Θεώρηση και έγκριση Α.Π.Ε. και Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε. έργων Δήμων.Επί ρητής έγκρισης από την Προϊσταμένη Αρχή των συνταγέντων από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία Α.Π.Ε. και Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε., δεν υπάρχει δυνατότητα διενέργειας της ελλείπουσας θεώρησης κατά την παρ.2 του άρθρου 12 του Π.Δ/τος 171/1987. 2. Εάν δεν έχει χωρήσει ρητή έγκριση από την Προϊσταμένη Αρχή των συνταγέντων από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία Α.Π.Ε. και Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε., για δημοτικά έργα που δημοπρατήθηκαν μετά την ισχύ της παρ.3 του άρθρου τέταρτου του Ν 2372/1996, δεν τίθεται ζήτημα αυτοδίκαιης έγκρισης των παραπάνω στοιχείων από την Προϊσταμένη Αρχή και αυτή, εφόσον διαπιστώσει, την έλλειψη θεώρησης κατά την παρ.2 του άρθρου 12 του Π.Δ/τος 171/1987, έχει τη δυνατότητα αναπομπής των στοιχείων αυτών για τη διενέργεια της παραπάνω θεώρησης.

Εργα ΟΤΑ. Η Δημαρχιακή Επιτροπή, όταν αποφασίζει για τα ζητήματα που αφορούν τις δημοπρασίες, μπορεί, ως Προϊσταμένη Αρχή, κατά ευρεία διακριτική ευχέρεια, να ματαιώσει το αποτέλεσμα διεξαχθέντος διαγωνισμού και να διατάξει την επανάληψή του. Η σχετική απόφαση πρέπει να είναι αιτιολογημένη. Πλημμελώς αιτιολογημένη η απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής στην ένδικη υπόθεση, διότι περιορίζεται στη γενική και αόριστη διαπίστωση ότι η έκπτωση του 28,28% δεν θεωρείται συμφέρουσα με το Δήμο, χωρίς αναφορά των λόγων για τους οποίους το έργο κρίνεται οικονομικά μη ικανοποιητικό για το Δήμο. Δεκτή η αίτηση ακύρωσης.

Μη νόμιμη δαπάνη διότι ο 1ος Ανακεφαλαιωτικός Πίνακας Εργασιών (Α.Π.Ε.) με το 1° Πρωτόκολλο Κανονισμού Τιμών Μονάδων Νέων Εργασιών (Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε.) και η συμπληρωματική σύμβαση εργασιών του έργου καταρτίστηκαν και εγκρίθηκαν μετά την εκπνοή της συμβατικής προθεσμίας περαίωσης του έργου.

"Εργασίες επιδιόρθωσης δημοτικού κτιρίου"Εντούτοις, ενόψει του ότι με το άρθρο 377 παρ. 1 περ. (67) του ν. 4412/ 2016 καταργούνται ρητά μόνο τα άρθρα 9, 10, 14, 16 και 17 του π.δ/τος 171/1987, πεπλανημένα, πλην συγγνωστά, τα μέλη της Οικονομικής Επιτροπής του άνω Δήμου υπέλαβαν ότι μπορούσαν νόμιμα να αναθέσουν το προαναφερόμενο μικρό έργο στον προαναφερόμενο, κατά την κρίση τους κατάλληλο, εργολήπτη, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 15 παρ. 1 του π.δ/τος 171/1987, χωρίς την προηγούμενη διενέργεια δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης. Η εν λόγω εσφαλμένη ερμηνευτική εκδοχή είχε άλλωστε αποτυπωθεί και στην εγκύκλιο ΥΠΥΜΕΔΙ ΔΝΣα/οικ. 68559/ Φ.18/19.10.2016, που ίσχυε κατά την έκδοση της απόφασης απευθείας ανάθεσης του επίμαχου έργου, ενώ η ορθή ερμηνεία των επίμαχων διατάξεων, ήτοι η εφαρμογή των παρ. 5 και 6 του άρθρου 118 του ν. 4412/2016 και για την ανάθεση μικρών έργων του άρθρου 15 του π.δ/τος 171/1987 υποδείχθηκε από την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων στις 23.10.2017, ήτοι μετά την υπογραφή της επίμαχης σύμβασης, δια της ανάρτησης στην ιστοσελίδα της σχετικής ανακοίνωσης. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών (Ε.Β.Ε.Α). Εκτέλεση έργου. Αποφαινόμενα όργανα.Κατά την εκτέλεση έργων του Ε.Β.Ε.Α. Προϊσταμένη (Εποπτεύουσα) Αρχή του έργου είναι η Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αθηνών και Διευθύνουσα (Επιβλέπουσα) Υπηρεσία είναι οι προσλαμβανόμενοι μηχανικοί υπ’ αυτού, με τις ειδικότερες προϋποθέσεις των άρθρων 1 παρ.4 και 4 του Β. Δ/τος 30.6/6.7.1954 και η Διοίκησή του.

Εργασίες αποκατάστασης δημοτικής οδού (...) Εντούτοις, ενόψει του ότι με το άρθρο 377 παρ. 1 περ. (67) του ν. 4412/ 2016 καταργούνται ρητά μόνο τα άρθρα 9, 10, 14, 16 και 17 του π.δ/τος 171/ 1987, πεπλανημένα, πλην συγγνωστά, τα μέλη της Οικονομικής Επιτροπής του άνω Δήμου υπέλαβαν ότι μπορούσαν νόμιμα να αναθέσουν το προαναφερόμενο μικρό έργο στον προαναφερόμενο, κατά την κρίση τους κατάλληλο, εργολήπτη, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 15 παρ. 1 του π.δ/τος 171/1987, χωρίς την προηγούμενη διενέργεια δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης. Η εν λόγω εσφαλμένη ερμηνευτική εκδοχή είχε άλλωστε αποτυπωθεί και στην εγκύκλιο ΥΠΥΜΕΔΙ ΔΝΣα/οικ. 68559/Φ.18/19.10.2016, που ίσχυε κατά την έκδοση της απόφασης απευθείας ανάθεσης του επίμαχου έργου, ενώ η ορθή ερμηνεία των επίμαχων διατάξεων, ήτοι η εφαρμογή των παρ. 5 και 6 του άρθρου 118 του ν. 4412/2016 και για την ανάθεση μικρών έργων του άρθρου 15 του π.δ/τος 171/1987 υποδείχθηκε από την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων στις 23.10.2017, ήτοι μετά την υπογραφή της επίμαχης σύμβασης, δια της ανάρτησης στην ιστοσελίδα της σχετικής ανακοίνωσης (Ε.Σ. Πρ. ΚΠΕΔ στο VII Τμ. 57/2018). Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Καταβολή αμοιβής για εργασίες επισκευής και συντήρησης κτιρίων:....ενόψει του ότι με το άρθρο 377 παρ. 1 περ. (67) του  ν. 4412/2016 καταργούνται ρητά μόνο τα άρθρα 9, 10, 14, 16 και 17 του π.δ/τος 171/1987, πεπλανημένα, πλην συγγνωστά, τα μέλη της Οικονομικής Επιτροπής του άνω Δήμου υπέλαβαν ότι μπορούσαν νόμιμα να αναθέσουν το προαναφερόμενο μικρό έργο στον προαναφερόμενο, κατά την κρίση τους κατάλληλο, εργολήπτη, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 15 παρ. 1 του π.δ/τος 171/1987, χωρίς την προηγούμενη διενέργεια δημόσιας ηλεκτρονικής κλήρωσης. Η εν λόγω εσφαλμένη ερμηνευτική εκδοχή είχε άλλωστε αποτυπωθεί και στην εγκύκλιο ΥΠΥΜΕΔΙ ΔΝΣα/οικ.68559/Φ.18/19.10.2016, που ίσχυε κατά την έκδοση της απόφασης απευθείας ανάθεσης του επίμαχου έργου, ενώ η ορθή ερμηνεία των επίμαχων διατάξεων, ήτοι η εφαρμογή των παρ. 5 και 6 του άρθρου 118 του   ν. 4412/2016 και για την ανάθεση μικρών έργων του άρθρου 15 του π.δ/τος 171/ 1987 υποδείχθηκε από την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων στις 23.10.2017, ήτοι μετά την υπογραφή της επίμαχης σύμβασης, δια της ανάρτησης στην ιστοσελίδα της σχετικής ανακοίνωσης. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης.

Δημόσια έργα – Εκτέλεση απολογιστικών εργασιών και χρηματοδότησή τους από το κονδύλιο των απροβλέπτων εργασιών, χωρίς σύνταξη Πρωτοκόλλου Κανονισμού Τιμών Μονάδας Νέων Εργασιών. Για την ανάλωση μέρους του κονδυλίου των απροβλέπτων δαπανών του δημοσίου έργου «Μελέτη, κατασκευή και θέση σε λειτουργία του ΜΕΤΡΟ Θεσσαλονίκης» προς εκτέλεση απαραίτητων αρχαιολογικών εργασιών με απολογιστικό τρόπο, απαιτείται η σύνταξη Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών (Α.Π.Ε.) και όχι Πρωτοκόλλου Κανονισμού Τιμών Μονάδας Νέων Εργασιών (Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε.), ενώ απαιτείται η σύνταξη Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε. για την απομείωση του κατ’ αποκοπή τιμήματος του έργου, σύμφωνα με τον σχετικό σαφή και ρητό συμβατικό όρο. (ομοφ.)

Δημόσια έργα.Πρόχειρος διαγωνισμός.(,,,)Σύμφωνα με το άρθρα 3 περ. γ΄ και δ΄, 28 παρ. 1 περ. α΄ (όπως αυτό ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο) και 29 παρ. 1 και 2 της κυρωθείσας με το άρθρο πρώτο του ν.3669/2008 (ΦΕΚ 116 Α΄) «Κωδικοποίησης της Νομοθεσίας Κατασκευής Δημοσίων Έργων», που, σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 1 της ίδιας ως άνω Κωδικοποίησης, εφαρμόζονται και στα έργα που προγραμματίζονται και εκτελούνται από τους δήμους: Η κατασκευή ενός δημοτικού έργου, ο προϋπολογισμός του οποίου είναι μεγαλύτερος από το όριο που επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση και μέχρι του ποσού που καθορίζεται κάθε φορά, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 83 παρ. 1 εδ. β΄ του ν.2362/1995 (ΦΕΚ 247 Α΄), ήτοι μέχρι του ποσού των εξήντα χιλιάδων (60.000,00) ευρώ (βλ. την ισχύουσα κατά τον κρίσιμο χρόνο 35130/739/9.8.2010 «Αύξηση των χρηματικών ποσών του άρθρου 83 παρ. 1 του Ν.2362/95 για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων που αφορούν ... εκτέλεση έργων» απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, ΦΕΚ 1291 Β΄), μπορεί να ανατεθεί με πρόχειρο διαγωνισμό, ο οποίος διενεργείται με συνοπτική διαδικασία από τριμελή επιτροπή. Εξάλλου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 9 παρ. 1 του π.δ/τος 171/1987 (ΦΕΚ 84 Α΄) περί αποφαινόμενων οργάνων σε θέματα έργων που εκτελούνται από τους δήμους, σε συνδυασμό με τις ισχύουσες κατά τον κρίσιμο χρόνο ρυθμίσεις των άρθρων 93 παρ. 1 και 103 παρ. 2 περ. δ΄ του «Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων» (ν.3463/2006, ΦΕΚ 114 Α΄), στην ως άνω περίπτωση ανάθεσης κατασκευής δημοτικού έργου, η μεν προσφυγή στον εν λόγω τρόπο επιλογής της αναδόχου εργοληπτικής επιχείρησης εγκρίνεται με απόφαση του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου, η δε σχετική αρμοδιότητα της οικείας Δημαρχιακής Επιτροπής ανάγεται στην κατάρτιση των όρων και τη σύνταξη της αντίστοιχης διακήρυξης καθώς, επίσης, και στη συγκρότηση της επιτροπής που θα διενεργήσει το διαγωνισμό (πρβλ. Ελ.Συν., VI Τμ. απόφ. 702/2010).

Η σύναψη συμπληρωματικής συμβάσεως προηγείται, κατά κανόνα, της εκτελέσεως των εργασιών που περιλαμβάνονται σε αυτήν και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη νομιμότητα της εκτελέσεώς τους. Κατ’ εξαίρεση είναι δυνατή η εκτέλεση πρόσθετων επειγουσών εργασιών, υπό τις αυστηρές προϋποθέσεις του άρθρου 56 του Ν. 3669/2008, δηλαδή μετά τη σύνταξη τεχνικής περιγραφής αυτών από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία, αιτιολόγηση του επείγοντος, εκτίμηση της δαπάνης των εργασιών και έγκριση αυτών από την Προϊσταμένη Αρχή και ενδεχομένως πριν από την σύνταξη του Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών, οπότε, στην περίπτωση αυτή, προηγείται η εκτέλεσή τους και έπεται η κατάρτιση της συμπληρωματικής συμβάσεως. Οι ως άνω συμπληρωματικές εργασίες μπορεί να εκτελεσθούν πριν από τη σύνταξη Α.Π.Ε. και πριν από τη σύναψη συμβάσεως, μετά από έγγραφη εντολή της υπηρεσίας προς τον ανάδοχο του αρχικού έργου ή σε επείγουσες περιπτώσεις, μετά από προφορική εντολή στον τόπο του έργου, η οποία καταχωρείται στο ημερολόγιο αυτού (Απόφαση Μείζονος Τμήματος Επταμελούς Σύνθεσης 2093/2011, Πράξη VII Τμήματος Ε.Σ. 29/2010). Πέραν των ως άνω τυπικών προϋποθέσεων απαιτείται ωσαύτως όπως αυτές χαρακτηρίζονται ως επείγουσες, υπό την έννοια ότι στοχεύουν στην αποτροπή άμεσου επικείμενου κινδύνου τόσο για τις εγκαταστάσεις του έργου που έχει ήδη εκτελεσθεί όσο και για τους εργαζομένους ή και διερχομένους από αυτό. Ο εξαιρετικός χαρακτήρας των εργασιών αυτών απαιτεί την ύπαρξη άμεσου κινδύνου καθόσον μόνον τότε δύναται να καταστεί εφικτή η πραγματοποίησή τους πάραυτα, χωρίς τη σύνταξη και έγκριση Α.Π.Ε., ακόμη και με προφορική εντολή που καταχωρείται στο ημερολόγιο του έργου. Σε κάθε περίπτωση που η αναθέτουσα αρχή επικαλείται την διενέργεια πρόσθετων επειγουσών εργασιών, πέραν των τυπικών προϋποθέσεων (σύνταξη τεχνικής περιγραφής, εκτίμηση της δαπάνης, έγκριση από την Προϊσταμένη Αρχή ή προφορική εντολή καταχωρημένη στο ημερολόγιο του έργου) απαιτείται η συνδρομή της ουσιαστικής προϋποθέσεως του επείγοντος, δηλαδή του εξαιρετικού κινδύνου υπό την έννοια που προεκτέθηκε. (...)Οι ως άνω διατάξεις, λόγω του εξαιρετικού χαρακτήρα τους, πρέπει να ερμηνεύονται στενά, το δε βάρος αποδείξεως της συνδρομής των έκτακτων και απρόβλεπτων περιστάσεων φέρει η αναθέτουσα αρχή (Δ.Ε.Ε. στην υπόθεση C-601/10, Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά Ελληνικής Δημοκρατίας). Ως απρόβλεπτες περιστάσεις νοούνται αιφνίδια πραγματικά γεγονότα, τα οποία δεν ανάγονται στο χρόνο καταρτίσεως της αρχικής συμβάσεως και τα οποία, παρότι η μελέτη (οριστική ή προμελέτη), με βάση την οποία προσδιορίσθηκε το τεχνικό αντικείμενο του έργου, υπήρξε κατά το δυνατόν πλήρης και ακριβής, αντικειμενικά δεν μπορούσαν να προβλεφθούν, σύμφωνα με τους κανόνες της ανθρώπινης εμπειρίας και λογικής ώστε να ενταχθούν στο αρχικό έργο και την ήδη συναφθείσα σύμβαση (Απόφαση Τμήματος Μείζονος – Επταμελούς Σύνθεσης 3205/2011, Αποφάσεις VI Τμήματος 2726/2010, 2506/2009, 1780/2009, Πράξεις VI Τμήματος 52/2007, 106/2003). Η απόφαση του αρμοδίου οργάνου περί προσφυγής στην εξαιρετική αυτή διαδικασία της απευθείας αναθέσεως μέσω καταρτίσεως συμπληρωματικής συμβάσεως, ως εκ της φύσεώς της, πρέπει να είναι ειδικώς και επαρκώς αιτιολογημένη, προκειμένου να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος της συνδρομής των αναγκαίων για την κατάρτισή της προϋποθέσεων (Αποφάσεις VI Τμήματος 2066/2010, 286/2010, 285/2010, 136/2010). Περαιτέρω, με το ποσό του κονδυλίου των απροβλέπτων της αρχικής συμβάσεως καλύπτονται εργασίες, οι οποίες προκύπτουν από τη μεταβολή του νομοθετικού πλαισίου, η οποία λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια εκτελέσεως και επιβάλλει αναγκαστικές τροποποιήσεις στο σχεδιασμό του αρχικού έργου, εργασίες, οι οποίες προκύπτουν από απαιτήσεις της κατασκευής, δεν οφείλονται σε απρόβλεπτες συνθήκες και κρίνονται απαραίτητες για την αρτιότητα του έργου (π.χ. κακοτεχνίες), καθώς και διαφορές, οι οποίες προκύπτουν στις ποσότητες των εργασιών που πρέπει να εκτελεσθούν και οφείλονται σε προφανείς παραλείψεις ή σφάλματα των προμετρήσεων (Αποφάσεις VI Τμήματος 792/2011, 791/2011). Τέλος, ουσιώδη διαδικαστικό τύπο για τη σύναψη της συμπληρωματικής συμβάσεως, συνιστά η σύνταξη από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών (Α.Π.Ε.), ο οποίος υπογράφεται από τον ανάδοχο και οριστικοποιείται με την έγκρισή του από την Προϊσταμένη Αρχή, περιλαμβάνει δε τα ουσιώδη οικονομικά δεδομένα τόσο της αρχικής όσο και της συμπληρωματικής συμβάσεως.