ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ-ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου τροποποίησης της 28977/22.6.2021 σύμβασης, μεταξύ του Δήμου … και της εταιρείας «… ΚΑΙ ΣΙΑ Α.Ε.», για την «Προμήθεια υγρών καυσίμων και πετρελαίου θέρμανσης για τις ανάγκες του Δήμου …», κατά το μέρος που αφορά την προμήθεια καυσίμων κίνησης (πετρελαίου κίνησης και βενζίνης αμόλυβδης).(....)Συνακόλουθα, στην ελεγχόμενη περίπτωση, δοθείσας και της φύσης της επίμαχης σύμβασης, που αφορά πάγια και διαρκή ανάγκη, η αναθέτουσα Αρχή όφειλε να είχε εκκινήσει εγκαίρως τη νέα διαγωνιστική διαδικασία, ώστε να είχε ολοκληρωθεί αυτή κατά τον εκ των προτέρων γνωστό χρόνο λήξης της αρχικής σύμβασης (22.6.2022). Εξάλλου, δεν προέκυψε από τα προσκομισθέντα ενώπιον του Κλιμακίου στοιχεία ότι η έγκαιρη εκκίνηση του νέου διαγωνισμού κατέστη ανέφικτη για λόγους που εκφεύγουν της σφαίρας επιρροής της αναθέτουσας Αρχής(....)Η μόνη δε διαφοροποίηση των δύο σχεδίων, ως προς το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της σχεδιαζόμενης προμήθειας, έγκειται στη διαφορετική κατανομή, ανά έτος, των προς προμήθεια ποσοτήτων καυσίμων για τις ανάγκες του Δήμου … και, κατ’ επέκταση, της οικείας δαπάνης.Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για έλεγχο σχεδίου τροποποίησης της ... σύμβασης, μεταξύ του Δήμου … και της εταιρείας «… ΚΑΙ ΣΙΑ Α.Ε.».

ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/1391/2022.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ...ζητείται η ανάκληση της 289/2019 πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου,Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν (υπό στοιχ. ΙΙ), το Τμήμα κρίνει τα ακόλουθα: Όπως βασίμως προβάλλεται με την κρινόμενη αίτηση στον μεν όρο 1.3 της διακήρυξης ορίζεται σαφώς ότι η συνολική εκτιμώμενη αξία της σύμβασης ανέρχεται στο ποσό του 1.005.550 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), στο οποίο περιλαμβάνεται δικαίωμα προαίρεσης, ύψους 402.058,87 ευρώ (πλέον ΦΠΑ), στο δε Παράρτημα Ι αυτής στο οποίο παραπέμπει ο προαναφερόμενος όρος 1.3 ορίζεται ότι η συνολική εκτιμώμενη ποσότητα καυσίμων, που αποτελεί αντικείμενο της προς σύναψη σύμβασης, ανέρχεται σε 987.500 λίτρα. Από το συνδυασμό των προαναφερόμενων στοιχείων της διακήρυξης δύναται με ευχέρεια να συναχθεί ότι η ως άνω συνολική εκτιμώμενη αξία της σύμβασης (ύψους 1.005.550 ευρώ) αντιστοιχεί στην ως άνω αναφερόμενη ομοίως συνολική εκτιμώμενη ποσότητα των 987.500 λίτρων καυσίμων. Εξάλλου, και εάν ήθελε υποτεθεί το αντίθετο, ήτοι ότι η προκηρυσσόμενη ποσότητα καυσίμων αφορούσε στην αξία της κύριας σύμβασης μόνο (ήτοι στο ποσό των 603.894,35 ευρώ), χωρίς το δικαίωμα προαίρεσης, τότε η εκτιμώμενη μέση αξία των ως άνω καυσίμων ανά λίτρο θα υπολειπόταν κατά πολύ της αξίας του 1 ευρώ/λίτρο (603.894,35: 987.500,00 = 0,61 ευρώ/ λίτρο), τιμή η οποία θα απέκλινε σημαντικά από τις, κατά την περίοδο του διαγωνισμού, τρέχουσες τιμές (οπότε και η μέση τιμή λιανικής πώλησης ενδεικτικώς του πετρελαίου κίνησης ανερχόταν στο ποσό του 1,394 ευρώ, όπως προκύπτει από το υπ΄αριθμ. πρωτ. 130209/5.12.2018 καθημερινό δελτίο επισκόπησης τιμών υγρών καυσίμων του Τμήματος Παρατηρητηρίων Τιμών της Διεύθυνσης Ελέγχων και Παρατηρητηρίων του Υπουργείου Οικονομίας & Ανάπτυξης). Ως εκ τούτου, οι εν δυνάμει ενδιαφερόμενοι με στοιχειώδη γνώση των τιμών της αγοράς μπορούσαν ευχερώς να αντιληφθούν ότι η συνολική προκηρυσσόμενη ποσότητα καυσίμων αντιστοιχεί και στην αξία του δικαιώματος προαίρεσης. Συνεπώς η διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμού είναι σαφής, τόσο ως προς το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο της προκηρυσσόμενης σύμβασης προμήθειας, όσο και ως προς το προβλεπόμενο σε αυτήν δικαίωμα προαίρεσης. (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω η υπό κρίση αίτηση ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή, να ανακληθεί η 289/2019 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου και να επιτραπεί η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης μεταξύ του αιτούντος και της εταιρείας «….», με αντικείμενο την προμήθεια καυσίμων για τις ανάγκες του ως άνω Νοσοκομείου και των φορέων ευθύνης του, συνολικής προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.005.550 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α. συμπεριλαμβανομένου δικαιώματος προαίρεσης, ποσού 402.058,87 ευρώ, χωρίς Φ.Π.Α., με την επισήμανση της προμνησθείσας προσθήκης ως προς τις μέγιστες, ανά είδος καυσίμου, ποσότητες, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στην προηγούμενη σκέψη.

προμήθεια καυσίμων...Με τα δεδομένα αυτά το Στ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε ότι η 7709/30.12.2008 διακήρυξη μη προσδιορίζουσα, έστω κατά προσέγγιση, την ζητούμενη ποσότητα του προς προμήθεια προϊόντος κατά κατηγορία και περιοριζόμενη στην αόριστη αναφορά στις αναγκαίες ποσότητες των φορέων είναι ασαφής και ως εκ τούτου μη νόμιμη, το εν λόγω δε στοιχείο (ποσότητα) δεν καθορίζεται ούτε στα υποβληθέντα προς έλεγχο σχέδια συμβάσεων. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο έκρινε ότι η παράλειψη διευκρίνησης στη διακήρυξη του εάν η έκπτωση θα αφορά στη μέση λιανική ή στη μέση χονδρική τιμή των προς προμήθεια ειδών καθιστά τη διακήρυξη πλημμελή, αφού είναι εκ προοιμίου αδύνατη η σύγκριση των προσφορών για την εύρεση της χαμηλότερης τιμής και την ανάδειξη του προμηθευτή βάση αυτής κατά τους όρους της διακήρυξης. Επιπλέον, με την προσβαλλόμενη πράξη κρίθηκε ότι οι οικονομικές προσφορές του …., στην οποία αναγράφεται μόνον το ποσοστό έκπτωσης χωρίς να συγκεκριμενοποιείται επί ποιάς τιμής προσφέρεται αυτή, καθώς και του …. και της ομόρρυθμης εταιρίας …., σύμφωνα με τις οποίες η προσφερόμενη έκπτωση θα υπολογίζεται επί των μέσων τιμών είτε χονδρικής είτε λιανικής πώλησης, είναι μη νόμιμες και απορριπτέες ως απαράδεκτες αφού δεν συνάγεται με σαφήνεια η προσφερόμενη από αυτούς έκπτωση και, κατά συνέπεια, τιμή. Τέλος, το Κλιμάκιο επεσήμανε ότι εσφαλμένα προβλέπεται στο άρθρο 7 των υποβληθέντων ενώπιόν του για έλεγχο σχεδίων συμβάσεων η εφαρμογή των μη ισχυουσών και μη διεπουσών τον ελεγχόμενο διαγωνισμό διατάξεων των προεδρικών διαταγμάτων 370/1995 και 394/1996, καθόσον οι ως άνω συμβάσεις και ο διαγωνισμός διέπονται από τις διατάξεις των προεδρικών διαταγμάτων 60/2007 και 118/2007. Ήδη, με την υπό κρίση αίτηση η αναθέτουσα αρχή, αποδεχόμενη τις ανωτέρω επισημάνσεις του Κλιμακίου, προέβη στην τροποποίηση των υποβληθέντων σχεδίων συμβάσεων. Ειδικότερα, προέβη στην τροποποίηση των σχεδίων συμβάσεων: 1) με την επιχείρηση «…..» με προσδιορισμό της απαιτούμενης για την κάλυψη των αναγκών: α) της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης ... ποσότητας: αα) πετρελαίου κίνησης σε 150.000 λίτρα, αβ) βενζίνης σούπερ σε 15.400 λίτρα, αγ) βενζίνης αμόλυβδης σε 25.000 λίτρα, β) του Θεραπευτηρίου Χρονίων Παθήσεων ... ποσότητας: βα) πετρελαίου κίνησης σε 2.500 λίτρα, ββ) βενζίνης αμόλυβδης σε 5.000 λίτρα γ) του ΤΕΦΑΑ ... ποσότητας πετρελαίου θέρμανσης σε 20.000 λίτρα, δ) του Γενικού Νοσοκομείου ... ποσότητας: δα) βενζίνης αμόλυβδης σε 15.000 λίτρα, δβ) βενζίνης σούπερ σε 1.500 λίτρα, ε) του Ε.Κ.Α.Β. ποσότητας βενζίνης αμόλυβδης σε 42.000 λίτρα και στ) του Ι.Κ.Α. ... ποσότητας βενζίνης αμόλυβδης σε 700 λίτρα, 2) με την επιχείρηση «….» με προσδιορισμό της απαιτούμενης ποσότητας πετρελαίου θέρμανσης για την κάλυψη των αναγκών: α) της Ν.Α. ... σε 141.000 λίτρα, β) του Θεραπευτηρίου Χρονίων Παθήσεων ... σε 130.000 λίτρα, γ) του Βρεφονηπιακού Σταθμού Εργατικής Εστίας ... σε 21.250 λίτρα, δ) του Ε.Κ.Α.Β. σε 5.000 λίτρα και ε) του Ι.Κ.Α. ... σε 80.000 λίτρα, 3) με την επιχείρηση «…» με προσδιορισμό της απαιτούμενης ποσότητας πετρελαίου κίνησης για την κάλυψη των αναγκών: α) του Γενικού Νοσοκομείου ... σε 231.000 λίτρα, β) των Κέντρων Υγείας ... σε 2.500 λίτρα, 4) με την επιχείρηση «…» ποσότητας πετρελαίου θέρμανσης για την κάλυψη των αναγκών: α) των Κέντρων Υγείας ... σε 90.000 λίτρα, β) του Τ.Ε.Ι. ... σε 96.000 λίτρα και 5) με την επιχείρηση «…» ποσότητας πετρελαίου θέρμανσης για την κάλυψη των αναγκών: α) του Γενικού Νοσοκομείου ... σε 600.000 λίτρα. Περαιτέρω, η αναθέτουσα αρχή, λαμβάνοντας υπόψη της την επισήμανση του Στ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου προέβη στη διόρθωση των σχεδίων συμβάσεων με τις προαναφερόμενες πέντε επιχειρήσεις με αναγραφή στο άρθρο 7 αυτών (σχεδίων) των εχόντων εν προκειμένω εφαρμογή προεδρικών διαταγμάτων 60/2007 και 118/2007 στη θέση των εκ παραδρομής αναγραφομένων στο ίδιο άρθρο των αρχικώς υποβληθέντων ενώπιον του Κλιμακίου σχεδίων προεδρικών διαταγμάτων 370/1995 και 394/1996. Έτσι, μετά τις τροποποιήσεις αυτές, δεν καταστρατηγούνται οι κατά νόμο διαδικασίες ανάθεσης και οι αρχές του υγιούς και ελεύθερου ανταγωνισμού, εφόσον ελλείπουν, πλέον, λόγω των γενομένων τροποποιήσεων, οι μη νόμιμοι όροι από τα σχέδια συμβάσεων και δεν κωλύεται, πλέον, η υπογραφή τους λόγω των προαναφερόμενων διαπιστώσεων που έγιναν με την προσβαλλομένη. (...)Ενόψει των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι δικαιολογείται, στη συγκεκριμένη περίπτωση, η αναγνώριση συγγνωστής πλάνης υπέρ της αναθέτουσας αρχής και η εξ αυτού του λόγου ανάκληση της προσβαλλόμενης πράξης όσον αφορά τις ουσιώδεις πλημμέλειες που εντοπίστηκαν από το Στ΄ Κλιμάκιο του Ελεγκτικού Συνεδρίου στη διαδικασία του ελεγχόμενου διαγωνισμού.

ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΥΣΙΜΩΝ-ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:ζητείται η ανάκληση της 239/2022 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για την τροποποίηση της από ... (με αρ. πρωτ. ...) σύμβασης μεταξύ του προσφεύγοντος Δήμου … και του οικονομικού φορέα «… ΑΕ», με αντικείμενο την προμήθεια υγρών καυσίμων και πετρελαίου θέρμανσης για τις ανάγκες του Δήμου … και δη κατά το μέρος που αυτή αφορά στην προμήθεια καυσίμων κίνησης (πετρελαίου κίνησης και βενζίνης αμόλυβδης).(....)Η σύναψη της επίμαχης τροποποιητικής σύμβασης, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα με την προσφυγή, δεν αποδεικνύεται ότι αποσκοπεί στην καταστρατήγηση των διατάξεων περί αναθέσεως δημοσίων συμβάσεων, αφού η αναθέτουσα αρχή επιδεικνύοντας τη δέουσα επιμέλεια είχε ήδη προβεί σε έγκαιρο προγραμματισμό των διαδικασιών για τη διενέργεια του νέου ανοικτού διαγωνισμού προμήθειας των επίμαχων ειδών και δη από το Ιανουάριο του έτους 2022, ήτοι έξι (6) μήνες πριν τη λήξη στις 22.6.2022 της αρχικής σύμβασης. Ωστόσο, ο προγραμματισμός αυτός ανετράπη αιφνιδίως λόγω των προαναφερομένων απρόβλεπτων γεγονότων, που εκφεύγουν της σφαίρας επιρροής της αναθέτουσας Αρχής και τα οποία επέβαλαν την επικαιροποίηση της από 4.4.2022 μελέτης και την εξεύρεση των αναγκαίων πιστώσεων, προκειμένου να αποφευχθεί η εκκίνηση των διαδικασιών ανάθεσης της προμήθειας χωρίς εξασφάλιση σχετικής χρηματοδότησης, που καθιστά επισφαλή την ανάληψη των σχετικών συμβατικών υποχρεώσεων. Για τούτο απαιτήθηκε και η αναμόρφωση του προϋπολογισμού οικονομικού έτους 2022 με την ανακατανομή των πιστώσεων λόγω και της διαπιστωθείσας μη ισοσκέλισης της ανταποδοτικότητας της υπηρεσίας καθαριότητας οφειλόμενης σε οικονομική υστέρηση των εσόδων, η οποία εγκρίθηκε από την αποκεντρωμένη Διοίκηση μόλις στις 26.5.2022.Ανακαλεί την 239/2022 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου.

Προμήθεια καυσίμων...Με τα δεδομένα αυτά, κρίνεται ότι η υποβληθείσα ενώπιον του Κλιμακίου αυτού τροποποίηση είναι μη νόμιμη, διότι οι ταυτόσημες αιτιολογίες της από 31.10.2019 απόφασης της Πρωτοβάθμιας Σχολικής Επιτροπής και της .... απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου ... παρίστανται αντιφατικές και αόριστες, ώστε δεν δύναται να διαπιστωθεί η πλήρωση της προϋπόθεσης της υποπερ. αα) της περ. γ της παρ. 1 του άρθρου 132 του ν. 4412/2016, σύμφωνα με την οποία η ανάγκη τροποποίησης πρέπει να προέκυψε λόγω περιστάσεων που δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν από μια επιμελή αναθέτουσα αρχή. Και τούτο, διότι i) δεν διευκρινίζεται τόσο στο υποβληθέν ενώπιον του Κλιμακίου αυτού σχέδιο σύμβασης της 2ης τροποποίησης, αλλά ούτε προκύπτει από τη σύμβαση της 1ης τροποποίησης, η οποία δεν υποβλήθηκε ενώπιον του Κλιμακίου αυτού για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας, αν η αύξηση του οικονομικού αντικείμενου της σύμβασης σε ποσοστό 40% (σε ποσοστό 10% με τη σύμβαση της 1ης τροποποίησης) συνδέεται με αύξηση της ποσότητας του πετρελαίου θέρμανσης ή αν οφείλεται σε αύξηση της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης τέτοια ώστε, παρόλο που η σύμφωνα με τη μελέτη ποσότητα πετρελαίου θέρμανσης επαρκούσε, δεν επαρκούσε ο προϋπολογισμός γι’ αυτή την ποσότητα, ii) αν η επαύξηση του οικονομικού αντικείμενου συνδέεται και με αύξηση της ποσότητας του πετρελαίου θέρμανσης, κρίνεται ότι δεν αιτιολογείται α) ποια είναι η αύξηση της ποσότητας αυτής κατά τη 2η τροποποίηση και σε σχέση με την 1η τροποποίηση, β) γιατί η αρχικώς υπολογισθείσα ποσότητα των 150.000lt, η οποία υπολογίσθηκε ότι θα καλύψει τις ανάγκες της Πρωτοβάθμιας Σχολικής Επιτροπής για τρία έτη, διήρκησε μόλις ένα έτος (στις 23.11.2017 υπογράφηκε η αρχική σύμβαση και στις 13.2.2019 η Πρωτοβάθμια Σχολική Επιτροπή αποφάσισε την επαύξηση του συμβατικού αντικείμενου σε ποσοστό 10%), γ) γιατί ούτε και η 1η τροποποίηση, η οποία προβλέφθηκε να καλύψει τις ανωτέρω ανάγκες μέχρι 22.11.2020, δεν εξάντλησε ούτε έτος, αφού στις 31.10.2019 η Πρωτοβάθμια Σχολική Επιτροπή αποφάσισε τη δεύτερη τροποποίηση σε ποσοστό 40% του οικονομικού αντικείμενου της αρχικής σύμβασης, η δε αναφορά περί των έντονων καιρικών φαινομένων και των χαμηλών θερμοκρασιών στην περιοχή κατά τη χειμερινή περίοδο 2018-2019, η οποία παρατίθεται στις αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων και για τις δύο τροποποιήσεις, είναι εντελώς αόριστη και ανεπίδεκτη εκτίμησης, καθόσον δεν παρατίθενται συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά, τα οποία να μπορούν να αποδειχθούν και από τα οποία να μπορεί να προκύψει ότι οι καιρικές συνθήκες κατά την ως άνω χειμερινή περίοδο ήταν τόσο διαφορετικές από ό,τι συνήθως επικρατεί στην περιοχή, ώστε χρειάστηκε να εξαντληθεί το σύνολο του πετρελαίου θέρμανσης, που καταρχάς προβλέφθηκε για μία τριετία, σε ένα έτος και λίγους μήνες, iii) αν η επαύξηση του οικονομικού αντικείμενου δεν συνδέεται με επαύξηση της ποσότητας του πετρελαίου θέρμανσης αλλά μόνο με αύξηση της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης, κρίνεται , καταρχάς, ότι δεν υπάρχει οποιαδήποτε αιτιολόγηση γιατί η προβαλλόμενη αύξηση της τιμής συνεπάγεται την αύξηση του οικονομικού αντικειμένου τελικώς σε ποσοστό 50% και όχι περισσότερο ή λιγότερο και, επίσης, δεν αιτιολογείται η αύξηση της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης σε ποσοστό 22%, καθόσον λαμβάνεται υπόψη η μέση τιμή λιανικής πώλησης σε τρεις ημερομηνίες, 9.12.2016, 8.12.2017 και 26.10.2018, χωρίς το στοιχείο αυτό σύγκρισης να είναι δόκιμο, αφού οι τιμές του πετρελαίου θέρμανσης στη διάρκεια ενός έτους κυμαίνονται άλλοτε αυξητικά και άλλοτε μειωτικά, ώστε δόκιμο στοιχείο σύγκρισης θα ήταν η μέση τιμή του πετρελαίου θέρμανσης στη διάρκεια ενός έτους και, επίσης, αν και οι αποφάσεις περί της 2ης τροποποίησης ελήφθησαν τέλος του έτους 2019 δεν λήφθηκε υπόψη ημερομηνία κοντά στις ημερομηνίες λήψης αυτών των αποφάσεων, iv) το γεγονός της καθυστέρησης του προκηρυχθέντος διαγωνισμού λόγω άσκησης προδικαστικής προσφυγής από έναν οικονομικό φορέα δεν αποτελεί απρόβλεπτο γεγονός κατά την έννοια του νόμου, ήτοι γεγονός που παρά την άκρα επιμέλεια των αρμοδίων οργάνων δεν μπορούσε να προβλεφθεί, καθόσον η άσκηση προσφυγών κατά τη διάρκεια διαγωνιστικής διαδικασίας είναι από τα πλέον συνήθη και προβλέψιμα περιστατικά.

Προμήθεια καυσίμων κίνησης-θέρμανσης και λιπαντικών:...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν ανωτέρω δεκτά (βλ. σκέψη III), το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως το υποβληθέν για έλεγχο σχέδιο σύμβασης "Α" μεταξύ του Δήμου ... και της ατομικής επιχείρησης "...." που αφορά τα είδη του 1ου τμήματος της 1ης ομάδας του παραρτήματος Β' της διακήρυξης (ήτοι 562.500 λίτρα πετρέλαιο κίνησης, 30.394 λίτρα πετρελαίου θέρμανσης και 39.370 λίτρα αμόλυβδης βενζίνης του Δήμου), μειωμένης συμβατικής δαπάνης έως του ποσού των 601.987 ευρώ (με Φ.Π.Α.) διαφοροποιείται, ως προς τη συμβατική αξία, από την ..../2018 κατακυρωτική απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, στην οποία ερείδεται και η οποία σαφώς παραπέμπει στις ενδεικτικές, έστω, ποσότητες και τον προϋπολογισμό που αναφέρονται στο παράρτημα Β της διακήρυξης, αφού δεν γίνεται οποιαδήποτε μνεία και αναφορά στο κείμενο ή στο προοίμιο αυτής για μειωμένο προϋπολογισμό για τα είδη της συγκεκριμένης ομάδας (1ης), λόγω των προηγηθεισών απευθείας αναθέσεων. Για το λόγο δε αυτό κωλύεται η υπογραφή του ανωτέρω σχεδίου σύμβασης. Περαιτέρω, δεν διαπιστώνονται άλλες νομικές πλημμέλειες και συνακόλουθα δεν κωλύεται η υπογραφή των λοιπών τεσσάρων (4) σχεδίων συμβάσεων μεταξύ α) του Δήμου ... και της εταιρείας "..." για την προμήθεια λιπαντικών και λοιπών ειδών (σχέδιο "Ε"), β) του Ο.Π.Α.Α. και της ατομικής επιχείρησης "...." για την προμήθεια πετρελαίου κίνησης και θέρμανσης (σχέδιο "Β") και γ) των Σχολικών Επιτροπών Α'βάθμιας (σχέδιο "Γ") και Β' βάθμιας (σχέδιο "Δ") Εκπαίδευσης και της ατομικής επιχείρησης "...." για την προμήθεια πετρελαίου θέρμανσης.Ανεξαρτήτως της διαπιστωθείσας ως άνω πλημμέλειας, το Κλιμάκιο επισημαίνει ότι όλα τα ανωτέρω σχέδια χρήζουν συμπληρώσεως με το ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης που πρέπει να καταβάλουν οι ανάδοχοι, το ύψος της οποίας ανέρχεται σε ποσοστό 5% επί της συμβατικής αξίας, μη συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ (άρθρο 7 Β της .....2018 διακήρυξης).

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου τροποποίησης της ... συναφθείσας σύμβασης, μεταξύ του Δήμου … και του οικονομικού φορέα «… ΑΕ», για την προμήθεια από τον Δήμο …. ηλεκτρικού ρεύματος για τις ανάγκες του Δήμου.(....)Με τα δεδομένα αυτά, το υποβληθέν προς έλεγχο σχέδιο σύμβασης τροποποίησης της …αρχικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου … και της «… ΑΕ» για την προμήθεια ηλεκτρικού ρεύματος, με το οποίο (σχέδιο) επέρχεται επαύξηση κατά 25% των συμφωνηθεισών τιμών μονάδας αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος, παραδεκτώς υποβλήθηκε... στο παρόν Κλιμάκιο για τη διενέργεια προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας.(....)Η κατακόρυφη αυτή αύξηση οφείλεται στις συνθήκες που διαμορφώθηκαν στην αγορά ενέργειας σε παγκόσμια κλίμακα, ήτοι σε περιστάσεις τις οποίες η αναθέτουσα Αρχή δεν μπορούσε να προβλέψει, πολλώ δε μάλλον να επηρεάσει ή να αποφύγει, κατά τον χρόνο προκήρυξης της προμήθειας. Ως αποτέλεσμα δε της κατά τα ανωτέρω αύξησης των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, η οικονομική ισορροπία της αρχικής σύμβασης, στην οποία απέβλεψαν αμφότερα τα συμβαλλόμενα μέρη, έχει προδήλως ανατραπεί εις βάρος της αναδόχου κατά τρόπο που δεν είχε προβλεφθεί κατά τον χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης, ούτε και προγενεστέρως κατά την υποβολή της οικονομικής προσφοράς της αναδόχου.(....)Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου τροποποίησης της ... σύμβασης

Προμήθεια υγρών καυσίμων:Από τα ανωτέρω πραγματικά δεδομένα προκύπτει ότι σκοπός της αρχικής σύμβασης ήταν η κάλυψη των αναγκών του Δήμου σε καύσιμα κίνησης για τα έτη 2021, 2022, 2023 και 2024. Εν τούτοις, λαμβανομένου υπ’όψιν του γεγονότος ότι παγίως σε παρόμοιες συμβάσεις οι προμήθειες διενεργούνται με βάση τις ισχύουσες κατά το χρόνο παράδοσης των καυσίμων τιμές, τόσο οι προς προμήθεια ποσότητες και η κατανομή αυτών κατ’ έτος όσο και η καθοριζόμενη στη διακήρυξη και στην αρχική σύμβαση τιμή μονάδος έχουν ενδεικτικό χαρακτήρα. Ταυτόχρονα, ως όριο ισχύος της σύμβασης έχει ορισθεί η ανάλωση του προϋπολογισμού, η δε διάρκεια των 36 μηνών έχει τεθεί ως απώτατο όριο σε περίπτωση μη πρότερης απορρόφησης των συνολικών ενδεικτικών ποσοτήτων. Τούτων δοθέντων, δεν νοείται εν προκειμένω για τη διασφάλιση της προμήθειας των συμβατικά καθορισθεισών ποσοτήτων καυσίμων για τα έτη 2022, 2023 και 2024 η σύναψη τροποποιητικής σύμβασης με επαύξηση της συμβατικής δαπάνης, λόγω του ενδεικτικού χαρακτήρα που έχει η κατανομή των ποσοτήτων και η προϋπολογισθείσα δαπάνη μεταξύ των ετών 2022, 2023 και 2024. Η κρίση αυτή ισχύει ανεξαρτήτως της συνδρομής της προβλεπόμενης στο άρθρο 132 παρ. 1γ΄ του ν. 4412/2016 απρόβλεπτης περίστασης, η οποία συνίσταται στην αύξηση των τιμών των καυσίμων που κατά τα κοινώς γνωστά έχει παρατηρηθεί κατά το τρέχον έτος και εκφεύγει της σφαίρας ελέγχου της αναθέτουσας Αρχής, καθώς σύμφωνα με τα αναφερόμενα στη σκέψη 5 της παρούσας, για την εφαρμογή της ανωτέρω διάταξης τίθεται σωρευτικά ως προϋπόθεση η τροποποίηση να μην αποσκοπεί στην αποφυγή εφαρμογής των διατάξεων του νόμου για τις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων. Τέτοια αποφυγή εφαρμογής των περί ανάθεσης διατάξεων του ν. 4412/2016 συνιστά και η επιλογή σύναψης τροποποιητικής σύμβασης με επαύξηση του οικονομικού αντικειμένου, όταν τα κονδύλια της σύμβασης δεν έχουν εισέτι αναλωθεί. Άλλωστε, η ορθολογική διαχείριση του προϋπολογισμού και η τήρηση του πνεύματος των διατάξεων του ν. 4412/2016 υπέρ της ανάπτυξης ανταγωνισμού στη σύναψη των δημόσιων συμβάσεων, υπηρετούνται με την κατά το δυνατόν πιο σύντομη λήξη των υφιστάμενων συμβάσεων, οι οποίες έχουν στηριχθεί σε δεδομένα τιμών μη ανταποκρινόμενα στην υφιστάμενη κατάσταση της αγοράς καυσίμων. Γενικότερα δε, σε περιπτώσεις συμβάσεων που καλύπτουν πάγιες και επαναλαμβανόμενες ανάγκες δεν νοείται η σύναψη τροποποιητικών συμβάσεων με επέκταση του οικονομικού αντικειμένου, καθώς ακόμα και αν το συμβατικό αντάλλαγμα αναλώνεται πριν το χρονικό σημείο που είχε αρχικά τεθεί ως σημείο λήξης της διάρκειας της σύμβασης, οι αναθέτουσες Αρχές δύνανται με ορθό προγραμματισμό να εκκινούν έγκαιρα νέες διαδικασίες αναθέσεων, ώστε να μην τίθεται ζήτημα παράκαμψης των σχετικών διατάξεων του ν. 4412/2016. Συνεπώς, εν προκειμένω, η αναθέτουσα Αρχή δύναται να καλύψει τις ανάγκες της για το έτος 2022 με απορρόφηση, μέσω του τρέχοντος προϋπολογισμού, των κονδυλίων που έχουν προβλεφθεί να διατεθούν κατά το επόμενο έτος. Σε περίπτωση δε που οι τιμές των καυσίμων διατηρηθούν για μακρύ χρόνο σε υψηλά επίπεδα, γεγονός που θα έχει ως αποτέλεσμα τη λήξη της σύμβασης προ της παρέλευσης των 36 μηνών από τη σύναψή της λόγω εξάντλησης του προϋπολογισμού, έχει την ευθύνη για την έγκαιρη προκήρυξη νέου διαγωνισμό προς κάλυψη των μελλοντικών αναγκών της. 

Προμήθεια φρέσκου γάλακτος για τις ανάγκες του εργατοτεχνικού προσωπικού του Δήμου.Από τη μη ανάλωση των κονδυλίων που είχαν προβλεφθεί για την αρχική σύμβαση αφού μέχρι τώρα έχουν τιμολογηθεί 74.730 λίτρα φρέσκου γάλακτος έναντι 195.264 λίτρων συνολικής ποσότητας, δεν συνάγεται πρόθεση αποφυγής εφαρμογής των διατάξεων του ν. 4412/2016, δεδομένου ότι τα υπόλοιπα 120.534 λίτρα φρέσκου γάλακτος που αντιστοιχούν στις ανάγκες του.., δεν δύνανται, λόγω της προαναφερόμενης διατάραξης της οικονομικής ισορροπίας της σύμβασης σε βάρος της αναδόχου εταιρείας, να τιμολογηθούν με την αρχική τιμή 0,78 ευρώ ανά λίτρο. Άλλωστε, δεν προβάλλεται από την Επίτροπο, ούτε αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλου που τέθηκαν υπόψη του Τμήματος, ότι υπάρχει διαθέσιμη από την ανάδοχο εταιρεία ποσότητα φρέσκου γάλακτος δυνάμενη να τιμολογηθεί με την αρχική τιμή που είχε προσφέρει η ανάδοχος εταιρεία ανά λίτρο φρέσκου γάλακτος πριν από την τροποποίηση. Τούτων δοθέντων το Τμήμα κρίνει ότι συντρέχουν οι όροι της διάταξης του άρθρου 132 παρ. 1γ΄ του ν.4412/2016 για την τροποποίηση της αρχικής 22554/18.12.2020 σύμβασης και την αυξητική αναπροσαρμογή της τιμής του συμβατικού αντικειμένου κατά 23.154,58 ευρώ, κατά τα αναφερόμενα στην 196/22.6.2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου.Kατ’ ακολουθίαν των προεκτεθέντων, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη προσφυγή, να ανακληθεί η προσβαλλόμενη 26/2022 πράξη της Υπηρεσίας Επιτρόπου  του Ελεγκτικού Συνεδρίου ΟΤΑ ΙΙ στο Δήμο Αγίας Παρασκευής και να υπογραφεί το σχέδιο της ελεγχόμενης σύμβασης.

Προμήθεια υγρών καυσίμων (...)Τούτων δοθέντων, δεν νοείται εν προκειμένω για τη διασφάλιση της προμήθειας των κατά την αναθέτουσα Αρχή απαιτούμενων για το έτος 2022 υπολειπόμενων ποσοτήτων υγρών καυσίμων (κίνησης και θέρμανσης), η σύναψη τροποποιητικής σύμβασης, με επαύξηση της συνολικής συμβατικής δαπάνης σύμβασης διάρκειας τριών ετών, ενώ ακόμα τα κονδύλια της αρχικής σύμβασης δεν έχουν αναλωθεί. Και τούτο λόγω, αφενός, του ενδεικτικού χαρακτήρα που έχει η κατανομή των ποσοτήτων και η προϋπολογισθείσα δαπάνη μεταξύ των ετών 2022, 2023 και 2024, και αφετέρου του γεγονότος ότι δεν προκύπτει η εξάντληση του συνολικού συμβατικού τιμήματος, ύψους 1.474.295,52 ευρώ (351.944,02 ευρώ έχουν ήδη δαπανηθεί για καύσιμα έως 30.6.2022 + 357.345,23 ευρώ που ζητούνται για τις υπολειπόμενες ποσότητες καυσίμων για την περίοδο Αυγούστου – Δεκεμβρίου 2022), ούτε τίθεται ζήτημα πρόωρης εξάντλησης ήδη συμβασιοποιημένων ποσοτήτων, αφού άλλωστε ο Δήμος δεν ζήτησε το σύνολο των υπολειπομένων ποσοτήτων της σύμβασης, ώστε να διαπιστωθεί εξάντληση του συμβατικού αντικειμένου (πρβλ. ΕλΣυν Έβδομο Τμ. 1391/2022). Η κρίση αυτή ισχύει ανεξαρτήτως της συνδρομής της προβλεπόμενης στο άρθρο 132 παρ. 1γ΄ του ν. 4412/2016 απρόβλεπτης περίστασης, η οποία συνίσταται στην αύξηση των τιμών των καυσίμων που κατά τα κοινώς γνωστά έχει παρατηρηθεί κατά το τρέχον έτος και εκφεύγει της σφαίρας ελέγχου της αναθέτουσας Αρχής, καθώς για την εφαρμογή της ανωτέρω διάταξης τίθεται σωρευτικά ως προϋπόθεση η τροποποίηση να μην αποσκοπεί στην αποφυγή εφαρμογής των διατάξεων του νόμου για τις διαδικασίες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων. Τέτοια αποφυγή εφαρμογής των περί ανάθεσης διατάξεων του ν. 4412/2016 συνιστά και η επιλογή σύναψης τροποποιητικής σύμβασης με επαύξηση του οικονομικού αντικειμένου, όταν τα κονδύλια της σύμβασης δεν έχουν εισέτι αναλωθεί (βλ. ΕλΣυν ΣΤ΄ Κλ. 154, 197/2022). Άλλωστε, η ορθολογική διαχείριση του προϋπολογισμού και η τήρηση του πνεύματος των διατάξεων του ν. 4412/2016 υπέρ της ανάπτυξης ανταγωνισμού στη σύναψη των δημόσιων συμβάσεων, υπηρετούνται με την κατά το δυνατόν πιο σύντομη λήξη των υφιστάμενων συμβάσεων, οι οποίες έχουν στηριχθεί σε δεδομένα τιμών μη ανταποκρινόμενα στην υφιστάμενη κατάσταση της αγοράς καυσίμων. Γενικότερα δε, σε περιπτώσεις συμβάσεων που καλύπτουν πάγιες και επαναλαμβανόμενες ανάγκες δεν νοείται η σύναψη τροποποιητικών συμβάσεων με επέκταση του οικονομικού αντικειμένου, ιδίως μάλιστα όταν το συμβατικό αντάλλαγμα δεν έχει αναλωθεί πριν το χρονικό σημείο που είχε αρχικά τεθεί ως σημείο λήξης της διάρκειας της σύμβασης, καθόσον οι αναθέτουσες Αρχές δύνανται με ορθό προγραμματισμό να εκκινούν έγκαιρα νέες διαδικασίες αναθέσεων, ώστε να μην τίθεται ζήτημα παράκαμψης των σχετικών διατάξεων του ν. 4412/2016. Συνεπώς, εν προκειμένω, η αναθέτουσα Αρχή δύναται να καλύψει τις ανάγκες της για τις υπολειπόμενες ποσότητες έτους 2022 με απορρόφηση, μέσω του τρέχοντος προϋπολογισμού, των κονδυλίων που έχουν προβλεφθεί να διατεθούν συνολικά για τα έτη 2022-2024, σε περίπτωση δε που οι τιμές των καυσίμων διατηρηθούν για μακρύ χρόνο σε υψηλά επίπεδα, γεγονός που συνεπάγεται τη λήξη της σχετικής σύμβασης προ της παρόδου της τριετίας, δύναται να προκηρύξει έγκαιρα νέο διαγωνισμό για την κάλυψη των μελλοντικών αναγκών της.