«Δημόσιες συμβάσεις – Οδηγία 89/665/ΕΟΚ – Διαδικασίες προσφυγής στον τομέα της συνάψεως δημοσίων συμβάσεων – Άρθρα 1, παράγραφος 3, και 2, παράγραφος 1, στοιχείο β΄– Πρόσωπα στα οποία πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα προσφυγής – Έννοια του “συμφέροντος για τη σύναψη συμβάσεως δημοσίων έργων ή προμηθειών”»

Δημοσίευση διοικητικών πράξεων:..Επειδή, εξ άλλου, μετά τη συζήτηση της υποθέσεως, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση .... - ...  με το υπόμνημα που κατέθεσε εντός της χορηγηθείσης σχετικώς προθεσμίας, προσκόμισε «αποδεικτικό δημοσίευσης» προς απόδειξη του γεγονότος ότι τηρήθηκε η προβλεπόμενη στο άρθρο 55 του Κώδικα Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, διαδικασία δημοσιεύσεως των κανονιστικών αποφάσεων των νομαρχιακών συμβουλίων. Στο εν λόγω αποδεικτικό αναφέρεται ότι τοιχοκολλήθηκε στον πίνακα αναρτήσεων του Νομαρχιακού Καταστήματος, ο πίνακας «με τα θέματα της ημερήσιας διάταξης ως και τα άλλα θέματα που συζητήθηκαν στη συνεδρίαση της 28.12.2004 του Διευρυμένου Νομαρχιακού Συμβουλίου της Ν.Α. ..., με μνεία των αποφάσεων που λήφθηκαν, στον οποίο περιλαμβάνεται και το θέμα με τίτλο “Τέλη και πρόστιμα κατάληψης χώρων στο .... και το ... - Καθορισμός συντελεστών χρήσεως για έτη 2004 και 2005”». Εν όψει των ανωτέρω, το Δικαστήριο κρίνει ότι πρέπει να αναβληθεί η εκδίκαση της κρινομένης αιτήσεως κατά το μέρος που στρέφεται κατά της υπ’ αριθ. 33/2004 αποφάσεως του Νομαρχιακού Συμβουλίου, προκειμένου να καταστεί στοιχείο του φακέλου, το εκ των υστέρων περιελθόν στο Δικαστήριο αποδεικτικό επιδόσεως της προσβαλλομένης κανονιστικής αποφάσεως, να δοθεί δε η δυνατότητα στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση ... να αποστείλει στο Δικαστήριο και τον αναρτηθέντα πίνακα, για το σχηματισμό πλήρους εικόνος ως προς το περιεχόμενο του δημοσιευθέντος κειμένου, επίσης δε, προκειμένου ο μεν αιτών να λάβει γνώση των ως άνω στοιχείων, η δε εισηγήτρια της υποθέσεως να διατυπώσει, σύμφωνα με το άρθρο 22 του π.δ. 18/1989 (Α΄ 8), εισήγηση επί των τιθεμένων ζητημάτων.Επειδή, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση ... πρέπει να αποστείλει το ως άνω ελλείπον στοιχείο εντός ενός μηνός από την κοινοποίηση σ’ αυτήν της παρούσης αποφάσεως, η οποία πρέπει να κοινοποιηθεί και στους λοιπούς διαδίκους με επιμέλεια της Γραμματείας του Β΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας.

ΣΤΕ –αίτηση ασφαλιστικών μέτρων – δημόσια έργα –διακήρυξη –διαγωνισμός –ανάθεση –προσφυγή –προσφορές – ένσταση –κοινοτικό δίκαιο.

Επειδή, παρά τους συγκεκριμένους ισχυρισμούς που είχαν προβάλει οι αιτούσες με τις διοικητικές προσφυγές τους, δεν διευκρινίζονται επαρκώς τα οικονομοτεχνικά δεδομένα, βάσει των οποίων η Διοίκηση προέβη στον υπολογισμό του κόστους των επιμάχων εργασιών, εν σχέσει προς τις ανάγκες του καθ’ου νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου. Ως εκ τούτου, προκαλείται ασάφεια των προπαρατεθέντων όρων της διακηρύξεως, δεδομένου ότι δεν προκύπτουν σαφώς οι απαιτήσεις της υπηρεσίας, βάσει των οποίων υπολογίσθηκε το κόστος του αντικειμένου του διαγωνισμού....Επειδή, στο άρθρο 7 της διακηρύξεως.. ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι, προκειμένου να διαπιστωθεί η χρηματοπιστωτική και οικονομική γενικότερα κατάσταση του προσφέροντος, λαμβάνεται υπ’όψιν η οικονομική επιφάνεια της επιχειρήσεως..Επειδή, τέλος, οι αιτιάσεις σχετικά με το άρθρο 21 της διακηρύξεως, το οποίο καθορίζει τα δικαιολογητικά που θα πρέπει να προσκομίζει ο ανάδοχος για την πληρωμή του κατά την εκτέλεση της συμβάσεως, απαραδέκτως προβάλλονται, γιατί αμφισβητούν τη νομιμότητα όρου της διακηρύξεως που δεν συνδέεται με την διαδικασία διεξαγωγής του διαγωνισμού και αναθέσεως της εκτελέσεως των επιμάχων εργασιών, αλλά αφορούν το μεταγενέστερο στάδιο της εκτελέσεως της συμβάσεως..Διατάσσεται  η αναστολή της προόδου της διαδικασίας του διαγωνισμού.

Νόμιμη η διαδικασία διενέργειας ανοικτού δημόσιου μειοδοτικού διαγωνισμού για την προμήθεια πετρελαιοειδών από Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, το δε προβλεπόμενο στη διακήρυξη του διαγωνισμού και τα σχέδια σύμβασης δικαίωμα της αναθέτουσας αρχής να παρατείνει μονομερώς την ισχύ της σύμβασης για δύο το πολύ μήνες μετά τη λήξη της, είναι νόμιμο, στο μέτρο που δεν θα υπάρξει κατά το χρόνο της παράτασης υπέρβαση των ανά είδος ποσοτήτων όπως καθορίζονται στη διακήρυξη και πρέπει να μνημονεύονται ρητά στο συμβατικό κείμενο των υποβληθέντων σχεδίων συμβάσεων.

Εκπόνηση μελέτης:..Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, η ματαίωση της επίδικης διαδικασίας και «η επαναπροκήρυξη της σύμβασης εκπόνησης» της μελέτης απεφασίσθησαν για μόνο το λόγο ότι ενόψει της προμνησθείσης υπ' αριθμ.1794/2003 αποφάσεως του Συμβουλίου της Επικρατείας δεν παρείχετο πλέον στην αναθέτουσα αρχή η δυνατότητα επιλογής της αρτιότερης προτάσεως κατόπιν συγκριτικής αξιολογήσεως τριών ειδικών προκαταρκτικών μελετών, όπως, κατά τη Διοίκηση, επέβαλε η πρόσκληση εκδηλώσεως ενδιαφέροντος, εφόσον δικαίωμα συμμετοχής στη διαδικασία και υποβολής ειδικής προκαταρκτικής μελέτης προς αξιολόγηση, είχαν μόνον τα αιτούντα συμπράττοντα μελετητικά γραφεία (υπ' αριθμ. πρωτ. Φ21/444/20.2.2004 εισήγηση του Νομάρχου προς τη Νομαρχιακή Επιτροπή … που αποτελεί "αναπόσπαστο μέρος" της προσβαλλομένης, 44/2004 αποφάσεως). Ενόψει όμως των αναφερομένων στην προηγούμενη σκέψη, πιθανολογείται σοβαρώς ότι η περί ματαιώσεως της διαδικασίας αναθέσεως της εκπονήσεως της επίδικης μελέτης προσβαλλόμενη πράξη δεν αιτιολογείται νομίμως, όπως βασίμως προβάλλεται. Συντρέχει, συνεπώς, λόγος ώστε, σταθμιζομένων των εκατέρωθεν βλάβης και συμφερόντων, να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να διαταχθεί, ως κατάλληλο ασφαλιστικό μέτρο για την προστασία των συμφερόντων των αιτούντων, να μη κινηθεί ή να μη προωθηθεί η τυχόν ήδη κινηθείσα διαδικασία αναθέσεως της εκπονήσεως της επίδικης μελέτης.

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ:Πλοία και μειοδοτικός διαγωνισμός για την εξυπηρέτηση δρομολογιακών γραμμών  με σύναψη συμβάσεων ανάθεσης δημόσιας υπηρεσίας. Παραδεκτά προσβάλλεται η  τεκμαιρόμενη απόρριψη της προσφυγής του άρθρου 3 παρ. 2 του ν. 2522/1997. Ο  διαγωνιζόμενος οφείλει να υποβάλει μόνον τα αξιούμενα από την προκήρυξη  δικαιολογητικά και όχι πρόσθετα ή διαφορετικά από αυτά. Δεν απαιτείτο η  προηγούμενη καταχώριση στο νηολόγιο της δηλώσεως του εκμεταλλευομένου του πλοίου περί καταρτίσεως της συμβάσεως εφοπλισμού και η σχετική σημείωση στο  έγγραφο εθνικότητας του πλοίου. Η αιτιολογία αποκλεισμού της αιτούσης από τον  διαγωνισμό δεν είναι νόμιμη. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης.

Οι συμβάσεις μισθώσεως έργου, που ανατέθηκαν σε φυσικά πρόσωπα, δεν είναι νόμιμες, αφού προ της συνάψεως τους δεν τηρήθηκε η διαδικασία, που περιγράφεται στη διάταξη του άρθρου 6 του ν. 2527/1997, αλλ' ούτε και εκείνη που προβλέπουν οι διατάξεις για τη σύναψη σύμβασης παροχής υπηρεσιών( αρθρ. 11 παρ. 12 του ν. 1881/1990, ν. 2286/1995, π. δ 394/1996 και ν. 2362/1995).

Η αρμοδιότητα αυτή της κατάρτισης και υλοποίησης περιφερειακών προγραμμάτων τουριστικής προβολής ασκείται, μετά το ν. 2218/1994 (ΦΕΚ Α΄ 99), από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση μέσω της αρμόδιας Νομαρχιακής Επιτροπής και ήδη, μετά την κατάργηση των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων, από την Περιφέρεια, μέσω της οικείας Εκτελεστικής Επιτροπής, η οποία (Περιφέρεια) υπεισέρχεται αυτοδικαίως στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (άρθρο 283 ν. 3852/2010 – ΦΕΚ Α΄ 87) και η οποία έχει πλέον από 1.1.2011 – ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 3852/2010 – την αρμοδιότητα κατάρτισης προγραμμάτων για την τουριστική ανάπτυξη και προβολή της περιφέρειας, σε συνεργασία με τον Ε.Ο.Τ. και τους δήμους της περιφέρειας (άρθρα 113 παρ. 1, 174, 186 και 282 του ν. 3852/10). (...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι εφόσον η κατάρτιση του προγράμματος τουριστικής προβολής όλης της περιφέρειας του νομού ..... είχε αναληφθεί από την οικεία Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, η υποβολή ή μη της ως άνω δράσης, πριν από την υλοποίησή της, στο αρμόδιο όργανο της Κεντρικής Διοίκησης για τη διατύπωση σύμφωνης γνώμης δεν άπτεται της νομιμότητας της ελεγχόμενης δαπάνης, που αφορά στην υποχρεωτική οικονομική εισφορά του Δήμου ..... στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση στο πλαίσιο χρηματοδότησης του προγράμματος τουριστικής προβολής της περιφέρειας του οικείου νoμού. Όμως, η υπό κρίση δαπάνη δεν εντέλλεται νόμιμα, αφού το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα έπρεπε να εκδοθεί υπέρ της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης ..... και ήδη Περιφέρειας Κρήτης, ως καθολικού διαδόχου του νομικού προσώπου της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, η οποία έχει ήδη από 1.1.2011 καταργηθεί με το ν. 3852/2010, και όχι υπέρ της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής, η οποία αποτελεί όργανο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και δεν διαθέτει αυτοτελή νομική προσωπικότητα.

Μία προγραμματική σύμβαση, η οποία έχει συναφθεί μεταξύ νομικών προσώπων του εδαφίου υπό στοιχείο α της παραγράφου 1 του Ν. 3852/2010 και μίας αναπτυξιακής ανώνυμης εταιρείας του εδαφίου υπό στοιχείο β της ίδιας παραγράφου, δεν είναι νόμιμη όταν στην τελευταία έχει ανατεθεί εξ ολοκλήρου η υλοποίηση του αντικείμενου της συμβάσεως, διότι σε αυτήν την περίπτωση δεν συμμετέχει απλώς ως εκ τρίτου συμβαλλόμενη, αλλά ως συνάπτων φορέας και καθίσταται κατ’ ουσίαν μοναδικός αντισυμβαλλόμενος των λοιπών φορέων του εδαφίου υπό στοιχείο α. (Ε.Σ. 2399/2009, Πράξεις VI Τμήματος 259/2007, 54/2008, 53/2008, 43/2008, 41/2008, 25/2008, 24/2008, 259/2007, 17/2006, 30/2005, Πράξεις VII Τμήματος 133/2008, 78/2008, 63/2008, 137/2007, 227/2006, 46/2005). Πρόδηλον καθίσταται ότι εάν ο αντισυμβαλλόμενος του Δήμου σύμφωνα με το εδάφιο υπό στοιχείο α της παραγράφου 1 του Ν. 3852/2010, δεν αναλαμβάνει ουσιαστικές υποχρεώσεις κατά την υλοποίηση του αντικειμένου της συμβάσεως, τότε περιορίζεται στο να δικαιολογήσει, κατά καταστρατήγηση των ως άνω διατάξεων, την παρουσία της συμμετέχουσας αναπτυξιακής εταιρείας, η οποία στην πραγματικότητα δρα ως κύριος και μοναδικός αντισυμβαλλόμενος του Δήμου (Πράξεις VII Τμήματος 133/2008, 63/2008).(…) Ο ειδικός προσδιορισμός του περιεχομένου της προγραμματικής συμβάσεως σκοπεί : α) στην εξοικονόμηση πόρων με τη διάθεση των απολύτως αναγκαίων χρημάτων, προσώπων και υλικών για την εκτέλεση των μελετών, έργων, υπηρεσιών και εν γένει αναπτυξιακών προγραμμάτων και τη διαφάνεια των χρηματοδοτήσεων, β) στη μη καταστρατήγηση της διατάξεως του άρθρου 265 παρ.3 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα με την κατ’ ουσίαν επιχορήγηση από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοικήσεως, των αναπτυξιακών επιχειρήσεων που μετέχουν στην προγραμματική σύμβαση ως εκ τρίτου συμβαλλόμενοι.

Εγκατάσταση μονάδας αφαλάτωσης...Για την εγκατάσταση του συστήματος αυτού, η διακήρυξη του επίδικου διαγωνισμού προβλέπει την εκτέλεση εργασιών (κατασκευή δεξαμενών, κατασκευή σωληνώσεων για την σύνδεση των μηχανημάτων με τα δίκτυα κλπ), οι οποίες υπάγονται στην έννοια του δημοσίου έργου. Η εκτέλεση των εργασιών αυτών είναι απαραίτητη για την θέση του συστήματος αφαλάτωσης σε παραγωγική λειτουργία, για την εκπλήρωση δηλαδή του σκοπού, στον οποίο απέβλεψε ο καθ’ ου Δήμος με την προκήρυξη του διαγωνισμού. Υπό τα δεδομένα, επομένως, αυτά είναι υποστηρίξιμη η εκδοχή ότι οι ανωτέρω εργασίες προσδιορίζουν τον χαρακτήρα της συμβάσεως, στην σύναψη της οποίας κατατείνει ο επίδικος διαγωνισμός, ως συμβάσεως δημοσίου έργου. Ως εκ τούτου, κατά την μειοψηφήσασα γνώμη, δεν πιθανολογείται σοβαρά η βασιμότητα του ισχυρισμού της αιτούσης ότι η επίμαχη σύμβαση είναι σύμβαση προμήθειας.Επειδή, ενόψει των ανωτέρω, η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή, η εκτέλεση των προσβαλλομένων πράξεων να ανασταλεί, και να μην υπογραφεί η σχετική σύμβαση, ενώ, ενόψει αυτού, παρέλκει η εξέταση των λοιπών λόγων αναστολής. Και ναι μεν ο καθ’ ου δήμος ισχυρίζεται ότι λόγοι δημοσίου συμφέροντος, συνιστάμενοι στο πρόβλημα λειψυδρίας που αντιμετωπίζει, ειδικά κατά τους θερινούς μήνες, επιτάσσουν την απόρριψη της αιτήσεως, οι λόγοι όμως αυτοί, σταθμιζόμενοι με τη βλάβη της αιτούσας, δεν αρκούν για να δικαιολογήσουν την απόρριψη της αιτήσεως.