Συμπληρωματική σύμβαση έργου- δίκτυα αποχέτευσης...Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 2-5 της παρούσας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι περιστάσεις που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή, εξ αιτίας των οποίων κατέστησαν αναγκαίες οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην 1η συμπληρωματική σύμβαση, δεν είναι απρόβλεπτες κατά την έννοια του νόμου και δεν δικαιολογούν τη σύναψη αυτής.Ειδικότερα, ανεξαρτήτως της νομιμότητας της τροποποίησης του αρχικού σχεδιασμού του έργου ως προς την όδευση του αγωγού διάθεσης διατομής Φ355 της αρχικής μελέτης (μεταβολή του σημείου εκβολής του από τον Ποταμό ... στο ρέμα «...») και ως προς τις απαιτήσεις πυροπροστασίας του οικισμού, οι δαπάνες των οποίων δεν βαρύνουν την ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση, η επιλογή της χρήσης μεταλλικών αντιστηρίξεων σε όλα τα βάθη εκσκαφής του δικτύου ακαθάρτων (συνεπεία της οποίας μεταβλήθηκε σημαντικά το πλάτος των ορυγμάτων - από 1,30μ. έως 1,40μ. - και το βάθος τοποθέτησης των αγωγών και αυξήθηκαν, μεταξύ άλλων, οι ποσότητες των προς μεταφορά προϊόντων εκσκαφής -από 1.876,02ton σε 48.144,56ton) και η ένταξη των εργασιών αυτών στο αντικείμενο του αρχικού έργου συνιστά ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων μεταβολή και επέκταση του τεχνικού αντικειμένου του, καθόσον αυτό, όπως οριοθετήθηκε με τη Διακήρυξη και την οικεία Τεχνική Έκθεση - Περιγραφή και αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας δημοπράτησης, αφορούσε σε εκσκαφές ορυγμάτων πλάτους 0,90μ. για το βαρυτικό και καταθλιπτικό δίκτυο ακαθάρτων. Στην αιτιολογική έκθεση του 1ου Α.Π.Ε. δεν παρατίθεται αναλυτική αιτιολογία για τα απρόβλεπτα γεγονότα που επέβαλαν τη μεταβολή αυτή κατά την εκτέλεση του έργου, αλλά ούτε και προκύπτει οποιαδήποτε πλημμέλεια στην οριστική μελέτη και στις τεχνικές λύσεις που περιέχει, περιλαμβανόμενων της χωροθέτησης και του βάθους εκσκαφής των ορυγμάτων. Ο δε ανωτέρω, διακωλυτικός της σύναψης της ελεγχόμενης σύμβασης, λόγος, ως προς τις εργασίες αυτές, δεν αίρεται, ακόμα κι αν ήθελε υποτεθεί ότι οι ανωτέρω εργασίες από τη φύση τους δεν μπορούν να διαχωριστούν από το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, ή ότι αυτές είναι αναγκαίες για την ολοκλήρωση και καλύτερη λειτουργία του έργου.

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/606/2021

Συμπληρωματική σύμβαση έργου- δίκτυα αποχέτευσης...ζητείται η ανάκληση της 48/2021 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ..Το κόστος μεταφοράς των προϊόντων εκσκαφής στη μονάδα ΑΕΚΚ αυξήθηκε εξαιτίας (i) της πολλαπλάσιας ποσότητας ΑΕΚΚ (στο εικοσιπενταπλάσιο περίπου της αρχικώς πρϋπολογισθείσας) που προέκυψε λόγω της ευρύτατης τροποποίησης τόσο της κατάληξης του αγωγού διάθεσης των λυμάτων στο ρέμα «...» (αντί του ...ποταμού) όσο και της μεταβολής κατασκευής του δικτύου ακαθάρτων, ως προς τον τρόπο των αντιστηρίξεων των πρανών και, ως εκ τούτου, το βάθος και το πλάτος των ορυγμάτων, ανάλογα με το πλάτος του τοποθετούμενου επ’ αυτών σωλήνα και (ii) της μεταβολής της χιλιομετρικής απόστασης του χώρου απόθεσης των ΑΕΚΚ, καθόσον αντί της αρχικώς προβλεφθείσας απόστασης των 20 χλμ. απαιτείται η κάλυψη απόστασης 42 χλμ. για την απόθεση στη μονάδα του Συλλογικού Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης ΑΕΚΚ.  Σύμφωνα με τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους που επικαιροποιήθηκαν στις 19.4.2018, τα προϊόντα των εκσκαφών (δηλαδή η προϋπολογισθείσα υποπολλαπλάσια ποσότητα του αρχικού έργου) έπρεπε να χρησιμοποιηθούν για επανεπίχωση των φρεατίων και τα ακατάλληλα ή περίσσεια προϊόντα να απορριφθούν σε κατάλληλους χώρους (ΧΥΤΑ κ.λπ.) μετά από άδεια της Αναθέτουσας Αρχής, ενώ σύμφωνα με το άρθρο 2.Β. της ΕΣΥ τα τελικώς μη αξιοποιήσιμα προϊόντα έπρεπε να συγκεντρώνονται και να προωθούνται προς οριστική απόθεση με μέριμνα, ευθύνη και δαπάνες το αναδόχου.  Η αλλαγή στον σχεδιασμό του αρχικού έργου (χρήση μεταλλικών αντιστηρίξεων και αλλαγή αποθεσιοθαλάμου ΑΕΚΚ), η οποία οδήγησε στην αύξηση της ποσότητας των ΑΕΚΚ και στη μεταφορά τους σε μεγαλύτερη απόσταση από το έργο,  όπως ορθώς κρίθηκε με την προσβαλλόμενη πράξη, συνιστά ανεπίτρεπτη εκ των υστέρων τροποποίηση και επέκταση του φυσικού αντικειμένου του έργου, ως προς την οποία στην αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τον 1ο ΑΠΕ και την 1η συμπληρωματική σύμβαση, δεν περιλαμβάνονται ούτε γίνεται επίκληση απρόβλεπτων γεγονότων. Τούτο, διότι (i) αφενός δεν αποδίδεται στην αρχική μελέτη οιαδήποτε πλημμέλεια ως προς το βάθος εκσκαφής των ορυγμάτων του δικτύου ακαθάρτων αφετέρου στην κρινόμενη προσφυγή αναφέρεται ότι η αλλαγή του τρόπου αντιστήριξης οφείλεται στην τροποποίηση της όδευσης του αγωγού διάθεσης των λυμάτων με κατάληξη στο ρέμα «΄...» λόγω των εδαφών που υπήρχαν στην νέα περιοχή όδευσης. Όμως, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω (σκ. 18) μετά την αλλαγή της όδευσης ανασχεδιάσθηκε όλο το σύστημα των αγωγών ακαθάρτων και σύμφωνα με το 345211/4.12.2020 έγγραφο της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων μεταβλήθηκε το πλάτος εκσκαφής των ορυγμάτων (αναλόγως του πλάτους του τοποθετούμενου επ’ αυτών σωλήνα) και επήλθε αύξηση στην αρχικώς προμετρηθείσα ποσότητα προϊόντων εκσκαφής προς μεταφορά από 1.876 ton σε 48.144,56 ton, χωρίς να προβάλλονται απρόβλεπτα γεγονότα που να δικαιολογούν αυτήν την αλλαγή του αρχικού συμβατικού αντικειμένου,  και  (ii) δεν προκύπτει με βάση ποιά πραγματικά δεδομένα η Αναθέτουσα Αρχή υπολόγισε το κόστος μεταφοράς των ως άνω υλικών σε απόσταση 20 χλμ., συνυπολογιζομένου και του ότι στην κρινόμενη προσφυγή αναφέρεται αορίστως ότι «η υπολογισθείσα απόσταση τω 20 χλμ. της μελέτης αντιστοιχεί σε χώρο που δεν έχει προϋποθέσεις διάθεσης ΑΕΚΚ και σε κάθε περίπτωση το κόστος διάθεσης συμπεριλαμβανομένης και της μεταφοράς είναι κατά πολύ υψηλότερο» (σελ. 5) χωρίς περαιτέρω να προσδιορίζεται ποιός ήταν αυτός ο χώρος, ποιό ήταν το τίμημα που έπρεπε να καταβάλει ο ανάδοχος για την διάθεση/απόθεση των αρχικώς προϋπολογισθέντων ΑΕΚΚ και με βάση ποιές απρόβλεπτες περιστάσεις αποφασίσθηκε η αλλαγή αυτού. ..Απορρίπτει την από 12.2.2021 προσφυγή ανάκλησης της Περιφέρειας ....

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΦΩΤΙΣΜΟΥ (...)Υπό τα ανωτέρω δεδομένα με την ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση συντελείται ανεπίτρεπτη επέκταση του αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, με την ανάθεση εκτέλεσης εργασιών, οι οποίες είτε διαφέρουν ουσιωδώς από τις αρχικά προσδιορισθείσες (τοποθέτηση φωτιστικών σωμάτων και υποσυστημάτων που αποκλίνουν από τα προβλεπόμενα στην αρχική μελέτη), είτε αφορούν σε εργασίες αποκατάστασης-συντήρησης και επισκευών που υπερβαίνουν τη συμβατική δαπάνη του έργου, η οποία επιφέρει επαύξηση του συμβατικού τιμήματος κατά ποσοστό 49,91%.Κατ’ ακολουθία δεν συντρέχει εν προκειμένω η σωρευτικά απαιτούμενη, με το άρθρο 156 παρ. 2 του ν. 4412/2016, προϋπόθεση της τεκμηρίωσης της απόλυτης ανάγκης εκτέλεσης συμπληρωματικών εργασιών που να δικαιολογεί τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης χωρίς νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης, τα δε αντίθετα προβαλλόμενα με την κρινόμενη προσφυγή πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμα.Για τους λόγους αυτούςΑπορρίπτει την από 9.8.2022 (ΑΒΔ 6147/11.8.2022) προσφυγή ανάκλησης του Ελληνικού Δημοσίου, καιΔεν ανακαλεί την 4/2.8.2022 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Υπηρεσία Επιτρόπου Τομέα Πολιτισμού και Αθλητισμού.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΣ/ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/2037/2022 

 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 2 και 3, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για τη νόμιμη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών. Τούτο δε, διότι δεν συντρέχει αδυναμία διαχωρισμού των εργασιών αυτών ή αναγκαιότητα εκτέλεσής τους για την άρτια ολοκλήρωση και λειτουργία του έργου, αντιθέτως πρόκειται για περίπτωση ανεπίτρεπτης εκ των υστέρων επέκτασης του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, κατά παράβαση των αρχών της διαφάνειας και του ανόθευτου ανταγωνισμού. Ειδικότερα, με την ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση σκοπείται η εκτέλεση εργασιών όμοιας μεν φύσης με τις εργασίες της αρχικής σύμβασης, ήτοι εργασίες συντήρησης και βελτίωσης της βατότητας οδών, πλην, όμως, σε τμήμα του οδικού δικτύου Π.Ε. Ροδόπης, το οποίο δεν είχε συμπεριληφθεί στα διάσπαρτα, όπως υποστηρίζει η αναθέτουσα Αρχή, αλλά επακριβώς ορισθέντα τμήματα οδών της μελέτης της αρχικής σύμβασης. Συνεπώς, οι εργασίες που ανατίθενται με την ελεγχόμενη σύμβαση αφορούν σε νέο και αυτοτελές τεχνικό αντικείμενο, το οποίο δεν είναι αδιαχώριστα συνδεδεμένο με το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, όπως αυτό οριοθετήθηκε με τα εγκεκριμένα τεύχη που είχαν αποτελέσει μέρος της διαδικασίας ανάθεσής της, και το οποίο δεν αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την έντεχνη ολοκλήρωση του αρχικού έργου, που θα εξυπηρετεί, και δίχως την εκτέλεση των εν λόγω εργασιών, πλήρως τον σκοπό, για τον οποίο δημοπρατήθηκε και ανατέθηκε, ήτοι την ασφαλή κυκλοφορία των οχημάτων στα ορισθέντα στην αρχική μελέτη τμήματα οδικού δικτύου. Άλλωστε, όπως συνομολογεί και η αναθέτουσα Αρχή, το φυσικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης έχει ολοκληρωθεί σε ποσοστό 100%. Κατόπιν τούτου, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην υποβληθείσα προς έλεγχο 1η συμπληρωματική σύμβαση εργασιών συνιστούν ανεπίτρεπτη επέκταση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των εργοληπτικών επιχειρήσεων που συμμετείχαν στη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση της εκτέλεσης του αρχικού έργου κατά την υποβολή της προσφοράς τους, και, ως εκ τούτου, δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου. Η δε επικαλούμενη από την αναθέτουσα Αρχή αναγκαιότητα εκτέλεσης των ελεγχόμενων εργασιών, και αληθής υποτιθέμενη, δεν αναιρεί, σε κάθε περίπτωση, την υποχρέωση αυτής να τηρεί τους κανόνες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, οι οποίοι έχουν θεσπισθεί για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος (ΕλΣυν Ολ. 551/2023 σκ. 54). 

2ης «συμπληρωματική» σύμβαση  εργασιών Συλλογή, μεταφορά, επεξεργασία και διάθεση ακαθάρτων.(...)Από την επιβαλλόμενη στενή γραμματική ερμηνεία των εξαιρετικού χαρακτήρα διατάξεων του άρθρου 156 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 4412/2016 αλλά και από τη συστηματική και τελολογική προσέγγισή τους, συνάγεται ότι μία σύμβαση έργου μπορεί να τροποποιείται, χωρίς νέα διαδικασία σύναψης, μεταξύ άλλων, και στην περίπτωση ανάθεσης στον ανάδοχο αυτής συμπληρωματικών εργασιών, οι οποίες όμως προέκυψαν κατά την εκτέλεσή της, συνδέονται αρρήκτως και παρίστανται αναγκαίες για την άρτια, από τεχνικής ή λειτουργικής απόψεως, ολοκλήρωση του αντικειμένου της, όπως αυτό περιγράφεται στα οικεία συμβατικά τεύχη. Επομένως, δεν καλύπτεται από το αντικειμενικό πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 156 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 4412/2016, τροποποίηση της αρχικής σύμβασης, με ανάθεση στον ανάδοχο αυτής συμπληρωματικών εργασιών που, χωρίς να αποτελούν αναγκαία προϋπόθεση για την έντεχνη ολοκλήρωση του εκτελούμενου έργου, επεκτείνουν το τεχνικό αντικείμενό της, καθώς αφορούν σε τεχνικό αντικείμενο νέο μη αδιαχώριστα συνδεδεμένο με το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, ή κατατείνουν στην ποιοτική αναβάθμιση του αρχικού έργου, με υλικά ή μεθόδους μη προδιαγεγραμμένες στα οικεία συμβατικά τεύχη. (....)Λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των ανωτέρω σκέψεων και καθόσον δεν προβάλλεται άλλος λόγος αναθεώρησης, οι υπό κρίση προσφυγές πρέπει να απορριφθούν και να μην αναθεωρηθεί η προσβαλλόμενη απόφαση.Για τους λόγους αυτούς.Απορρίπτει τις ανωτέρω προσφυγές αναθεώρησης  της 2059/2022 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

Παροχή Υπηρεσιών:Ζητείται η ανάκληση της 2/2022 Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου στην Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμπληρωματικής – τροποποιητικής σύμβασης ανάμεσα στην προσφεύγουσα Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Μείζονος Περιοχής …. (…) και την παρεμβαίνουσα σύμπραξη μελετητικών γραφείων με αντικείμενο «Τεχνικός Σύμβουλος για την υποβοήθηση της υπηρεσίας στην επίβλεψη του χρηματοδοτούμενου υποέργου: Επέκταση Ε.Ε.Λ. για την υποδοχή των λυμάτων των οικισμών Γ΄ προτεραιότητας Αγριάς και Ν. Αγχιάλου», δαπάνης 94.053,96 ευρώ (εκτός ΦΠΑ), διότι οι ανατιθέμενες με αυτή υπηρεσίες καλύπτονται από το αντικείμενο της αρχικής και κύριας σύμβασης, ως εκ τούτου επέρχεται παραβίαση της αρχής της οικονομικότητας και διότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 337, παράγραφος 1 περίπτωση γ του ν. 4412/2016.(....)Όμως, λαμβάνοντας υπόψη ότι η απασχόληση του συντονιστή και κατά τον τελευταίο μήνα της αρχικής σύμβασης (Μάρτιο 2022) και καθόλη τη διάρκεια της συμπληρωματικής σύμβασης ανέρχεται σε 22 ημέρες (ανθρωποημέρες) μηνιαίως, δηλαδή στον ανώτατο επιτρεπόμενο αριθμό κατ’ άρθρο 187 παρ. 4 του ν. 4412/2016, η αύξηση της απασχόλησης του συντονιστή μηχανικού, δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 132 ημέρες (22 ημέρες * 6 μήνες), ως εκ τούτου, προφανώς εκ παραδρομής, εσφαλμένως στο αντικείμενο της συμπληρωματικής σύμβασης υπολογίζονται 140 ανθρωποημέρες αντί του ορθού των 132. Αυτές οι οκτώ (8) ημέρες (ανθρωποημέρες) απασχόλησης που δεν δικαιολογούνται ως αντικείμενο της συμπληρωματικής – τροποποιητικής σύμβασης πρέπει να αφαιρεθούν και να διορθωθεί αντίστοιχα το οικονομικό αντικείμενό της.Προκειμένου να διενεργηθεί ο προβλεπόμενος από το άρθρο 98 του Σ. και ασκούμενος κατά τα άρθρα 324 και επ. του ν. 4700/2020 προσυμβατικός έλεγχος νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο, ο υπόχρεος φορέας υποβάλλει τον οικείο φάκελο σύμβασης. Το εύρος του ελέγχου συνάπτεται προς τις προϋποθέσεις νομιμότητας που απαιτείται να συντρέχουν για τη σύναψη της σύμβασης. Ο υπόχρεος φορέας υποχρεούται να συμπληρώνει τα στοιχεία που είναι αναγκαία για την πληρότητα του ελέγχου κατά την κρίση του αρμόδιου να ασκήσει τον έλεγχο. Εν προκειμένω, αν και η προσφεύγουσα δεν υπέβαλε τα ζητηθέντα κατά τον έλεγχο στοιχεία, με την προσβαλλόμενη πράξη δεν διαπιστώθηκε έτερος λόγος, πλην των προεκτιθέμενων, για τον οποίο κωλύεται η υπογραφή της εν λόγω συμπληρωματικής σύμβασης, ως εκ τούτου οι ισχυρισμοί αναφορικά προς τα μη υποβληθέντα στοιχεία προβάλλονται αλυσιτελώς και πρέπει να απορριφθούν. Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής παρέμβαση.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης.

Παροχή Υπηρεσιών:Ζητείται η ανάκληση της 1/2022 Πράξης του Αναπληρωτή Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα Μαγνησίας, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμπληρωματικής – τροποποιητικής σύμβασης ανάμεσα στην προσφεύγουσα Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης Μείζονος Περιοχής … (…) και την παρεμβαίνουσα σύμπραξη μελετητικών γραφείων με αντικείμενο «Τεχνικός Σύμβουλος για την υποβοήθηση της υπηρεσίας στην επίβλεψη των υποέργων της χρηματοδοτούμενης πράξης: Αποχέτευση ακαθάρτων παραλιακού μετώπου Ν. … - …», δαπάνης 52.210,57 ευρώ (εκτός ΦΠΑ), διότι οι ανατιθέμενες με αυτή υπηρεσίες καλύπτονται από το αντικείμενο της αρχικής και κύριας σύμβασης, ως εκ τούτου επέρχεται παραβίαση της αρχής της οικονομικότητας και περαιτέρω δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις των άρθρων 132, παράγραφος 1 περίπτωση γ και 156 του ν. 4412/2016.(....)Ο υπόχρεος φορέας υποχρεούται να συμπληρώνει τα στοιχεία που είναι αναγκαία για την πληρότητα του ελέγχου κατά την κρίση του αρμόδιου να ασκήσει τον έλεγχο. Εν προκειμένω, αν και η προσφεύγουσα δεν υπέβαλε τα ζητηθέντα κατά τον έλεγχο στοιχεία, με την προσβαλλόμενη πράξη δεν διαπιστώθηκε έτερος λόγος, πλην των προεκτιθέμενων, για τον οποίο κωλύεται η υπογραφή της εν λόγω συμπληρωματικής σύμβασης, ως εκ τούτου οι ισχυρισμοί αναφορικά προς τα μη υποβληθέντα στοιχεία προβάλλονται αλυσιτελώς και πρέπει να απορριφθούν. Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής παρέμβαση.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης.

Επεμβάσεις Βελτίωσης Οδικής Ασφάλειας στο Οδικό Δίκτυο (...)Συνεπώς, πρέπει οι υπό κρίση προσφυγές ανάκλησης να γίνουν εν μέρει δεκτές, η προσβαλλόμενη Πράξη να ανακληθεί εν μέρει, να κριθεί ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης κατά το μέρος που αφορά στις αναφερόμενες στην προηγούμενη σκέψη υπό στοιχεία α΄, β΄, γ΄ και δ΄ εργασίες που κρίθηκαν νόμιμες, ενώ κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου αυτού κατά το μέρος που αφορά στις αναφερόμενες στην προηγούμενη σκέψη υπό στοιχεία α΄, β΄, γ΄ και δ΄ εργασίες που κρίθηκαν μη νόμιμες και κατ’ εκτίμηση των περιστάσεων να επιστραφεί στην δεύτερη προσφεύγουσα το παράβολο που κατέβαλε για την άσκηση της υπό κρίση προσφυγής (βλ. άρθρα 336 παρ. 1 και 310 παρ. 2 του ν. 4700/2020).Για τους λόγους αυτούς Δέχεται εν μέρει α) την από 14.9.2023 (ΑΒΔ 3024/15.9.2023) προσφυγή ανάκλησης του δευτεροβάθμιου οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης με την επωνυμία «Περιφέρεια Κρήτης» και β) την από 15.9.2023 (ΑΒΔ 3031/15.9.2023) προσφυγή ανάκλησης της εταιρείας με την επωνυμία «…ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» και τον διακριτικό τίτλο «…..A.». Ανακαλεί εν μέρει την 493/2023 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΣ/Α΄ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/141/2024 

Επισκευή συνθετικού τάπητα.ζητείται ανάκληση της 16/2020 Πράξης του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην Περιφερειακή Ενότητα ......Ανεξαρτήτως των ανωτέρω ασαφειών επί καίριων στοιχείων του φυσικού αντικειμένου των αρχικών και των συμπληρωματικών εργασιών, και ενόψει όσων αναπτύσσονται στην  σκέψη 5, το Τμήμα κρίνει ότι ο εντοπισμός σοβαρών προβλημάτων του υφιστάμενου συνθετικού τάπητα στις διαδρομές 7 και 8 του στίβου και στην περιοχή έως τα κάγκελα, κατά τη διενέργεια διερευνητικών τομών από την ανάδοχο της κύριας σύμβασης μετά την υπογραφή αυτής, δεν πληροί την προϋπόθεση του απροβλέπτου που τίθεται από το άρθρο 156 του ν. 4412/2026 ως μία από τις σωρευτικώς απαιτούμενες προϋποθέσεις για τη σύναψη συμπληρωματικής σύμβασης. Τούτο διότι όπως προκύπτει από το προπαρατεθέν περιεχόμενο της 71/2018 μελέτης και της Τεχνικής Περιγραφής η ως άνω περιοχή του συνθετικού τάπητα είχε ήδη εντοπισθεί ως αναμενόμενη να παρουσιάσει μεγαλύτερες φθορές, γεγονός που οδηγεί, κατά λογική αναγκαιότητα, στο συμπέρασμα, ότι οι φθορές αυτές δεν ήταν ούτε απρόβλεπτες, ούτε απλώς προβλέψιμες, αλλά είχαν ήδη προβλεφθεί από την αναθέτουσα Αρχή κατά την αρχική δημοπράτηση. Το συμπέρασμα αυτό ενισχύεται και από το γεγονός ότι συμπεριλήφθηκαν στην αρχική ανάθεση και εργασίες αποξήλωσης των σαθρών τμημάτων του τάπητα, αποκάλυψης της ασφαλτικής υπόβασης και επισκευής αυτού, όπου κριθεί αναγκαίο(βλ. ανωτέρω σκ. 8). Επιρρωνύεται δε περαιτέρω από την αιτιολογική έκθεση της σύναψης της συμπληρωματικής σύμβασης, στην οποία γίνεται μνεία του προϋπάρχοντος και από μακρού γνωστού ιστορικού των κακοτεχνιών κατασκευής και των συνακόλουθων φθορών του ελαστικού τάπητα στην περιοχή αυτή, με το σχόλιο ότι πολύ σύντομα, μετά το 2003, σύμφωνα πάντα με μαρτυρίες των προπονητών και των αθλητών του στίβου, σταμάτησε η χρήση των διαδρομών 7 και 8 και ιδιαίτερα το καλοκαίρι που η ρευστότητα του τάπητα αυξανόταν (βλ. ανωτέρω σκ. 11). Ενόψει των προεκτεθέντων, θα ήταν ευλόγως αναμενόμενο από μία επιμελή αναθέτουσα Αρχή να προβεί σε λεπτομερή έλεγχο και σε πλήρη μελέτη της υφιστάμενης κατάστασης του τάπητα κατά την προετοιμασία της αρχικής ανάθεσης, προκειμένου να διασφαλιστούν η αρτιότητα του κατασκευαστικού σχεδιασμού του έργου, η αποτελεσματικότητα της διαγωνιστικής διαδικασίας ανάθεσης, η χρηστή διαχείριση της διατιθέμενης προς τον σκοπό αυτό χρηματοδότησης και να αποφευχθούν, αντίστοιχα, επιγενόμενες τεχνικές δυσχέρειες ολοκλήρωσης του έργου και υπέρβαση  κατά 49,99% της συμβατικής αξίας κατά την εκτέλεσή του. Ιδιαίτερη δε προσοχή όφειλε αν επιδειχθεί στην επίμαχη περιοχή των διαδρομών 7 και 8 έως τα κάγκελα, η έκταση της οποίας αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο μέρος, ήτοι περίπου το 40% της προς επισκευή επιφάνειας του συνθετικού τάπητα. (βλ. ανωτέρω σκ. 11). Εξ ετέρου, οι ενδιαφερόμενοι να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό εργολήπτες όφειλαν, σύμφωνα με την Ειδική Συγγραφή Υποχρεώσεων, να αξιολογήσουν διεξοδικά τις συνθήκες του έργου και να υποβάλουν προσφορές με βάση τα ποιοτικά και ποσοτικά κριτήρια των ζητούμενων εργασιών, ενέργεια η οποία συνεπάγεται και τη δυνατότητά τους να ζητήσουν εκ προοιμίου από την αναθέτουσα Αρχή ακόμη και στοχευμένες διερευνητικές τομές στον ελαστικό τάπητα από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου, ή υπό την επίβλεψή τους, εάν μόνο έτσι ήταν δυνατό να διασφαλίσουν τον ασφαλή προσδιορισμό του ύψους της προσφοράς τους. Τούτο, κατά σφόδρα πιθανολογούμενο τρόπο, δεν θα δημιουργούσε μείζονα προβλήματα στη λειτουργικότητα του στίβου εάν οι τομές γινόταν με τη δέουσα προσοχή, και σε κάθε περίπτωση, αυτό ισχύει για τις διαδρομές 7 και 8, η χρήση των οποίων, κατά τα διαλαμβανόμενα στην αιτιολογική έκθεση (βλ. ανωτέρω σκέψη 11), είχε ουσιαστικά σταματήσει λόγω των εμφανών προβλημάτων του τάπητα. Συμπληρωματικά, τα συμβαλλόμενα μέρη όφειλαν, έστω και κατά την επί τόπου συνάντηση της επιβλέπουσας Υπηρεσίας με την ανάδοχο μετά την υπογραφή της σύμβασης (βλ. ανωτέρω σκέψη 8) και ακολούθως δια της μελέτης εφαρμογής (βλ. ανωτέρω σκ.9), να επαληθεύσουν σε πρώιμο στάδιο εάν μπορούν να επιτευχθούν τα απαιτούμενα από τη σύμβαση ώστε να αποφευχθούν καθυστερήσεις και συμπληρωματικές, υπερσυμβατικές εργασίες. Συνεπώς, ο προσφεύγων Δήμος και η παρεμβαίνουσα ανάδοχος δεν απέδειξαν κατά τρόπο πειστικό, αντικρούοντας τις διαπιστώσεις της προσβαλλόμενης Πράξης του Επιτρόπου ότι συνέτρεξε γεγονός μη δυνάμενο να προβλεφθεί. Περαιτέρω, επί του λόγου ανακλήσεως που αντλείται από τις τεχνικές αλληλεξαρτήσεις των εργασιών και τις δυσκολίες ανάθεσης σε άλλον ανάδοχο πέραν αυτού του εν εξελίξει έργου, το Τμήμα αδυνατεί μεν να αποφανθεί επί της ουσιαστικής ορθότητας της τεχνικής αυτής εκτίμησης, κρίνει όμως ότι οι δυσκολίες αυτές δεν παρίστανται ανυπέρβλητες, εφόσον από το ίδιο το ιστορικό κατασκευής του τάπητα προκύπτει μεταγενέστερη προσθήκη σε αυτόν δύο διαδρομών και εν πάση περιπτώσει, δεν αρκούν από μόνες τους να δικαιολογήσουν τη σύναψη της συμπληρωματικής σύμβασης κατά το άρθρο 156 του ν. 4412/2026. Ως προς το ζήτημα της διακύβευσης της ποιότητας του έργου και της πιστοποίησής του, το οποίο θέτει η ανάδοχος με την παρέμβασή της, το Τμήμα κρίνει ότι παρέχεται η δυνατότητα στην αναθέτουσα να ορίσει, όπως το έκανε ήδη στην αρχική δημοπράτηση, ότι ο συνθετικός τάπητας που θα χρησιμοποιηθεί στο εναπομένον τμήμα, θα πρέπει να είναι της ίδιας κατηγορίας, να έχει τις ίδιες ιδιότητες με τον ήδη υπάρχοντα και κατασκευαστεί κατά τρόπο σύμφωνο με τις προδιαγραφές της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού «Προδιαγραφές συνθετικών ταπήτων». Τέλος, ενόψει της σταθερότητας του νομικού πλαισίου και της πάγιας νομολογίας προς τις προϋποθέσεις κατάρτισης συμπληρωματικών συμβάσεων που υπομνήσθηκε στη σκέψη 5, το αίτημα αναγνώρισης συγγνωστής πλάνης υπέρ του Δήμου ... πρέπει να απορριφθεί.ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜ/1072/2021 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:το Τμήμα κρίνει, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα από τον αιτούντα Δήμο, ότι στην προκειμένη περίπτωση συντρέχουν οι προϋποθέσεις σύναψης της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης. Ειδικότερα, η ανάγκη εκτέλεσης των εργασιών της σύμβασης αυτής ανέκυψε από το απρόβλεπτο γεγονός της αποκάλυψης, στο πλαίσιο εκτέλεσης άλλης εργολαβίας, αχαρτογράφητου αγωγού ομβρίων στην Λεωφόρο …, που παρανόμως είχε μετατραπεί από τους ιδιοκτήτες παρακείμενων ακινήτων σε παντορροϊκό. Ο αγωγός αυτός δεν ήταν δυνατόν να εντοπιστεί κατά τον χρόνο εκπόνησης της μελέτης του αρχικού έργου, αφενός μεν λόγω της απουσίας επιφανειακών υδάτων, αφετέρου δε διότι κατά τον χρόνο μετατροπής του σε παντορροϊκό δεν λειτουργούσε τεχνική υπηρεσία στον Δήμο της .... Περαιτέρω, με την επίμαχη σύμβαση δεν επέρχεται επέκταση του φυσικού και τεχνικού αντικειμένου. Τούτο διότι οι εργασίες της αρχικής σύμβασης αφορούσαν καταρχήν στο σύνολο της εδαφικής Περιφέρειας του Δήμου ..., δεν προβλέφθηκαν δε ειδικώς για την Λεωφόρο .. εκ μόνου του λόγου ότι το δευτερεύον δίκτυο ακαθάρτων δεν ήταν τότε λειτουργικό ένεκα της μη σύνδεσής του με το αντλιοστάσιο. Εξάλλου, η κατασκευή ενός παράλληλου αγωγού σε ορισμένα σημεία επί της Λεωφόρου … δεν συνιστά κατασκευή δευτερεύοντος δικτύου ακαθάρτων, αλλά είναι τεχνικά αναγκαία για την σύνδεση των ακινήτων με το δίκτυο αυτό, ήτοι αφορά αμιγώς στο έργο των διακλαδώσεων του δικτύου ακαθάρτων. Τέλος, οι εργασίες της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης κατά το αντικείμενό τους συνδέονται άρρηκτα με την αρχική εργολαβία και είναι αναγκαίες για την ολοκλήρωση του τεχνικού της αντικειμένου, ήτοι με την σύνδεση των ακινήτων του Δήμου ... με το δευτερεύον δίκτυο ακαθάρτων...η υπό κρίση αίτηση αναθεώρησης καθώς και η υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση πρέπει να γίνουν δεκτές και να αναθεωρηθεί η 6632/2015 Απόφαση του VI Τμήματος. Περαιτέρω, πρέπει να γίνει δεκτή η από 10.9.2015 αίτηση ανάκλησης και να ανακληθεί η 228/2015 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου,