ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Ζητείται η ανάκληση της 866/2021 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου κατά το μέρος εκείνο, με το οποίο, αφού κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ της δεύτερης προσφεύγουσας Περιφέρειας Κρήτης και της πρώτης προσφεύγουσας εργοληπτικής επιχείρησης, με αντικείμενο την υλοποίηση του έργου «ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΖΗΜΙΩΝ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΠΕ ΧΑΝΙΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2019» 46ο υποέργο «ΕΠΕΙΓΟΥΣΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΚΑΘΙΖΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΑΣΤΑΘΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ………» προϋπολογιζόμενης δαπάνης 1.612.903,23 ευρώ (πλέον Φ.Π.Α.), τέθηκε ως επισήμανση ότι πριν την υπογραφή του «το ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης πρέπει να υπολογισθεί, σύμφωνα με το άρθρο 72 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει» (ήτοι μετά την τροποποίησή του από το άρθρο 21 του ν. 4782/2021, Α΄36).(....)Εξάλλου, αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή, σύμφωνα με την οποία ο ανάδοχος του έργου θα υποχρεούταν να καταθέσει εγγύηση καλής εκτέλεσης υπολογιζόμενη σύμφωνα με το καθεστώς που εισήγαγε η διάταξη του παραπάνω άρθρου, δηλαδή σε ποσοστό 5% επί της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης (χωρίς να συμπεριλαμβάνονται τα δικαιώματα προαίρεσης), θα συνιστούσε μη επιτρεπόμενη εκ των υστέρων και όλως αυθαίρετη τροποποίηση ουσιώδους όρου του διαγωνισμού, λόγω της μεγάλης διαφοράς ως προς το ύψος της απαιτούμενης εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης με απρόσμενες και δυσμενείς οικονομικές επιπτώσεις για τον ανάδοχο κατά το στάδιο της συνομολόγησης της σύμβασης, γεγονός που αντίκειται ευθέως στις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας των διαγωνιζομένων και της ασφάλειας δικαίου, που κατοχυρώνονται στο εθνικό και ενωσιακό δίκαιο (πρβλ. ΔΕΕ C-181/2020, σκέψη 47 και την εκεί παρατιθέμενη νομολογία,  απόφαση της 10ης Μαΐου 2012 στην υπόθεση C-368/10 Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά Βασιλείου των Κάτω Χωρών, σκ. 109, Ε.Α. ΣτΕ 603, 1148/2009). Τούτο άλλωστε επιβεβαιώνεται και από την επιλογή του νομοθέτη να ορίσει για τη διάταξη αυτή συγκεκριμένο χρόνο έναρξης ισχύος της (1.6.2021) και να μη εισάγει ειδική ρητή μεταβατική διάταξη που να καταλαμβάνει αναδρομικά και τις εκκρεμείς κατά τον ως άνω χρόνο διαγωνιστικές διαδικασίες.Δέχεται τις προσφυγές ανάκλησης.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ: Σύμβαση εκτέλεσης έργου βελτίωσης εθνικής οδού. Εγγύηση καλής εκτέλεσης. Επισήμανση να συμπληρωθεί το νόμιμο ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης που πρέπει να κατατεθεί από τον ανάδοχο, σύμφωνα με το άρθρο 72 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει, μετά την τροποποίησή του από το άρθρο 21 του ν. 4782/2021. Κρίσιμος χρόνος για την οριστικοποίηση του οικείου θεσμικού πλαισίου διενέργειας του διαγωνισμού και σύναψης της σύμβασης.

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Για να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου της 1ης «συμπληρωματικής» σύμβασης με αντικείμενο τις υπηρεσίες «Αποκομιδής – μεταφοράς και διαχείρισης ΑΣΑ, σάρωσης (μηχανικής και χειρωνακτικής), χορτοκοπής, κλαδοκοπής (μηχανικής και χειρωνακτικής) καθώς και αποκομιδής και διαχείρισης δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας του Δήμου …», ποσού 1.243.752,41 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α., για δύο έτη, ή 1.865.628,61 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α., με δικαίωμα προαίρεσης για ένα επιπλέον έτος(....)το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει τη σύναψη της 1ης τροποποιητικής σύμβασης, με την επισήμανση ότι, στο συμβατικό κείμενο της τελευταίας, πρέπει να συμπληρωθεί ως αξία της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης ποσό 62.187,62 ευρώ, που αντιστοιχεί σε ποσοστό 5% επί της αξίας της ελεγχόμενης τροποποιητικής σύμβασης(....)Δεν κωλύεται η υπογραφή...

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.Ζ/89/2017.

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ  ΟΔΙΚΩΝ ΑΞΟΝΩΝ (...)Με δεδομένα αυτά, από τον έλεγχο των υποβληθέντων στο Κλιμάκιο τούτο στοιχείων, δεν διαπιστώθηκαν νομικές πλημμέλειες κατά τη διαδικασία ανάδειξης αναδόχου του ελεγχόμενου έργου και, ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος αυτής, με την επισήμανση ότι στη σελίδα 4 του σχεδίου σύμβασης το ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης πρέπει να υπολογισθεί σύμφωνα με το άρθρο 72 του ν.4412/2016, όπως ισχύει. 

Παροχή Υπηρεσιών Φύλαξης Κτιριακών Εγκαταστάσεων:Ζητείται η ανάκληση της 677/2021 πράξης του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου διά της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων και της πρώτης προσφεύγουσας εταιρείας με τίτλο «Για την επιλογή αναδόχου για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης, για την κάλυψη των αναγκών των κτηριακών εγκαταστάσεων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, για χρονικό διάστημα είκοσι επτά (27) μηνών και με δυνατότητα παράτασης για ένα (1) επιπλέον έτος», συνολικής προϋπολογισθείσας δαπάνης 2.167.741,93 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου δικαιώματος προαίρεσης, πλέον ΦΠΑ).(....)Εξάλλου, αναφορικά με το ύψος του ποσού της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης που προβλέπεται στο άρθρο 10 του υποβληθέντος σχεδίου σύμβασης, ρητώς αναφέρεται στη δεύτερη από τις ανωτέρω ένδικες προσφυγές, ότι θα υπολογιστεί σε ποσοστό 4% επί της εκτιμώμενης προϋπολογισθείσας δαπάνης, μη συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος προαίρεσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 72 παρ. 4 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 21 του ν. 4782/2021 (Α΄ 36) και ισχύει για τους διαγωνισμούς οι διακηρύξεις των οποίων δημοσιεύονται μετά την 1η Ιουνίου 2021 (πρβλ. αποφ. 197-199/2022 Έβδ. Τμ. ΕλΣυν). Ανακαλεί την 677/2021 πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.​ Αποφαίνεται ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης, μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας με την επωνυμία «… Ε.Π.Ε.» και τον διακριτικό τίτλο «… Ε.Π.Ε.», με τίτλο «Για την επιλογή αναδόχου για την παροχή υπηρεσιών φύλαξης, για την κάλυψη των αναγκών των κτηριακών εγκαταστάσεων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, για χρονικό διάστημα είκοσι επτά (27) μηνών και με δυνατότητα παράτασης για ένα (1) επιπλέον έτος» (Διακήρυξη 71674/Β4/16.6.2021), υπό τον όρο ότι  θα διορθωθεί το χρηματικό ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης κατά τα αναλυτικότερα διαλαμβανόμενα στο σκεπτικό.

Προμήθεια εξοπλισμού στο Ε.Α.Π.».Τούτων δοθέντων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι κατά παράβαση της αρχής της τυπικότητας της διαδικασίας έγινε δεκτή η εγγυητική επιστολή του οικονομικού φορέα «......», μολονότι περιείχε στο λεκτικό της τον όρο περί παράτασης της ισχύος της μόνο μετά από συναίνεση του προσώπου υπέρ του οποίου εκδόθηκε, κατά παράβαση της τεθείσας στην παράγραφο 7.2.3 της Διακήρυξης αντίθετης πρόβλεψης. Εξάλλου, η κρίση της ΑΕΠΠ περί του ότι η συμπερίληψη του όρου αυτού δεν αναιρεί την υποχρέωση της τράπεζας να παρατείνει την ισχύ της εγγυητικής επιστολής ύστερα από απλή αίτηση της αναθέτουσας Αρχής, παρίσταται πλημμελής, δεδομένου ότι για την ενεργοποίηση της υποχρέωσης του τραπεζικού ιδρύματος τίθεται διά του όρου αυτού ως προαπαιτούμενο η συναίνεση του υπερ ου η εγγυητική επιστολή. Ο όρος αυτός, άλλωστε δεν βαίνει σε όφελος της αναθέτουσας Αρχής, η οποία διά του σχετικού άρθρου 7.2.3 της διακήρυξης επέλεξε, και δη επί ποινή αποκλεισμού, να διαθέτει το προνόμιο της αυτόθροης παράτασης της εγγυητικής επιστολής προσφέροντος, με δεδομένη μεν τη συναίνεσή του προς την παράταση της προσφοράς του, χωρίς, ωστόσο, να παρεμβάλλεται επιπρόσθετη ενέργεια του τελευταίου (νέα αυτοτελής συναίνεση) και για την παράταση του χρόνου ισχύος της εγγυητικής επιστολής του. Κατά τα λοιπά, δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες που να κωλύουν την υπογραφή των υποβληθέντων για έλεγχο λοιπών σχεδίων συμβάσεων για την προμήθεια εξοπλισμού στο Ε.Α.Π. υπό τον όρο συμπλήρωσης σε αυτά του ποσού της εγγύησης καλής εκτέλεσης (άρθρο 15.2 εκάστου σχεδίου σύμβασης), σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 7.3 της οικείας διακήρυξης

Ανάπλαση Δημοτικής Κοινότητας ...επιδιώκεται η ανάκληση της 51/2022 πράξης της Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (...)1) . Με τα δεδομένα αυτά, το Δικαστήριο κρίνει ο ανωτέρω διακωλυτικός λόγος της προσβαλλόμενης Πράξης παρίσταται αβάσιμος. Τούτο διότι, σύμφωνα και με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη 7 της παρούσας η επιχείρηση…, εφόσον δεν ολοκλήρωσε τη νομότυπη υποβολή της παράτασης της ισχύος της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής, σύμφωνα με τα ρητώς αξιούμενα από τη διακήρυξη (άρθρο 3 παρ. 3.5.β.) που ισχύουν και για την παράταση της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής, το εν λόγω τυπικό δικαιολογητικό συμμετοχής θεωρείται ως μηδέποτε υποβληθέν και ως εκ του λόγου αυτού εξέλιπε ουσιώδης τυπική προϋπόθεση για την παραδεκτή συμμετοχή της στο διαγωνισμό που την έθεσε αυτοδικαίως εκτός αυτού, χωρίς να τίθεται καν θέμα εφαρμογής της διαδικασίας του άρθρου 102 του ν. 4412/2016 εκ μέρους της αναθέτουσας Αρχής, καθόσον ενδεχόμενη μεταγενέστερη από την τεθείσα ως άνω αποκλειστική τριήμερη προθεσμία υποβολή του πρωτοτύπου του ως άνω εγγράφου θα ισοδυναμούσε με μη νόμιμη αναβίωση της προθεσμίας αυτής και αναδρομική αποδοχή απαράδεκτης προσφοράς. Κατόπιν τούτων, ορθώς, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα  δεν ζητήθηκε από την αναθέτουσα Αρχή η υποβολή του ελλείποντος πρωτότυπου (μη ηλεκτρονικώς εκδοθέντος) εγγράφου του ΤΜΕΔΕ περί παράτασης της εγγυητικής επιστολής της ανωτέρω επιχείρησης και ο σχετικός προβαλλόμενος λόγος των προσφυγών πρέπει να γίνει δεκτός2)Με τα πραγματικά δεδομένα και τις νομικές σκέψεις που προεκτέθηκαν (σκ. 13,14) πρέπει να γίνουν δεκτά τα εξής: Καταρχάς, η παράγραφος 2 του άρθρου 106 του ν. 4412/2016 καταλείπει το ζήτημα της ματαίωσης ή μη της διαγωνιστικής διαδικασίας, στην περίπτωση που η επιλεγείσα προσφορά κριθεί ως μη συμφέρουσα από οικονομική άποψη, στη διακριτική ευχέρεια της αναθέτουσας αρχής. Επιπλέον, στην προκειμένη περίπτωση ο προσφεύγων Δήμος εξέτασε την οικονομική προσφορά της προσφεύγουσας και την έκρινε συμφέρουσα λαμβάνοντας υπόψη και σταθμίζοντας, με βάση τα στοιχεία που προκύπτουν από τα στοιχεία του φακέλου το γεγονός ότι α) η επιλογή των υπόλοιπων οικονομικών φορέων να μην αποδεχθούν την πρόσκληση για την παράταση ισχύος της οικονομικής προσφοράς τους και της εγγυητικής επιστολής συμμετοχής τους ενδεχομένως οφείλεται στις δυσχερείς συνθήκες που επικρατούν στην αγορά, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε ραγδαία αύξηση των τιμών των πρώτων υλών συμπαρασύροντας ανοδικά και όλα τα άμεσα και έμμεσα κόστη στο χώρο των κατασκευών και μάλιστα με άδηλο χρονικό ορίζοντα ομαλοποίησης της ανωτέρω κατάστασης, και β) η προσφορά της προσφεύγουσας αν και ήταν πράγματι υψηλότερη συγκριτικά με τις προσφορές των υπόλοιπων οικονομικών φορέων, εντούτοις ανταποκρίνεται στα μεγέθη της αγοράς και συνεπώς διασφαλίζεται η προσήκουσα εκτέλεση της σύμβασης. ...Ανακαλεί την 51/2022 Πράξη της Επιτρόπου της Υπηρεσίας Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 

Παροχή υπηρεσιών θαλάσσιων μεταφορών...Επειδή, η αναφορά της αναθέτουσας αρχής στις υποβλητέες από τους διαγωνιζόμενους υπεύθυνες δηλώσεις δεν ορίζεται από κανέναν όρο της διακήρυξης ως επί ποινή αποκλεισμού απαίτηση. Συνακόλουθα, οι ισχυρισμοί της προσφεύγουσας περί παράβασης της αρχής Αριθμός Απόφασης: 24 /2020 58 της τυπικότητας είναι αβάσιμοι και απορριπτέοι. Επίσης, σε όλες τις υπεύθυνες δηλώσεις τις οποίες επικαλείται η προσφεύγουσα, παρά το γεγονός ότι στο πεδίο «Προς» αυτές απευθύνονται εσφαλμένως στην …(…), Υπηρεσία Προμηθειών … (…), αναγράφονται τα στοιχεία του υπό εξέταση διαγωνισμού, ήτοι, ο αριθμός της διακήρυξης, ο τίτλος της διακήρυξης και ο αριθμός ΕΣΗΔΗΣ του διαγωνισμού. Συνακόλουθα, η ως άνω εσφαλμένη αναγραφή συνιστά πρόδηλο τυπικό σφάλμα, καθώς δεν καταλείπεται ουδεμία αμφιβολία ότι οι επίμαχες υπεύθυνες δηλώσεις αφορούν την υπό εξέταση διαγωνιστική διαδικασία και δεσμεύουν την παρεμβαίνουσα ως προς αυτήν (πρβλ πάγια νομολογία σύμφωνα με την οποία δεν είναι απορριπτεά προσφορά λόγω μη αναγραφής στην εγγυητική επιστολή της αναθέτουσας αρχής εάν δεν καλύπεται αμφιβολία ως προς αυτήν, παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με το νόμο –άρ. 72 παρ. 4 του Ν.4412/2016- και κατά κανόνα και τις διακηρύξεις, η αναφορά της αναθέτουσας αρχής αποτελεί υποχρεωτικό περιεχόμενο της εγγυητικής επιστολής - Απόφ. VI Τμήμ. 294/2010, Απόφ. VI Τμήμ. 119/2008, Α.Ε.Π.Π. 175/2019, 198/2018, 341/2018, 102/2017). Συνεπώς, ο ένατος λόγος της προσφυγής είναι αβάσιμος και απορριπτέος. 

Προμήθεια Διατάξεων νεφρικής Υποστήριξης...Η διακήρυξη προβλέπει ως δικαιολογητικό συμμετοχής οικονομικού φορέα στο διαγωνισμό (άρθρο 2.2.2) την κατάθεση εγγυητικής επιστολής συμμετοχής, ως όρο για την υπογραφή της σύμβασης (άρθρο 4.1) την κατάθεση εγγύησης καλής εκτέλεσης από τον ανάδοχο, αντίστοιχα δε στο παράρτημα ΙΙΙ – Υποδείγματα εγγυητικών επιστολών περιέχει (υπόδειγμα 1) σχέδιο εγγυητικής επιστολή συμμετοχής και (υπόδειγμα 2) σχέδιο εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης, τέλος το σχέδιο σύμβασης που δημοσιεύθηκε στο παράρτημα IV της διακήρυξης προβλέπει την κατάθεση από τον ανάδοχο εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης της σύμβασης (άρθρο 4). Σύμφωνα με τους όρους αυτούς έχει συνταχθεί και το υποβληθέν προς έλεγχο ανωτέρω σχέδιο σύμβασης προμήθειας με την προαναφερόμενη ανάδοχο. Ως εκ τούτου, εν προκειμένω, η προβαλλόμενη με την προσβαλλόμενη πράξη πλημμέλεια δεν ανάγεται σε νομίμως ελεγχόμενο λόγο αντικειμενικής νομιμότητας του ανωτέρω σχεδίου σύμβασης, το οποίο, αναφορικά προς τις απαιτούμενες εγγυήσεις έστω και αν αναφέρει εκ παραδρομής έναν όρο είναι σε κάθε περίπτωση σύμφωνο προς τους όρους της διακήρυξης του διαγωνισμού και περιέχει τους όρους του σχεδίου σύμβασης που δημοσιεύθηκε ως παράρτημα της διακήρυξης κατά τα βασίμως, κατ’ εκτίμηση του δικογράφου, προβαλλόμενα με την προσφυγή ανάκλησης. Επομένως, ο λόγος ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτός...Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω, το Δικαστήριο αποφαίνεται ότι η προσφυγή ανάκλησης πρέπει να γίνει δεκτή και να ανακληθεί η προσβαλλόμενη πράξη και ότι δεν κωλύεται η υπογραφή των υποβληθέντων προς έλεγχο σχεδίων συμβάσεων, με αντικείμενο την προμήθεια «Διατάξεων Νεφρικής Υποστήριξης» 

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:να ελέγξει τη νομιμότητα της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου και του οικείου σχεδίου συμβάσης, για την υλοποίηση του έργου «Κατασκευή χώρου για την κάλυψη των επειγουσών αναγκών διαχείρισης των στερεών αποβλήτων της …», προϋπολογιζόμενης δαπάνης 6.615.400,00 ευρώ, με Φ.Π.Α. (συμβατικού τιμήματος 5.623.089,98 ευρώ, με Φ.Π.Α.).(....)Επισημαίνεται δε, τέλος, ότι στο σχέδιο σύμβασης πρέπει να συμπληρωθεί πριν την υπογραφή του το νόμιμο ποσό της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης που πρέπει να κατατεθεί από τον ανάδοχο...Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης μεταξύ του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού … και της κοινοπραξίας «… Α.Ε. - … AE» για την υλοποίηση του έργου «Κατασκευή χώρου για την κάλυψη των επειγουσών αναγκών διαχείρισης των στερεών αποβλήτων της ...», υπό τους διαλαμβανόμενους στο σκεπτικό της παρούσας (σκέψη 4) όρο και επισήμανση.