«Διευκρινίσεις σχετικά με τη διαχείριση των κινδύνων του κυβερνοχώρου στη ναυτιλία (Cyber Security)». ΑΔΑ:9ΝΥΜ4653ΠΩ-Ζ0Ι

ΘΕΜΑ:«Εφαρμογή διατάξεων της ΚΥΑ 8111.1/41/2009 (ΦΕΚ Β΄ 412/06-03-2009) σχετικά με τα μέτρα και τους όρους για τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων που παράγονται στα πλοία και καταλοίπων φορτίου».

Καθορισμός των προϋποθέσεων και της διαδικασίας για την αναθεώρηση των εγκεκριμένων μελετών αξιολόγησης ασφάλειας και σχεδίων ασφάλειας πλοίων, λιμενικών εγκαταστάσεων και λιμένων.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη μείζονα σκέψη της παρούσας αποφάσεως το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι : Α) Οι δράσεις οι οποίες αναφέρονται στην ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση αφορούν : α) στην εκπόνηση μιας σειράς μελετών για τη μείωση των αποβλήτων, τη διαχείριση των βιοαποδομήσιμων υλικών,..β) στην πρόληψη, μείωση και επαναχρησιμοποίηση των αποβλήτων..γ) στη διαχείριση προδιαλεγμένων/βιοαποδομίσημων αποβλήτων, με την πιλοτική τοποθέτηση κάδων συλλογής προδιαλεγμένων οργανικών αποβλήτων σε επιλεγμένα σημεία του Δήμου,..δ) στην ποσοτική και ποιοτική βελτίωση της ανακύκλωσης με την ενημέρωση και την βελτίωση των υποδομών με την εισαγωγή του μπλε κάδου,..Β) Από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν αποδεικνύεται ότι έχει μεταβιβασθεί στο Δήμο … η αρμοδιότητα για το κόμποστ των βιοαποδομήσιμων αποβλήτων κήπων και πάρκων, καθόσον δεν προσκομίζεται η επικαλούμενη 5145/2.12.2010 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας …,Γ) Η διαχείριση των αποβλήτων (στην οποία περιλαμβάνεται και η μείωση του όγκου τους) καθώς και η ευαισθητοποίηση των δημοτών επιδιώκονται σε περιφερειακό επίπεδο με την εκπόνηση του ΠΕΣΔΑ από τον οικείο Περιφερειακό Σύνδεσμο ΦΟΔΣΑ και την έγκρισή του από το Περιφερειακό Συμβούλιο,..Δ) Οι αρμοδιότητες που δεν έχουν μεταφερθεί κατά τα ανωτέρω στις αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας … δεν μετακυλύονται στους Δήμους, αλλά παραμένουν στον Περιφερειακό Σύνδεσμο ΦΟΔΣΑ …Ε) Το αντικείμενο που ανατίθεται με την ελεγχόμενη σύμβαση στο ΤΕΙ … δεν εμπίπτει στην έννοια του ερευνητικού προγράμματος και δεν συνιστά παραγωγή νέας γνώσης καθόσον ελλείπει ως προς αυτό το στοιχείο της πρωτοτυπίας...Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση ανακλήσεως πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό της, καθόσον ο Δήμος … δεν είχε την αρμοδιότητα συνάψεως της ελεγχόμενης συμβάσεως, η οποία δεν είναι προγραμματική, αλλά, δια μέσου αυτής, συγκαλύπτεται απευθείας ανάθεση (μελετών) χωρίς τη διεξαγωγή ανοικτού διαγωνισμού και χωρίς την επίκληση λόγων που δικαιολογούν την προσφυγή στην εξαιρετική αυτή διαδικασία..Αποφαίνεται ότι η 18/2014 πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό … δεν πρέπει να ανακληθεί.

Σύνταξη μελετών...Δεδομένου ότι ο Κύριος του Έργου δεν διαθέτει κατάλληλα στελεχωμένη Τεχνική Υπηρεσία για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις άσκησης των αρμοδιοτήτων Διευθύνουσας Υπηρεσίας για την εκπόνηση των μελετών και την εκτέλεση των προαναφερόμενων έργων,  η .... έχει πολύ μεγάλη εμπειρία στην ανάθεση συμβάσεων μελετών με τις διαδικασίες του Ν. 4412/2016, η δε .... διαθέτει ικανό αριθμό τεχνικών στελεχών για την κάλυψη των προαναφερόμενων αναγκών του Δήμου .... στην επίβλεψη των μελετών και πρόσφατα έχει δημιουργήσει τεχνική υπηρεσία με τμήματα μελετών και έργων, προκειμένου να μπορεί να ασκήσει ρόλο διευθύνουσας υπηρεσίας για μελέτες και έργα αδύναμων φορέων (σύμφωνα με την ΥΑ 10926 Τροποποίηση της 31521/96 υπουργικής απόφασης «Έγκριση Εσωτερικού Κανονισμού Οργάνωσης της ...», Β’ 896, όπως εκάστοτε ισχύει, Β΄ 302/05.02.2020), τα συμβαλλόμενα μέρη προβαίνουν στη σύναψη της παρούσας Προγραμματικής Σύμβασης, με την οποία προσδιορίζουν το γενικό πλαίσιο και τους ειδικούς όρους για την εκτέλεση του αντικειμένου της. Σκοπός της σύμβασης είναι  να αναλάβει η ... με τα αρμόδια όργανά της την ανάθεση των μελετών και η .... με την Τεχνική της Υπηρεσία να αναλάβει το ρόλο της Διευθύνουσας Υπηρεσίας/Προϊσταμένης αρχής στην διαχείριση της σύμβασης. Οι μελέτες θα ανατεθούν από την ...., με βάση το άρθρο 32 παρ. 2γ του ν. 4412/2016, η οποία ως αναθέτουσα αρχή θα φροντίσει για τη σύναψη των αντίστοιχων συμβάσεων.Mε την 40/02-02-2021 απόφαση, η Οικονομική Επιτροπή του Δήμου .... ενέκρινε τη σύναψη προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Δήμου, της .... και της Μονάδας Οργάνωσης της Διαχείρισης Αναπτυξιακών Προγραμμάτων .... για την σύνταξη των ως άνω μελετών. Ωστόσο, δεν έχουν εκδοθεί αντίστοιχα εγκριτικές αποφάσεις από τα αρμόδια όργανα της ....  και της ΄΄ ....΄΄, όπως απαιτείται από το προεκτεθέν άρθρο 100 του ν. 3852/2010. Για αυτό το λόγο, ήτοι ότι ελλείπουν οι υπογραφές από το σύνολο των συμβαλλομένων μερών, είναι μη νόμιμη η σύναψη του υποβληθέντος σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης .

ΜΕΛΕΤΕΣ:Ζητείται η αναθεώρηση της 1979/2020 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Με την προσβαλλόμενη απόφαση του VI Τμήματος απορρίφθηκε η από 5.8.2020 προσφυγή της προσφεύγουσας Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης και Αποχέτευσης Δήμου … (εφεξής …) για ανάκληση της 294/2020 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την τελευταία αυτή πράξη κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμφωνίας - πλαίσιο μεταξύ της … και της ένωσης εταιρειών «… ΑΕ – …ΑΕ – …», για την «Εκπόνηση μελετών περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων ΕΕΛ & έργων υποδομών αποχέτευσης στο Νησί της …» προεκτιμώμενης αξίας 1.300.000,00 (χωρίς ΦΠΑ).(....)Περαιτέρω, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι σκοπός της κανονιστικώς δρώσας Διοίκησης κατά τη θέσπιση του επίμαχου όρου ήταν η πλήρης ασφαλιστική κάλυψη της υπό ανάθεση μελέτης με όριο αποζημίωσης ανά απαίτηση μεγαλύτερο από 1.000.000,00 ευρώ, το δε εν λόγω όριο έχει διαμορφωθεί σε εύλογο ύψος, δεδομένου ότι είναι ανάλογο με τη συνολική προεκτιμώμενη αξία της σύνθετης μελέτης, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλομένη. Ο θεμιτός όμως ως άνω σκοπός θα ματαιωνόταν αν ο συμμετέχων στην ένωση μελετητής ήταν ασφαλισμένος για μικρότερο ποσό, αφού η ασφαλιστική εταιρεία θα αποζημίωνε τους δικαιούχους μόνο κατά το μικρότερο αυτό ποσό, παρά το ότι οι ζημίες που θα μπορούσαν δυνητικά να επέλθουν από την πλημμελή εκπόνηση οποιασδήποτε από τις επιμέρους μελέτες είναι πολύ μεγαλύτερες της επιμέρους προεκτιμώμενης αμοιβής τους, εν όψει της αλληλεπίδρασης των συμπερασμάτων τους κατά τα ανωτέρω. Εξ άλλου, η καταβολή ασφαλίστρου ύψους 2.000,00 έως 2.750,00 ευρώ ανά κατηγορία μελέτης, όπως προκύπτει από την υποβληθείσα από την προσφεύγουσα ενδεικτική προσφορά ασφαλιστικής εταιρείας, κρίνεται ως μία εύλογη επιβάρυνση για τους συμμετέχοντες στη διαδικασία μελετητές, εν όψει αφενός της προεκτιμώμενης αμοιβής των υπό ανάθεση μελετών, η οποία είναι πολλαπλάσια του εν λόγω ασφαλίστρου, και αφετέρου της σημασίας των εν λόγω μελετών για την προστασία του οικιστικού και φυσικού περιβάλλοντος, η οποία επιτρέπει την θέσπιση αυστηρότερων όρων για τη διάγνωση της αξιοπιστίας και της φερεγγυότητας των διαγωνιζόμενων οικονομικών φορέων. Αναθεωρεί τη 1979/2020 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Ανακαλεί τη 294/2020 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου συμφωνίας - πλαίσιο μεταξύ της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης – Αποχέτευσης Δήμου … και της ένωσης εταιρειών«… ΑΕ – …ΑΕ – …» με αντικείμενο την «Εκπόνηση μελετών περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων ΕΕΛ & έργων υποδομών αποχέτευσης στο Νησί της …»

Απόφαση απευθείας ανάθεσης υπηρεσίας για την προετοιμασία και υποστήριξη του φακέλου-αίτησης του άνω Δήμου στο πρόγραμμα «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ» του Υπουργείου Ανάπτυξης και, ακολούθως, με την ίδια απόφαση κατακυρώθηκε στην εταιρία «…», η ως άνω υπηρεσία, αντί συνολικού ποσού 15.000,00 ευρώ (με Φ.Π.Α.). Εξάλλου, όπως προκύπτει και από το 5846/5.8.2010 έγγραφο επανυποβολής του ελεγχόμενου εντάλματος για την εκπόνηση της ως άνω υπηρεσίας απαιτείται η συνδρομή επιστημόνων μηχανικών, που δεν διαθέτει στο προσωπικό του ο Δήμος, με εξειδικευμένη εμπειρία: α) στον βιοκλιματικό σχεδιασμό κοινοχρήστων χώρων β) στην εκπόνηση μελετών φωτισμού, γ) στην εξοικονόμηση ενέργειας και σε συστήματα αυτοματισμού, δ) σε θέματα μεταφορών, κυκλοφοριακών μελετών και αστικής κινητικότητας, ε) σε θέματα ενεργειακών και περιβαλλοντικών πολιτικών και πρωτοβουλιών, καθώς και χρηματοοικονομικού συμβούλου με ειδική εμπειρία στην χρηματοδότηση και διαχείριση ενεργειακών έργων (πρβλ. και άρθρο 1.3 του Οδηγού Υποβολής Προτάσεων του «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ» του Υπουργείου Ανάπτυξης). Επίσης, για την σύνταξη των ΟΣΔ και ΣΧΥ του Δήμου απαιτείται εξειδικευμένη υλικοτεχνική υποδομή και ειδικός εξοπλισμός (hardware) όπως υγρασιόμετρα, ανεμόμετρα, αναλυτής δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, αναλυτές καυσαερίων μηχανών εσωτερικής καύσης, θερμοκάμερες, τα οποία δεν διατίθενται από το Δήμο, και η απόκτησή τους, στο πλαίσιο του εν λόγω Προγράμματος, κρίνεται δαπανηρή, ενώ, εξάλλου, δεν υπάρχει σχετική εμπειρία χρήσης τους. Επιπρόσθετα, για την σύνταξη των πινάκων ΟΣΔ και ΣΧΥ του φακέλου του προγράμματος απαιτείται και ειδικό λογισμικό (software) αρχιτεκτονικής σχεδίασης, ενεργειακής προσομοίωσης κτιρίων, και μελετών φωτισμού υψηλού κόστους (εκτιμώμενο σε 15.000,00 ευρώ), το οποίο δεν διαθέτει ο Δήμος (πλην του λογισμικού αρχιτεκτονικής σχεδίασης), ούτε και την σχετική εμπειρία χρήσης του. V. Με δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι οι ως άνω εργασίες νομίμως ανατέθηκαν στην φερόμενη ως δικαιούχο του επίμαχου χρηματικού εντάλματος πληρωμής εταιρία, καθόσον για την υλοποίηση των εργασιών αυτών, που συντελούν στην καλύτερη και αποτελεσματικότερη λειτουργία των υπηρεσιών του Δήμου και ως εκ τούτου εξυπηρετούν τη λειτουργική δραστηριότητα του, ο ως άνω Δήμος δεν διέθετε την απαιτούμενη οργάνωση, όπως σαφώς προκύπτει από τη διάρθρωση των Υπηρεσιών του και τις σχετικές αρμοδιότητές τους, όπως αυτές περιγράφονται αναλυτικά στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας του Δήμου.

Καταβολή σε αυτόν ποσοστού 15% της συμφωνηθείσας αμοιβής για την εξόφληση του 1ου λογαριασμού της μελέτης «Ανάπλαση παραλιακού μετώπου Τ.Κ. ......»(....)Στο άρθρο 75 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του Ν. 3463/2006 (ΦΕΚ Α 114) «Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων», ορίζεται ότι : 1. Οι δημοτικές … αρχές διευθύνουν και ρυθμίζουν όλες τις τοπικές υποθέσεις, σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της εγγύτητας, με στόχο την προστασία, την ανάπτυξη και τη συνεχή βελτίωση των συμφερόντων και της ποιότητας ζωής της τοπικής κοινωνίας. Οι αρμοδιότητες των Δήμων … αφορούν, κυρίως, τους τομείς : α) Ανάπτυξης, στον οποίο περιλαμβάνονται, ιδίως : 1) Η προστασία, η αξιοποίηση και η εκμετάλλευση των τοπικών φυσικών πόρων και περιοχών … καθώς και η κατασκευή, συντήρηση και διαχείριση των σχετικών έργων και εγκαταστάσεων, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία … 8) Η εκπόνηση, υλοποίηση και η συμμετοχή σε προγράμματα για την τουριστική ανάπτυξη των περιοχών τους … καθώς και η δημιουργία θερέτρων και άλλων εγκαταστάσεων αναψυχής και τουρισμού … β) Περιβάλλοντος, στον οποίο περιλαμβάνεται, ιδίως : 1. Η εκπόνηση τοπικών προγραμμάτων για την προστασία και αναβάθμιση του φυσικού, αρχιτεκτονικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, στο πλαίσιο των εθνικών και ευρωπαϊκών πολιτικών. … 7. Η μελέτη, διαχείριση και εκτέλεση προγραμμάτων οικιστικής και πολεοδομικής ανάπτυξης. 8. Η λήψη μέτρων για την αποκατάσταση και ανάπλαση των περιοχών της περιφέρειάς τους … 20. Η προκαταρκτική πρόταση ανάπλασης ορισμένης περιοχής, σύμφωνα με τις ρυθμίσεις των άρθρων 9 και 10 του ν. 2508/1997 … γ) Ποιότητας ζωής και εύρυθμης λειτουργίας των πόλεων και των οικισμών, στον οποίο περιλαμβάνονται, ιδίως : … 12. Η μέριμνα για τη λήψη μέτρων για την προστασία και αναβάθμιση της αισθητικής των πόλεων και των οικισμών. 15. Η μελέτη των έργων συντήρησης και βελτίωσης του οδικού δικτύου αρμοδιότητας του Δήμου. … στ) Παιδείας, πολιτισμού και αθλητισμού, στον οποίο περιλαμβάνονται, ιδίως : … 6. Η προστασία μουσείων, μνημείων … καθώς και αρχαιολογικών και ιστορικών χώρων της περιοχής και των εγκαταστάσεων αυτών … 10. Η ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού. …». Περαιτέρω, στο άρθρο 209 παρ.4 του ίδιου Κώδικα ορίζεται ότι : «Οι μελέτες των έργων και παροχής υπηρεσιών και τα τεύχη δημόσιου διαγωνισμού ανάθεσης μελετών ή παροχής υπηρεσιών του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ Α 42) των Δήμων … συντάσσονται και θεωρούνται από την τεχνική υπηρεσία τους και, αν δεν υπάρχει τέτοια τεχνική υπηρεσία ή αυτή αδυνατεί, από την Τεχνική Υπηρεσία Δήμων και Κοινοτήτων (Τ.Υ.Δ.Κ.) … Αν η Τεχνική Υπηρεσία Δήμων και Κοινοτήτων (Τ.Υ.Δ.Κ.) αδυνατεί να συντάξει τη μελέτη, αδυναμία που βεβαιώνεται από τον Προϊστάμενό της, επιτρέπεται με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής η ανάθεση εκπόνησης μελετών πάσης φύσης σε ιδιώτες μελετητές και ιδιωτικά γραφεία μελετών σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις». Τέλος, με το άρθρο 280 παρ.VIII του Ν. 3852/2010 «Πρόγραμμα Καλλικράτης» (ΦΕΚ Α 87) καταργήθηκαν τα τμήματα Τεχνικών Υπηρεσιών των Δήμων και Κοινοτήτων των κρατικών Περιφερειών. Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται, μεταξύ άλλων, ότι οι Δήμοι, έχουν αρμοδιότητες που αφορούν στην ανάπτυξη και αξιοποίηση των περιοχών της εδαφικής τους περιφέρειας, την εκπόνηση προγραμμάτων για την προστασία και αναβάθμιση του φυσικού, αρχιτεκτονικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής στους οικισμούς των ορίων τους, στην οποία περιλαμβάνεται η μέριμνα και η λήψη μέτρων για την προστασία και αναβάθμιση αυτών καθώς και την προστασία των μνημείων και των ιστορικών χώρων της περιοχής τους. Στο πλαίσιο των ως άνω αρμοδιοτήτων και όπου αυτό απαιτείται, υποχρεούνται να συντάσσουν τις οικείες μελέτες για την υλοποίησή τους. Εκ τούτων παρέπεται ότι η ανάθεση της εκπονήσεως μελετών σε τρίτους ιδιώτες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα, επιτρέπεται μόνον στην περίπτωση που στον οικείο Δήμο δεν υπάρχει τεχνική υπηρεσία ή η υπάρχουσα αδυνατεί να προβεί στη σύνταξη αυτών. Τούτο δε καθόσον, στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων τους, οι Δήμοι δύνανται να διαθέτουν πιστώσεις για την πληρωμή δαπανών που αφορούν, μεταξύ άλλων, στην εξασφάλιση των απαραίτητων υλικοτεχνικών μέσων υλοποιήσεώς τους και στην εν γένει επιτυχή εκτέλεση των απορρεουσών από αυτές υποχρεώσεων, πλην όμως οι δαπάνες αυτές πρέπει να είναι σύμφωνες με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχειρίσεως, η οποία σε κάθε κατηγορία δαπανών ορίζεται σε σχέση με τις αρχές της οικονομικότητας, της αποδοτικότητας, της αποτελεσματικότητας και της αναγκαιότητας σύμφωνα με τις συνθήκες πραγματοποιήσεώς τους. Ειδικότερα, ενόψει της αρχής της οικονομικότητας που επιβάλλει την εκπλήρωση των σκοπών των φορέων αυτών με την κατά το δυνατόν ελάχιστη επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους, δεν δύνανται, για την εκτέλεση των αρμοδιοτήτων τους, να διαθέτουν πιστώσεις για την πληρωμή δαπανών που αφορούν στην εκπόνηση μελετών που εμπίπτουν στα συνήθη καθήκοντα των υπαλλήλων των εν λόγω φορέων, κατά κλάδο, όπως αυτά περιγράφονται στις οικείες οργανικές διατάξεις, αναθέτοντας

Εκτέλεση έργου-συμπληρωματική σύμβαση:..ζητείται η αναθεώρηση της 2435/2011 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Περαιτέρω, ως προς τις εργασίες νέων φωτιστικών σημείων (φωτισμού και φωτισμού ασφαλείας), το Τμήμα τούτο άγεται στην κρίση ότι αφενός η συμμόρφωση με νέους κανονισμούς που προκύπτουν κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου καλύπτονται υποχρεωτικά, σύμφωνα με τις προμνησθείσες διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 57 του ν. 3669/2008, από το κονδύλιο των απροβλέπτων που περιλαμβάνεται στην αρχική σύμβαση και αφετέρου ότι η απόκλιση από το πρότυπο ΕΛΟΤ – ΕΝ 50171/20.9.2001 συνιστά σφάλμα της αρχικής μελέτης και επομένως δεν αποτελεί απρόβλεπτη περίσταση που να δικαιολογεί κατά νόμο τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης, όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση. Ομοίως και αναφορικά με την εγκατάσταση καλωδίου DATA υψηλής ταχύτητας και ασφάλειας θωρακισμένου με πλέγμα κατηγορίας 7, προκειμένου να αναπροσαρμοσθεί η ταχύτητα των δικτύων, χωρίς να επηρεάζεται από παρεμβολές, η εξέλιξη της τεχνολογίας μεταφοράς δεδομένων, όπως προβάλλεται από την αιτούσα, καθώς και ο στόχος της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης των δημόσιων υπηρεσιών δεν συνιστούν νόμιμο λόγο σύναψης συμπληρωματικής σύμβασης, αλλά αποσκοπούν κατ’ ουσίαν στην αρτιότητα και βελτίωση της ποιότητας του έργου, κατά παράβαση των σχετικώς οριζομένων στη διάταξη του άρθρου 57 του ν.3669/2008, συνεπώς, κατά το μέρος τούτο συντρέχει λόγος διακωλυτικός της υπογραφής της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, κατά τα ορθώς γενόμενα δεκτά με την προσβαλλόμενη απόφαση.Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση αναθεώρησης της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «...» και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «.....» πρέπει να γίνουν εν μέρει δεκτές, να αναθεωρηθεί εν μέρει η προσβαλλόμενη με αυτές 2435/2011 απόφαση του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στα οικεία κεφάλαια και να γίνει δεκτό ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της 1ης Συμπληρωματικής Σύμβασης, κατά το μέρος που αφορά στην εκτέλεση των εργασιών τοποθέτησης νέων μετακινούμενων χωρισμάτων, χωρισμάτων ξηρής δόμησης, μεταλλικών θυρών πυρασφάλειας και τροποποίησης του κλιματισμού, καθώς και στην εκπόνηση των αντίστοιχων μελετών, όπως αναλυτικώς αναφέρονται στην προηγούμενη σκέψη της παρούσας.

ΕΡΓΑ:Με την αίτηση αυτή επιδιώκεται η ανάκληση της 339/2016 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Ακολούθως, κατόπιν των αναλυτικών διευκρινίσεων της αναθέτουσας αρχής σε εκτέλεση της 264/2016 αναβλητικής Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (βλ. ΔΟΥ/ο/5265/16.9.2016 έγγραφο του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Οδικών Υποδομών, με το οποίο η αναθέτουσα αρχή δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι θα αφαιρέσει από το αντικείμενο του έργου τις εργασίες επέκτασης του ανοικτού οχετού Ο7 του παράπλευρου Sra3a) με την ήδη προσβαλλομένη Πράξη κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης, με την αιτιολογία ότι μη νομίμως συμπεριλήφθηκε στο αντικείμενο του δημοπρατηθέντος έργου η υποβολή προτάσεων σχετικώς με την εκπόνηση συμπληρωματικών, τροποποιητικών ή νέων μελετών σημάνσεως – ασφαλίσεως, καθώς επίσης και η εκπόνηση τέτοιων μελετών από τον ανάδοχο και τον συμπράττοντα με αυτόν μελετητή. Τούτο δε, διότι δεν συντρέχει καμία από τις εξαιρετικές περιπτώσεις επιτρεπτής, σύμφωνα με το νόμο, αναθέσεως της μελέτης του έργου που πρόκειται να κατασκευασθεί ή επιμέρους εργασιών του στην εργοληπτική επιχείρηση που έχει αναλάβει την κατασκευή του. Ειδικότερα, η ελεγχόμενη σύμβαση δεν δύναται να αντιμετωπισθεί ως σύμβαση μελέτης-κατασκευής, αφού η προηγηθείσα διαγωνιστική διαδικασία δεν έχει διεξαχθεί με τους όρους και τη διαδικασία που περιγράφονται αναλυτικώς στις διατάξεις του άρθρου 8 του Κ.Δ.Ε.. Επίσης, δεν συντρέχει περίπτωση επιτρεπτής τροποποιήσεως της μελέτης του εκτελούμενου έργου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 45 του Κ.Δ.Ε., καθόσον η διάταξη αυτή αφορά περιπτώσεις που η ανάγκη τροποποιήσεως της ήδη εγκεκριμένης μελέτης ανακύπτει κατά το στάδιο της εκτελέσεως του έργου, για τη διόρθωση σφαλμάτων ή την συμπλήρωση ελλείψεων της μελέτης ή για λόγους που υπαγορεύονται από απρόβλεπτες περιστάσεις, δεν αφορά, δε, και περιπτώσεις όπου η «τροποποιητική» ή «συμπληρωματική» μελέτη ανατίθεται στο στάδιο της δημοπρατήσεως του έργου και αποσκοπεί στη βελτιστοποίηση του έργου ή στην επικαιροποίηση της ήδη υπάρχουσας μελέτης λόγω παρόδου μακρού χρόνου, όπως εν προκειμένω. Επομένως, έπρεπε η ανάθεση των ως άνω προτάσεων-μελετών να γίνει σε ανεξάρτητους μελετητές, πριν από τη δημοπράτηση του ελεγχόμενου έργου, με τη διαδικασία που διαγράφεται στις διατάξεις του ν.3316/2005, εν συνεχεία, δε, με βάση τις ήδη εκπονημένες μελέτες, να ακολουθήσει η δημοπράτηση του έργου της συντηρήσεως των επίμαχων οδικών τμημάτων. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο έκρινε ότι λόγω της μη νόμιμης κατά τα ανωτέρω ανάθεσης των επίμαχων μελετών και συναφών υπηρεσιών i) ο τρόπος υποβολής των οικονομικών προσφορών των υποψηφίων που προβλέφθηκε από τη διακήρυξη γι’ αυτές, δεν ευρίσκει έρεισμα σε καμία διάταξη του Κ.Δ.Ε.. Ειδικότερα, ο υπολογισμός της αμοιβής της αναδόχου με βάση την εφαρμογή της μέσης τεκμαρτής εκπτώσεως της εργολαβίας επί του κατ’ αποκοπή τιμήματος των 40.000 ευρώ του Προϋπολογισμού Μελέτης, καθώς και επί του ποσού που θα προκύψει σύμφωνα με τον κώδικα αμοιβών των μελετών, δεν εμπίπτει σε κανένα από τα συστήματα υποβολής προσφορών που περιγράφονται στις διατάξεις του άρθρου 4 του Κ.Δ.Ε., όπως αυτά εξειδικεύονται στα άρθρα 5 έως 12 του ως άνω κώδικα. Επίσης, η επιλογή του συστήματος αυτού δεν συνάδει ούτε με τις διατάξεις του ν. 3316/2005, οι οποίες προβλέπουν την εφαρμογή του κριτηρίου της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς και όχι της χαμηλότερης τιμής, ώστε να εξασφαλίζεται το ποιοτικό αποτέλεσμα της μελέτης σε συνδυασμό με την καλύτερη δυνατή τιμή, ii) το αντικείμενο της σύμβασης όσον αφορά στις μελέτες σημάνσεως – ασφαλίσεως που θα εκπονηθούν είναι αόριστο, αφού δεν προσδιορίζεται επακριβώς ο αριθμός και το αντικείμενο των μελετών και iii) οι νέες αυτές μελέτες δεν συνδέονται απολύτως με τις εργασίες του δημοπρατηθέντος έργου, αφού δεν είναι βέβαιο ότι θα αξιοποιηθούν στο πλαίσιο της παρούσας εργολαβίας, ενώ, ακόμη και αν αξιοποιηθούν, δεν θα υπάρχει πλήρης αντιστοίχιση των περιλαμβανομένων στα συμβατικά τεύχη εργασιών και των ποσοτήτων τους με τις νέες μελέτες και τις εργασίες που θα προκύψουν με βάση αυτές. Περαιτέρω, το Κλιμάκιο, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την ανάγκη εκπονήσεως επίκαιρων μελετών σημάνσεως – ασφαλίσεως λόγω παρόδου είκοσι και πλέον ετών από την εκπόνηση των ήδη υπαρχουσών (μελετών), έκρινε ότι δεν αιτιολογήθηκε επαρκώς από την αναθέτουσα αρχή η μη ανάθεση των εν λόγω μελετών πριν από τη δημοπράτηση του ελεγχόμενου έργου, με τη διαδικασία του ν. 3316/2005, καθόσον α) ούτε η τυχόν μεταβολή των αρμοδίων για τη συντήρηση των συγκεκριμένων οδών φορέων δύναται να αιτιολογήσει τη μη έγκαιρη ανάθεση των ως άνω μελετών δεδομένου ότι η σχετική διαγωνιστική διαδικασία μπορούσε να ανατεθεί από τον εκάστοτε αρμόδιο φορέα, β) ούτε η ψήφιση των νόμων 4281/2014 και 4412/2016 επηρέασε τη δυνατότητα της αναθέτουσας αρχής να προβεί στη διενέργεια διαγωνισμού για την ανάθεση της εν λόγω μελέτης, δεδομένου ότι ουδέποτε υπήρξε νομοθετικό κενό σχετικώς με τις διαδικασίες αναθέσεως των μελετών. Κατόπιν των ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη ΙΙ της παρούσας, το Τμήμα άγεται στην κρίση ότι ορθώς το Κλιμάκιο έκρινε με την προσβαλλομένη ότι κωλύεται εκ του λόγου τούτου η υπογραφή της οικείας σύμβασης, απορριπτομένων όλων των περί του αντιθέτου ισχυρισμών του αιτούντος και της υπέρ αυτού παρεμβαίνουσας εταιρίας. Πλην όμως, ενόψει του ιδιαίτερα χαμηλού ύψους των προϋπολογισθέντων κατ’ αποκοπή τιμημάτων για τις επίμαχες μελέτες (40.000 ευρώ και 35.000 χωρίς Φ.Π.Α.) σε σχέση με το συνολικό προϋπολογισμό του ελεγχόμενου έργου (2.620.000 ευρώ με αναθεώρηση και Φ.Π.Α.) καθώς και της στενής συνάφειας των ως άνω αντικειμένων και λαμβανομένης υπόψη της επιτακτικής ανάγκης συντήρησης-βελτίωσης του οδικού δικτύου και άμεσης επέμβασης για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων και επειγουσών αναγκών που αφορούν στην ασφάλεια της οδικής κυκλοφορίας και την αποφυγή τροχαίων ατυχημάτων, το Τμήμα αποφαίνεται ότι η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή λόγω συγγνωστής πλάνης στο πρόσωπο των οργάνων της αναθέτουσας αρχής.Ανακαλεί την 339/2016 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.