Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων του πδ/τος 118/2007 και της διακήρυξης, οι οποίες αποσκοπούν στην υποβολή επίκαιρων δικαιολογητικών συμμετοχής στο διαγωνισμό, νομίμως προσκομίζονται από τον ενδιαφερόμενο δικαιολογητικά τα οποία δεν είχαν μεν εκδοθεί σε χρόνο προγενέστερο του διαγωνισμού αλλ’ εξεδόθησαν μεταγενεστέρως και δη μετά την ανάδειξή του ως υποψηφίου για κατακύρωση και την σχετική περί τούτου έγγραφη ειδοποίησή του, πάντως, όμως, εντός της τασσόμενης εικοσαήμερης προθεσμίας, για τη θέσπιση της οποίας, άλλωστε, ουδείς δικαιολογητικός λόγος θα υπήρχε εάν ο κάθε διαγωνιζόμενος όφειλε να μεριμνήσει ώστε τα απαιτούμενα δικαιολογητικά να έχουν εκδοθεί από τις αρμόδιες αρχές πριν από την ανάδειξή του ως υποψηφίου προς κατακύρωση και την έγγραφη προς αυτόν ειδοποίηση για την προσκομιδή τους.

Στο π.δ. 118/2007 «Κανονισμός Προμηθειών Δημοσίου (ΚΠΔ)» (ΦΕΚ Α΄ 150), στο άρθρο 5α παρ. 2 ορίζεται ότι «Μετά την αξιολόγηση των προσφορών με βάση το άρθρο 20 του παρόντος, ο προσφέρων, στον οποίο πρόκειται να γίνει η κατακύρωση, υποβάλλει, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 6 παρ. 2 εδ. α, τα εξής : i.Τα έγγραφα και δικαιολογητικά του άρθρου 6 παρ. 2 ή 3, κατά περίπτωση. ii. Όποια από τα δικαιολογητικά του άρθρου 8α παρ.1 και 2, κατά περίπτωση, ζητούνται από τη διακήρυξη». Περαιτέρω, στο άρθρο 6 παρ. 2 και 3 ΚΠΔ καθορίζονται τα δικαιολογητικά κατακύρωσης που αφορούν στην προσωπική κατάσταση των διαγωνιζομένων, ενώ στα άρθρα 8 και 8α σε συνδυασμό με τις προβλέψεις της διακήρυξης καθορίζονται τα απαιτούμενα δικαιολογητικά σχετικά με τη φερεγγυότητα, την επαγγελματική δραστηριότητα, την χρηματοπιστωτική και οικονομική κατάσταση καθώς και τις τεχνικές δυνατότητες των υποψηφίων. Τέλος, στα άρθρα 19 παρ. 6 και 38 παρ. 1, 2 και 3 ΚΠΔ ορίζεται ως αρμόδιο όργανο για την αξιολόγηση των δικαιολογητικών κατακύρωσης το όργανο που παραλαμβάνει και αποσφραγίζει τις προσφορές. Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων, συνάγεται ότι, στους ανοιχτούς διαγωνισμούς, μετά την αξιολόγηση των προσφορών και την ανάδειξη του διαγωνιζομένου στον οποίο πρόκειται να γίνει η κατακύρωση, ο υποψήφιος ανάδοχος καλείται να υποβάλει τα δικαιολογητικά που αφορούν στην προσωπική κατάστασή του (αντί των οποίων υπέβαλε κατά την ημερομηνία του διαγωνισμού την υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 6 παρ. 1 ΚΠΔ) καθώς και όσα δικαιολογητικά ζητούνται κατά τη διακήρυξη προς απόδειξη της τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητάς του (βλ. Ελ.Συν. Τμ. VΙ απόφαση 281/2010). Η διαδικασία αυτή είναι αναγκαία όχι μόνο για την υποβολή των στοιχείων που κατά νόμο δεν υποβλήθηκαν με την προσφορά κατά την ημερομηνία του διαγωνισμού, αλλά και για την επικαιροποίηση των δικαιολογητικών η ισχύς των οποίων έχει λήξει, ιδίως στις περιπτώσεις που μεταξύ της ημερομηνίας του διαγωνισμού και της ημερομηνίας κατακύρωσης έχει μεσολαβήσει ικανό χρονικό διάστημα. Επομένως, δεν είναι νόμιμη η κατακυρωτική απόφαση που εκδίδεται πριν από την υποβολή και αξιολόγηση των δικαιολογητικών κατακύρωσης.(...) Κατόπιν τούτου, η Υπουργός Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, με την 3327.1.1/07/10/6.9.2010 απόφασή της, ενέκρινε την κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην παραπάνω εταιρεία για το χρονικό διάστημα έως 31.10.2011. Πλην όμως, η παραπάνω κατακυρωτική απόφαση εκδόθηκε χωρίς προηγουμένως να ζητηθεί από την προσφέρουσα να προσκομίσει τα κατάλληλα δικαιολογητικά κατακύρωσης, πολύ περισσότερο που η ισχύς των περισσότερων από εκείνα που προσκομίστηκαν αρχικά έχει ήδη λήξει.

Επειδή, από το σύνολο των ανωτέρω διατάξεων της διακήρυξης συνάγεται ότι οι αρμόδιες για τη διενέργεια του διαγωνισμού υπηρεσίες είχαν τη δυνατότητα να καλούν τους προμηθευτές να συμπληρώνουν τα υποβληθέντα δικαιολογητικά συμμετοχής ή κατακύρωσης ή να παρέχουν σχετικές διευκρινίσεις. Οι διατάξεις αυτές, ωστόσο, αναφέρονται σε διευκρινίσεις ή συμπληρώσεις νομίμως κατ’ αρχήν υποβληθέντων στοιχείων και όχι σε αναπλήρωση μη υποβληθέντων ή μη νομίμως υποβληθέντων (πρβ. Ε.Α. 70/2010, 867/2009, 696/2009, 349/2008, 336/2006 190/2006, κα.).(...)10. Επειδή, ενόψει των εκτεθέντων στη σκέψη 8 ως προς την έννοια των διατάξεων της διακήρυξης του ένδικου διαγωνισμού, πιθανολογείται σοβαρά ότι κατά παράβαση των όρων της διακήρυξης ο παρεμβαίνων κλήθηκε να αναπληρώσει τα ως άνω περιγραφέντα ελλείποντα δικαιολογητικά κατακύρωσης και, κατά συνέπεια, δεν είναι νόμιμη η κατακύρωση του ένδικου διαγωνισμού στον παρεμβαίνοντα, καθώς και η ως άνω δεύτερη αιτιολογική βάση απόρριψης της προσφυγής της αιτούσας, όπως διατυπώνεται στο υπ’ αριθ. 7/2010 πρακτικό της Γνωμοδοτικής Επιτροπής Διενέργειας – Αξιολόγησης Αποτελεσμάτων Διαγωνισμών και των Διαδικασιών Διαπραγμάτευσης.

Προμήθεια γευμάτων:..Σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην σκέψη ΙΙ της παρούσας και εν όψει της υποβολής εντός ταχθείσης προθεσμίας πέντε (5) ημερών από τον προσωρινό ανάδοχο των συγκεκριμένων δικαιολογητικών κατακύρωσης, των οποίων οι ελλείψεις αναφέρονταν, ειδικά, το πρώτον στην δεύτερη έγγραφη ειδοποίηση του προσωρινού αναδόχου προς συμπλήρωση αυτών, η οποία εκδόθηκε μετά την 831/2018 απόφαση της ΑΕΠΠ και σε συμμόρφωση με τις εκεί διαλαμβανόμενες κρίσεις (με τη πρώτη έγγραφη ειδοποίηση …..2018 είχαν ζητηθεί άλλα δικαιολογητικά βλ. σκ. ΙΙΙ), νομίμως έγινε δεκτή η προσφορά της ως άνω εταιρείας κατόπιν επαναλήψεως της διαδικασίας από το στάδιο της πρόσκλησης της παρ. 2 του άρθρου 103 του ν. 4412/2016 και εκδόθηκε η σχετική κατακυρωτική απόφαση, με συνέπεια η προσβαλλόμενη πράξη να πρέπει να ανακληθεί, μη κωλυομένης της υπογραφής του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης εξ αυτού του λόγου (πρβλ. Ε.Σ. Πρ. Στ' Κλιμ. 371/2018).Εξάλλου, όπως προκύπτει από το κείμενο της ίδιας της 12716/3.5.2018 Διακήρυξης, περίληψη της οποίας δημοσιεύθηκε στον Τύπο και ολόκληρο το κείμενό της καταχωρίστηκε σε ΔΙΑΥΓΕΙΑ / ΚΗΔΜΗΣ / ΕΣΗΔΗΣ, στην οποία αναγράφεται ποσοστό 30%, η αναγραφή στη 92/2018 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής ποσοστού 50% οφείλονταν σε παραδρομή. Περαιτέρω, δεν προέκυψε ότι προκλήθηκε σύγχυση στους ενδιαφερόμενους από αυτήν την αλλαγή, η οποία, λόγω της πληροφόρησής τους για τους όρους του διαγωνισμού κατά χρόνο που είχε διορθωθεί η ανωτέρω παραδρομή, δεν επέφερε ουδεμία ουσιαστική συνέπεια. Κατ΄ ακολουθία των ανωτέρω η κρινόμενη αίτηση ανάκλησης και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές , να ανακληθεί η 1/2019 Πράξη του Αναπληρωτή Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο νομό ... και να επιτραπεί η υπογραφή του υποβληθέντος προς έλεγχο σχεδίου συμβάσεως

Η ακύρωση και επανάληψη του διαγωνισμού με την αιτιολογία ότι υπήρχαν μόνο δύο προσφορές, δεν προβλέπεται από τις διατάξεις του π.δ/τος 394/1996, αφού είναι δυνατή η κατακύρωση ακόμη και στη μοναδική προσφορά (βλ. πρακτ. Ολομ. Ε.Σ. 24η- Γ.Σ. της 23.11.1998).

Από τη γραμματική διατύπωση και τη διάρθρωση των προαναφερόμενων διατάξεων (π.δ. 118/2007-Α΄ 150-Αρθρο 21 ), συνάγεται, μεταξύ άλλων, ότι με την παρ. (η) εισάγεται μία ειδική περίπτωση υποχρεωτικής ματαίωσης διαγωνισμού. Ειδικότερα, η διοίκηση οφείλει να προβεί στη ματαίωση του διαγωνισμού όταν συντρέχουν σωρευτικά τρεις προϋποθέσεις: α) ο διαγωνισμός διεξήχθη με κριτήριο τη χαμηλότερη τιμή, β) υποβλήθηκε μία μόνο προσφορά ή τελικά έγινε αποδεκτή μία μόνο προσφορά και γ) δεν υπάρχουν συγκριτικά στοιχεία τιμών είτε προηγούμενων διαγωνισμών είτε της αγοράς. Προφανής δε δικαιολογητικός λόγος για τη θέσπιση της τρίτης προϋπόθεσης είναι η αναγκαιότητα εξέτασης από την αναθέτουσα αρχή του ασύμφορου/ικανοποιητικού ή μη του αποτελέσματος του διαγωνισμού. Και τούτο διότι από την κείμενη νομοθεσία δεν αποκλείεται μεν η κατακύρωση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού, για τον οποίο τηρήθηκαν οι απαιτούμενοι κανόνες δημοσιότητας για την επιλογή αναδόχου προμηθευτή, στον μοναδικό υποψήφιο, ούτε όμως προκύπτει υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να αναθέσει το έργο στον μοναδικό προσφέροντα που κρίθηκε ικανός να μετάσχει στον διαγωνισμό, στην περίπτωση που το αποτέλεσμα του διαγωνισμού με βάση τα υπάρχοντα συγκριτικά στοιχεία είναι ασύμφορο - μη ικανοποιητικό (βλ. Πρακτικό 24ης/23.11.1998 Συν. Ολ. Ελ. Συν. Θέμα Β΄ , Πράξη 39/2009 Στ΄ Κλιμακίου, πρβλ. απόφαση της 16ης Σεπτεμβρίου 1999, C-27/98, Fracasso και Leitschutz, απόφαση της 15ης Οκτωβρίου 2009, C-138/2008, Hochtief AG, ΣτΕ 375/2009, ΕΑ ΣτΕ 33/2009). Περαιτέρω, από τη γραμματική διατύπωση της παρ. (η) του άρθρου 21 του Κ.Π.Δ., και σε αντιδιαστολή με τη διατύπωση των λοιπών παραγράφων του άρθρου αυτού που αναφέρονται στις περιπτώσεις δυνητικής ματαίωσης, όπου ρητά απαιτείται αιτιολογημένη γνωμοδότηση του αρμοδίου για την κρίση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού οργάνου όταν αυτό προτείνει την ματαίωση του διαγωνισμού, προκύπτει ότι ο νομοθέτης περιορίστηκε στην αναγραφή και μόνο των προϋποθέσεων της υποχρεωτικής ματαίωσης, προτάσσοντας μάλιστα την πραγματική ανυπαρξία συγκριτικών στοιχείων, και δε συμπεριέλαβε σχετική ρύθμιση ως προς το περιεχόμενο της εισήγησης του αρμοδίου για την κρίση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού οργάνου στην περίπτωση που αυτό κρίνει ότι η διαδικασία πρέπει να συνεχιστεί παρά τον ένα και μοναδικό προσφέροντα. Από τα ανωτέρω συνάγεται συνεπώς ότι δεν απαιτείται εκ του νόμου να παρατίθενται στη σχετική εισήγηση εκείνα τα συγκριτικά στοιχεία που ελήφθησαν υπόψη από το γνωμοδοτούν όργανο που προτείνει τη συνέχιση της διαδικασίας, αλλά αρκεί αυτά να ενυπάρχουν στα λοιπά στοιχεία της διαγωνιστικής διαδικασίας. Το έχον συμβουλευτική γνώμη μέλος του Τμήματος Χρυσούλα Μιχαλάκη, Πάρεδρος, διατύπωσε την άποψη ότι, προεχόντως για λόγους διαφάνειας, αλλά, και για λόγους που άπτονται της χρηστής οικονομικής διαχείρισης, πρέπει στην εισήγηση του αρμοδίου για την κρίση των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού οργάνου να αναφέρονται, έστω και συνοπτικά, τα συγκριτικά εκείνα στοιχεία που ελήφθησαν υπόψη για την αξιολόγηση του αποτελέσματος του διαγωνισμού ως ικανοποιητικού, παρά την ύπαρξη ενός και μοναδικού υποψηφίου.  

Επιτροπές διαγωνισμού.Σε περίπτωση μη νομίμου συγκροτήσεως αυτής λόγω μη ορισμού δύο εκ των πέντε μελών αυτής, πάσχει η γνωμοδότηση που αυτή διετύπωσε προς το αποφασίζον την κατακύρωση της προμήθειας όργανο, καθώς επίσης και η σχετική απόφαση κατακύρωσης του αποτελέσματος του διαγωνισμού, με την οποία ολοκληρώνεται η σύνθετη διοικητική ενέργεια. (βλ. ΠΡ ΙV Tμ 138/1996.

Οι προμήθειες, επομένως, όλων των άλλων υλικών των Ενόπλων Δυνάμεων, πλην των ειδικώς σχεδιασμένων αποκλειστικώς προς στρατιωτική χρήση ειδών, που καταλογογραφούνται στην - εκδοθείσα κατ΄εξουσιοδότηση των παρατεθεισών διατάξεων του ν. 3433/2006 - 121078/6.12.2006 απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας (Β΄ 1850) και στα οποία δεν συγκαταλέγονται τα συνήθη ανταλλακτικά των μηχανών των πλωτών μέσων του Πολεμικού Ναυτικού, διέπονται από τις γενικές περί προμηθειών του Δημοσίου διατάξεις του ν. 2286/1995 (Α΄ 19), καθώς και από εκείνες του π.δ/τος 118/2007 (Α΄ 150), που έχει εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση του τελευταίου αυτού νόμου. Δοθέντος δε ότι, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 του ως άνω π.δ/τος, σε περίπτωση διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού για την επιλογή του προμηθευτή, η διακήρυξη περιλαμβάνει υποχρεωτικώς και την προϋπολογισθείσα δαπάνη για τα προς προμήθεια είδη και επειδή, κατά την αρχή της τυπικότητας της διαδικασίας, όλοι οι όροι της διακήρυξης είναι ουσιώδεις, με εξαίρεση εκείνους για τους οποίους ρητώς ορίζεται το αντίθετο, η προσφορά στο διαγωνισμό τιμής υψηλότερης του προϋπολογισμού της προμήθειας, χωρίς τέτοια δυνατότητα να προβλέπεται ειδικώς από τη διακήρυξη, καθιστά την προσφορά αυτή απαράδεκτη και την κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού στον υποψήφιο που την υπέβαλε μη νόμιμη (πρβλ. την 63/2010 Πράξη IV Τμ. Ελ. Συν.).

ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ: Με τα δεδομένα αυτά .., το Νοσοκομείο μη νομίμως προέβη στην ανάθεση των ανωτέρω προμηθειών, καθότι: α) η παράλειψη δημοσίευσης του κριτηρίου κατακύρωσης των αποτελεσμάτων του διαγωνισμού αποτελεί ουσιώδη παραβίαση της αρχής της τυπικότητας που διέπει τη διαγωνιστική διαδικασία..β) ως προς την κατακύρωση στην εταιρεία «..» της προμήθειας των αντιδραστηρίων,μη νομίμως ελήφθησαν υπόψη οι τιμές που προσέφερε η ίδια ως άνω εταιρεία σε προηγούμενη (βάσει των προσκομισθέντων τιμολογίων) σύμβαση προμήθειας, ως συγκριτικό στοιχείο δυνάμενο να δικαιολογήσει την κατακύρωση στην ίδια του αποτελέσματος του διαγωνισμού..γ) μη νομίμως προέβη η αναθέτουσα αρχή σε επαύξηση της κατακυρωθείσας δαπάνης προμηθειών, καθόσον τη δυνατότητα αυτή η αναθέτουσα αρχή την διαθέτει και δύναται να την ασκήσει μόνο κατά το χρόνο κατακύρωσης...Πλην όμως, το Κλιμάκιο, συνεκτιμώντας την άμεση και κατεπείγουσα ανάγκη του Νοσοκομείου  προς  προμήθεια  των ανωτέρω ειδών κατά τον κρίσιμο χρόνο, κρίνει ότι τα όργανα του Νοσοκομείου δεν ενήργησαν στην προκειμένη περίπτωση με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων αλλά για την  προάσπιση του αγαθού της δημόσιας υγείας..(ΣΥΓΓΝΩΣΤΗ ΠΛΑΝΗ)

Διαγωνισμός αναθέσεως υπηρεσιών. Μη υποβολή δικαιολογητικών συμμετοχής στον φάκελο της προσφοράς. Η Επιτροπή του Διαγωνισμού έχει δέσμια αρμοδιότητα να αποκλείσει την προσφορά, στην οποία δεν περιελήφθησαν δικαιολογητικά απαιτούμενα από την διακήρυξη επί ποινή αποκλεισμού.