ΣΤΕ/2266/2016
Τύπος: Δικαστικές Αποφάσεις
Επειδή, περαιτέρω, με τις κρινόμενες αιτήσεις προβάλλεται ότι, κατά παράβαση του άρθρου 17 του Συντάγματος, δεν έχει εκδοθεί η απαιτούμενη βεβαίωση για το ύψος της προκαλουμένης από την κήρυξη της απαλλοτριώσεως δαπάνης, ενώ, επίσης, δεν αναφέρεται η πηγή από όπου θα γίνει η χρηματοδότηση του κόστους της απαλλοτριώσεως, μη αρκούσης της γενικής αναφοράς ότι η χρηματοδότηση θα γίνει μέσω προγραμμάτων ΕΣΠΑ. Σχετικός λόγος της προσφυγής της αιτούσης απορρίφθηκε με την προσβαλλομένη απόφαση της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006, με την ακόλουθη αιτιολογία: «Από τον φάκελο της υπόθεσης προκύπτει ότι το Δημοτικό Συμβούλιο προχώρησε στην 122/2012 απόφαση για την υποβολή πρότασης στο πρόγραμμα 'Περιβάλλον – Αειφόρος Ανάπτυξη 2007-2013' για το έργο Αποκατάσταση Χ.Α.Δ.Α. Δήμου ..., ενώ με την υπ' αριθμ. 142/2012 απόφαση του Δ.Σ. αναφέρεται η πηγή από την οποία θα καλυφθεί η σχετική δαπάνη. Η δε απόφαση 142/2012 μνημονεύεται στην προσβαλλομένη απόφαση του Δήμου ικανοποιώντας έτσι τις προϋποθέσεις του νόμου (άρθρο 212 του Ν. 3463/06 παράγραφος ε). Τέλος, η Επιτροπή που εκτιμά την αξία του απαλλοτριουμένου ακινήτου σύμφωνα με το άρθρο 15 του Ν. 2882/2001 επιλαμβάνεται μετά την κήρυξη της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης». Όπως, όμως, προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, στην προσβαλλομένη απόφαση περί κηρύξεως αναγκαστικής απαλλοτριώσεως δεν γίνεται αναφορά ούτε στο ύψος της προκαλουμένης από αυτήν δαπάνης ούτε στην πηγή, από την οποία αυτή θα καλυφθεί. Εξάλλου, η έλλειψη αυτή δεν δύναται να αναπληρωθεί από την ως άνω 142/2012 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ... Και τούτο, διότι, ανεξαρτήτως του εάν η αναφορά στην εν λόγω απόφαση, ότι αποφασίζεται η «χρηματοδότηση της απαλλοτρίωσης τμήματος οικοπέδου για την αποκατάσταση του Χ.Α.Δ.Α. μέσω του προγράμματος ΕΣΠΑ», πληροί την τιθέμενη από τον νόμο προϋπόθεση για συγκεκριμένη μνεία της πηγής από την οποία θα καλυφθεί η προκαλουμένη δαπάνη, πάντως, ούτε στην απόφαση αυτή γίνεται μνεία του ύψους της εν λόγω δαπάνης, ενώ, εξάλλου, η διάταξη του άρθρου 15 του ν. 2882/2001 δεν τυγχάνει, εν προκειμένω, εφαρμογής, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην όγδοη σκέψη. Κατ’ ακολουθία, η μεν προσβαλλομένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ... έχει εκδοθεί κατά παράβαση του ως άνω ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, η δε προσβαλλομένη απόφαση της Ειδικής Επιτροπής δεν φέρει νόμιμη αιτιολογία, όπως βασίμως προβάλλεται.Επειδή, πρέπει να γίνει δεκτή η υπό κρίση αίτηση ακυρώσεως για τους ως άνω λόγους, βασίμως προβαλλόμενους, και να ακυρωθούν η 132/2012 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ... και η 5/4.2.2013 απόφαση της Ειδικής Επιτροπής (πρβλ. ΣτΕ 1809/2003, 3382/1994). Ακυρουμένων δε των ως άνω αποφάσεων, για λόγους βασίμως προβαλλομένους, καθίσταται αλυσιτελής η εξέταση των λοιπών λόγων ακυρώσεως.
Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)
Σχετικά Έγγραφα
ΣΤΕ/985/2001
Δημοσίευση απόφασης δημοτικού συμβουλίου:..Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, από τα διαβιβασθέντα, μέχρι την ημέρα της συζητήσεως, από τη Διοίκηση στοιχεία του φακέλου της υποθέσεως, προκύπτει ότι αυτούσιο το κείμενο της προσβαλλομένης πράξεως δημοσιεύθηκε μετά την άσκηση της υπό κρίση αιτήσεως στο υπ' αρ. 16 φύλλο της εφημερίδος "...". Η δημοσίευση όμως αυτή δεν πληροί τις απαιτήσεις της διατάξεως της παρ. 7 του άρθρου 275 του Δ.Κ.Κ., η οποία παρατίθεται στην προηγουμένη σκέψη, προεχόντως, διότι, όπως προκύπτει από την επί του φύλλου ένδειξη "Δεκέμβριος 1999 - Ιανουάριος 2000", η ανωτέρω εφημερίδα κυκλοφορεί ανά δίμηνο, δεν προβλέπεται δε από την ανωτέρω διάταξη δημοσίευση σε διμηνιαία εφημερίδα, ενώ, εξ άλλου, είναι κοινώς γνωστό ότι εντός των ορίων του Νομού ..., στην διοικητική περιφέρεια του οποίου ανήκει ο Δήμος ..., κυκλοφορεί πλήθος ημερησίων εφημερίδων, επιπλέον δε, διότι από την ένδειξη "διανέμεται δωρεάν", που υπάρχει στο ίδιο φύλλο, προκύπτει ότι οι συνθήκες κυκλοφορίας και διαθέσεως της εφημερίδος αυτής δεν παρέχουν τα απαιτούμενα από τον νόμο εχέγγυα γνωστοποιήσεως των πράξεων που δημοσιεύονται σε αυτήν. Επομένως, η προσβαλλομένη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου .... δεν έλαβε νόμιμη υπόσταση. Για τον λόγο αυτόν, ο οποίος εξετάζεται αυτεπαγγέλτως, ως αφορών στη νόμιμη υπόσταση της προσβαλλομένης πράξεως, η υπό κρίση αίτηση θα έπρεπε να απορριφθεί ως απαράδεκτη, διότι στρέφεται κατ' ανυποστάτου πράξεως, πλην όμως, επειδή από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι έχει αρχίσει η διαδικασία προσδιορισμού προσωρινής τιμής μονάδος (βλ. την υπ' αρ. 47500/17.12.1999 πρόσκληση του ορισθέντος μηχανικού κτηματογραφήσεως προς τους ιδιοκτήτες των απαλλοτριωθεισών εκτάσεων να προσκομίσουν τους τίτλους κυριότητος), δηλαδή ότι έχει εφαρμοσθεί από την Διοίκηση η πράξη απαλλοτριώσεως, η υπό κρίση αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και να ακυρωθεί η προσβαλλομένη πράξη.
ΣΤΕ/4/2000
Αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτου:..Επειδή, με τα δεδομένα αυτά και συμφώνως προς τα προαναφερθέντα εφ΄ όσον η προσβαλλομένη απόφασις δεν εδημοσιεύθη αυτουσία δεν δύναται να θεωρηθεί ότι έλαβε νόμιμον υπόστασιν και ότι ετελειώθη, νομίμως, η διαδικασία κηρύξεως της επιδίκου απαλλοτριώσεως. Συνεπώς, δια τον λόγον αυτόν, ο οποίος εξετάζεται, κατά παγίαν νομολογίαν (βλ. ΣτΕ: 859/97 κ.ά.) αυτεπαγγέλτως από το Δικαστήριον πρέπει να γίνει δεκτή, η υπό κρίσιν αίτησις, η οποία, λόγω της μη κατά τα ήδη εκτεθέντα, αυτουσίου, δημοσιεύσεως της προσβαλλομένης απαλλοτριωτικής αποφάσεως και της μη νομίμου τελειώσεως της διαδικασίας κηρύξεως της επιδίκου απαλλοτριώσεως, ασκείται εμπροθέσμως, να ακυρωθεί η προσβαλλομένη υπ΄ αρ. 30/1995 απόφασις του Κοινοτικού Συμβουλίου της προαναφερθείσης Κοινότητος και δια λόγους ασφαλείας δικαίου (βλ.ΣτΕ 3941/98 κ.ά.) και οι επίσης προσβαλλόμενες υπ΄ αρ.πρ. 7/24.11.95 απόφασις της Επιτροπής του άρθρου 18 του ν. 2218/1994 και υπ΄αρ.πρ. 4931/6.3.96 του Υπ. Εσωτερικών, καθ΄ ό μέρος οι πράξεις αυτές αφορούν εις την κήρυξιν αναγκαστικής απαλλοτριώσεως του ακινήτου του οποίου φέρεται ιδιοκτήτης ο ήδη αιτών και να παραλειφθεί η εξέτασις των προβαλλομένων λόγων ακυρώσεως ως αλυσιτελής.
ΝΣΚ/98/2022
Καταβολή στους δικαιούχους της αποζημίωσης του ποσοστού που κρατήθηκε ως εγγύηση κατά το άρθρο 24 παρ. 1 του Ν 2882/2001 – Δυνατότητα καταβολής της οριστικής αποζημίωσης που υπερβαίνει την προσωρινή, σε περίπτωση εκκρεμούς αίτησης αναίρεσης του Δημοσίου.(…) α) Ο υπερού η απαλλοτρίωση υποχρεούται να αποδώσει στους αναγνωρισθέντες ως δικαιούχους της αποζημίωσης εξ αναγκαστικής απαλλοτριώσεως το ποσοστό της προσωρινής αποζημίωσης που παρακρατήθηκε ως εγγύηση, δυνάμει του άρθρου 24 παρ. 1 του Ν. 2881/2001 (ή του τυχόν διαφορετικού ποσοστού που καθορίστηκε με τη δικαστική απόφαση καθορισμού της προσωρινής τιμής), παρά την άσκηση εκ μέρους του Δημοσίου αίτησης αναίρεσης κατά της δικαστικής απόφασης καθορισμού της οριστικής τιμής, η οποία εκκρεμεί. β) Η απόφαση καθορισμού της οριστικής τιμής, ως αναγνωριστική, δεν μπορεί να τύχει εκτέλεσης κατά του υποχρέου καταβολής της, ο οποίος πρέπει να προβεί σε ουσιαστική εκτίμηση σχετικά με το αν κρίνεται συμφέρουσα για τον ίδιο η άμεση απόδοση και του ποσού της οριστικώς καθορισθείσας αποζημίωσης καθ’ ό μέρος υπερβαίνει το ποσό της προσωρινής, παρά την άσκηση αίτησης αναίρεσης κατά της απόφασης καθορισμού της οριστικής αποζημίωσης, σταθμίζοντας τη διάταξη του άρθρου 20 παρ. 9 του Ν. 2882/2001, κατά την οποία επιβαρύνεται με τον νόμιμο τόκο υπερημερίας το ποσό της οριστικής αποζημίωσης καθ’ ό μέρος υπερβαίνει την προσωρινή, εφόσον δεν αποδοθεί εντός ορισμένης προθεσμίας από την έκδοση της σχετικής απόφασης και τις ενδεχόμενες δυσχέρειες επιστροφής των ποσών, αν κριθεί εν τέλει ότι καταβλήθηκαν αχρεώστητα (ομόφωνα).
ΕλΣυν.Τμ7/72/2007
Πολιτιστικές εκδηλώσεις Δήμων:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη κατά το μέρος που αφορά στη φιλοξενία των μουσικών που συμμετείχαν στην ως άνω εκδήλωση βρίσκει νόμιμο έρεισμα στη διάταξη του άρθρου 218 παρ. 4 εδ. α΄ του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, καθόσον εγκρίθηκε με απόφαση του αρμόδιου κατά νόμο οργάνου και πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της ως άνω πολιτιστικής εκδήλωσης, η οποία συνδέεται με την εδαφική περιφέρεια του Δήμου … λόγω της καταγωγής του τιμώμενου μουσικοσυνθέτη από την πόλη αυτή και συμβάλλει στην προαγωγή των κοινωνικών, πολιτιστικών και ψυχαγωγικών ενδιαφερόντων των δημοτών, χωρίς να υπερβαίνει το προσήκον μέτρο. Αντιθέτως, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη κατά το μέρος που αφορά στη φιλοξενία δημοσιογράφων, διότι δε βρίσκει έρεισμα στην προπαρατεθείσα διάταξη του άρθρου 218 παρ.4 εδ. δ΄ του ανωτέρω Κώδικα, καθόσον από κανένα στοιχείο του φακέλου δεν προκύπτει η συμβολή αυτών στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη και στην προβολή του Δήμου. Πλην όμως, το Τμήμα κρίνει ότι τα αρμόδια όργανα του Δήμου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων..(συγγνωστή πλάνη)
ΕλΣυν.Τμ.7/312/2018
ΚΑΤΑΣΧΕΣΗ ΕΙΣ ΧΕΙΡΑΣ ΤΡΙΤΟΥ-ΑΝΑΚΟΠΗ:Στην υπό κρίση υπόθεση, με την 50526/14858/16.9.2014 έκθεση του Προϊσταμένου της ΔΟΥ .. επιβλήθηκε αναγκαστική κατάσχεση στα χέρια του Ελληνικού Δημοσίου ως τρίτου για λογαριασμό του ανακόπτοντος μέχρι του ποσού των ληξιπρόθεσμων οφειλών του, (..)Με την εν λόγω ανακοπή αυτός ζητεί την ακύρωση της κατασχετήριας αυτής έκθεσης, προβάλλοντας καταρχάς ότι είναι άκυρη, διότι έχει εκδοθεί από αναρμόδιο όργανο και δεν του γνωστοποιήθηκε. Σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην αμέσως προηγούμενη σκέψη, ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. Ειδικότερα, εφόσον οι οφειλές του ανακόπτοντος προς τον Δήμο είχαν βεβαιωθεί ταμειακά πριν από τις 31.12.2004-στις 12.8.2004 και στις 28.12.2004-από τη ΔΟΥ .., αρμοδίως έχει εκδοθεί η προσβαλλομένη από τον Προϊστάμενο της ίδιας ΔΟΥ για τις οφειλές αυτές, χωρίς αυτό να διαφοροποιείται από το ότι, μετά την ταμειακή βεβαίωση και πριν από τη λήψη του αναγκαστικού μέτρου είσπραξης, συστάθηκε ίδια ταμειακή υπηρεσία του δήμου. Εξάλλου, ουδεμία παρανομία υφίσταται λόγω της μη κοινοποίησης της προσβαλλομένης στον ανακόπτοντα, η οποία σε κάθε περίπτωση δεν τον εμπόδισε να αμυνθεί αποτελεσματικά κατ’ αυτής.(..)Με τα δεδομένα αυτά, η προσβαλλομένη πρέπει να ακυρωθεί ως προς το συνολικό ποσό των 21.456.412,06 ευρώ ..
ΕλΣυν.Τμ.7/83/2007
Προμήθεια γλυκισμάτων, καφέδων κλπ..:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, κατά την κρίση του Τμήματος οι εντελλόμενες δαπάνες δεν είναι νόμιμες διότι δε βρίσκουν έρεισμα στη διάταξη της παρ.4 του άρθρ. 218 του π.δ/τος 410/1995, ούτε σε άλλη γενική ή ειδική διάταξη νόμου, οι επικαλούμενοι δε κανόνες κοινωνικής ευπρέπειας και εθιμοτυπίας δεν συνιστούν πηγή δικαίου. Περαιτέρω, οι ανωτέρω δαπάνες δεν δύνανται να θεωρηθούν λειτουργικές, διότι δεν προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου ότι συμβάλλουν στην εκπλήρωση της λειτουργικής δραστηριότητας του Δήμου ούτε ότι η πραγματοποίησή τους συντελεί άμεσα ή έμμεσα στην καλύτερη εκπλήρωση των σκοπών αυτού.
ΕΣ/ΚΛ.Ζ/153/2011
Επιχορήγηση αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας...Με τα δεδομένα αυτά, σε συνδυασμό με τα όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Κλιμάκιο κρίνει ότι το υποβαλλόμενο σχέδιο σύμβασης δεν συνομολογείται νόμιμα, δεδομένου ότι η συμμετέχουσα αστική εταιρεία, η συστατική πράξη της οποίας δεν προκύπτει ότι έχει κοινοποιηθεί στη διεύθυνση Τοπικής Αυτοδιοίκησης της οικείας Περιφέρειας, δεν μπορεί να αποτελέσει μέρος προγραμματικής σύμβασης μεταξύ Δήμου και ΤΕΔΚ για την υλοποίηση προγράμματος περιβαλλοντικής προστασίας, εφόσον οι σχετικές διατάξεις δεν το προβλέπουν. Επιπλέον, το εκπονούμενο πρόγραμμα δεν είναι σαφές και επομένως, η χρηματοδότησή του από το Δήμο .... δεν είναι νόμιμη, δοθέντος ότι ούτε στις αποφάσεις των διοικητικών συμβουλίων και του Δημοτικού Συμβουλίου ... ούτε όμως και στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται αναλυτικός πίνακας, στον οποίο να καταγράφεται λεπτομερώς το χρονοδιάγραμμα της δράσης με αναφορά στο είδος και τον αριθμό των μικρών οχημάτων που θα περιπολούν, τον τόπο, τον χρόνο, τη συχνότητα της περιπολίας σε κανονικές συνθήκες (μη έκτακτης ανάγκης), τον αριθμό των απασχολούμενων (με ονομαστική κατάσταση) σε αυτό, την ειδικότητά τους και τη διάρκεια της παρεχόμενης από αυτούς υπηρεσίας, καθώς και αναλυτικά το συνολικό κόστος της εκπονούμενης υπηρεσίας με αναφορά στις επιμέρους παραμέτρους (αναλώσιμα, εργατικό κόστος συνολικά και ανά κατηγορία εργαζομένου), προκειμένου στη συνέχεια να προσδιοριστεί η οικονομική συμμετοχή τόσο του Δήμου όσο και των άλλων φορέων (των οποίων η ταυτότητα θα πρέπει να αναφέρεται ρητά και να υπάρχουν αποφάσεις των διοικητικών τους οργάνων για τη συγχρηματοδότηση), ώστε να καθίσταται εφικτός ο δικαστικός έλεγχος του αναγκαίου για την υλοποίηση της δράσης μέτρου της συμμετοχής και χρηματοδότησης του οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, χωρίς μέσω αυτής τελικά να καλύπτεται το σύνολο των δαπανών του προγράμματος. Κατόπιν τούτων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι συντρέχει νόμιμος λόγος που κωλύει την υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Δήμου ...., της Τοπικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων .... και της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας με την επωνυμία «…»
ΕλΣυν.Τμ7/319/2009
Αθλητικές εκδηλώσεις Δήμων:Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, το Τμήμα κρίνει ότι η εντελλόμενη δαπάνη κατά το μέρος που αφορά στη φιλοξενία των παραπάνω προπονητών που συμμετείχαν στις ως άνω αθλητικές εκδηλώσεις βρίσκει νόμιμο έρεισμα στη διάταξη του άρθρου 158 παρ. 3 εδ. α΄ του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, καθόσον εγκρίθηκε με απόφαση του αρμόδιου κατά νόμο οργάνου και πρόκειται για φιλοξενία καταξιωμένων προπονητών της διεθνούς φήμης ποδοσφαιρικής ομάδας «….» των οποίων η συμμετοχή συμβάλλει τα μέγιστα στην αθλητική ανάπτυξη και προβολή του Δήμου.
ΕΣ/ΤΜ.7/2/2008
ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά, και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, δεν είναι νόμιμη η εκτέλεση, με δαπάνες του Δήμου ....., του έργου της ανάπλασης και διαμόρφωσης του αυλείου χώρου του Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου, καθόσον δεν προβλέπεται ούτε από το άρθρο 24 ΔΚΚ ούτε άλλη διάταξη νόμου, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι εξυπηρετεί τη λειτουργική του δραστηριότητα ούτε ότι εξυπηρετεί την αποτελεσματικότερη εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου. Και τούτο διότι δεν αποδεικνύεται κατά τρόπο αναμφισβήτητο ότι ο εν λόγω χώρος είναι κοινόχρηστος και ότι ανήκει κατά κυριότητα στο Δήμο, ενόψει και της προσκομισθείσας από 1.8.2008 βεβαίωσης του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου, σύμφωνα με την οποία ο προαύλιος χώρος του ανωτέρω ιερού ναού ανήκει εξ ολοκλήρου σ’ αυτόν. Κατ’ ακολουθίαν, η εντελλόμενη με το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη και συνεπώς, το ένταλμα αυτό δεν πρέπει να θεωρηθεί.
ΝΣΚ/149/2017
Συμμόρφωση Διοικήσεως σε δικαστική απόφαση άρσεως ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης σε κοινόχρηστο χώρο, του οποίου απαγορεύεται η άρση.Η συμμόρφωση σε δικαστική απόφαση περί άρσεως ρυμοτομικής απαλλοτριώσεως σε κοινόχρηστο χώρο, χαρακτηριζόμενο ως τέτοιο σε ρυμοτομικό διάγραμμα που εγκρίθηκε με επίσπευση Οικοδομικού Συνεταιρισμού Αστών Προσφύγων, ολοκληρώνεται με την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου, ενώ δεν καταλαμβάνει το νέο πολεοδομικό καθεστώς του ακινήτου, για τον καθορισμό του οποίου η Διοίκηση, δεσμευόμενη από απαγορευτική ως προς την αλλαγή του κοινοχρήστου χώρου διάταξη, υποχρεωτικά χωρεί σε επανεπιβολή της απαλλοτριώσεως, καθορίζοντας εκ νέου τον εν λόγω χώρο ως κοινόχρηστο, υπόχρεος δε προς αποζημίωση του αναγνωρισθέντος ως κυρίου του συγκεκριμένου βεβαρημένου ακινήτου τυγχάνει ο ανωτέρω Συνεταιρισμός (ομόφωνα).