Σχεδίο προγραμματικής σύμβασης, που αφορά στη χρηματοδότηση από την Περιφέρεια Αττικής του προσφεύγοντος φορέα, για την υλοποίηση της προμήθειας με τίτλο «Προμήθεια και εγκατάσταση απαραίτητων υλικών για τη στεγανοποίηση του Ολυμπιακού Γυμναστηρίου Άνω Λιοσίων», (...)επιδιώκεται η αναθεώρηση της 1664/2021 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Στην προκειμένη υπόθεση, μετά τη συζήτηση της κρινόμενης προσφυγής αναθεώρησης (15.4.2022) και εντός της χορηγηθείσας στους διαδίκους προθεσμίας για υποβολή υπομνημάτων, υποβλήθηκε (9.5.2022) στη Γραμματεία του Δικαστηρίου η από 9.5.2022 έγγραφη δήλωση παραίτησης, την οποία υπογράφει ο πληρεξούσιος δικηγόρος του προσφεύγοντος φορέα, έχοντας ειδική προς τούτο πληρεξουσιότητα (βλ. πρακτικό της 66ης συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου του Σ.Ε.Φ.), και η οποία γνωστοποιήθηκε, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, στον δικαστικό πληρεξούσιο του Ελληνικού Δημοσίου (βλ. σχετική από 9.5.2022 δήλωση περιέλευσης εγγράφου της Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου «Γραμματεία»). Με το έγγραφο αυτό δηλώνεται ότι ο προσφεύγων φορέας παραιτείται από το δικόγραφο της ένδικης προσφυγής αναθεώρησης, «προκειμένου να συνταχθεί εκ νέου οικονομικοτεχνική μελέτη, που θα ανταποκρίνεται στο σημερινό κόστος υλοποίησης των επισκευαστικών έργων και προμήθειας υλικών για το ΟΚΑΛ [Ολυμπιακού Κέντρου Άνω Λιοσίων] κατόπιν των ανατιμήσεων», βάσει δε της νέας αυτής μελέτης να προχωρήσει στη σύναψη νέας προγραμματικής σύμβασης».   Για τους λόγους αυτούςΚηρύσσει καταργημένη τη δίκη. ΚαιΔιατάσσει την απόδοση του κατατεθέντος παραβόλου στο προσφεύγον νομικό πρόσωπο. 

Προμήθεια και εγκατάσταση απαραίτητων υλικών για τη στεγανοποίηση του Ολυμπιακού Γυμναστηρίου Άνω Λιοσίων.(...)επιδιώκεται η αναθεώρηση της 1664/2021 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Η Ολομέλεια, για τη διάγνωση του ζητήματος που αναφέρεται στη σκέψη 20, κρίνει αναγκαίο να αναβληθεί, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 333 παρ. 2 και 3 της Δικ.Ελ.Συν., η έκδοση οριστικής απόφασης και να διαταχθεί η συμπλήρωση των αποδείξεων, ενόψει δε των απαιτούμενων σχετικώς τεχνικών εκτιμήσεων, πρέπει να ζητηθεί και η επικουρία προς τούτο της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.. Ειδικότερα, η ανωτέρω Ανεξάρτητη Αρχή, δια ορισθέντα, σύμφωνα με τις οργανικές της διατάξεις, πραγματογνώμονα που θα διενεργήσει επιτόπιο έλεγχο, πρέπει να διερευνήσει α) αν η ΚΑΕ ..έχει υλοποιήσει το Επενδυτικό Σχέδιο Αξιοποίησης του Ο.Κ.Α.Λ., για το οποίο δεσμεύτηκε με το από 20.7.2020 ιδιωτικό συμφωνητικό, β) αν ο προμηθευόμενος εξοπλισμός που θα χρηματοδοτηθεί με την ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση αφορά σε υποχρεώσεις που έχουν αναληφθεί από την ΚΑΕ ..στο πλαίσιο του πιο πάνω συμφωνητικού, γ) σε περίπτωση αρνητικής διαπίστωσης, αν ο εξοπλισμός αυτός αφορά σε κάλυψη αναγκών της Γ.Γ.Α. και των αθλητικών ομοσπονδιών, πώς ο εξοπλισμός αυτός διασυνδέεται και συλλειτουργεί με τον αντίστοιχο εξοπλισμό που έχει εγκαταστήσει η ΚΑΕ ..και πότε προέκυψαν οι εν λόγω ανάγκες (αν προϋπήρχαν της μίσθωσης ή αν προέκυψαν μετά) και δ) το μέγεθος της προξενηθείσας ζημιάς στον εξοπλισμό του γυμναστηρίου από την εισροή υδάτων λόγω της φθοράς στην υγρομόνωση της οροφής και αν ο προμηθευόμενος εξοπλισμός που χρηματοδοτείται με την ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση αφορά στην αντικατάσταση αυτού του εξοπλισμού, όπως αναφέρεται στην οικεία Φ31/29519/22.7.2021 Τεχνική Μελέτη. Οι διαπιστώσεις δε του ως άνω ελέγχου θα καταγραφούν σε σχετική έκθεση του ορισθέντος πραγματογνώμονα, η οποία πρέπει να διαβιβαστεί στο Ελεγκτικό Συνέδριο.Για τους λόγους αυτούς Αναβάλλει την έκδοση οριστικής απόφασης.Διατάσσει τη συμπλήρωση του φακέλου κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό της παρούσας απόφασης, τον ορισμό αρμοδίως νέας δικασίμου για τη συζήτηση της προσφυγής αναθεώρησης μετά τη συμπλήρωση του φακέλου, την εγγραφή της υπόθεσης στο οικείο πινάκιο και την κλήτευση νομίμως των διαδίκων να παραστούν στη νέα αυτή συζήτηση.

ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ:Ζητείται η ανάκληση του όρου με την προϋπόθεση τήρησης του οποίου με την 135/2021 πράξη προσυμβατικού ελέγχου του Ζ΄ Κλιμακίου κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης ανάμεσα στον προσφεύγοντα Δήμο και την ανώνυμη εταιρεία, με την επωνυμία «…» και διακριτικό τίτλο «… Α.Ε. (Ο.Τ.Α.)», φορέα διαχείρισης στερεών αποβλήτων της Περιφερειακής Ενότητας …(....)Τέλος, ο προβαλλόμενος με το υπόμνημα ισχυρισμός ότι ο ΦΠΑ εισροών αποτελεί κόστος για τη «… Α.Ε. (Ο.Τ.Α.)» και περιέχεται στην προγραμματική σύμβαση, προβάλλεται αλυσιτελώς, διότι ο επιρριπτέος σε βάρος του ήδη προσφεύγοντος Δήμου … φόρος προστιθέμενης αξίας αφορά το κόστος της παροχής υπηρεσιών καθεαυτήν, το γεγονός δε ότι σε αυτό συμπεριλαμβάνεται το ποσό του ΦΠΑ εισροών της «… Α.Ε. (Ο.Τ.Α.)» είναι ενδεικτικό ότι οι υπηρεσίες δεν προβλέπεται να παρασχεθούν σε τιμή κατώτερη αυτού του κόστους, επιπροσθέτως ο ισχυρισμός σχετίζεται μόνο με το ενδεχόμενο της ύπαρξης και άσκησης δικαιωμάτων έκπτωσης του φόρου (άρθρα 30 επ., Κεφάλαιο Ζ του ν. 2859/2000). Δεν ανακαλεί την 135/2021 Πράξη του Ζ΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

ΔΕΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/Α' ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜ/1825/2021

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Πελοποννήσου, του Δήμου … και του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης Περιφέρειας Πελοποννήσου για την υλοποίηση του έργου «Ανέγερση κτιρίου γυμναστηρίου … (Γυμνασίου, ΓΕΛ …, 1ου ΕΠΑΛ) στη Δ.Κ. …, Δημ. Ενότητας … του Δήμου …», προϋπολογισθείσας δαπάνης 1.700.000,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ.(...)Πλην όμως, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει η εξέλιξη της διαδικασίας υλοποίησης της εν λόγω προγραμματικής σύμβασης, ήτοι εάν έχει υπογραφεί ήδη από το έτος 2019 και εάν/σε ποιο βαθμό έχει εξαντληθεί το φυσικό και οικονομικό της αντικείμενο μέσω της σύναψης σχετικών εκτελεστικών αυτής συμβάσεων, με αποτέλεσμα να καθίσταται πλέον ανεπίτρεπτη η εκ νέου έγκριση και υπογραφή προγραμματικής σύμβασης με το αυτό αντικείμενο μεταξύ των ίδιων συμβαλλόμενων μερών.Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την έκδοση οριστικής Πράξης, έως ότου διευκρινιστεί, με μέριμνα των ενδιαφερόμενων δημόσιων φορέων και με βάση συγκεκριμένα έγγραφα στοιχεία και δικαιολογητικά, σύμφωνα με τα ανωτέρω, η εξέλιξη της διαδικασίας υλοποίησης της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ των ίδιων συμβαλλόμενων μερών, με το ίδιο αντικείμενο και με παρόμοιο με την ελεγχόμενη περιεχόμενο

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.Ε/719/2022.

Υπογραφή σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης- αίτηση ανάκλησης:..Με τα δεδομένα αυτά και όσα εξετέθησαν στη μείζονα σκέψη της παρούσας και δοθέντος ότι στην κρινόμενη αίτηση και την υπέρ αυτής παρέμβαση ουδείς ισχυρισμός περί των λοιπών ανωτέρω υπό ΙV. Β. 3. εργασιών διαλαμβάνεται, το Τμήμα κρίνει ότι πρέπει η κρινόμενη αίτηση καθώς και η υπέρ  αυτής παρέμβαση να απορριφθούν και να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη  πράξη, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών του έργου «Κατασκευή κλειστού  γυμναστηρίου στην ...».   Δεν ανακαλεί την 69/2015 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών του έργου «Κατασκευή κλειστού γυμναστηρίου στην ...».   

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου … – …, για το έργο «Ενεργειακή αναβάθμιση και ανακατασκευή κλειστού γυμναστηρίου ‘…’», προϋπολογισθείσας δαπάνης 800.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.).(....)Το δε υποβληθέν για έλεγχο οικείο σχέδιο σύμβασης, το οποίο έχει εγκριθεί από τα συμβαλλόμενα μέρη, φέρει το ελάχιστο κατά νόμο περιεχόμενο. Ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου αυτού, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της.

KΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΑΣ ΟΔΟΓΕΦΥΡΑΣ.(...)Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά τις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, το Δικαστήριο κρίνει ότι νομίμως έγινε δεκτό με την προσβαλλόμενη Πράξη ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση διακήρυξης του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016. Ειδικότερα, μπορεί μεν οι σεισμοί της 3ης και 4ης Μαρτίου 2021 να συνιστούν γεγονός απρόβλεπτο για την αναθέτουσα Αρχή, μη οφειλόμενο σε δική της ευθύνη, πλην όμως, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ορθώς κρίθηκε ότι δεν συντρέχει η σωρευτικά απαιτούμενη προϋπόθεση της αδυναμίας της αναθέτουσας Αρχής να τηρήσει τις προθεσμίες των διαδικασιών με δημοσίευση, έστω συντομευμένων, λόγω επιτακτικής κατεπείγουσας ανάγκης. Για  τους  λόγους αυτούςΑπορρίπτει την από 4.10.2022 (ΑΒΔ 7203/2022) προσφυγή ανάκλησης του Ν.Π.Δ.Δ.- O.T.A. Β΄ Βαθμού με την επωνυμία «ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ».Αποφαίνεται ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης  

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΣ/ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/304/2023 

Αποκατάσταση βλάβων..Ενόψει αυτού τo Κλιμάκιο κρίνει ότι προκειμένου να οδηγηθεί σε οριστική κρίση για τη νομιμότητα της υποβληθείσας προς έλεγχο προγραμματικής σύμβασης, πρέπει να προσκομισθεί αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης αυτής (υλοποίησης του αντικειμένου της), το οποίο δεν μπορεί να εξαντλείται μόνο στην ως άνω οριζόμενη διάρκεια της σύμβασης, αλλά πρέπει να περιέχει αναλυτικό χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους δράσεων (υποέργων και ενεργειών) της προγραμματικής σύμβασης (όπως π.χ. χρόνος έγκρισης των απαιτούμενων μελετών για την εκτέλεση του έργου, χρόνος δημοπράτησης του έργου, διάρκεια εκτέλεσης του έργου κ.λπ.). Το χρονοδιάγραμμα αυτό δύναται είτε να περιληφθεί στο ως άνω άρθρο του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης που αφορά στη διάρκεια αυτής είτε να προσαρτηθεί σε Παράρτημα αυτής, το οποίο θα ορισθεί ότι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της. Εξυπακούεται τέλος, ότι το κατά τα ανωτέρω νέο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης που θα συνταχθεί και στο οποίο θα ενσωματώνεται το σχετικό αναλυτικό χρονοδιάγραμμα ως όρος αυτής, πρέπει να εγκριθεί από τα αρμόδια για τη σύναψη αυτής όργανα των συμβαλλομένων φορέων.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Προγραμματικές συμβάσεις:Κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ  Περιφέρειας, Δήμου και νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, με την επωνυμία «Δημοτικός Αθλητικός Οργανισμός …», για το έργο «Αντικατάσταση χλοοτάπητα και ελαστικού τάπητα στίβου στο Δημοτικό Γήπεδο …». Ο Δήμος δεν μπορεί να αναλάβει νομίμως τη δημοπράτηση, την υπογραφή της σύμβασης με τον ανάδοχο και την κατασκευή του εν λόγω έργου, μέσω της σύναψης προγραμματικής σύμβασης του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, διότι αφενός όλα τα θέματα της λειτουργίας και συντήρησης του δημοτικού γυμναστηρίου, όπως είναι και η αντικατάσταση του χλοοτάπητα και του ελαστικού τάπητα στίβου, έχουν ανατεθεί στον Δημοτικό Αθλητικό Οργανισμό, ο οποίος είναι ν.π.δ.δ. και έχει συσταθεί, μεταξύ άλλων για τον σκοπό αυτό (ν.δ. 650/1970, ΦΕΚ Α΄ 175/1970) και αφετέρου η σύναψη προγραμματικής συμβάσεως αποτελεί το ultimun refugium, θεμελιώνει μεν την συνεργασία πλειόνων φορέων, αλλά δεν επιτρέπει την αξιοποίηση των προγραμματικών συμβάσεων ως μέσου μεταβίβασης αρμοδιότητας από έναν συμβαλλόμενο φορέα στον αντισυμβαλλόμενό του και η προσφυγή σε αυτή επιτρέπεται μόνο στην περίπτωση που το επιδιωκόμενο με αυτή αποτέλεσμα δεν είναι δυνατό να επιτευχθεί με άλλο νόμιμο τρόπο.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι είναι νόμιμη η ελεγχόμενη τροποποίηση - παράταση της ως άνω προγραμματικής σύμβασης, για το χρονικό διάστημα από 11.4.2017 έως 11.4.2018, καθότι αυτή αποτελεί προβλεπόμενη στα άρθρα 8 και 11 της προγραμματικής σύμβασης δυνατότητα και έχει συμφωνηθεί από τα συμβαλλόμενα μέρη (Περιφέρεια Αττικής και Δήμο ...). Επομένως, δεν διαπιστώνει ουσιώδεις νομικές πλημμέλειες, οι οποίες να κωλύουν την υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης τροποποίησης – παράτασης της ως άνω προγραμματικής σύμβασης, το οποίο (σχέδιο) συνιστά αναπόσπαστο μέρος της παρούσας Πράξης.