Με την προδικαστική προσφυγή του ο προσφεύγων αιτείται να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, κατά το σκέλος που κρίθηκε αποδεκτή η προσφορά και ανακηρύσσεται προσωρινός ανάδοχος η ένωση οικονομικών φορέων «…».

Με την προδικαστική προσφυγή του ο προσφεύγων αιτείται να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη απόφαση κατά το σκέλος που δεν κλήθηκε σε παροχή εξηγήσεων λόγω ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς η ένωση οικονομικών φορέων «…».

Με την προδικαστική προσφυγή του, η προσφεύγουσα ένωση οικονομικών φορέων αιτείται την ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης κατά το σκέλος που κρίθηκαν αποδεκτές οι προσφορές της πρώτης και του δεύτερου εκ των παρεμβαινόντων και της ένωσης οικονομικών φορέων με την επωνυμία «… … ... ... ... ...-... ... ... ….»

-Για να εξετάσει την προδικαστική προσφυγή με ημερομηνία 2/12/2022 και ΓΑΚ ΕΑΔΗΣΥ 1767/12-12-2022 της ένωσης οικονομικών φορέων «…» με μέλη: α) την εταιρεία με την επωνυμία «…» και β) την εταιρεία με την επωνυμία «…», η οποία (ένωση) εδρεύει στη …, οδός …, και εκπροσωπείται νόμιμα. 

Με την προδικαστική προσφυγή η προσφεύγουσα ζητά να ακυρωθεί η απόφαση της αναθέτουσας αρχής με αριθμό «…» και η απόφαση με αριθμό ΑΔΑ «…», κατά το μέρος αυτών με το οποίο κρίθηκε απορριπτέα η προφορά της και αναδείχθηκε προσωρινή και στη συνέχεια οριστική ανάδοχος της σύμβασης η ένωση οικονομικών φορέων «…». 

Με την υπό κρίση προδικαστική προσφυγή η προσφεύγουσα επιδιώκει να ακυρωθεί η υπ’ αριθμ.1565/2022, απόφαση της οικονομικής επιτροπής της αναθέτουσας αρχής (πρακτικό Νο …), καθ’ ό μέρος έκανε δεκτή την τεκμηρίωση που παρέθεσε η ένωση των οικονομικών φορέων «…» ως προς την υποβληθείσα οικονομική προσφορά της και επιπλέον ενέκρινε το πρακτικό ΙΙΙ της επιτροπής διαγωνισμού με βάση την τελική βαθμολογία και αποφάσισε την ανάδειξη προσωρινού αναδόχου του διαγωνισμού που διενεργήθηκε στις 12/10/2021, για την εκτέλεση της μελέτης: «…», συνολικού προϋπολογισμού 90.115,97 € με Φ.Π.Α, την ένωση οικονομικών φορέων: «…» επειδή συγκέντρωσε τη μέγιστη συνολική βαθμολογία 80,69 και με μέση έκπτωση επί του συνόλου της προεκτιμώμενης αμοιβής 60,00%, (συνολική προσφερόμενη τιμή χωρίς ΦΠΑ 29.069,68 €, και 36.046,40 € με ΦΠΑ).

ΕΡΓΟ:...Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, η έννοια του εκπροσώπου της ένωσης οικονομικών φορέων που υποβάλλει την προσφορά, - ο οποίος δύναται να είναι οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο που έχει νομίμως εξουσιοδοτηθεί προς τούτο από τα μέλη της ένωσης -, είναι όλως διάφορη και διακριτή από την έννοια του εκπροσώπου/συντονιστή της ένωσης, ο οποίος είναι μέλος της ένωσης και, επομένως, δεν επιτρέπεται ούτε η δήλωση περισσότερων φορέων ως επικεφαλής, ούτε η απόδοση της ιδιότητας αυτής σε φυσικό πρόσωπο που δεν συμμετέχει αυτοτελώς στην ένωση, όπως οι εκπρόσωποι των συμμετεχουσών επιχειρήσεων. Μειοψήφησαν η Πρόεδρος Ανδρονίκη Θεοτοκάτου και ο Σύμβουλος Στυλιανός Λεντιδάκης, οι οποίοι υποστήριξαν την ακόλουθη άποψη: Η έννοια του «εκπροσώπου» της ένωσης συνδέεται κατά κανόνα με τον ορισμό φυσικού προσώπου στο οποίο ανατίθεται, για τις ανάγκες της συμμετοχής στο διαγωνισμό, εξουσία αντιπροσώπευσης της ένωσης οικονομικών φορέων, δηλαδή, εξουσία να δηλώνει τη βούληση της ένωσης, να ενεργεί στο όνομά της και να τη δεσμεύει. Στο μέτρο δε που δεν απαγορεύεται ρητώς, οι συμμετέχοντες δύνανται να ορίσουν περισσότερους εκπροσώπους, ενεργούντες χωριστά ή από κοινού, για τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό. Επιπλέον, στον νόμο προβλέπεται ρητώς ότι η προσφορά της ένωσης δεν είναι υποχρεωτικό να υπογράφεται από κοινό εκπρόσωπο όλων των μελών της, αλλά δύναται να υπογράφεται ξεχωριστά από τους εκπροσώπους των οικονομικών φορέων που μετέχουν σε αυτή, ομοίως δε και το Ε.Ε.Ε.Σ. υποβάλλεται και υπογράφεται, κατά νόμο, χωριστά από τους μετέχοντες στην ένωση φορείς. Ενόψει των ρυθμίσεων αυτών, ο ορισμός από τις ενώσεις «εκπροσώπου/συντονιστή», του οποίου η έννοια και τα καθήκοντα άλλωστε δεν προσδιορίζονται στον νόμο, δεν φαίνεται να έχει συγκεκριμένη λειτουργική χρησιμότητα και, επομένως, δεν δύναται να είναι υποχρεωτικός. Σε κάθε περίπτωση, η διαζευκτική παράθεση των δύο όρων (εκπροσώπου/συντονιστή) καταδεικνύει ότι δεν είναι αναγκαίος ο ταυτόχρονος ορισμός και «εκπροσώπου» και «συντονιστή», αλλά ότι οι όροι αυτοί χρησιμοποιούνται αδιακρίτως για να προσδιορίσουν το πρόσωπο που δύνανται να εξουσιοδοτήσουν οι φορείς για την κοινή εκπροσώπησή τους. Εξάλλου, η έννοια του «επικεφαλής εταίρου» που ορίζεται στο Ε.Ε.Ε.Σ. αναφέρεται στον «ρόλο του οικονομικού φορέα στον όμιλο» και, κατά τούτο, συνδέεται με την απαίτηση του άρθρου 96 παρ. 7 του ν. 4412/2016 να προσδιορίζεται από τη διαγωνιζόμενη ένωση οικονομικών φορέων η έκταση και το είδος της συμμετοχής του κάθε μέλους και όχι με την εκπροσώπηση αυτών. Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη αφενός την ορολογική ασάφεια των κρίσιμων διατάξεων, αφετέρου την έλλειψη συγκεκριμένης διάταξης από την οποία να προκύπτει σαφώς υποχρέωση των υποψηφίων ενώσεων οικονομικών φορέων να ορίσουν, για την παραδεκτή συμμετοχή τους στον διαγωνισμό, «εκπρόσωπο/συντονιστή», η διάταξη του άρθρου 96 παρ. 7 του ν. 4412/2016: «Στην προσφορά απαραιτήτως πρέπει να προσδιορίζεται (…) ο εκπρόσωπος/συντονιστής αυτής» έχει την έννοια της υποχρέωσης δήλωσης, διά του Ε.Ε.Ε.Σ., των προσώπων που εκπροσωπούν τους φορείς της ένωσης στον διαγωνισμό ή, εφόσον συντρέχει περίπτωση, του κοινού εκπροσώπου που έχει εξουσιοδοτηθεί από αυτούς. Πλην, η γνώμη αυτή δεν ίσχυσε. Αναπέμπει την υπόθεση στο VI Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

«Αίτηση εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως — Παραδεκτό — Άρθρο 86, παράγραφος 1, ΕΚ — Έλλειψη αυτοτελούς σημασίας — Στοιχεία που παρέχουν τη δυνατότητα στο Δικαστήριο να δώσει χρήσιμη απάντηση στα υποβληθέντα ερωτήματα — Οδηγίες 92/50/ΕΟΚ, 93/36/ΕΟΚ και 93/37/ΕΟΚ — Εθνική κανονιστική ρύθμιση επιτρέπουσα σε δημόσια επιχείρηση να εκτελεί, κατόπιν απευθείας παραγγελίας των δημοσίων αρχών, εργασίες χωρίς εφαρμογή του γενικού καθεστώτος συνάψεως των δημοσίων συμβάσεων — Οργανωτική δομή εσωτερικής διαχείρισης — Προϋποθέσεις — Η δημόσια αρχή πρέπει να ασκεί σε ένα χωριστό φορέα έλεγχο ανάλογο με αυτόν που ασκεί στις υπηρεσίες της — Ο χωριστός φορέας πρέπει να πραγματοποιεί το κύριο τμήμα της δραστηριότητάς του με την ή τις δημόσιες αρχές στις οποίες ανήκει»

Με την υπό κρίση προσφυγή επιδιώκεται η ακύρωση της υπ’ αριθ. πρωτ. .../26-1-2023 απόφασης του Προέδρου της αναθέτουσας αρχής, με την οποία εγκρίθηκε το από 25-1-2023 Πρακτικό ΙΙΙ, με το οποίο η Επιτροπή Διενέργειας του Διαγωνισμού εισηγήθηκε την κατακύρωση της σύμβασης στην ένωση «…. ... … – ... ... … ... – ... … – ... … ... ….», κατά το σκέλος αυτής με το οποίο έγιναν δεκτά τα δικαιολογητικά κατακύρωσης και κατακυρώθηκε η σύμβαση στην ως άνω ένωση οικονομικών φορέων, εφεξής η «προσβαλλομένη».

Βιοκλιματική Ανάπλαση του Παραλιακού Μετώπου.(...) Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 14 της παρούσας, το Δικαστήριο κρίνει ότι η πρόβλεψη του τελευταίου εδαφίου του άρθρου 22.ΣΤ της ως άνω διακήρυξης, που προβλέπει ότι «η εκτέλεση του συνόλου του έργου γίνεται υποχρεωτικά από τον προσφέροντα ή, αν η προσφορά υποβάλλεται από ένωση οικονομικών φορέων, από έναν από τους συμμετέχοντες στην ένωση αυτή» είναι μη νόμιμη, διότι τέθηκε κατά παράβαση της παραγράφου 2 του άρθρου 78 του ν. 4412/2016, που επιτρέπει στις αναθέτουσες αρχές να απαιτήσουν την αυτοδύναμη, χωρίς δηλαδή την στήριξη στην τεχνική ικανότητα τρίτων, εκτέλεση ορισμένων μόνο κρίσιμων καθηκόντων και, πάντως, όχι του συνόλου του έργου από τον προσφέροντα ή έναν από τους συμμετέχοντες σε προσφέρουσα ένωση.Ειδικότερα, οι ρυθμίσεις του εδαφίου β΄ της παραγράφου 1 και στην παράγραφο 2 του άρθρου 78, οι οποίες ρυθμίζουν την περίπτωση στήριξης στην τεχνική [και όχι στην οικονομική ικανότητα τρίτων (βλ. απόφαση ΔΕΕ της 28.4.2022, C-642/20 «Caruter Srl», σκ. 40)] αποτελούν ακριβή μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των αντίστοιχων προβλέψεων του εδαφίου β΄ της παραγράφου 1 και της παραγράφου 2 του άρθρου 63 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ. Οι ρυθμίσεις αυτές εισάγουν νέες προϋποθέσεις, οι οποίες δεν περιλαμβάνονταν στο προγενέστερο νομικό καθεστώς, ήτοι στις προϊσχύουσες διατάξεις του άρθρου 48 παρ. 3 και 4 της οδηγίας 2004/18/ΕΚ (βλ. απόφαση ΔΕΕ της 7.4.2016 «Partner Apelski Dariusz», C‑324/14, σκ. 91), αλλά προστέθηκαν κατόπιν σχετικών περιπτώσεων που απασχόλησαν τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ένωσης. Κι ενώ η ρύθμιση του εδαφίου β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 78 αποβλέπει στη διασφάλιση, όπως προαναφέρθηκε, της πραγματικής και ενεργού συμμετοχής του τρίτου δανείζοντος τεχνική ικανότητα φορέα στην υλοποίηση της σύμβασης με τους πόρους και τα μέσα που του ανήκουν και τα οποία αποτελούν αντικείμενο δανεισμού, χωρίς τούτο να συνεπάγεται κατ’ ανάγκην την υπεργολαβική ανάθεση τμήματος της σύμβασης σε αυτόν (βλ. ανωτέρω σκ. 14(iv) και 14(v) της παρούσας, απόφαση ΔΕΕ της 7.4.2016 «Partner Apelski Dariusz», C-324/14, σκ. 49, ΕλΣυν Ολ. 375/2024, σκ. 21, 23), η ρύθμιση της παραγράφου 2 του άρθρου 78 του ν. 4412/2016 (βλ. και παρ. 2 του άρθρου 63 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ) ρυθμίζει διαφορετική και όχι «αντίστροφη» περίπτωση, όπως λανθασμένα υπολαμβάνει η προσφεύγουσα. Στην υπό κρίση περίπτωση, η αναθέτουσα αρχή ορίζοντας ότι «η εκτέλεση του συνόλου των εργασιών γίνεται υποχρεωτικά από τον προσφέροντα», συμπλήρωσε το συγκεκριμένο πεδίο κατά τρόπο προδήλως εσφαλμένο και καθ’ υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής της ευχέρειας, αφού από τη διάταξη του άρθρου 78 παρ. 2 του ν. 4412/2016 και της αντίστοιχης ενωσιακής ρύθμισης του άρθρου 63 παρ.2 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση και υπό οποιεσδήποτε περιστάσεις η εκτέλεση του συνόλου του έργου να απαιτηθεί να γίνει από τον προσφέροντα ή από έναν από τους συμμετέχοντες σε ένωση οικονομικών φορέων. Μετά και τις ανωτέρω παραδοχές, είναι απορριπτέοι ως αλυσιτελώς προβαλλόμενοι οι ισχυρισμοί περί ιδιαίτερων συνθηκών και πρακτικών δυσχερειών κατά την υλοποίηση του έργου, που επιβάλλουν τον ενιαίο συντονισμό από τον ανάδοχο του συνόλου των εργασιών. Για τους λόγους αυτούς Απορρίπτει την προσφυγή ανάκλησης της ανώνυμης εταιρείας ειδικού σκοπού με την επωνυμία «…».Απορρίπτει την παρέμβαση της εταιρείας με την επωνυμία «….».Δεν ανακαλεί την 422/2024 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.