του ν.2955/2001 περιορισμών, αφού δεν προκύπτει εάν η οικονομική προσφορά των διαγωνιζομένων υπερβαίνει την αξία κάθε ζητούμενου είδους κατά ποσοστό 10%, οπότε η κατακύρωση της προμήθειας επιτρέπεται μόνο εφόσον η προσφορά αυτή περιορισθεί αναλόγως, β) η αιτιολογία των αποφάσεων του Δ.Σ. του νοσοκομείου, με τις οποίες απορρίφθηκαν προσφυγές από συμμετέχουσες στο διαγωνισμό εταιρείες δεν είναι νόμιμη διότι δεν απορρίφθηκαν αιτιολογημένα, λόγω του τεχνικού τους χαρακτήρα, οι σχετικοί ουσιώδεις ισχυρισμοί των συμμετεχόντων εταιρειών και συνεπώς ο αποκλεισμός τους από τη διαγωνιστική διαδικασία δεν είναι νόμιμος, γ) οι τεχνικές προσφορές τριών (3) συμμετεχουσών στο διαγωνισμό εταιρειών που τελικά αναδείχθηκαν ανάδοχοι έπρεπε να απορριφθούν ως απαράδεκτες διότι τα προσφερόμενα από αυτές μηχανήματα δεν πραγματοποιούν το σύνολο των ζητούμενων με τη διακήρυξη εξετάσεων και δ) μη νομίμως κατακυρώθηκαν είδη σε φερόμενους ως αναδόχους προμηθευτές διότι δεν αποδεικνύεται ότι η επιτροπή διαγωνισμού προέβη στη βαθμολόγηση από τεχνικής άποψης των υποβληθεισών προσφορών και στην εφαρμογή του προβλεπόμενου τύπου ανάδειξης της συμφερότερης προσφοράς, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 20 του π.δ. 394/1996 με τα επιμέρους κριτήρια αξιολόγησης που έχουν προβλεφθεί στη διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμούπαρόλο που το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι για τα συγκεκριμένα είδη υποβλήθηκαν τουλάχιστον δύο αποδεκτές τεχνικές προσφορές.

Νόμιμη η απόρριψη προσφοράς ως απαράδεκτης διαγωνισμού ανάθεσης προμήθειας με κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή, καθόσον η προσφορά αυτή έπασχε κατά το στάδιο της κατακύρωσης ως ερχόμενη σε αντίθεση με ουσιώδεις όρους της διακήρυξης, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να κατακυρωθούν τα αποτελέσματα του διαγωνισμού στην αναδειχθείσα ανάδοχο εταιρεία, διότι στην περίπτωση αυτή η κατακυρωτική απόφαση θα έπασχε ακυρότητας. Σε κάθε δε περίπτωση, από το γεγονός ότι δεν εκδόθηκε πρακτικό απόρριψης της προσφοράς προ του ανοίγματος των οικονομικών προσφορών και δεν επιστράφηκε σφραγισμένη η οικονομική προσφορά της εταιρείας αυτής, δεν επλήγησαν οι αρχές της διαφάνειας ούτε στερήθηκε η εταιρεία αυτή της δυνατότητας δικαστικής προστασίας.