Μη νόμιμη η διαδικασία διενέργειας προμήθειας υλικών από νοσοκομείο, με ανοικτό διαγωνισμό και κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή, καθόσον: α) μη νομίμως κατακυρώθηκαν είδη στη δεύτερη κατά σειρά μειοδοσίας προμηθεύτρια εταιρεία διότι αφενός η προμηθεύτρια εταιρεία που αναδείχθηκε πρώτη μειοδότρια για τα είδη αυτά αρνήθηκε να παρατείνει εκ νέου την ισχύ της προσφοράς της, ζητώντας ματαίωση του διαγωνισμού και αφετέρου ο ελεγχόμενος διαγωνισμός έπρεπε να ματαιωθεί ως προς τα είδη αυτά, αφού κατά το χρόνο έκδοσης της κατακυρωτικής απόφασης είχε παρέλθει ο κατ' ανώτατο νόμιμο όριο χρόνος παράτασης της ισχύος των υποβαλλόμενων στο διαγωνισμό προσφορών και β) μη νομίμως και κατά παράβαση των άρθρων 20 παρ.2 και 21 περ. β'του π.δ.394/1996, κατανεμήθηκε είδος της διακήρυξης τόσο στον πρώτο όσο και στον δεύτερο κατά σειρά μειοδοσίας προμηθευτή, καθόσον δεν προέκυπτε η υποβολή ισότιμης προσφοράς από αυτούς.

Προμήθεια υγρών καυσίμων. Διακήρυξη Ο μη προσδιορισμός ανά κατηγορία, έστω και κατά προσέγγιση, των ποσοτήτων των προς προμήθεια ειδών καθιστά τη διακήρυξη ασαφή και μη νόμιμη. Η αναγραφή στα σχέδια συμβάσεων των αντίστοιχων ποσοτήτων δεν είναι δυνατόν να θεραπεύσει την ανωτέρω πλημμέλεια. Επιπλέον, ο όρος στη διακήρυξη, που περιλαμβάνεται και στα σχέδια σύμβασης και αναφέρει ότι «με τους ίδιους όρους η Υπηρεσία μπορεί κατά τη διάρκεια εκτέλεσης της σύμβασης να εντάξει και άλλα Ιδρύματα του Δημοσίου και Ν.Π.Δ.Δ., που δεν συμπεριλαμβάνονται στον πίνακα της διακήρυξης», είναι μη νόμιμος, καθόσον δύναται να οδηγήσει σε καταστρατήγηση των κατά νόμο διαδικασιών ανάθεσης και των αρχών του υγιούς και ελεύθερου ανταγωνισμού. Τέλος, η οικεία σύμβαση προμήθειας είναι άκυρη διότι μη νομίμως ορίστηκε ως χρόνος ισχύος αυτής χρόνος προγενέστερος της ημερομηνίας σύναψής της. Με την 22/2009 απόφασή του, το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου αναγνωρίζοντας συγγνωστή πλάνη στα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής.

Νόμιμη η απόρριψη προσφοράς ως απαράδεκτης διαγωνισμού ανάθεσης προμήθειας με κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή, καθόσον η προσφορά αυτή έπασχε κατά το στάδιο της κατακύρωσης ως ερχόμενη σε αντίθεση με ουσιώδεις όρους της διακήρυξης, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να κατακυρωθούν τα αποτελέσματα του διαγωνισμού στην αναδειχθείσα ανάδοχο εταιρεία, διότι στην περίπτωση αυτή η κατακυρωτική απόφαση θα έπασχε ακυρότητας. Σε κάθε δε περίπτωση, από το γεγονός ότι δεν εκδόθηκε πρακτικό απόρριψης της προσφοράς προ του ανοίγματος των οικονομικών προσφορών και δεν επιστράφηκε σφραγισμένη η οικονομική προσφορά της εταιρείας αυτής, δεν επλήγησαν οι αρχές της διαφάνειας ούτε στερήθηκε η εταιρεία αυτή της δυνατότητας δικαστικής προστασίας.

Η διακήρυξη ανοικτού διαγωνισμού που αφορά στην προμήθεια οχημάτων, μέσω σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing), με κριτήριο ανάθεσης τη συμφερότερη προσφορά και συνακόλουθα όλη η διαδικασία διενέργειας του διαγωνισμού, είναι μη νόμιμες, καθόσον τέθηκαν με τη διακήρυξη και λήφθηκαν υπόψη για την εξεύρεση της πλέον συμφέρουσας από οικονομι¬κής άποψης προσφοράς, κριτήρια α) όπως «Αξιοπιστία του κατασκευαστή, του αντιπροσώπου (θα ληφθεί υπόψη «η διαγωγή» του οχήματος και του προμηθευτή στην Έλληνική αγορά, η οργάνωση, η εμπειρία, ο απαιτούμενος εξοπλισμός του διαγωνιζομένου, πιστοποίηση σειράς ISO κλπ)» και β) «Πωλήσεις παρομοίων οχημάτων στην Έλλάδα». Τα ως άνω κριτήρια τέθηκαν μη νομίμως, καθόσον α) τα κριτήρια «Αξιοπιστία του κατασκευαστή, του αντιπροσώπου, η οργά¬νωση, η εμπειρία, ο απαιτούμενος εξοπλισμός, πιστοποίηση σειράς !SO» αφορούν αποκλειστι¬κά στην εξακρίβωση της καταλληλότητας των υποψηφίων οικονομικών φορέων να εκτελέσουν τη σύμβαση και δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη για την εξεύρεση της πλέον συμφέρουσας από οικονομικής άποψης προσφοράς και β) ως προς το μέρος που αναφέρονται σε πωλήσεις των υπό προμήθεια ειδών στην Έλλάδα και στη «διαγωγή» του οχήματος και του προμηθευτή στην Έλληνική αγορά, τα εν λόγω κριτήρια αφενός τελούν σε αντίθεση προς τις αρχές της ίσης μεταχείρισης των οικονομικών φορέων και της απαγόρευσης των διακρίσεων και διαφάνειας, αφετέρου δεν μπορούν νομίμως να ληφθούν υπόψη για την εξεύρεση της πλέον συμφέρουσας από οικονομικής άποψης προσφοράς, αλλά μπορούν να εκτιμηθούν από την αναθέτουσα αρχή μόνο στο πλαίσιο ελέγχου της καταλληλότητας του οικονομικού φορέα για την εκτέλεση της σύμβασης σε σχέση με τις πραγματοποιηθείσες από αυτόν κυριότερες παραδόσεις. Οι ως άνω μη νόμιμοι όροι της διακήρυξης έπληξαν ουσιωδώς τον ελεύθερο ανταγωνισμό, διότι ενδεχομένως απέτρεψαν τυχόν υποψήφιους οικονομικούς φορείς να συμμετάσχουν στη διαγωνιστική διαδικασία, υποβάλλοντας σχετική προσφορά. Με την 3144/2010 Απόφασή του το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανακάλεσε την ως άνω Πράξη του Κλιμακίου αναγνωρίζοντας συγγνωστή πλάνη στα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής.

Μη νόμιμη η διαδικασία διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού με κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή για την προμήθεια υλικών για νοσοκομείο, καθόσον: α) δεν προσκομίζεται απόφαση της Έπιτροπής Προμηθειών Υγείας, σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ.7 του ν.3580/2007, για τη διενέργεια του διαγωνισμού από το Νοσοκομείο και επιπλέον υπό την ισχύ του άνω νό¬μου, δεν προβλέπεται η διεξαγωγή διαγωνισμού για λογαριασμό άλλων φορέων (νοσοκομείων) εκτός του αναθέτοντος φορέα με βάση τις τεχνικές προδιαγραφές που εγκρίθηκαν από τον ίδιο αναθέτοντα φορέα και με επιτροπή συγκροτηθείσα από τον φορέα αυτόν και όχι από την Επι¬τροπή Προμηθειών Υγείας, β) δεν τηρήθηκε ο κανόνας των αυτοτελών, διακριτών φάσεων του διαγωνισμού και η αρχή της αυστηρά τυπικής διαδικασίας του διαγωνισμού, διότι το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών πραγματοποιήθηκε ενώ εκκρεμούσε η εκδίκαση ενστάσεων που υποβλήθηκαν κατά του σταδίου τεχνικής αξιολόγησης των προσφορών και επιπλέον η αναθέτουσα αρχή, μετά το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών, επανήλθε στην αξιολόγηση των τε-χνικών προσφορών, ως προς ορισμένα είδη, για την τεχνική αξιολόγηση των οποίων δεν είχαν υποβληθεί ενστάσεις ή προσφυγές και γ) δεν αιτιολογήθηκε, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 21 εδ.η του π.δ.118/2007, η κατακύρωση υπό προμήθεια ειδών σε εταιρείες που ήταν οι μοναδικά προσφέρουσες ούτε από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι η αναθέτουσα αρχή έλαβε υπόψη συγκριτικά στοιχεία τιμών προηγούμενων διαγωνισμών ή της αγοράς, που να επιβεβαιώνονται με παραστατικά και τα οποία να δικαιολογούν την κατακύρωση στις προσφερόμενες για τα είδη αυτά τιμές.

Μη νόμιμη η διενέργεια ανοικτού διαγωνισμού με κριτήριο κατακύρωσης τη συμφερότερη προσφορά για την προμήθεια ειδών από νοσοκομείο, διότι α) στην οικεία διακήρυξη και τα τεύχη που τη συνοδεύουν δεν αναφέρεται η επιμέρους προϋπολογισθείσα αξία για 13 είδη, λόγω δε της έλλειψης αυτής καθίσταται ανέφικτος ο έλεγχος τήρησης των επιβαλλόμενων με τη διάταξη του άρθρου 5 του ν.2955/2001 περιορισμών, αφού δεν προκύπτει εάν η οικονομική προσφορά των διαγωνιζομένων υπερβαίνει την αξία κάθε ζητούμενου είδους κατά ποσοστό 10%, οπότε η κατακύρωση της προμήθειας επιτρέπεται μόνο εφόσον η προσφορά αυτή περιορισθεί αναλόγως, β) η αιτιολογία των αποφάσεων του Δ.Σ. του νοσοκομείου, με τις οποίες απορρίφθηκαν προσφυγές από συμμετέχουσες στο διαγωνισμό εταιρείες δεν είναι νόμιμη διότι δεν απορρίφθηκαν αιτιολογημένα, λόγω του τεχνικού τους χαρακτήρα, οι σχετικοί ουσιώδεις ισχυρισμοί των συμμετεχόντων εταιρειών και συνεπώς ο αποκλεισμός τους από τη διαγωνιστική διαδικασία δεν είναι νόμιμος, γ) οι τεχνικές προσφορές τριών (3) συμμετεχουσών στο διαγωνισμό εταιρειών που τελικά αναδείχθηκαν ανάδοχοι έπρεπε να απορριφθούν ως απαράδεκτες διότι τα προσφερόμενα από αυτές μηχανήματα δεν πραγματοποιούν το σύνολο των ζητούμενων με τη διακήρυξη εξετάσεων και δ) μη νομίμως κατακυρώθηκαν είδη σε φερόμενους ως αναδόχους προμηθευτές διότι δεν αποδεικνύεται ότι η επιτροπή διαγωνισμού προέβη στη βαθμολόγηση από τεχνικής άποψης των υποβληθεισών προσφορών και στην εφαρμογή του προβλεπόμενου τύπου ανάδειξης της συμφερότερης προσφοράς, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 20 του π.δ. 394/1996 με τα επιμέρους κριτήρια αξιολόγησης που έχουν προβλεφθεί στη διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμούπαρόλο που το Κλιμάκιο διαπιστώνει ότι για τα συγκεκριμένα είδη υποβλήθηκαν τουλάχιστον δύο αποδεκτές τεχνικές προσφορές.

Δυνατότητα ή μη ματαίωσης ανοικτού διαγωνισμού προμήθειας, μετά τη λήξη της ισχύος των προσφορών των διαγωνιζομένων.Σε περίπτωση, που πριν την λήξη της ισχύος των προσφορών των διαγωνιζομένων, δεν κλήθηκαν αυτοί από την αναθέτουσα αρχή να παρατείνουν εγγράφως την ισχύ των προσφορών τους, και ως εκ τούτου δεν υφίστανται πλέον προσφορές σε ισχύ, τα αποτελέσματα του διαγωνισμού ματαιώνονται υποχρεωτικά, δεν υφίσταται δε κατ’ εξαίρεση, δυνατότητα συνέχισης του διαγωνισμού, με αιτιολογημένη περί εξυπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος απόφαση συνέχισης του διαγωνισμού, δεδομένου ότι  η δυνατότητα αυτή, παρέχεται μόνο στην περίπτωση που, πριν την εκπνοή, του ανώτατου κατά παράταση χρόνου ισχύος των προσφορών, κληθούν οι διαγωνιζόμενοι, μετά από αιτιολογημένη απόφαση της αναθέτουσας αρχής, να δηλώσουν ότι παρατείνουν την ισχύ των προσφορών τους. 

Μη νομίμως τέθηκαν στη διακήρυξη του διαγωνισμού τα στοιχεία «Αξιοπιστίαφήμη του κατασκευαστή, του αντιπροσώπου (θα ληφθεί υπόψη η «διαγωγή» του οχήματος και του προμη-θευτή στην Έλληνική αγορά, η οργάνωση, η εμπειρία, ο απαιτούμενος εξοπλισμός, πιστοποίηση σειράς IS09000» και « Πωλήσεις παρομοίων οχημάτων στην Έλλάδα» ως κριτήρια βαθμολόγη¬σης για την ανάθεση της σύμβασης καθόσον α) ως προς το μέρος που αναφέρονται σε πωλήσεις των υπό προμήθεια ειδών στην Έλλάδα, τα εν λόγω κριτήρια τελούν καταρχήν σε αντίθεση προς τις αρχές της ίσης μεταχείρισης των οικονομικών φορέων, απαγόρευσης των διακρίσεων και διαφάνειας, ενώ επιπλέον τα κριτήρια αυτά δεν συντελούν στην εξεύρεση της πλέον συμφέρου-σας από οικονομική άποψη προσφοράς, αλλά μπορούσαν να εκτιμηθούν από την αναθέτουσα αρχή μόνο στο πλαίσιο ελέγχου της καταλληλότητας του οικονομικού φορέα για την εκτέλεση της σύμβασης σε σχέση με τις πραγματοποιηθείσες από αυτόν κυριότερες παραδόσεις και β) ως προς τα λοιπά στοιχεία (αξιοπιστία-φήμη του κατασκευαστή, του αντιπροσώπου, η οργάνωση, η εμπειρία, ο απαιτούμενος εξοπλισμός, πιστοποίηση σειράς IS09000) αυτά αφορούν αποκλειστικά στην εξακρίβωση της καταλληλότητας των υποψηφίων οικονομικών φορέων να εκτελέσουν τη σύμβαση και ως εκ τούτου δεν αφορούν στην εξεύρεση της πλέον συμφέρουσας από οικονομικής άποψης προσφοράς. Με την 2046/2010 απόφασή του, το VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανακάλεσε την προμνησθείσα Πράξη του Κλιμακίου λόγω συγγνωστής πλάνης.

Ο καθορισμός των κριτηρίων για την αξιολόγηση των προσφορών και την ανάθεση σύμβασης προμήθειας ή παροχής υπηρεσιών, εντάσσεται στο ελάχιστο αναγκαίο περιεχόμενο της οικείας διακήρυξης για τη διενέργεια του σχετικού διαγωνισμού. Τυχόν αξιολόγηση των προσφορών των συμμετεχόντων στη διαδικασία με κριτήρια στοιχεία που δεν καθορίζονται στη διακήρυξη, αλλά τίθενται από την Επιτροπή διαγωνισμού μεταγενέστερα και ειδικότερα κατά την αξιολόγηση των προσφορών, συνιστά παράβαση ουσιώδους όρου της διακήρυξης.

Διαγωνισμός για την ανάθεση δημόσιων υπηρεσιών φύλαξης σε εγκαταστάσεις ν.π.δ.δ. Οι διατάξεις του Κανονισμού Προμηθειών Δημοσίου έχουν ανάλογη εφαρμογή και στους δια-γωνισμούς που διεξάγονται για την ανάθεση παντός είδους δημόσιων υπηρεσιών. Η μετάβαση στο στάδιο της αποσφράγισης των οικονομικών προσφορών γίνεται μετά την πε-ράτωση του σταδίου της τεχνικής αξιολόγησης, μόνο για τις προσφορές που, με απόφαση του αρ-μόδιου για τη διοίκηση του αναθέτοντος φορέα οργάνου, ύστερα από σχετική γνωμοδότηση της επιτροπής διενέργειας του διαγωνισμού, κρίθηκαν τεχνικά αποδεκτές και αξιολογήθηκαν οριστι-κά, χωρίς πλέον η αναθέτουσα αρχή να έχει διακριτική ευχέρεια να επανέλθει στο προηγούμενο στάδιο της τεχνικής αξιολόγησης των υποβληθεισών προσφορών. Επομένως τα γνωμοδοτούντα και αποφασίζοντα όργανα της αναθέτουσας αρχής οφείλουν στο πλαίσιο του διαγωνισμού να εξαντλήσουν τις δυνατότητες που έχουν για επανεξέταση ή ενδεχόμενη ανάκληση των εκδοθει- σών πράξεων του τεχνικού σταδίου και να περατώσουν κάθε ενέργεια σχετική με την τεχνική αξιο-λόγηση πριν από την αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών, χωρίς να επιτρέπεται, μετά την αποσφράγιση των προσφορών αυτών, επαναφορά στο προηγούμενο στάδιο της τεχνικής αξιολό-γησης και κατακύρωση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού μετά από ανατροπή των ήδη κριθέντων στο στάδιο της τεχνικής αξιολόγησης. Τυχόν αντίθετη άποψη δεν συνάδει με την αυστηρώς τυπική διαδικασία και τον απόλυτα διακριτό χαρακτήρα εκάστου σταδίου, που ρητά καθιερώνουν οι ως άνω διατάξεις και αντίκειται στη θεσπιζόμενη μυστικότητα των οικονομικών προσφορών, την οποία και καθιστά άνευ ουσίας. Οι γενικές αρχές περί ανάκλησης των διοικητικών πράξεων έχουν εφαρμογή μόνο εφόσον δεν αντίκεινται στον αυστηρά διακεκριμένο χαρακτήρα των προαναφερόμενων σταδίων. Εάν δε σε συγκεκριμένη περίπτωση τα αρμόδια όργανα δεν διασφαλίσουν, όπως είναι εκ του νόμου υποχρεωμένα, την ολοκληρωμένη και οριστική εξέταση όλων των ζητημάτων της τεχνικής αξιολόγησης και ανακαλυφθούν μετά την αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών πλημμέλειες της τεχνι¬κής αξιολόγησης που πλήττουν τη νομιμότητα της κατακυρωτικής απόφασης υπέρ του προσώπου που με τη μέχρι τότε διαδικασία θα επιλεγόταν ανάδοχος, η μόνη νόμιμη δυνατότητα είναι αυτή της ματαίωσης του διαγωνισμού. Σε περίπτωση δε ακύρωσης της πράξης με την οποία οριστικο-ποιούνται οι τεχνικά αποδεκτές προσφορές ή η βαθμολογία, με την οποία αυτές αξιολογήθηκαν, ύστερα από απόφαση αρμοδίου Δικαστηρίου, η αναθέτουσα αρχή δεσμεύεται καταρχήν από την παραγόμενη δεσμευτικότητα της δικαστικής αποφάσεως και υποχρεούται σε συμμόρφωση, πλην όμως, εάν ήδη έχουν ανοιχθεί οι οικονομικές προσφορές, η υποχρέωση αυτή συμμόρφωσης περιορίζεται στη ματαίωση του διαγωνισμού και την επαναπροκήρυξή του, αποκλειομένης της επαναφοράς της διαδικασίας στο σημείο όπου εμφιλοχώρησε νομική πλημμέλεια και της εκ του σημείου τούτου επανάληψής του.