Άρνηση εκτέλεσης καθηκόντων δημοσίου υπαλλήλου ως μέλους συλλογικού οργάνου - Συγκρότηση και λειτουργία Επιτροπής. Δεν είναι επιτρεπτή η αναπλήρωση της προέδρου της «Επιτροπής Παρακολούθησης και Παραλαβής προμηθειών και υπηρεσιών εθιμοτυπικών δαπανών» του Υπουργείου Εξωτερικών, με το ήδη ορισθέν αναπληρωματικό μέλος σε περίπτωση άρνησης αυτής να εκτελέσει τα καθήκοντά της, ενώ η ως άνω τριμελής επιτροπή δεν μπορεί να συνεδριάσει νομίμως με τα δύο εναπομείναντα τακτικά μέλη. Από τις διατάξεις που διέπουν τη συγκρότηση και λειτουργία των Επιτροπών Παραλαβής Προμηθειών και Υπηρεσιών του ν. 4412/2016 δεν συνάγεται δικαίωμα των υπαλλήλων μελών τους να υποβάλλουν παραιτήσεις και να επιφέρουν τη λήξη της ιδιότητάς τους ως μελών των ανωτέρω Επιτροπών, ενώ δεν συντρέχει, στην περίπτωση αυτή, ζήτημα εφαρμογής της διάταξης της παραγράφου 4 του άρθρου 25 του Υπαλληλικού Κώδικα 4 (ομόφ).

Προμήθειες-μεικτές συμβάσεις. (..) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, με δεδομένο ότι η επίμαχη από 27.10.2016 σύμβαση, κατ’ ορθό νομικό χαρακτηρισμό συνιστά σύμβαση προμηθειών, στην οποία περιλαμβάνονται παρεμπιπτόντως και εργασίες τοποθέτησης (άρθρο 2 παρ. 1 περ. 8 του ν. 4412/2016), το Κλιμάκιο κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από την Επίτροπο, μη νομίμως το αντικείμενο της σύμβασης παρελήφθη από την αναρμόδια  προς τούτο επιτροπή παραλαβής «ΣΥΝΤΗΡΗΣΕΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ» (βλ. το από 3.11.2016 «ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΠΑΡΑΛΑΒΗΣ ΕΡΓΟΥ & ΒΕΒΑΙΩΣΗΣ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗΣ ΥΛΙΚΩΝ-ΕΞΑΡΤΗΜΑΤΩΝ-ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ» της τελευταίας). Ωστόσο, το Κλιμάκιο, συνεκτιμώντας το γεγονός ότι δεν αμφισβητείται από την Επίτροπο η καλή εκτέλεση της επίμαχης σύμβασης, κρίνει ότι πρέπει να αναγνωριστεί η συνδρομή συγγνωστής πλάνης υπέρ των αρμοδίων οργάνων του ....., τα οποία, ένεκα του προαναφερθέντος αντικειμένου της σύμβασης,  που περιλαμβάνει και εργασίες τοποθέτησης, χωρίς πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, θεώρησαν ως αρμόδια επιτροπή παραλαβής του την επιτροπή παραλαβής «ΣΥΝΤΗΡΗΣΕΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ»...I. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες, πλην όμως τα επίμαχα χρηματικά εντάλματα θα μπορούσαν να θεωρηθούν, λόγω συγγνωστής πλάνης, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος τις πιστώσεις του οποίου βαρύνουν.

Κατασκευή φρεατίων...Εξάλλου, από τη θεώρηση της προσβαλλόμενης απόφασης και της κατ’ έγκριση αυτής σχετικής εισήγησης, αλλά και από τα στοιχεία του φακέλου (ΣτΕ 4165/1984, 276/1983) προκύπτει ότι υφίσταται η αιτιολογία εκείνη δια της τεχνικής εκτίμησης των αρμοδίων διοικητικών οργάνων ως προς τη μη προσήκουσα οικονομική προσφορά της προσφεύγουσας με βάσει τις ειδικότερες συνθήκες του υπό ανάθεση έργου, ως αυτές ορίζονται στο κανονιστικό πλαίσιο της Διακήρυξης, την οποία ανωτέρω τεχνική κρίση (πρβλ σκέψη 12) και αποδέχεται ο παρών σχηματισμός της Α.Ε.Π.Π., λαμβανομένου ιδίως υπόψη ότι από τη φύση του αντικειμένου του υπό κρίση διαγωνισμού προκύπτει ότι αυτός συνέχεται με αμιγώς τεχνικά ζητήματα προκειμένου να κριθεί αν η υπόψη οικονομική προσφορά συνιστά ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά κατ’ άρθρο 88 του Ν. 4412/2016, με εξαιρετικά σύνθετη κρίση, τεχνική και οικονομική, την οποία αιτιολογικώς διατύπωσε η αναθέτουσα αρχή, δια της σχετικής εισήγησης της τεχνικής υπηρεσίας και της προσβαλλόμενη απόφασης, μην απορρίπτοντας άνευ άλλου τινός την αιτιολόγηση της οικονομικής προσφοράς της προσφεύγουσας, αλλά αιτούμενη την παροχή σχετικών διευκρινίσεων – συμπληρώσεων προς κρίση, πληρώντας με τον τρόπο αυτό τη ratio της διάταξης του άρθρου 88 του Ν. 4412/2016, ως αυτή έχει ερμηνευθεί από τη νομολογία, αναφορικά με την υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να εξακριβώνει τη σύνθεση των προσφορών που είναι ασυνήθιστα χαμηλές και να ζητεί από τους διαγωνιζόμενους να της προσκομίσουν τα αναγκαία δικαιολογητικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι επίμαχες προσφορές είναι νόμιμες, διασφαλίζοντας ότι προς αυτού αναπτύσσεται ένας πραγματικός κατ’ αντιπαράθεση διάλογος μεταξύ της αναθέτουσας αρχής και του υποψηφίου, ο οποίος καταλήγει σε ουσιαστικό και αιτιολογημένο έλεγχο, ως εν προκειμένω.  Ούτως εχόντων, ο λόγος αυτός της Προσφυγής τυγχάνει απορριπτέος ως αβάσιμος. 

Υποχρέωση υποβολής δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης και οικονομικών συμφερόντων.α) Τα μέλη όλων των επιτροπών που εμπλέκονται στις διαδικασίες διαγωνισμών δημοσίων συμβάσεων προμηθειών, μελετών και παροχής υπηρεσιών (μέλη επιτροπών διεξαγωγής - αξιολόγησης αποτελεσμάτων διαγωνισμών, εξέτασης ενστάσεων και παρακολούθησης - παραλαβής), εφόσον υπερβαίνουν το ποσό των 150.000 ευρώ ανά διαγωνισμό, υποχρεούνται να υποβάλλουν δήλωση περιουσιακής κατάστασης και δήλωση οικονομικών συμφερόντων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 παρ. 1 περ. ια' και άρθρου 19 του ν. 3213/2003 αντίστοιχα. Την ίδια υποχρέωση έχουν και τα μέλη των παραπάνω επιτροπών διαγωνισμών δημοσίων έργων, εφόσον ο προϋπολογισμός του έργου υπερβαίνει τις 300.000 ευρώ. Σχετική υποχρέωση δεν υπέχουν τα μέλη των επιτροπών απευθείας ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, λόγω του αντικειμένου τους, που υπολείπεται των ως άνω ποσών (ομόφωνα). β) Στο πεδίο εφαρμογής της διάταξης της περίπτωσης μβ' της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του ν. 3213/2003 υπάγονται όσοι εμπλέκονται ή συμμετέχουν στις διαδικασίες παρακολούθησης και εν γένει διαχείρισης δράσεων, πράξεων κλπ, που χρηματοδοτούνται ή συγχρηματοδοτούνται από δημόσιους πόρους (ενωσιακούς, εθνικούς κλπ), συμπεριλαμβανομένων και όσων έχουν εξουσία να αποφασίζουν την εκταμίευση και να ελέγχουν την ορθή χρήση δημοσίου χρήματος στο πλαίσιο των ν. 3614/2007 και 4314/2014 (ομόφωνα). γ) Ο όρος «Έργο Δημοσίου Τομέα», κατά την έννοια της παραπάνω περ. μβ’, αναφέρεται σε πράξεις, δράσεις και λοιπές διαδικασίες σχετικές με τις παραπάνω δραστηριότητες (ομόφωνα). δ) Η υποχρέωση υποβολής αρχικής δήλωσης περιουσιακής κατάστασης των μελών επιτροπών με αντικείμενο συγκεκριμένο διαγωνισμό αρχίζει από την έκδοση της απόφασης ορισμού των μελών τους. Η ίδια υποχρέωση των μελών επιτροπών με αντικείμενο γενικά την διενέργεια διαγωνισμών ή την σύναψη συμβάσεων του φορέα, αρχίζει από την προκήρυξη του πρώτου διαγωνισμού που πληροί τις προβλεπόμενες προϋποθέσεις (ομόφωνα). ε) Δεν υπόκεινται στις υποχρεώσεις του ν. 3213/2003 οι επιμέρους επικεφαλής διοικητικών δομών της Ανατολικής του Χριστού Ορθόδοξης Εκκλησίας, των οργανωτικών ενοτήτων που υπόκεινται σ’ αυτήν, της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Κρήτης και δομών άλλων θρησκειών, που έχουν τη νομική μορφή του ν.π.δ.δ. (ομόφωνα). στ) Στην περίπτωση ιθ’ της παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 3213/2003 περιλαμβάνονται και τα έντυπα θρησκευτικού περιεχομένου (ομόφωνα).

Ανάθεση του έργου «Αποκατάσταση διοχετευτικότητας τάφρων Αγκαθιάς και Αγίας Τριάδας»...ζητείται η ανάκληση της 10/2017 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Επιτρόπου στο Νομό Θεσσαλονίκης.(...)Σύμφωνα με τις προπαρατεθείσες διατάξεις, μια δημόσια σύμβαση έχει το χαρακτήρα σύμβασης έργου όταν το εκάστοτε συγκεκριμένο αντικείμενό της αφορά σε ένα επιδιωκόμενο από μία αναθέτουσα αρχή αυτοτελές, οικονομικά ή τεχνικά, λειτουργικό αποτέλεσμα συνόλου οικοδομικών εργασιών ή εργασιών μηχανικού (βλ. και Τμ. Μειζ.Επτ.Συν. Ε.Σ. 1182/2015, VI Τμ. Ε.Σ. 4187/2014, 405/2017)..(...)Επομένως, ο χαρακτήρας της ελεγχόμενης σύμβασης δεν είναι αυτός της παροχής υπηρεσιών καθαρισμού κοιτών ποταμών ή ρεμάτων από φερτά υλικά ή απορρίμματα, όπως εσφαλμένα κρίθηκε με την προσβαλλόμενη Πράξη, αλλά η κατασκευή ενός πλήρως λειτουργικού έργου, το οποίο επιτελεί μία τεχνική λειτουργία, ως προϊόν των εργασιών που θα εκτελεστούν, που συνίσταται στην κατασκευή ενός ολοκληρωμένου συστήματος για την εξασφάλιση της φυσικής και ομαλής ροής και απορροής των υδάτων και την αποτροπή υπερχειλίσεων ή πλημμυρών στο υδάτινο πλέγμα της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής του Δήμου Αλεξάνδρειας. Κατά συνέπεια, η σύναψη της ελεγχόμενη δημόσιας σύμβασης έργου διέπεται από τις οικείες διατάξεις περί ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων έργων του ν. 4412/2016 και, ως εκ τούτου, νομίμως με τη διακήρυξη κλήθηκαν να λάβουν μέρος στη διαδικασία ανάθεσης εργοληπτικές επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στην κατηγορία Υδραυλικών Έργων του Μ.Ε.ΕΠ. ή στο σχετικό επαγγελματικό μητρώο του κράτους εγκατάστασης του υποψηφίου, ενώ δεν απαιτείτο, ως εκ της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης, η διαβίβαση περίληψης της διακήρυξης για δημοσίευση στην Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη δε εκτιμώμενη αξία της σύμβασης νομίμως προστέθηκε ποσοστό Γ.Ε. & Ο.Ε., απρόβλεπτων δαπανών και κονδύλιο αναθεώρησης τιμών. Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, ο προβαλλόμενος με την υπό κρίση αίτηση πρώτος λόγος ανάκλησης είναι βάσιμος και πρέπει να γίνει δεκτός και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη Πράξη κατά τούτο. (...)Η Επιτροπή Διαγωνισμού μη νομίμως συγκροτήθηκε από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, καθόσον, σύμφωνα με τη ρύθμιση του άρθρου 176 του ν. 3852/2010, η οποία δεν έχει καταργηθεί ή τροποποιηθεί από το νεότερο ν. 4412/2016, η αρμοδιότητα συγκρότησης της Επιτροπής αυτής ανήκει στην Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας, όπως ορθώς έκρινε η προσβαλλόμενη Πράξη.(...)Με την προσβαλλόμενη Πράξη, με την οποία κρίθηκε ότι συντρέχει νόμιμος λόγος που κωλύει την υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης, για το λόγο ότι κατά την υποβολή από τον προσωρινό ανάδοχο, στις 20.2.2017, των προβλεπόμενων από τη διακήρυξη δικαιολογητικών, δεν βρίσκονταν σε ισχύ το αποδεικτικό ενημερότητας για χρέη προς το Δημόσιο και η ασφαλιστική ενημερότητα από το Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., ορθώς ερμηνεύτηκαν οι κρίσιμες διατάξεις του ν. 4412/2016. Τούτο διότι, όπως ρητώς ορίζεται στο άρθρο 104 παρ. 1 του ν. 4412/2016 (βλ. ανωτέρω σκέψη 6) και στους όρους του άρθρου 23.2 της διακήρυξης (βλ. ανωτέρω σκέψη 7.2.), η συνδρομή των ως άνω κριτηρίων ποιοτικής επιλογής του προσφέροντος κρίνεται σε τρία διαφορετικά στάδια, με διακριτές για κάθε στάδιο συνέπειες στην περίπτωση διαπίστωσης μη συνδρομή τους και, συγκεκριμένα, κατά την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής των προσφορών, κατά την υποβολή των δικαιολογητικών από τον προσωρινό ανάδοχο και κατά την υποβολή από αυτόν τον επικαιροποιημένων δικαιολογητικών πριν τη σύναψη της σύμβασης. (...)Μετά από όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, η υπό κρίση αίτηση πρέπει να απορριφθεί, κωλυομένης της υπογραφής της ελεγχόμενης σύμβασης, αφού απορρίφθηκε ο τρίτος λόγος ανάκλησης, εξακολουθώντας έτσι να συντρέχει διακωλυτικός λόγος για τη σύναψη της σύμβασης αυτής, ο οποίος συνίσταται σε πλημμέλειες που διαπιστώθηκαν στην έκδοση του από 22.2.2017 πρακτικού της Επιτροπής Διαγωνισμού και της εγκριτικής αυτού 377/21.3.2017 κατακυρωτικής απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, κατά το στάδιο ελέγχου των υποβληθέντων από τον προσωρινό ανάδοχο προβλεπομένων από τη διακήρυξη δικαιολογητικών, για την απόδειξη μη συνδρομής λόγων αποκλεισμού καθώς και για την πλήρωση των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής, δυνάμενης δε της αναθέτουσας αρχής, στο πλαίσιο των ρυθμίσεων των άρθρων 106 παρ. 3 και 103 παρ. 2 του ν. 4412/2016, να αποφασίσει την επανάληψη της διαδικασίας από το ως άνω στάδιο, στο οποίο εμφιλοχώρησε το σφάλμα.

Eπιλογή αναδόχου κατασκευής του έργου «Παρεμβάσεις για τη διατήρηση της διοχετευτικότητας και συντήρησης των αντιπλημμυρικών έργων ..ζητείται η ανάκληση της 11/2017 Πράξης της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Θεσσαλονίκης.(...)Όπως προκύπτει από τα έγγραφα της σύμβασης (βλ. ανωτέρω σκέψη 6), το αντικείμενό της αφορά σε εργασίες μηχανικού της κατηγορίας "Συντήρηση αντιπλημμυρικών έργων" της Τάξης "Υδραυλικών Έργων" (κωδικός Κοινού Λεξιλογίου για τις Δημόσιες Συμβάσεις, Common Procurement Vocabulary – CPV 45246410-0), οι οποίες περιλαμβάνονται στα εγκριθέντα με την Δ11γ/0/9/7/7.2.2013 απόφαση του αναπληρωτή Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων (ΦΕΚ 363 Β΄) Τιμολόγια Υδραυλικών και Οδικών Έργων. Επιδιωκόμενο αποτέλεσμα των εργασιών αυτών είναι η αποκατάσταση και διατήρηση της διοχετευτικότητας του ποταμού Λουδία και της Κύριας Στραγγιστικής Τάφρου (ΚΣΤ) της Λίμνης Γιαννιτσών και η συντήρηση των αντιπλημμυρικών έργων των γεωγραφικών αυτών περιοχών, και συνεπώς πρόκειται για δημόσια σύμβαση έργου, καθόσον α) ο χαρακτήρας αυτής δεν είναι η παροχή υπηρεσιών, αλλά η κατασκευή ενός πλήρως λειτουργικού έργου, το οποίο επιτελεί μία τεχνική λειτουργία, ως προϊόν των εργασιών που θα εκτελεστούν και συνίσταται στην κατασκευή ενός ολοκληρωμένου συστήματος για την εξασφάλιση της φυσικής και ομαλής ροής και απορροής των υδάτων και την αποτροπή υπερχειλίσεων ή πλημμυρών στο υδάτινο πλέγμα της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής, β) για την κατασκευή του συστήματος αυτού, η επίμαχη διακήρυξη προβλέπει την εκτέλεση εργασιών (εκθάμνωσης εδάφους, εκσκαφής χαλαρών εδαφών για την απομάκρυνση βλάστησης και υλικών που έχουν καλύψει τα αναχώματα της νότιας όχθης της ΚΣΤ Λίμνης Γιαννιτσών, με χρήση καταλλήλου προς τούτο εξοπλισμού για να αποκατασταθεί η παροχετευτικότητα των υδάτων, συντήρησης των αναχωμάτων καθ' όλο το μήκος της παρέμβασης και ιδιαίτερα σε σημεία που εμφανίζεται υποβίβαση της στέψης τους και κοπής μερικών αυτοφυών δέντρων, ώστε να διευκολυνθεί η κίνηση των μηχανημάτων επί των αναχωμάτων και για να υπάρχει πρόσβαση στις όχθες της τάφρου), οι οποίες υπάγονται στην έννοια του δημοσίου έργου ως συντηρήσεις λειτουργίας υδραυλικών και πρασίνου, και η εκτέλεση των οποίων είναι απαραίτητη για την επίτευξη ενός ολοκληρωμένου τεχνικού αποτελέσματος, στο οποίο απέβλεψε η αναθέτουσα αρχή και γ) για την επίτευξη του ως άνω αποτελέσματος, απαιτείται κατοχή εξειδικευμένων τεχνικών γνώσεων και χρήση ειδικών τεχνικών μέσων, καθόσον επιβάλλεται η λήψη διατομών πριν από την έναρξη των εργασιών, σε όλη τη διάρκειά τους και μετά το πέρας αυτών, ώστε σε όλο το μήκος της επέμβασης μετά τον καθαρισμό οι τάφροι να έχουν αποκτήσει τις προβλεπόμενες υδραυλικές διατομές και τη σωστή κατά μήκος κλίση, προκειμένου να υπάρχει ομαλή ροή των νερών, το αποτέλεσμα δε αυτό, δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί από απλούς εμπειροτέχνες επαγγελματίες χωματουργικών εργασιών, ανεξάρτητα εάν διαθέτουν τον κατάλληλο μηχανικό εξοπλισμό και τη συνήθη εμπειρία. Ο χαρακτηρισμός αυτός της δημόσιας σύμβασης έργου επιρρωνύεται και από την ανάλυση του τιμολογίου σε σχέση με τον προϋπολογισμό του έργου, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα και από την αιτούσα. Συνεπώς, η σύναψη της ελεγχόμενης σύμβασης έργου εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των περί δημοσίων έργων του ν. 4412/2016 και τους όρους της οικείας διακήρυξης, και όχι στις διατάξεις του νόμου αυτού για την ανάθεση παροχής υπηρεσιών, όπως εσφαλμένα έκρινε η Επίτροπος. (...)Περαιτέρω, σύμφωνα με όσα έγιναν ήδη δεκτά ανωτέρω (υπό σκέψη 4 της παρούσας), το Τμήμα κρίνει ότι ορθώς η Επίτροπος ερμήνευσε τις σχετικές διατάξεις ως προς τη συγκρότηση της Επιτροπής Διαγωνισμού. Και τούτο διότι, σύμφωνα με τα ρητώς οριζόμενα στο άρθρο 176 του ν. 3852/2010, το οποίο δεν έχει καταργηθεί ή τροποποιηθεί από το νεότερο ν. 4412/2016, αρμόδιο όργανο για τη συγκρότηση της Επιτροπής διαγωνισμού, προκειμένου περί έργων που εκτελούνται από Περιφέρειες, είναι η Οικονομική Επιτροπή και όχι ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών της Περιφέρειας. Πλην, κατά τη διενέργεια του ελεγχόμενου διαγωνισμού δημοσίου έργου, η Επιτροπή Διαγωνισμού συγκροτήθηκε από τα πρόσωπα που αναδείχθηκαν κατόπιν της σχετικής κλήρωσης μεταξύ των μηχανικών της Περιφέρειας και, ως εκ τούτου, οποιοδήποτε όργανο τη συγκροτούσε θα όριζε τα ίδια ακριβώς πρόσωπα, στη δε διαδικασία ανάθεσης που διεξήγαγε η Επιτροπή αυτή, δεδομένου ότι ως κριτήριο ανάθεσης είχε ορισθεί η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής (χαμηλότερη τιμή, άρθρο 86 ν.4412/2016), αυτή ήλεγξε απλώς την πληρότητα των τυπικών δικαιολογητικών συμμετοχής των προσφερόντων και κατέγραψε τις οικονομικές τους προσφορές, χωρίς αξιολόγηση και διατύπωση υποκειμενικών κρίσεων, το δε αποτέλεσμα του διαγωνισμού εγκρίθηκε από την αρμόδια προϊσταμένη αρχή, ήτοι την Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας.(...)Το Τμήμα κρίνει περαιτέρω ότι ορθώς ερμηνεύτηκαν με την προσβαλλόμενη πράξη οι κρίσιμες διατάξεις του ν. 4412/2016 (βλ. ανωτέρω σκέψη 5), δεχόμενη ότι συντρέχει νόμιμος λόγος που κωλύει την υπογραφή της ελεγχόμενης σύμβασης, λόγω του ότι κατά την υποβολή από τον προσωρινό ανάδοχο, στις 24.2.2017, των προβλεπόμενων από τη διακήρυξη δικαιολογητικών, για τη μη συνδρομή λόγων αποκλεισμού καθώς και για την πλήρωση των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής, δεν βρίσκονταν σε ισχύ το αποδεικτικό ενημερότητας για χρέη προς το Δημόσιο και η ασφαλιστική ενημερότητα από το Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., μη αποδεικνύοντας έτσι ότι ικανοποιεί όλα τα τιθέμενα από το άρθρο 22 της Διακήρυξης κριτήρια ποιοτικής επιλογής του. Τούτο διότι, όπως ρητώς ορίζεται στο άρθρο 104 παρ. 1 του ν. 4412/2016 (βλ. ανωτέρω σκέψη 5) και στους όρους του άρθρου 23.2 της Διακήρυξης (βλ. ανωτέρω σκέψη 6.Α.), η συνδρομή των ως άνω κριτηρίων ποιοτικής επιλογής του προσφέροντος, κρίνεται σε τρία διαφορετικά στάδια, με διακριτές συνέπειες στην περίπτωση διαπίστωσης μη συνδρομής τους (απόρριψη προσφοράς του προσφέροντος, έκπτωση αναδόχου, κατάπτωση εγγύησης συμμετοχής, δυνατότητα ανάθεσης σε άλλον προσφέροντα), και, συγκεκριμένα, κατά την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής των προσφορών, κατά την υποβολή των δικαιολογητικών από τον προσωρινό ανάδοχο και κατά την υποβολή από αυτόν των επικαιροποιημένων δικαιολογητικών πριν από τη σύναψη της σύμβασης. Στο πλαίσιο αυτό, ο σχετικώς προβαλλόμενος με την κρινόμενη αίτηση τρίτος λόγος ανάκλησης της προσβαλλόμενης πράξης, περί μη συνδρομής ουσιώδους πλημμέλειας διακωλυτικής της υπογραφής της σύμβασης, λόγω υποβολής από τον προσωρινό ανάδοχο επικαιροποιημένων των ίδιων δικαιολογητικών, μετά την ολοκλήρωση του προσυμβατικού ελέγχου και πριν την υπογραφή της σύμβασης, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, καθόσον το στάδιο αυτό συνιστά επόμενο και διακριτό στάδιο της διαδικασίας ανάθεσης της ελεγχόμενης σύμβασης και συνεπώς η κατ' αυτό υποβολή των δικαιολογητικών δεν δύναται να θεραπεύσει τις διαπιστούμενες ελλείψεις, κατά το προηγούμενο διακριτό, σύμφωνα με το νόμο ..

Παροχή ταχυδρομικών υπηρεσιών...Επειδή, οι προθεσμίες που προβλέπονται στο άρθρο 2.2.2.2 της διακήρυξης είναι προφανώς ενδεικτικές (άρθρ. 10 παρ. 5 του ν.2690/1999 περί Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας) και εμπεριέχουν υπόδειξη προς τη Διοίκηση για ολοκλήρωση της σχετικής διαδικασίας σε σύντομο χρονικό διάστημα (βλ. κατ’ αναλογία ΣΤΕ 4876/2012), ενόψει του γεγονότος ότι δεν χαρακτηρίζονται ρητά ως αποκλειστικές (βλ. μεταξύ άλλων ΔΕΦΑθ 827/2016). Περαιτέρω, στο δεύτερο εδάφιο της ως άνω διάταξης ορίζεται ότι οι προθεσμίες για την έκδοση ατομικών διοικητικών πράξεων δυσμενών για το πρόσωπο το οποίο αφορούν αμέσως είναι αποκλειστικές. Η διάταξη αυτή, κατά την αληθή έννοιά της, αναφέρεται σε προθεσμίες που καθιερώνονται από ειδικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας για την έκδοση ατομικών διοικητικών πράξεων, δεν είναι δε δυνατόν να εφαρμοστεί σε συνδυασμό με Αριθμός απόφασης: 99/2020 40 το άρθρο 2 εδάφιο δεύτερο του ίδιου Κώδικα, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 5 παρ. 1 του ν. 3242/2004 (Α΄ 102), το οποίο επιβάλλει στην Διοίκηση την υποχρέωση να προβαίνει στις εν γένει αυτεπάγγελτες, κατά νόμο, ενέργειές της μέσα σε εύλογο χρόνο, ο οποίος δεν πρέπει να υπερβαίνει το τρίμηνο. Και τούτο, διότι η τελευταία αυτή διάταξη, στοχεύοντας στην επιτάχυνση των διοικητικών ενεργειών και όχι στη ματαίωσή τους σε περίπτωση παρέλευσης του ως άνω εύλογου χρόνου, δεν θεσπίζει γενικώς ισχύουσα αποκλειστική προθεσμία τριών μηνών, η άπρακτη παρέλευση της οποίας (εφόσον δεν προβλέπεται άλλη προθεσμία από ειδικότερη διάταξη) θα οδηγούσε σε απαγόρευση έκδοσης δυσμενών διοικητικών πράξεων από την αρμόδια αρχή, αλλά έντονη υπόδειξη προς την Διοίκηση για την μέσα σε εύλογο χρόνο ολοκλήρωση των αυτεπάγγελτων εν γένει ενεργειών της (ΣτΕ 2579/2015). Αυτό, άλλωστε, προκύπτει και από τις διατάξεις του άρθρου 6 παρ. 1 και παρ. 2, εδάφιο τελευταίο, του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, σύμφωνα με τις οποίες οι διοικητικές αρχές υποχρεούνται να λαμβάνουν τα επιβαλλόμενα δυσμενή μέτρα μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα από την διεξαχθείσα ακρόαση του ενδιαφερομένου και όχι μέσα σε ορισμένη (και μάλιστα αποκλειστική) προθεσμία από αυτήν (Σ.τ.Ε 1967/2011 7μ.). Επομένως, οι σχετικοί ισχυρισμοί του προσφεύγοντος, ως εκτέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, απορρίπτονται ως αβάσιμοι. Σημειώνεται δε, ότι και βάσιμοι υποτιθέμενοι οι ισχυρισμοί του προσφεύγοντος, θα προβάλλονταν αλυσιτελώς, εν προκειμένω, διότι καίτοι ο ίδιος ρητά αναφέρεται στην οικεία «υποχρέωση» της αναθέτουσας αρχής, ουδόλως στράφηκε εμπροθέσμως, κατά της παράλειψης της αναθέτουσας αρχής να του επιστρέψει την εγγυητική επιστολή συμμετοχής του, σύμφωνα με τα άρθρα 360 και 361 του ν. 4412/2016. Αναφορικά με τον επάλληλο ισχυρισμό του προσφεύγοντος περί λήξεως του χρόνου ισχύος της προσφοράς του και υποχρέωσης της αναθέτουσας αρχής προς επιστροφή της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής του κατ’ άρθρο 72 παρ. 1 α του ν. 4412/2016, ομοίως κρίνεται απορριπτέος, προεχόντως ως αλυσιτελώς προσβαλλόμενος, σε συνέχεια των αναφερθέντων στο προηγούμενο εδάφιο της παρούσας. Συνεπώς, οι οικείοι ισχυρισμοί του προσφεύγοντος είναι απορριπτέοι, ως και το αίτημα του περί ακύρωσης συναφών παραλείψεων της αναθέτουσας αρχής.

Σε ποιες ενέργειες οφείλει να προβεί το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Γ.Π.Α.) μετά τη γνωστοποίηση από το Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών (Πάντειο Πανεπιστήμιο) και τη με αριθμό 6/2020 έκθεση ελέγχου της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, ότι το από 6.7.1998 πιστοποιητικό παρακολούθησης του Μεταπτυχιακού Κύκλου Σπουδών του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, Β΄ Ευρωπαϊκή Έδρα JeanMonnet, με τίτλο «Ευρωπαϊκή Ένωση και Αναπτυσσόμενες Χώρες», με το οποίο χορηγήθηκε στη Σ.Π., υπάλληλο του Γ.Π.Α., το επίδομα μεταπτυχιακών σπουδών και το οποίο έχει ληφθεί υπόψη για τη βαθμολογική και μισθολογική εξέλιξή της, δεν αποτελεί Μεταπτυχιακό Δίπλωμα σε επίπεδο Masters(...)1. α) Η ανάκληση από το όργανο που την εξέδωσε, ως μη σύννομης, της με αριθμό 2/16.7.2009 απόφασης (πρακτικού) του υπηρεσιακού συμβουλίου του Γ.Π.Α., η οποία εκδόθηκε χωρίς να συντρέχουν οι νόμιμες προς τούτο προϋποθέσεις, είναι υποχρεωτική και δεν ανήκει στη διακριτική ευχέρεια της Διοίκησης. Συνακόλουθα, καθίστανται υποχρεωτικά ανακλητέες, από το όργανο που τις εξέδωσε, και όλες οι διοικητικές πράξεις, οι οποίες εκδόθηκαν στη συνέχεια και αφορούσαν τόσο στη χορήγηση του επιδόματος μεταπτυχιακών σπουδών όσο και στη βαθμολογική και μισθολογική κατάταξη και εξέλιξη της Σ.Π., στο μέτρο που για την υπηρεσιακή αυτή μεταβολή λήφθηκε υπόψη η κατοχή από την υπάλληλο του Πιστοποιητικού Παρακολούθησης ως μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών, καθόσον ελλείπει το νόμιμο έρεισμα αυτών, συντρεχούσης, δε, περιπτώσεως, πρέπει να ακολουθήσει τυχόν επανακατάταξη της υπαλλήλου στο σωστό μισθολογικό κλιμάκιο. Για τη νομική θεμελίωση της ανάκλησης, η οποία νομίμως ενεργείται πέραν της πενταετίας, απαιτείται ειδική αιτιολόγηση της Διοίκησης με επίκληση λόγων δημοσίου συμφέροντος ή δόλιας συμπεριφοράς της υπαλλήλου. β) Η ανάκληση, ως μη σύννομων, των ανωτέρω διοικητικών πράξεων, η οποία νομίμως διενεργείται χωρίς χρονικό περιορισμό για λόγους δημοσίου συμφέροντος, εξεταζομένου, επιπλέον, από τη Διοίκηση της ύπαρξης τυχόν δόλου εκ μέρους της υπαλλήλου, θα ανατρέξει στο χρόνο έκδοσής τους, οπότε θεωρείται νομικώς, ότι αυτές δεν εκδόθηκαν ποτέ και οι αχρεωστήτως καταβληθείσες παροχές αναζητούνται, σύμφωνα με τα άρθρα 24 παρ. 3 του ν. 4354/2015 και 96 του ν. 4270/2014 (κατά πλειοψηφία). 2. Κλήση της υπαλλήλου σε προηγούμενη ακρόαση δεν απαιτείται, καταρχάς, καθόσον η έκδοση των δυσμενών για την ίδια ανακλητικών πράξεων οφείλεται σε γεγονός αντικειμενικό, και τούτο διότι δεν συνέτρεχαν οι νόμιμες προϋποθέσεις ούτε για την έκδοση της πράξης χορήγησης επιδόματος μεταπτυχιακών σπουδών στη Σ.Π., ούτε για τη βαθμολογική και μισθολογική κατάταξη και εξέλιξή της. Εφόσον, όμως, η Διοίκηση εξετάσει τη συνδρομή τυχόν λόγων δόλιας συμπεριφοράς εκ μέρους της υπαλλήλου, λόγων, δηλαδή, που συνδέονται προς υποκειμενική συμπεριφορά της, πρέπει να τηρηθεί η διαδικασία της προηγούμενης ακρόασης αυτής, κατ’ εφαρμογή των άρθρων 20 παρ. 2 του Συντάγματος και του άρθρου 6 του ν. 2690/1999, καθόσον η προηγούμενη ακρόασή της συνιστά ουσιώδη τύπο της διαδικασίας έκδοσης των ανακλητικών πράξεων και επιπλέον μπορεί να επιδράσει στη διαμόρφωση της κρίσης της Διοίκησης (ομόφωνα).

Περίληψη 1 Οι προϋποθέσεις του άρθρου 2, παράγραφος 8, της οδηγίας 89/665, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων περί της εφαρμογής των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της σύναψης συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων, δεν έχουν εφαρμογή σε αρχές των οποίων η συγκρότηση και η λειτουργία διέπονται από κανόνες όπως εκείνοι που καθορίζουν τα χαρακτηριστικά του Unabhδngiger Verwaltungssenat fόr Kδrnten (ανεξάρτητο διοικητικό όργανο στο οποίο έχει ανατεθεί ο έλεγχος νομιμότητας των πράξεων των διοικητικών αρχών του ομοσπόνδου κράτους της Καρινθίας), το οποίο, δεδομένου ότι διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά που απαιτούνται για να θεωρηθεί δικαστήριο υπό την έννοια του άρθρου 177 της Συνθήκης, αποτελεί αρμόδια για την εκδίκαση των προσφυγών δικαστική αρχή. 2 Ούτε το άρθρο 2, παράγραφος 8, ούτε οι άλλες διατάξεις της οδηγίας 89/665, για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων περί της εφαρμογής των διαδικασιών προσφυγής στον τομέα της σύναψης συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων, μπορούν να ερμηνευθούν υπό την έννοια ότι, ελλείψει μεταφοράς στο εσωτερικό δίκαιο της οδηγίας 92/50, για τον συντονισμό των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων υπηρεσιών, εντός της ταχθείσας προς τούτο προθεσμίας, οι αρχές των κρατών μελών που είναι αρμόδιες για την εκδίκαση των προσφυγών στον τομέα των διαδικασιών συνάψεως συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων και έχουν εγκαθιδρυθεί δυνάμει του άρθρου 2, παράγραφος 8, της οδηγίας 89/665, είναι επίσης αρμόδιες να εκδικάζουν προσφυγές αφορώσες διαδικασίες συνάψεως δημοσίων συμβάσεων παροχής υπηρεσιών. Ωστόσο, οι απαιτήσεις ερμηνείας του εθνικού δικαίου σύμφωνα προς την οδηγία 92/50 και αποτελεσματικής προστασίας των δικαιωμάτων των πολιτών επιβάλλουν στο εθνικό δικαστήριο την υποχρέωση να ελέγχει αν οι κρίσιμες διατάξεις του εθνικού δικαίου επιτρέπουν να αναγνωριστεί στους πολίτες δικαίωμα ασκήσεως προσφυγής στον τομέα της συνάψεως δημοσίων συμβάσεων παροχής υπηρεσιών. Υπό περιστάσεις όπως αυτές της υποθέσεως της κυρίας δίκης, το εθνικό δικαστήριο οφείλει, ειδικότερα, να ελέγχει αν το εν λόγω δικαίωμα ασκήσεως προσφυγής μπορεί να ασκηθεί ενώπιον ακριβώς των αρχών εκείνων που προβλέπονται στον τομέα της συνάψεως συμβάσεων κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων. 3 Παροχές υπηρεσιών που αφορούν διάφορες υπηρεσίες μηχανικού, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται εργασίες σχεδιασμού, παροχής συμβουλών και μελέτης για διάφορες ιατρικές εγκαταστάσεις και οι οποίες αφορούν εργασίες σχετικές με την κατάρτιση και την εκτέλεση σχεδίων για την ανέγερση παιδιατρικής κλινικής σε νοσοκομείο και των αντίστοιχων ιατρικών εγκαταστάσεων εμπίπτουν στο παράρτημα Ι Α, κατηγορία 12, της οδηγίας 92/50, για τον συντονισμό των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων υπηρεσιών. 4 Οι ιδιώτες μπορούν να επικαλούνται απευθείας τις διατάξεις των τίτλων Ι και ΙΙ της οδηγίας 92/50 ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων. Όσον αφορά τις διατάξεις των τίτλων ΙΙΙ έως VI, ένας ιδιώτης μπορεί επίσης να τις επικαλείται ενώπιον εθνικού δικαστηρίου, στο μέτρο που από την ατομική εξέταση του γράμματός τους απορρέει ότι είναι απαλλαγμένες αιρέσεων και επαρκώς σαφείς και ακριβείς. Πράγματι, οι λεπτομερείς διατάξεις των τίτλων ΙΙΙ έως VI της οδηγίας, οι οποίες αφορούν την επιλογή των διαδικασιών συνάψεως συμβάσεων και τους εφαρμοστέους στους διαγωνισμούς κανόνες, τους κοινούς κανόνες στον τεχνικό τομέα και τον τομέα της δημοσιότητας, καθώς και εκείνους σχετικά με τα κριτήρια συμμετοχής, επιλογής και αναθέσεως, είναι, με την επιφύλαξη εξαιρέσεων και μικρών παραλλαγών που απορρέουν από το γράμμα τους, απαλλαγμένες αιρέσεων και επαρκώς σαφείς και ακριβείς, ώστε οι παρέχοντες τις υπηρεσίες να μπορούν να τις επικαλούνται ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων.

Συμφωνία-πλαίσιο για την προμήθεια 100 φορητών ολκωτών κλιμάκων του Πυροσβεστικού Σώματος (...) Με τις διατάξεις που παρατέθηκαν στις προηγούμενες σκέψεις θεσπίζεται, μεταξύ άλλων, υποχρέωση τεκμηρίωσης του προϋπολογισμού δημόσιας σύμβασης, ήτοι αναφοράς των στοιχείων που ελήφθησαν υπόψη κατά το πρόδρομο στάδιο της ετοιμασίας της δημοπράτησής της για την κοστολόγηση του αντικειμένου της. Η τεκμηρίωση αυτή συνιστά τη χρηματοοικονομική αιτιολόγηση της σύμβασης, τελεί σε συνάρτηση με το αντικείμενό της, αποτελεί στοιχείο της ωριμότητάς της και προϋπόθεση της ορθής εκτέλεσής της. Εξυπηρετεί και εγγυάται με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο την τήρηση της αρχής της χρηστής και οικονομικής διαχείρισης των δημόσιων πόρων από τις Αναθέτουσες Αρχές, παρέχει τη δυνατότητα στους ενδιαφερόμενους οικονομικούς φορείς να διαμορφώσουν ρεαλιστικές προσφορές σε περιβάλλον υγιούς ανταγωνισμού και επιτρέπει, εκ παραλλήλου, στις Αναθέτουσες Αρχές να διασφαλίσουν με την κατακύρωση τη βέλτιστη σχέση ποιότητας/τιμής.(...)Επί του επί του δεύτερου ισχυρισμού των προσφευγόντων, ήτοι ότι η προϋπολογισθείσα τιμή παρίσταται επαρκώς αιτιολογημένη, τόσο από τα συμπληρωματικά στοιχεία που περιήλθαν στο Κλιμάκιο όσο και από την ίδια την εξέλιξη του διαγωνισμού, καθώς κανείς πλην της προσωρινής αναδόχου … ABEE δεν υπέβαλε προσφορά, το Δικαστήριο παρατηρεί εκ προοιμίου ότι στοιχεία τεκμηρίωσης του προϋπολογισμού είτε δεν προκύπτουν καθόλου ή αναφέρονται ανεπαρκώς και αναποδείκτως στη συνταχθείσα κατά τη διάρκεια του διαγωνισμού 623/8.6.2023 γνωμοδότηση της Διεύθυνσης Προμηθειών της Αναθέτουσας Αρχής, καθώς ούτε τα στοιχεία της επικαλούμενης «πρόσφατης προσφοράς» εξειδικεύονται, ούτε προκύπτει εάν έλαβε χώρα και με ποιο περιεχόμενο η αναγγελλόμενη διαβίβαση σε ψηφιακή μορφή ενδεικτικών τιμών από έρευνα αγοράς για τις ολκωτές κλίμακες.(...)Τέλος, ο ισχυρισμός των προσφευγόντων περί συνδρομής λόγων υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος υπό την έννοια ότι η σκοπούμενη προμήθεια κατατείνει στην προστασία της ζωής, της περιουσίας και του φυσικού πλούτου της χώρας που αποτελεί ζωτικής σημασίας προτεραιότητα για την ελληνική κοινωνία και καίρια αποστολή του Πυροσβεστικού Σώματος, πρέπει να απορριφθεί πρωτίστως ως απαράδεκτος, διότι υποβλήθηκε το πρώτον με το υπόμνημα, και περαιτέρω ως αλυσιτελής, διότι δεν μπορεί να οδηγήσει στην υπογραφή μίας μη νόμιμης σύμβασης, καθόσον η αιτίαση αυτή αναφέρεται στη σκοπιμότητα προγραμματισμού της ελεγχόμενης σύμβασης και δεν συνδέεται με τον τρόπο τεκμηρίωσης του προεκτιμώμενου κόστους της. Εξάλλου, ούτε στην προσβαλλόμενη απόφαση περιέχονται κρίσεις ως προς τη σπουδαιότητα ή τη σκοπιμότητα της εν λόγω προμήθειας. Τέλος, η συνδρομή τέτοιων λόγων δεν αναιρεί, κατ’ αρχήν, την υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να τηρεί τους κανόνες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, οι οποίοι έχουν επίσης θεσπιστεί για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος. Απορρίπτει την προσφυγή αναθεώρησης κατά της 1642/2023 αποφάσεως του Εβδόμου Τμήματος.