Προκειμένου περί αλλοδαπών μελετητών ή αλλοδαπών μελετητικών γραφείων, εφόσον η διέπουσα αυτούς αλλοδαπή νομοθεσία δεν προβλέπει, προς θεμελίωση τυπικού προσόντος, την κατάταξή τους σε τάξεις ανάλογα με την εμπειρία τους, δεν μπορεί μεν να γίνει αναγωγή της εμπειρίας που διαθέτουν σε κάποια από τις τάξεις πτυχίων που προβλέπει η ελληνική νομοθεσία για την κατάταξη των ελληνικών μελετητικών σχημάτων, η αναθέτουσα, όμως, αρχή υποχρεούται, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων, να ερευνήσει ποιές μελέτες μπορεί να αναλάβει ο αλλοδαπός μελετητής ή το αλλοδαπό μελετητικό γραφείο, σύμφωνα με τη νομοθεσία που τους διέπει, με βάση τα ουσιαστικά προσόντα που έχουν και, ενόψει τούτου, να εκφέρει κρίση αν η εμπειρία που διαθέτουν είναι ανάλογη τουλάχιστον με εκείνη που πρέπει να έχουν, κατά την ελληνική νομοθεσία, οι έλληνες μελετητές ή τα ελληνικά μελετητικά γραφεία για να αποκτήσουν πτυχία των τάξεων εκείνων, τις οποίες απαιτεί η επίμαχη πρόσκληση εκδηλώσεως ενδιαφέροντος για την ανάληψη των μελετών στις οποίες αυτή αφορά. Συνεπώς, δεν μπορούν να μετάσχουν στο διαγωνισμό αλλοδαπά μελετητικά σχήματα, τα οποία δεν διαθέτουν, για τις υδραυλικές μελέτες, εμπειρία ανάλογη τουλάχιστον, υπό την εκτεθείσα έννοια, με εκείνη που έχουν οι έλληνες μελετητές και τα ελληνικά μελετητικά γραφεία Γ΄ ή Δ΄ τάξεως, δεν αποκλείεται, όμως, από τις ανωτέρω διατάξεις η συμμετοχή αλλοδαπών μελετητικών σχημάτων που διαθέτουν εμπειρία μεγαλύτερη από εκείνη που απαιτείται για την κατοχή πτυχίου των τάξεων αυτών. Υπό την έννοια δε αυτή, οι ανωτέρω διατάξεις της προσκλήσεως εκδηλώσεως ενδιαφέροντος δεν θέτουν τους έλληνες μελετητές και τα ελληνικά μελετητικά γραφεία, που πρέπει να έχουν, για να μετάσχουν στο διαγωνισμό, πτυχίο Γ΄ ή Δ΄ τάξεως, στην κατηγορία των υδραυλικών μελετών, και όχι ανώτερης, σε δυσμενέστερη θέση σε σχέση με τους αλλοδαπούς μελετητές και τα αλλοδαπά μελετητικά γραφεία. Και τούτο διότι και οι έλληνες μελετητές και τα ελληνικά μελετητικά γραφεία κάτοχοι πτυχίων των ανωτέρω τάξεων μπορεί να διαθέτουν εν τοις πράγμασι εμπειρία μεγαλύτερη από εκείνη που αντιστοιχεί στα πτυχία των τάξεων αυτών, αφού η προαγωγή πτυχίου μελετητή σε ανώτερη τάξη δεν γίνεται αυτομάτως με την παρέλευση μόνον ορισμένου χρόνου από την κτήση του διπλώματος, αλλά απαιτείται, σύμφωνα με το άρθρα 2 παρ. 1 και 2 του Π.Δ. 840/1978 και 9 παρ. 1 του Ν. 716/1977, η υποβολή σχετικής αιτήσεως εκ μέρους του ενδιαφερομένου, συνοδευομένης από πιστοποιητικά, εκ των οποίων να προκύπτει η ουσιαστική πείρα του. Κατά την άποψη, όμως, του Συμβούλου Δημ. Πετρούλια, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων της προσκλήσεως εκδηλώσεως ενδιαφέροντος, προκειμένου να μετάσχουν στον επίμαχο διαγωνισμό, οι αλλοδαποί μελετητές ή τα αλλοδαπά μελετητικά γραφεία πρέπει να έχουν τα τυπικά προσόντα που προβλέπει το ελληνικό δίκαιο για την ανάληψη της εκπονήσεως μελέτης, δεν ασκεί δε επιρροή το γεγονός ότι ενδεχομένως το διέπον αυτούς αλλοδαπό δίκαιο, εν αντιθέσει με το ελληνικό, δεν προβλέπει την κατάταξη των μελετητών σε τάξεις ανάλογα με την εμπειρία τους. Εφόσον δε, σύμφωνα με την προαναφερθείσα πρόσκληση, δεν επιτρέπεται η συμμετοχή στο διαγωνισμό μελετητών ή μελετητικών γραφείων κατόχων πτυχίου ανώτερης τάξεως από εκείνη που προβλέπεται για κάθε μελέτη, η αναθέτουσα αρχή πρέπει να εξετάσει σε ποια τάξη πτυχίου θα κατατασσόταν το αλλοδαπό μελετητικό σχήμα ανάλογα με την εμπειρία των μελών του, της εμπειρίας εκτιμωμένης όπως και για την κατάταξη των ελλήνων μελετητών (δηλαδή, σύμφωνα με τα άρθρα 3 παρ. 4 και 8 παρ. 3 του Ν. 716/1977, προκειμένου περί πτυχίου ανωτέρας της Α΄ τάξεως, ενόψει του διαδραμόντος χρόνου από της κτήσεως του διπλώματος σε συνδυασμό με «αποδεδειγμένη ανάλογη ικανοποιητική πείρα»). Από της εξεταζομένης δε απόψεως δεν ασκεί επιρροή το γεγονός ότι, όπως προκύπτει από τα άρθρα 2 παρ. 1 και 2 του Π.Δ. 840/1978 και 9 παρ. 1 του Ν. 716/1977, η παρέλευση χρόνου και μόνον από της κτήσεως του διπλώματος δεν αποτελεί ικανή προϋπόθεση για την αυτόματη προαγωγή του πτυχίου και ότι για την προαγωγή αυτή απαιτείται η υποβολή σχετικής αιτήσεως εκ μέρους του ενδιαφερομένου μελετητή, συνοδευομένης από πιστοποιητικά, εκ των οποίων να προκύπτει η ουσιαστική πείρα του.

Μελέτες.Διαγωνισμός για την ανάθεση υπηρεσίας και ειδικότερα αίτηση ασφαλιστικών μέτρων κατά πράξης με την έγινε δεκτή στο διαγωνισμό η προσφορά της παρεμβαίνουσας συμπράξεως μελετητών. Πιθανολογείται σοβαρώς ότι μη νομίμως έγινε δεκτή η παρεμβαίνουσα στο διαγωνισμό διότι το αφορών στην εκπόνηση της μελέτης τμήμα των εργασιών θα εξεπονείτο από ανώνυμη εταιρεία-μέλος της παρεμβαίνουσας συμπράξεως, μη εγγεγραμμένη στα μητρώα μελετητών, όπως απαιτείτο από τη διακήρυξη, ενώ στη σύμπραξη δεν συμμετείχε αυτοτελώς μελετητής ή πρόσωπο το οποίο να πληροί τις προϋποθέσεις των διατάξεων της διακηρύξεως. Επειδή, πιθανολογουμένων ως βασίμων των ανωτέρω λόγων, δέον να ανασταλή η εκτέλεσις της 10912/29-12-05 αποφάσεως του Γενικού Γραμματέως της Περιφερείας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, δια της οποίας έγινε τελικώς δεκτή στον διαγωνισμό η συμμετοχή της συμπράξεως … ΑΕ, ως και της όλης προόδου της διαδικασίας του διαγωνισμού, παρελκούσης, ως αλυσιτελούς, της ερεύνης των λοιπών προβαλλομένων λόγων δια των οποίων αμφισβητείται περαιτέρω η αποδοχή της συμμετοχής της παρεμβαινούσης εις τον διαγωνισμόν, δεδομένου ότι ελλειπούσης μιας των νομίμων προϋποθέσεων συμμετοχή της συμπράξεως εις τον διαγωνισμόν, ήτο εν πάση περιπτώσει αυτή αποκλειστέα.

Με την προδικαστική προσφυγή, οι προσφεύγουσες ζητούν να ακυρωθεί, άλλως ανακληθεί, άλλως τροποποιηθεί α) η υπ’ αρ. …/26.01.2024 απόφαση (Απόσπασμα Πρακτικού 1 – θέμα 21ο) της Αναθέτουσας Αρχής, κατά το μέρος που με αυτήν α1) έγινε δεκτή η προσφορά της πρώτης παρεμβαίνουσας και α2) βαθμολογήθηκε η προσφορά της δεύτερης παρεμβαίνουσας, ώστε να λάβουν μεγαλύτερη βαθμολογία απ’ ότι η προσφεύγουσα ένωση και β) κάθε άλλη συναφής, προγενέστερη ή μεταγενέστερη, πράξη ή παράλειψη ιδίως, δε, το από 05.12.2023 Πρακτικό Β’ Σταδίου της Επιτροπής Διαγωνισμού, να αποκλειστεί η πρώτη παρεμβαίνουσα και να αναβαθμολογηθεί επί το έλασσον η προσφορά της δεύτερης παρεμβαίνουσας, επί τω τέλει όπως αναδειχθεί ανάδοχος της σύμβασης η προσφεύγουσα ένωση.

Αν προς καταβολή της αμοιβής για την εκπόνηση μελέτης, η οποία έχει ανατεθεί σε σύμπραξη μελετητών και έχει ήδη εκτελεσθεί σε κληρονόμο, ενός των συμπραξάντων μελετητών, αποβιώσαντος μετά την ολοκλήρωση του έργου και προ της πληρωμής του δευτέρου και εξοφλητικού λογαριασμού και προ της συντάξεως και υπογραφής υπ’ αυτού του σχετικού Δελτίου Παροχής Υπηρεσιών, πρέπει η αρμοδία Υπηρεσία να ζητήσει αντί του ως άνω Δελτίου, άλλα δικαιολογητικά και ποιά.Εν προκειμένω, αφού δεν υποβλήθηκε Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών, ζώντος του μελετητού, η δε σύνταξη και υπογραφή τώρα σχετικού δελτίου έχει καταστεί εκ των πραγμάτων, λόγω του επισυμβάντος θανάτου του, ανέφικτη, η Υπηρεσία για την καταβολή της οφειλομένης αμοιβής, πρέπει να αρκεσθεί στην βεβαίωση του επιβλέποντος ότι και ο συγκεκριμένος συμπράξας μελετητής εξεπλήρωσε τις συμβατικές του υποχρεώσεις και, προς μεγαλύτερη κατοχύρωσή της, να ζητήσει βεβαίωση-πιστοποίηση του εκπροσώπου της μελετητικής ομάδας και, εν ελλείψει τούτου, -αφού δεν προκύπτει αν έχει ορισθεί-, όλων των λοιπών συμπραξάντων μελετητών.

Μελέτες.Αίτηση αναστολής εκτελέσεως αποφάσεως με την οποία η αιτούσα αποκλείστηκε από διαγωνισμό μελέτης Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου Δήμου. Από τις διατάξεις αυτές συνάγεται ότι οι «ειδικοί σύμβουλοι», με τους οποίους, κατά το άρθρο 18.2.4 της διακήρυξης, πρέπει να συνεργασθούν οι διαγωνιζόμενοι μελετητές, δεν απαιτείται να έχουν, και αυτοί, την ιδιότητα του μελετητή, εγγεγραμμένου, περαιτέρω, στα Μητρώα Μελετητών.

Μελέτες.Από κοινού συμμετοχή σε διαγωνισμό. «Επειδή, η διακήρυξη του επιδίκου διαγωνισμού ορίζει, στο άρθρο 23.1.2003, ότι ο φάκελλος των δικαιολογητικών συμμετοχής πρέπει, εκτός άλλων, να περιέχει και «Πρακτικό απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρίας, σε περίπτωση Α.Ε., ή απόφαση των διαχειριστών σε περίπτωση Ε.Π.Ε. ή Ο.Ε. ή Ε.Ε. με την οποία : α) Εγκρίνεται η συμμετοχή τους στο διαγωνισμό αυτοτελώς ή σε κοινοπραξία ή σύμπραξη, β) Ορίζεται ο νόμιμος εκπρόσωπος με εξουσία να υπογράφει δεσμευτικά για τον συμμετέχοντα όλα τα έγγραφα του διαγωνισμού και την προσφορά», περαιτέρω δε προβλέπει ότι «Οι άνω (α' & β') απαιτήσεις δεν τίθενται, αν η εξουσία του υπογράφοντος προς εκπροσώπηση βασίζεται στο καταστατικό ή άλλη πράξη που έχει δεσμευτεί κατά τις κείμενες διατάξεις (ΦΕΚ κλπ.) και έχει υποβληθεί με το φάκελο συμμετοχής. Σε κάθε περίπτωση ισχύουν οι περί αντιπροσώπευσης και πληρεξουσιότητας διατάξεις των άρθρων 211 επ. του αστικού κώδικα». Εν προκειμένω, το καταστατικό της συμμετεχούσης στην δεύτερη σύμπραξη εταιρείας … (Φ.Ε.Κ. 4216/25.6.1997 τ. Α.Ε. και Ε.Π.Ε.) παρέχει στους δύο διαχειριστές και νομίμους εκπροσώπους της την εξουσία να ενεργούν από κοινού ή μόνοι τους και χωριστά ο καθένας σε κάθε περίπτωση και προβλέπει ότι η υπογραφή εκάστου διαχειριστού θα δεσμεύει και θα υποχρεώνει την εταιρεία. Εξ άλλου, η εκ των ανωτέρω διαχειριστών .. υπέγραψε, μαζί με εκπροσώπους των λοιπών συμπραττόντων, το από 22.9.2005 ιδιωτικό συμφωνητικό για την από κοινού συμμετοχή στον διαγωνισμό και τον ορισμό του … ως κοινού εκπροσώπου της συμπράξεως αυτής. Υπό τα δεδομένα αυτά, δεν ήταν απαραίτητη, κατά την προπαρατεθείσα ρήτρα της διακηρύξεως, η προσκομιδή από την ως άνω εταιρεία αποφάσεως των διαχειριστών της περί εγκρίσεως της συμμετοχής της στον διαγωνισμό. Η μη προσκομιδή, επομένως, τέτοιας αποφάσεως (ανεξαρτήτως αν η εν λόγω εταιρεία εμφανίζεται στον πίνακα υποβληθέντων δικαιολογητικών να την έχει προσκομίσει) δεν καθιστά απαράδεκτη την συμμετοχή της δεύτερης συμπράξεως στον διαγωνισμό. Δεν παρίσταται, συνεπώς, βάσιμος ο περί του αντιθέτου προβαλλόμενος λόγος της κρινομένης αιτήσεως.»

.Διαγωνισμός εκπόνησης μελέτης. Αίτηση αναστολής εκτελέσεως κατά της πράξης αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών. 6. Επειδή, με την οικεία αίτηση ακυρώσεως η αιτούσα προβάλλει ότι, κατά την έννοια του ανωτέρω άρθρου 20.β της διακήρυξης, η μειωμένη εμπειρία των επιστημόνων που αναφέρονται στη διάταξη αυτή αποτελεί λόγο αποκλεισμού διαγωνιζομένου από την περαιτέρω διαδικασία, ότι η εκτεθείσα στην προηγούμενη σκέψη κρίση της προσβαλλόμενης αποφάσεως είναι μη νόμιμη και ότι, συνεπώς, η παρεμβαίνουσα θα έπρεπε να είχε αποκλεισθεί από την περαιτέρω διαδικασία. Ο λόγος όμως αυτός ακυρώσεως δεν μπορεί να θεωρηθεί βάσιμος, και μάλιστα προδήλως. Τούτο διότι, ευλόγως μπορεί να υποστηριχθεί, ως προς την έννοια των ανωτέρω διατάξεων της διακήρυξης, η άποψη, σύμφωνα με την οποία οι διαγωνιζόμενοι πρέπει, επί ποινή αποκλεισμού, να δηλώσουν ότι θα συνεργασθούν με επιστήμονες των δύο αυτών ειδικοτήτων, η ειδική εμπειρία των οποίων αξιολογείται, ως προς την επάρκειά της, στα πλαίσια του 2ου κριτηρίου αξιολόγησης των τεχνικών προσφορών και ειδικότερα στα πλαίσια της αξιολόγησης της ομάδας μελέτης, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 22.1.2 της διακήρυξης. Εξάλλου, και οι λοιποί λόγοι ακυρώσεως, σύμφωνα με τους οποίους η προσφορά της παρεμβαίνουσας έπρεπε να λάβει μικρότερη βαθμολογία, η δε προσφορά της αιτούσας μεγαλύτερη, δεν μπορούν να θεωρηθούν ως προδήλως βάσιμοι. Ενόψει αυτών, ο ήδη προβαλλόμενος λόγος, σύμφωνα με τον οποίον η κρινόμενη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή λόγω προδήλου βασιμότητας της αιτήσεως ακυρώσεως, είναι αβάσιμος και απορριπτέος. 7. Επειδή, τέλος, η αιτούσα σύμπραξη προβάλλει ότι, αν το αποτέλεσμα του διαγωνισμού δεν κατακυρωθεί στην ίδια, θα υποστεί ανεπανόρθωτη, άλλως δυσχερώς επανορθώσιμη βλάβη. Ο ισχυρισμός όμως αυτός είναι απορριπτέος, αφενός μεν διότι επιχείρηση που συμμετέχει σε δημόσιους διαγωνισμούς αναλαμβάνει, από τη φύση της δραστηριότητάς της, τον κίνδυνο να αποκλεισθεί ή να μην της ανατεθεί το έργο, αφετέρου δε διότι η βλάβη αυτή, ως οικονομική, είναι, κατ` αρχήν, επανορθώσιμη (βλ. Ε.Α. 148/2008 κ.ά.). Δ ι ά τ α ύ τ α Απορρίπτει την αίτηση.

Η αντίληψη της αναθετούσης αρχής περί του ότι η υποβολή μιας μόνον εγκύρου προσφοράς αρκεί για να αιτιολογήσει την ακύρωση της επίμαχης διαγωνιστικής διαδικασίας δεν μπορεί να βρει έρεισμα στα κριθέντα από το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στην απόφαση επί της υποθέσεως C-27/98, Metalmeccanica Fracasso, την οποία επικαλείται η αναθέτουσα αρχή. Και τούτο, διότι, ανεξαρτήτως αν το επίμαχο ζήτημα της ακυρώσεως διαδικασίας αναθέσεως συμβάσεως παραχωρήσεως δημοσίου έργου διέπεται από τους κανόνες της οδηγίας 93/37/ΕΟΚ (βλ. σχετικώς τα οριζόμενα στο άρθρο 3 της εν λόγω οδηγίας), πάντως από τα κριθέντα με την απόφαση αυτή περί του ότι, κατά την οδηγία 93/37/ΕΟΚ, η αναθέτουσα αρχή ούτε υποχρεούται να αναθέσει το έργο στον μοναδικό διαγωνιζόμενο που κρίθηκε ικανός να μετάσχει στο διαγωνισμό ούτε υποχρεούται να επικαλεσθεί σοβαρούς ή εξαιρετικούς λόγους για τη μη ανάθεση του έργου στον εν λόγω μοναδικό διαγωνιζόμενο, δεν μπορεί να συναχθεί, άνευ ετέρου, όπως φαίνεται να υπολαμβάνει η Διοίκηση, ότι, στην περίπτωση που η Διακήρυξη του διαγωνισμού προβλέπει ευχέρεια της αναθετούσης αρχής προς ακύρωση του διαγωνισμού και έχει υποβληθεί εγκύρως μια μόνον προσφορά, τούτο αρκεί πάντοτε, ανεξαρτήτως των συνθηκών του συγκεκριμένου διαγωνισμού, για να παράσχει αιτιολογικό έρεισμα στην πράξη ακυρώσεως του διαγωνισμού και προκηρύξεως νέου με το αυτό αντικείμενο.

Επομένως, στα υποβληθέντα ερωτήματα επιβάλλεται να δοθεί η απάντηση ότι η οδηγία 93/36 έχει την έννοια ότι μια αναθέτουσα αρχή, η οποία έχει κινήσει διαδικασία διαγωνισμού με κριτήριο αναθέσεως τη χαμηλότερη τιμή, μπορεί να διακόψει τη διαδικασία χωρίς να προχωρήσει σε σύναψη της σχετικής συμβάσεως όταν ανακαλύπτει, μετά την εξέταση και τη σύγκριση των προσφορών, ότι, λόγω σφαλμάτων εκτιμήσεως στα οποία υπέπεσε η ίδια η αρχή κατά την εκ μέρους της προηγούμενη αποτίμηση του περιεχομένου της προσκλήσεως, δεν είναι σε θέση να συνάψει τη σύμβαση με τον υποβάλλοντα την οικονομικότερη όσον αφορά το συνολικό κόστος προσφορά, υπό την προϋπόθεση ότι τηρεί, όταν λαμβάνει μια τέτοια απόφαση, τους θεμελιώδεις κανόνες του κοινοτικού δικαίου στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, όπως είναι η αρχή της ίσης μεταχειρίσεως.

ΜΕΛΕΤΕΣ. (ασυνηθιστα χαμηλή προσφορά),ζητείται η ανάκληση της 153/2017 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της αιτούσας και της παρεμβαίνουσας σύμπραξης για την εκπόνηση της μελέτης «Σχέδιο διαχείρισης (MASTER PLAN) υδατικών πόρων Δήμου ......(..)ζητείται η ανάκληση της ως άνω Πράξης για τους ακόλουθους λόγους, κατ’ εκτίμηση του περιεχομένου τους: Α) Κατά το στάδιο του ελέγχου της πλέον συμφέρουσας προσφοράς ως ασυνήθιστα χαμηλής η Επιτροπή είχε απεκδυθεί κάθε αρμοδιότητας σχετικής με τη διαγωνιστική διαδικασία, συνεπώς νόμιμα απορρίφθηκε από την Προϊστάμενη Αρχή η εν λόγω προσφορά ως ασυνήθιστα χαμηλή και κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στον υποψήφιο που, σύμφωνα με το σχετικό πρακτικό της Επιτροπής, είχε λάβει την αμέσως επόμενη μεγαλύτερη σταθμισμένη βαθμολογία, χωρίς το θέμα να εισαχθεί εκ νέου ενώπιόν της για γνωμοδότηση.Β) Ουδεμία παράβαση της γενικής αρχής της αμεροληψίας των διοικητικών οργάνωνστοιχειοθετείται από το γεγονός ότι το Διοικητικό Συμβούλιο της αιτούσας ανέθεσε εσωτερικά σε τρία από τα μέλη του, τα οποία διέθεταν την απαιτούμενη εξειδίκευση, τον έλεγχο της πλέον συμφέρουσας προσφοράς ως ασυνήθιστα χαμηλής και στη συνέχεια ο Πρόεδρός του, χωρίς να δεσμεύεται από την έγγραφη διερεύνηση της υπόθεσης από την ως άνω επιτροπή, εισηγήθηκε την αποδοχή της άποψης των ως άνω μελών και το Διοικητικό Συμβούλιο ενέκρινε την εισήγηση. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι οι προβαλλόμενοι λόγοι ανάκλησης είναι βάσιμοι.(..)Ανακαλεί την 153/2017 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.