ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: (...) Συνεπώς, δεν πιθανολογείται σοβαρώς ως βάσιμος ο λόγος, με τον οποίο η αιτούσα αμφιβητεί την νομιμότητα της αποφάσεως της αναθετούσης αρχής, με την οποία αποκλείσθηκε της περαιτέρω συμμετοχής από τον επίμαχο διαγωνισμό, για τον λόγο ότι οι προταθέντες απ αυτήν υπεργολάβοι δεν είχαν τα απαιτούμενα από το άρθρο 25 της Διακηρύξεως σε συνδυασμό με το άρθρο 5 παρ. 8 του ν. 1418/1984 νόμιμα προσόντα. Υπό τα ανωτέρω δεδομένα πρέπει να απορριφθεί η κρινόμενη αίτηση.

Δημόσια έργα. Η διάταξη του άρθρου 23 παρ. 10 του ν. 3212/2003, η οποία καταργεί το ενοχικό δικαίωμα των αναδόχων δημοσίων έργων, που βρίσκονταν σε στάδιο εκτέλεσης κατά την ισχύ του ν. 2940/2001 (6-8-2001), να ζητήσουν ως τρόπο αναθεώρησης και πληρωμής της συμβατικής τιμής των ασφαλιστικών εργασιών (από το Γ’ τρίμηνο του 1999 και εφεξής), εκείνον της παρ. 11 του άρθρου 10 του ν. 1418/1984, όπως προστέθηκε αυτή με το άρθρο 2 παρ. 3 ν. 2940/2001, γιατί ήταν ευνοϊκότερος γι’ αυτούς, από τον ισχύοντα κατά τη δημοπρασία σύμφωνα με το άρθρο 10 του ν. 1418/1984 (όπως ίσχυε πριν το ν. 2940/2001) και αν ακόμη για το δικαίωμα αυτό εκκρεμεί δίκη, εφόσον δεν έχει εκδοθεί τελεσίδικη απόφαση, δεν αντιβαίνει στα άρθρα 17 του Συντάγματος, 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ και 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ, αφού η αναδρομική κατάργηση ή απόσβεση αυτή επιβάλλεται για λόγους δημόσιου συμφέροντος. Τα οριζόμενα στην παρ. 8 του άρθρου 5 του ν. 1418/1984 και στην παρ. 7 του άρθρου 40 του πδ 609/1985 για την μηνιαία προθεσμία ελέγχου, διορθώσεως και εγκρίσεως των λογαριασμών από την Δ/σα Υπηρεσία, για δικαίωμα του αναδόχου προς απαίτηση τόκων για καθυστέρηση πληρωμής πέραν του μηνός από την μηνιαία προθεσμία εγκρίσεώς του, η άπρακτη πάροδος της οποίας συνεπάγεται τη σιωπηρή έκκριση του οικείου λογαριασμού (ΑΕΔ 8/2004), και για δικαίωμα διακοπής των εργασιών, τυγχάνουν εφαρμογής μόνον επί λογαριασμών που, άσχετα από την ουσιαστική βασιμότητα των καθέκαστα στοιχείων τους, πληρούν τους όρους νομιμότητάς τους, ενώ δεν εφαρμόζονται για λογαριασμούς που δεν έχουν όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για τη νομιμότητά τους (ΑΠ 1107/1997). (Σχετική και η 2079/1999 ΣτΕ)]

Καθυστέρηση πληρωμής εγκεκριμένων πιστοποιήσεων σε ανάδοχο, χωρίς υπαιτιότητά του. Καταβολή τόκου υπερημερίας. Υπολογισμός αυτού. Επί καθυστερήσεως πληρωμής στον ανάδοχο δημοσίου έργου, άνευ υπαιτιότητος αυτού, των εγκεκριμένων πιστοποιήσεων εκτελεσθεισών εργασιών οφείλεται τόκος υπερημερίας. Ο τόκος αυτός καθορίζεται: α) Με το άρθρο 7 του ΝΔ 1266/72 σε ποσοστό 6% ετησίως, β) Με το άρθρο 12 παρ.2 του Ν.889/1979, (το οποίο ετροποποίησε το άρθρο 7 ΝΔ 1266/1972, ήτοι από 17.4.1979 στο ποσοστό του εκάστοτε ισχύοντος τόκου υπερημερίας, όπως αυτός καθορίζεται με Π.Υ.Σ. ή με Π.Δ./Τ.Ε. ή με Π.Σ.Ν.Π., γ) Με το άρθρο 5 παρ.8 του Ν.1418/1984 στο ποσοστό του ισχύοντος για τις οφειλές γενικά του δημοσίου τόκου υπερημερίας (δηλ.6%), δ) Με το άρθρο 18 του Ν.1947/1991, το οποίο ετροποποίησε το άρθρο 5 παρ.8 του Ν.1418/1984, ήτοι από 14.5.1991, σε ποσοστό 85% των εξαμηνιαίων εντόκων γραμματίων του Δημοσίου ή, σε περίπτωση παύσεως της εκδόσεως τέτοιων εντόκων γραμματίων, όπως καθορίζεται με Π.Υ.Σ. Το άρθρο 5 παρ.8 του Ν.1418/1984, όμως, όπως ορίζεται στο άρθρο 27 παρ.2 του ιδίου νόμου, σε συνδυασμό προς το άρθρο 15 παρ.4 και 5 του Ν.1561/1985, εφαρμόζεται επί συμβάσεων, οι οποίες καταρτίσθηκαν με βάση προσφορές υποβληθείσες μετά την 31.12.1985, ενώ επί των προγενεστέρων συμβάσεων εξακολουθούν να ισχύουν οι προϊσχύσασες διατάξεις μέχρι την αποπεράτωση και εκκαθάρισή τους. Και το άρθρο 18 του Ν.1947/1991, αφού αντικατέστησε εν μέρει τη διάταξη του άρθρου 5 παρ.8 του Ν.1418/1984, διέπεται από την ίδια ειδική μεταβατική ρύθμιση του άρθρου 27 παρ.2 του Ν.1418/1984, ήτοι εφαρμόζεται μόνο επί συμβάσεων, που καταρτίσθηκαν με βάση προσφορές υποβληθείσες μετά την 31.12.1985. Για το συγκεκριμένο έργο: "Αποπεράτωση Νέας Κεντρικής Λαχαναγοράς Πατρών", η περί του οποίου σύμβαση καταρτίσθηκε τον Δεκέμβριο του 1982, με βάση προσφορά υποβληθείσα τον Οκτώβριο του 1982, (ήτοι προ της 31.12.1985), ο υπολογισμός θα γίνει σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 12 παρ.1 του Ν.889/1979. Για τον υπολογισμό θα ληφθούν υπόψη τα επιτόκια, όπως αναφέρονται στην Κατάσταση Εξωτραπεζικών Επιτοκίων της Τραπέζης Ελλάδος. 

Εξόφληση 1ου λογαριασμού δημοτικού έργου. Μη νόμιμα αποκλείστηκε από το διαγωνισμό ο πρώτος κατά σειρά μειοδότης, με την αιτιολογία, ότι στην προσκομισθείσα στο διαγωνισμό βεβαίωση του Τ.Ε.Ε αναφερόταν, ότι αυτός δεν ήταν εργολήπτης δημοσίων έργων. Η ιδιότητα του εργολήπτη, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 16 και 17 του ν.1418/1984, αποδεικνύεται αποκλειστικά και μόνο από τη βεβαίωση εγγραφής στο Μ.Ε.Ε.Π., την οποία είχε προσκομίσει.

Η εκτέλεση των Δημοσίων έργων διέπεται από τις διατάξεις του προαναφερόμενου νόμου(1418/1984), καθώς και από εκείνες του π.δ/τος 609/1985 (Α΄ 223), η δε ανάθεσή της κατασκευής τους γίνεται με βάση σχετική μελέτη (άρθρο 4 παρ. 3 του ν. 1418/1984).Αν και ευέλικτη, όμως, η διαδικασία του πρόχειρου διαγωνισμού δεν στερείται τελείως τυπικότητας, αφού, με τη συμμετοχή περισσότερων υποψηφίων και την πρόβλεψη συλλογικού γνωμοδοτικού οργάνου για την αξιολόγηση των προσφορών, ο νομοθέτης απέβλεψε στην εξασφάλιση στοιχειωδών εγγυήσεων διαφάνειας, όσον αφορά την επιλογή του αναδόχου. Με την ελάχιστη δε αυτή διαφάνεια και την ισότιμη συμμετοχή των υποψηφίων στον πρόχειρο διαγωνισμό δεν συμβιβάζεται η κατακύρωση του αποτελέσματός του σε υποψήφιο του οποίου η προσφορά είτε υποβλήθηκε μετά την παρέλευση της ταχθείσας προς τούτο προθεσμίας, είτε δεν πληρούσε τις ελάχιστες τεχνικές απαιτήσεις που είχε καθορίσει η Αναθέτουσα Αρχή.

Νομίμως, καταρχήν, καταβάλλεται στον ανάδοχο του έργου αποζημίωση για το τεκμαιρόμενο όφελος από τη μη εκτέλεση εργασιών, αφού η σύμβαση ανάθεσης του δημοτικού έργου διαλύθηκε από υπαιτιότητα του Δήμου και δεν είχαν εκτελεστεί καθόλου εργασίες. Πλην όμως ειδικότερα αυτή η δαπάνη δεν είναι νόμιμη, καθόσον εσφαλμένα συνυπολογίστηκε στο αρχικό συμβατικό αντικείμενο για τον προσδιορισμό της εν λόγω αποζημίωσης η δαπάνη αναθεώρησης (άρθρο 9 του ν.1418/1984 και άρθρο 50 του π.δ. 609/1985).

Ενόψει της ρητής αυτής ρήτρας της διακηρύξεως, η κοινοπραξία «……», νομίμως, κατά τα εκτεθέντα στην προηγούμενη σκέψη, απεκλείσθη από τον διαγωνισμό, διότι δεν είχε υποβάλει, με την προσφορά της, την απαιτούμενη βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας, δεν μπορούσε δε να προσκομίσει το στοιχείο αυτό εκ των υστέρων, με την υποβολή αντιρρήσεων κατά της πράξεως αποκλεισμού της, βάσει των οριζομένων στις προεκτεθείσες διατάξεις του π.δ. 609/1985, όπως έγινε δεκτό με την 299/88/16.6.1998 απόφαση της Ν. Ε. Τούτο δε ανεξαρτήτως του ότι, και κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων του ν. 1418/1984 και του π.δ. 609/1985, η απαιτουμένη βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας αποτελεί ουσιώδες στοιχείο συνυποβαλλόμενο με την προσφορά της επιχειρήσεως που επιθυμεί να λάβει μέρος σε διαγωνισμό δημοσίου έργου, και όχι «επουσιώδη τυπική προϋπόθεση», η οποία μπορεί να συμπληρωθεί εκ των υστέρων, με την υποβολή αντιρρήσεων κατά της πράξεως αποκλεισμού (βλ. ΣτΕ 3366/1998, πρβλ. 4560/1998).

Στο δε άρθρο 5 παρ. 8 του ν. 1418/1984 «Δημόσια έργα και ρυθμίσεις συναφών θεμάτων» (ΦΕΚ Α΄ 23) προβλέπεται ότι: «… ο υπεργολάβος θεωρείται ΄΄εγκεκριμένος΄΄ με τις συνέπειες του νόμου αυτού, μετά από έγκριση του κυρίου του έργου ή του φορέα κατασκευής, όταν συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις: α. Ο υπεργολάβος έχει τα αντίστοιχα προσόντα για την εκτέλεση του έργου που αναλαμβάνει και ανήκει σε τάξη και κατηγορία έργου, αντίστοιχη με το ποσό της σύμβασης υπεργολαβίας, …». Από το συνδυασμό των ως άνω διατάξεων συνάγεται ότι εφόσον η οικεία διακήρυξη απαιτεί για την παραδεκτή συμμετοχή εργοληπτικής επιχείρησης στο διαγωνισμό την υποβολή πιστοποιητικού εγγραφής στο Μ.Ε.ΕΠ., αυτό θα πρέπει να ισχύει κατά την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας παραλαβής των προσφορών. Το πτυχίο δε εξακολουθεί να ισχύει και μετά την ημερομηνία λήξης του για χρονικό διάστημα 60 ημερών, προθεσμία εντός της οποίας μπορεί να υποβληθεί αίτηση για τακτική αναθεώρησή του από την ενδιαφερόμενη επιχείρηση στην Υπηρεσία τήρησης του Μ.Ε.ΕΠ.. Μόνο δε μετά την άπρακτη πάροδο των 60 ημερών τεκμαίρεται, σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ. 9 του ν. 1418/1984, ότι ελλείπουν οι προϋποθέσεις παραμονής της εργοληπτικής επιχείρησης στις κατηγορίες και τάξεις που έχει καταταχθεί και διαγράφεται από το Μ.Ε.ΕΠ..

Επειδή, από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων, ενόψει του ότι ρητώς ορίζονται ως περιεχόμενο της ανωτέρω υπεύθυνης δηλώσεως «γεγονότα ή στοιχεία», συνάγεται ότι αυτή μπορεί να αφορά αποκλειστικώς και μόνον γεγονότα παρόντα ή παρελθόντα, όχι, όμως, μέλλοντα (πρβλ. ΠΕ 160, 58/1984 επί της ομοίου περιεχομένου διατάξεως του προϊσχύσαντος ν.δ/τος 105/1969). Περαιτέρω, ενόψει της ρητής προβλέψεως της διακηρύξεως και του άρθρου 6 του π.δ/τος 118/2007 περί του ότι με την κατ' άρθρο 8 του ν.1599/1986 υπεύθυνη δήλωση πρέπει να δηλώνεται ότι όλα όσα αναλυτικώς αναφέρονται στη διακήρυξη (Παράρτημα Β΄ παρ.1.6) και στο άρθρο 6 του Π.Δ. 118/2007 ισχύουν «μέχρι και την ημέρα υποβολής της προσφοράς», συνάγεται ότι η ημερομηνία υπογραφής της υπεύθυνης δηλώσεως πρέπει να συμπίπτει με την ημερομηνία υποβολής της προσφοράς, ούτως ώστε να καλύπτει, κατά τη ρητή απαίτηση της διακηρύξεως, και την ημερομηνία αυτή. Επομένως, υπεύθυνη δήλωση με ημερομηνία υπογραφής προγενέστερη εκείνης της υποβολής της προσφοράς δεν καλύπτει τις απαιτήσεις της διακηρύξεως και του ανωτέρω π.δ/τος, δεδομένου ότι, βεβαιώνοντας την ανυπαρξία καταδικών κλπ. σε μελλοντική ημερομηνία, δεν αναφέρεται, εν πάση περιπτώσει, σε γεγονότα παρόντα ή παρελθόντα. Η ερμηνεία αυτή συνάδει με τον σκοπό της σχετικής ρυθμίσεως, ο οποίος συνίσταται στην ανάγκη διευκολύνσεως τόσο της συμμετοχής των διαγωνιζομένων, με την αποφυγή της υποχρεώσεως συλλογής ήδη από το χρονικό σημείο της υποβολής της προσφοράς των αντιστοίχων με τις δηλούμενες στην υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986 ιδιότητες δικαιολογητικών, όσο και της μη ενασχολήσεως της αναθέτουσας αρχής με τα ως άνω δικαιολογητικά σε επίπεδο παραδεκτού της συμμετοχής των διαγωνιζομένων. Εξάλλου, η ως άνω ερμηνεία δεν αντίκειται στην αρχή της αναλογικότητας, υπό την έννοια της παρεμβολής δυσαναλόγων προς τον επιδιωκόμενο σκοπό εμποδίων στην ελεύθερη συμμετοχή των διαγωνιζομένων, ούτε συνεπάγεται καθεστώς δυσμενών διακρίσεων σε βάρος όσων αλλοδαπών επιχειρήσεων ή επιχειρήσεων εδρευουσών εκτός του τόπου διεξαγωγής του διαγωνισμού επιθυμούν να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό, δεδομένου ότι, κατά τις παρατεθείσες στην σκέψη 6 διατάξεις των άρθρων 11 παρ. 1,4 και 5 του π.δ/τος 118/2007 και 10 παρ.3 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, δεν θεσπίζεται ανελαστικώς μία συγκεκριμένη και μόνον ημέρα για την ολοκλήρωση των σχετικών ενεργειών αλλά ο ενδιαφερόμενος να συμμετάσχει σε ανοικτό διαγωνισμό έχει την ευχέρεια, αφού ολοκληρώσει πλήρως κατά τα λοιπά την προετοιμασία του φακέλου της προσφοράς του, να επιλέξει στην συνέχεια οποτεδήποτε, εντός του κατ' άρθρο 32 παρ. 2 του π.δ/τος 60/2007 ευρέος χρονικού διαστήματος (ήτοι από την ημερομηνία αποστολής της διακηρύξεως προς δημοσίευση μέχρι και την καταληκτική ημερομηνία της προθεσμίας υποβολής προσφορών -η οποία, κατά τη διέπουσα τον επίδικο διαγωνισμό διακήρυξη, συμπίπτει με την ημερομηνία διενεργείας του διαγωνισμού-), την ημερομηνία, μέχρι της οποίας θα πρέπει να επιμεληθεί να υπογράψει την υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986, να θεωρήσει το γνήσιο της υπογραφής του δηλούντος και να προβεί στην υποβολή της προσφοράς, περιλαμβάνοντας σ’ αυτήν και την ως άνω υπεύθυνη δήλωση, είτε με απ' ευθείας κατάθεση της προσφοράς στην αναθέτουσα αρχή είτε αποστέλλοντάς την προς την εν λόγω αρχή με συστημένη επιστολή στην ταχυδρομική υπηρεσία, εφ' όσον ο τρόπος αυτός αποστολής ρητώς προβλέπεται στο άρθρο 10 παρ. 3 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας, δεν αποκλείεται δε από διάταξη της διακηρύξεως ή του π.δ/τος 118/2007. Στην τελευταία, όμως, αυτή περίπτωση, πρέπει να εξασφαλίζεται η περιέλευση της προσφοράς στην ανωτέρω αρχή το αργότερο μέχρι την προηγουμένη της ημερομηνίας διενεργείας του διαγωνισμού, ως ημερομηνία δε υποβολής της προσφοράς θεωρείται η ημερομηνία καταθέσεως της ανωτέρω επιστολής στην ταχυδρομική υπηρεσία. Τέλος, η απαιτουμένη από τη διακήρυξη θεώρηση του γνησίου της υπογραφής είναι εύλογη και δεν εμποδίζει τον ελεύθερο ανταγωνισμό ή την ελεύθερη συμμετοχή σε διαγωνισμούς, δεδομένου ότι συνιστά για το δημόσιο μία εξασφαλιστική των συμφερόντων του διαδικασία, η οποία δεν απαγορεύεται από τις διατάξεις που αφορούν στη διενέργεια διαγωνισμών προμηθειών του Δημοσίου.

Η τοποθέτηση σε γήπεδο ποδοσφαίρου συνθετικού χλοοτάπητα αποτελεί κατασκευή, κατά την έννοια του άρθρου 1 παρ. 3 του ν. 1418/1984, καθόσον καθίσταται συστατικό του εδάφους στο οποίο επιστρώνεται και δεν μπορεί να αποκολληθεί χωρίς να υποστεί βλάβη. Συνεπώς είναι νόμιμη η καταβολή εργολαβικού οφέλους που προβλέπεται στο άρθρο 5 παρ. 4 του π.δ. 609/1985. Όμοιες οι 24,374,386/2009 πράξεις του ιδίου Τμήματος