ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ..ζητείται η ανάκληση της 156/2016 Πράξης του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της εταιρείας «....» και της «....» για την προμήθεια και εγκατάσταση 40.000 ταχυμετρικών υδρομετρητών..Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά σε  προηγούμενη (II) νομική σκέψη, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία, βάσιμο τον προβαλλόμενο πρώτο λόγο ανάκλησης, καθόσον κατά τη ρητή και σαφή διατύπωση των όρων της διακήρυξης, για τους τρίτους οικονομικούς φορείς απαιτείτο η προσκόμιση αποκλειστικώς των δικαιολογητικών της παρ. 13.3., που αποδεικνύουν τη δέσμευση του φορέα αυτού να παράσχει στον διαγωνιζόμενο τους αναγκαίους πόρους για την εκτέλεση της σύμβασης. ...Η προσφορά  όμως, της  αιτούσας εταιρείας ...., στην οποία και ανατέθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού, δεν πληρούσε  τις απαιτήσεις (κριτήρια) τεχνικής καταλληλότητας που τίθενται με τη διακήρυξη αναφορικά ειδικώς με την προμήθεια υδρομετρητών, για την οποία γίνεται επίκληση των τεχνικών ικανοτήτων τρίτης εταιρίας («...»), διότι δεν προσκομίστηκαν πιστοποιητικά/βεβαιώσεις του ακριβούς περιεχομένου και της έντεχνης και εμπρόθεσμης εκτέλεσης  συναφθεισών από αυτήν συμβάσεων, όπως απαιτεί επί ποινή αποκλεισμού η υποπαρ. 13.2.2.2 της διακήρυξης. Ειδικότερα για την τελευταία αυτή εταιρία  δεν προσκομίστηκαν πιστοποιητικά ή βεβαιώσεις έντεχνης εκτέλεσης των συμβατικών παραδόσεων της τελευταίας πενταετίας,...Η ανωτέρω σύμβαση συνοδεύεται από δήλωση του εκπροσώπου της ... ότι, εξαιτίας της πολιτικής κατάστασης μεταξύ συριακής και τουρκικής κυβέρνησης, δεν ήταν δυνατή η λήψη επισημείωσης  της σύμβασης της Χάγης(apostille) για την παραπάνω σύμβαση, καθώς και από ένορκη βεβαίωση του ίδιου εκπροσώπου το μεν ότι η Υπηρεσία Υδρεύσεως και Αποχετεύσεως της πόλης της Δαμασκού δεν είναι σε θέση να εκδώσει επιστολή επιβεβαίωσης της καλής εκτέλεσης της σύμβασης, λόγω της εμπόλεμης κατάστασης των δύο χωρών, το δε ότι η εταιρία εκτέλεσε την εν λόγω σύμβαση πωλήσεων 93.750 τεμαχίων υδρομετρητών έντεχνα και έγκαιρα(..)Η πρόβλεψη της υποπαρ. 13.4 της διακήρυξης και η δυνατότητα που παρέχει για αντικατάσταση εγγράφων από υπεύθυνη δήλωση ή ένορκη βεβαίωση, αφορά την διοικητική λειτουργία κάθε κράτους και την υποκατάσταση συγκεκριμένων δικαιολογητικών που τυχόν δεν εκδίδονται σε αυτό...Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει κατά πλειοψηφία ότι ο πρώτος λόγος ανάκλησης είναι βάσιμος και η προσβαλλομένη πρέπει να ανακληθεί κατά το κεφάλαιο αυτής που προσβάλλεται με το λόγο αυτό. Περαιτέρω το Τμήμα κρίνει ότι ο δεύτερος λόγος ανάκλησης είναι αβάσιμος..Αποφαίνεται ότι πρέπει να ανακληθεί εν μέρει η 156/2016 Πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεκτικού Συνεδρίου κατά το κεφάλαιο αυτής που προσβάλλεται με το πρώτο λόγο ανάκλησης και ότι δεν πρέπει να ανακληθεί κατά το προσβαλλόμενο με το δεύτερο λόγο ανάκλησης κεφάλαιο αυτής και να μην υπογραφεί το υποβληθέν σχέδιο συμβάσεως.

Αναθεωρήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.ΜΕΙΖ/4/2017 Απόφαση, η οποία ανακαλεί την 156/2016 πράξη του ΣΤ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου..Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης...) 

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ. Καταβολή αμοιβής για την «Αντικατάσταση κεντρικής θύρας εισόδου και επισκευή αναβατορίου ΑμΕΑ στο πρώην δημαρχείο ...». Ως αιτιολογία της άρνησής της, .., προέβαλε ότι στην από 21.6.2017 βεβαίωση καλής εκτέλεσης αναφέρονται επιφυλάξεις σχετικά με το σύνολο των εργασιών, με αποτέλεσμα να μην προκύπτει η καλή εκτέλεση και το εύλογο της δαπάνης του έργου, κατά παράβαση του άρθρου 15 του π.δ. 171/87, ενώ η από 31.7.2017 βεβαίωση καλής εκτέλεσης δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη, επειδή η 246/24.7.2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για τον ορισμό νέων μελών στην οικεία επιτροπή δεν έχει αναδρομική ισχύ.(..)Με τα δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, καθόσον επισυνάπτεται βεβαίωση καλής εκτέλεσης των εργασιών στις οποίες αφορά η ελεγχόμενη δαπάνη και δεν ασκεί επιρροή το ότι η επιτροπή βεβαίωσης καλής εκτέλεσης των σχετικών έργων ορίστηκε μετά την περαίωση των εργασιών.

Νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχων και των σχεδίων συμβάσεων για την προμήθεια «Ανταλλακτικά - συντήρηση και επισκευή μεταφορικών μέσων» (...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω και δεδομένου ότι στο πλαίσιο της προκειμένης διαγωνιστικής διαδικασίας δεν εκκρεμούν ενστάσεις ή ένδικα βοηθήματα (βλ. την 19656/3.8.2017 βεβαίωση του Δημάρχου….), δεν κωλύεται η σύναψη των ελεγχόμενων συμβάσεων, υπό τον όρο ότι: α) στο τέλος του πρώτου εδαφίου του άρθρου 12 («Εκχωρήσεις - Μεταβιβάσεις») κάθε σύμβασης θα προστεθεί η φράση «σύμφωνα με το άρθρο 132 του ν. 4412/2016», β) στο άρθρο 6 («Εγγυήσεις») κάθε σύμβασης θα συμπληρωθούν τα ποσά και τα στοιχεία των εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης, σύμφωνα με το άρθρο 4.1 της διακήρυξης. 

Καταβολή αμοιβής για την «Επισκευή τοπικών αστοχιών σκυροδέματος για τη συντήρηση των όψεων του 13ου Δημοτικού Σχολείου ..». (...) Με τα δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη, η οποία αφορά σε εργασίες προϋπολογισμού μικρότερου των 5.869,41 ευρώ και εξοφλείται μετά την περαίωση των εργασιών αυτών, είναι νόμιμη και κανονική, καθόσον επισυνάπτονται, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 15 παρ. 4 του π.δ. 171/1978, αφενός βεβαίωση ότι ο ανάδοχος ανταποκρίθηκε στις υποχρεώσεις του και αφετέρου βεβαίωση καλής εκτέλεσης των εργασιών. Δεν ασκεί δε επιρροή το ότι η επιτροπή βεβαίωσης καλής εκτέλεσης των σχετικών έργων ορίστηκε μετά την περαίωση των εργασιών, ούτε απαιτείται η υποβολή λογαριασμού (πιστοποίησης).

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Σύμβαση εκτέλεσης έργου βελτίωσης εθνικής οδού. Εγγύηση καλής εκτέλεσης. Επισήμανση να συμπληρωθεί το νόμιμο ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης που πρέπει να κατατεθεί από τον ανάδοχο, σύμφωνα με το άρθρο 72 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει, μετά την τροποποίησή του από το άρθρο 21 του ν. 4782/2021. Κρίσιμος χρόνος για την οριστικοποίηση του οικείου θεσμικού πλαισίου διενέργειας του διαγωνισμού και σύναψης της σύμβασης.

Μη νόμιμη εν μέρει η διαδικασία διενέργειας ανοικτού διαγωνισμού με κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή, για την ανάδειξη προμηθευτών τροφίμων από φορέα που εξαιρείται της εφαρμογής του ν.2286/1995, καθόσον α) μη νομίμως αναδείχθηκε μειοδότης προμηθεύτρια εταιρεία, η οποία δεν υπέβαλε, το επί ποινή αποκλεισμού απαιτούμενο από την οικεία διακή¬ρυξη πιστοποιητικό, η έλλειψη του οποίου δεν καλύπτεται από ένορκη βεβαίωση του νομίμου εκπροσώπου της άνω εταιρείας ενώπιον συμβολαιογράφου διότι δεν συντρέχει αδυναμία έκδο- σής του στην Ελλάδα αφού οι λοιπές συμμετέχουσες στο διαγωνισμό εταιρείες το προσκομίζουν και β) μη νομίμως αναδείχθηκαν μειοδότες προμηθεύτριες εταιρείες, οι οποίες δεν είχαν υποβάλει στο διαγωνισμό πιστοποιητικά ονομαστικοποίησης, υποχρέωση που απορρέει ευθέως από το νόμο. Με τις 2842 και 2843/2010 Αποφάσεις του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου απορρίφθηκαν αιτήσεις ανάκλησης κατά της προμνησθείσας Πράξης του Κλιμακίου.

ΕΡΓΑ.(..) εξόφληση του έργου «Επισκευή – Ανακατασκευή κληροδοτήματος ... (Β΄ φάση)»...ο πρώτος λόγος διαφωνίας είναι αβάσιμος, διότι .....ως απόφαση ανάθεσης καθηκόντων ταμία και οικονομικού διαχειριστή της Κοινωφελούς Επιχείρησης σε μόνιμο υπάλληλο του Δήμου, ούτε κανονιστική πράξη είναι, ούτε πράξη συγκρότησης αμειβόμενων ...και συναφών οργάνων γνωμοδοτικής ή άλλης αρμοδιότητας ...και ως εκ τούτου δεν απαιτείται η ανάρτησή της στο πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ...Όμοια αβάσιμος είναι και ο δεύτερος λόγος διαφωνίας, διότι το άρθρο 208 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, αναφερόμενο ρητά σε Δημοτικά συμβούλια και σε Συνδέσμους Δήμων, θεσπίζει υποχρεώσεις σύνταξης Τεχνικού Προγράμματος εκτελεστέων έργων για τους Δήμους και τους Συνδέσμους τους και όχι για τις Κοινωφελείς Επιχειρήσεις των Δήμων,.Αβάσιμος είναι και ο τρίτος λόγος διαφωνίας, καθώς η αναμόρφωση (μείωση) της πίστωσης του προϋπολογισμού βάσει του ποσού που ορίστηκε τελικά από τη μελέτη του έργου δεν προβλέπεται από το νόμο ως υποχρέωση του φορέα..Όμοια αβάσιμος είναι και ο έκτος λόγος διαφωνίας, διότι ο ν. 4412/2016 δεν κατήργησε το άρθρο 15 του π.δ. 171/1987..όπως εσφαλμένα υπολαμβάνεται, επομένως νομίμως το έργο παραλήφθηκε με την από 28.4.2017 βεβαίωση καλής εκτέλεσης της επιτροπής παραλαβής μικρών έργων και νομίμως διενεργήθηκε η επίβλεψη και βεβαιώθηκε η παρακολούθηση – περάτωσή του..(..)Ωστόσο, ο έβδομος λόγος διαφωνίας είναι βάσιμος. Τούτο διότι η δημοσιονομική δέσμευση της δαπάνης έλαβε χώρα με τη δημοσίευση της Α-20/12/9.6.2017 απόφασης ανάληψης υποχρέωσης του Προέδρου της Επιχείρησης στο πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ στις 19.7.2017, σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο της 30/19.12.2016 απόφασης του Διοικητικού της Συμβουλίου περί απευθείας ανάθεσης του έργου, της υπογραφής της 2543/21.12.2017 σύμβασης, με την οποία έλαβε χώρα η νομική δέσμευση του φορέα, της από 28.4.2017  βεβαίωσης καλής εκτέλεσης του έργου και της έκδοσης του 146/14.7.2017 τιμολογίου του αναδόχου. Επομένως, η ελεγχόμενη δαπάνη δεν είναι κανονική και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί.

Εκτέλεση εργασιών επέκτασης ταφικού τμήματος:Με τα δεδομένα αυτά η εντελλόμενη με το χρηματικό αυτό ένταλμα δαπάνη δεν είναι κανονική, διότι οι ως άνω βεβαιώσεις καλής εκτέλεσης δεν υπογράφονται προσηκόντως. Εξάλλου, τα προβαλλόμενα από το Σύνδεσμο ότι η επιφύλαξη δεν επιδρά στο κύρος της βεβαίωσης, διότι δε διατυπώθηκε με τον τρόπο που προβλέπεται από το άρθρο 32 παρ. 2 του Κώδικα Κατάστασης Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων, σύμφωνα με την οποία όταν ο υπάλληλος θεωρεί παράνομη τη διαταγή προϊσταμένου του οφείλει να αναφέρει εγγράφως την αντίθετη γνώμη του και να εκτελέσει τη διαταγή χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, είναι απορριπτέα, καθόσον για την κανονικότητα της δαπάνης απαιτείται ανεπιφύλακτα υπογεγραμμένη βεβαίωση καλής εκτέλεσης, ανεξαρτήτως των προβληματισμών που προηγήθηκαν της υπογραφής της και του τρόπου που εκφράστηκαν.

Ασφαλιστικές-εισφορές.(...)όπως προκύπτει από τα στοιχεία τού φακέλου, η αιτούσα είχε περιλάβει στα πιστοποιητικά συμμετοχής της την 17943/12.7.2010 ένορκη βεβαίωση ενώπιον της συμβολαιογράφου Αθηνών …, με την οποία ο νόμιμος εκπρόσωπός της βεβαιώνει ενόρκως, μεταξύ άλλων, ότι «οι απασχολούμενοι στην άνω εταιρεία, συμπεριλαμβανομένων και των διοικούντων αυτήν είναι ασφαλισμένοι στα ακόλουθα Ταμεία Α) ΙΚΑ και Β) Ταμείο Εμπόρων». Με αυτό το περιεχόμενο, η εν λόγω ένορκη βεβαίωση καλύπτει τις απαιτήσεις τού άρθρου 9 παρ. 2 περ. δ της διακήρυξης, διότι περιλαμβάνει τα φερόμενα ως ελλείποντα στοιχεία που απαιτεί ο όρος αυτός της διακήρυξης και εμπεριέχει, κατά το περιεχόμενό της, υπεύθυνη δήλωση των νομίμων εκπροσώπων της αιτούσης, με επιπλέον το στοιχείο του όρκου, σε σχέση με την αξιούμενη από τη διακήρυξη (διαφορετική κατά τον τύπο) υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986, μπορεί δε να επισύρει εις βάρος των ενόρκως καταθετόντων που γνωρίζουν ότι τα βεβαιούμενα σ’ αυτήν είναι ψευδή τις προβλεπόμενες κατά το άρθρο 224 παρ. 2 του Π.Κ. για το αδίκημα της ψευδορκίας ποινικές ευθύνες. Εν όψει τούτου, οι ισχυρισμοί τους οποίους προέβαλε η αιτούσα με την προδικαστική προσφυγή της και επαναφέρει ήδη με την κρινόμενη αίτηση, ότι ο αποκλεισμός της με την προαναφερθείσα στη σκέψη 2 αιτιολογία δεν είναι νόμιμος, διότι η υποβληθείσα ως άνω ένορκη βεβαίωση κάλυπτε κατ’ ουσίαν την επίμαχη απαίτηση της διακήρυξης περί υποβολής υπεύθυνης δήλωσης του ν. 1599/1986, πιθανολογούνται σοβαρώς ως βάσιμοι (πρβλ ΕΑ 591/2008).

ΑΝΑΘΕΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ..ζητείται η ανάκληση της 166/2019 Πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Όπως ορθώς κρίθηκε από το Κλιμάκιο, η εταιρεία «...» (μέλος της παρεμβαίνουσας ένωσης) όφειλε να καταθέσει τη σχετική ένορκη βεβαίωση περί μη ισχύος του λόγου αποκλεισμού της περ. γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 73 του ν. 4412/2016, που αφορά σε τυχόν επιβληθέντα από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.) πρόστιμα, παρά το γεγονός ότι η σχετική πρόβλεψη στη διακήρυξη, περί αναπλήρωσης του πιστοποιητικού του Σ.ΕΠ.Ε. με ένορκη βεβαίωση, δεν είχε τεθεί μετά την πρόβλεψη της απαίτησης να προσκομισθεί αυτό, αλλά στο προηγούμενο εδάφιο του σχετικού όρου της διακήρυξης. Και τούτο διότι η υποχρέωση αυτή προκύπτει ευθέως από τις διατάξεις των άρθρων 73 και 80 του ν. 4412/2016, η δε συνδρομή του σχετικού λόγου αποκλεισμού πρέπει να ελέγχεται υποχρεωτικά από την αναθέτουσα αρχή. Το δε αιτούν όφειλε, εν προκειμένω, να διαπιστώσει την αναφερθείσα ως άνω έλλειψη στα δικαιολογητικά κατακύρωσης της ως άνω εταιρείας και σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 103 παρ. 2 του ν. 4412/2016 και 3.2 της διακήρυξης να την καλέσει να τα συμπληρώσει. Τέλος, επισημαίνεται ότι το αιτούν θα μπορούσε οίκοθεν να επαναλάβει τον έλεγχο των δικαιολογητικών κατακύρωσης, ακολουθώντας τη νόμιμη διαδικασία που περιγράφηκε ανωτέρω (υπό σκέψη IV B), αν δεν συνέτρεχε ο έτερος (υπό σκέψη VIIΙ A) λόγος, που κωλύει την υπογραφή της σύμβασης.Κατά τούτο, αλυσιτελώς, πέραν του ότι και αβασίμως, υποστηρίζεται από το αιτούν ότι πρέπει να εφαρμοσθεί στην υπό κρίση υπόθεση αφενός η παρ. 7α του άρθρου 43 του ν. 4605/2019, με την οποία τροποποιήθηκε το άρθρο 80 παρ. 2 του ν. 4412/2016 και πλέον δεν προβλέπεται αντικατάσταση/αναπλήρωση του ως άνω πιστοποιητικού από ένορκη βεβαίωση, και αφετέρου η παρ. 46 του ίδιου ως άνω άρθρου 43, που προβλέπει ότι, μέχρι να καταστεί εφικτή η έκδοση του ως άνω πιστοποιητικού του Σ.ΕΠ.Ε., αυτό αντικαθίσταται από υπεύθυνη δήλωση του οικονομικού φορέα και ότι η ρύθμιση αυτή καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς διαγωνιστικές διαδικασίες, για τις οποίες κατά το χρόνο έναρξης ισχύος του νόμου αυτού (1.4.2019) δεν έχει εκδοθεί πράξη κατακύρωσης. Τούτο διότι η πράξη κατακύρωσης στην ανάδοχο ένωση εκδόθηκε πριν από την έναρξη ισχύος του ως άνω νόμου (30.1.2019), και δεν μπορεί αυτός, όπως αβασίμως υποστηρίζεται, επιλεκτικώς να εφαρμοσθεί, καθώς μία τέτοια ερμηνεία θα αντέβαινε προδήλως στην αρχή της ασφάλειας δικαίου για τους οικονομικούς φορείς που συμμετέχουν σε διαγωνισμό για την ανάθεση δημόσιας σύμβασης.Κατ΄ακολουθίαν των ανωτέρω, η υπό κρίση αίτηση και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να απορριφθούν και να μην ανακληθεί η 166/2019 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.