Σχεδίο προγραμματικής σύμβασης, που αφορά στη χρηματοδότηση από την Περιφέρεια Αττικής του προσφεύγοντος φορέα, για την υλοποίηση της προμήθειας με τίτλο «Προμήθεια και εγκατάσταση απαραίτητων υλικών για τη στεγανοποίηση του Ολυμπιακού Γυμναστηρίου Άνω Λιοσίων», (...)επιδιώκεται η αναθεώρηση της 1664/2021 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.(...)Στην προκειμένη υπόθεση, μετά τη συζήτηση της κρινόμενης προσφυγής αναθεώρησης (15.4.2022) και εντός της χορηγηθείσας στους διαδίκους προθεσμίας για υποβολή υπομνημάτων, υποβλήθηκε (9.5.2022) στη Γραμματεία του Δικαστηρίου η από 9.5.2022 έγγραφη δήλωση παραίτησης, την οποία υπογράφει ο πληρεξούσιος δικηγόρος του προσφεύγοντος φορέα, έχοντας ειδική προς τούτο πληρεξουσιότητα (βλ. πρακτικό της 66ης συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου του Σ.Ε.Φ.), και η οποία γνωστοποιήθηκε, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, στον δικαστικό πληρεξούσιο του Ελληνικού Δημοσίου (βλ. σχετική από 9.5.2022 δήλωση περιέλευσης εγγράφου της Επιτρόπου στην Υπηρεσία Επιτρόπου «Γραμματεία»). Με το έγγραφο αυτό δηλώνεται ότι ο προσφεύγων φορέας παραιτείται από το δικόγραφο της ένδικης προσφυγής αναθεώρησης, «προκειμένου να συνταχθεί εκ νέου οικονομικοτεχνική μελέτη, που θα ανταποκρίνεται στο σημερινό κόστος υλοποίησης των επισκευαστικών έργων και προμήθειας υλικών για το ΟΚΑΛ [Ολυμπιακού Κέντρου Άνω Λιοσίων] κατόπιν των ανατιμήσεων», βάσει δε της νέας αυτής μελέτης να προχωρήσει στη σύναψη νέας προγραμματικής σύμβασης».   Για τους λόγους αυτούςΚηρύσσει καταργημένη τη δίκη. ΚαιΔιατάσσει την απόδοση του κατατεθέντος παραβόλου στο προσφεύγον νομικό πρόσωπο. 

Προμήθεια και εγκατάσταση απαραίτητων υλικών για τη στεγανοποίηση του Ολυμπιακού Γυμναστηρίου Άνω Λιοσίων.(...)επιδιώκεται η αναθεώρηση της 1664/2021 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...)Η Ολομέλεια, για τη διάγνωση του ζητήματος που αναφέρεται στη σκέψη 20, κρίνει αναγκαίο να αναβληθεί, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 333 παρ. 2 και 3 της Δικ.Ελ.Συν., η έκδοση οριστικής απόφασης και να διαταχθεί η συμπλήρωση των αποδείξεων, ενόψει δε των απαιτούμενων σχετικώς τεχνικών εκτιμήσεων, πρέπει να ζητηθεί και η επικουρία προς τούτο της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.. Ειδικότερα, η ανωτέρω Ανεξάρτητη Αρχή, δια ορισθέντα, σύμφωνα με τις οργανικές της διατάξεις, πραγματογνώμονα που θα διενεργήσει επιτόπιο έλεγχο, πρέπει να διερευνήσει α) αν η ΚΑΕ ..έχει υλοποιήσει το Επενδυτικό Σχέδιο Αξιοποίησης του Ο.Κ.Α.Λ., για το οποίο δεσμεύτηκε με το από 20.7.2020 ιδιωτικό συμφωνητικό, β) αν ο προμηθευόμενος εξοπλισμός που θα χρηματοδοτηθεί με την ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση αφορά σε υποχρεώσεις που έχουν αναληφθεί από την ΚΑΕ ..στο πλαίσιο του πιο πάνω συμφωνητικού, γ) σε περίπτωση αρνητικής διαπίστωσης, αν ο εξοπλισμός αυτός αφορά σε κάλυψη αναγκών της Γ.Γ.Α. και των αθλητικών ομοσπονδιών, πώς ο εξοπλισμός αυτός διασυνδέεται και συλλειτουργεί με τον αντίστοιχο εξοπλισμό που έχει εγκαταστήσει η ΚΑΕ ..και πότε προέκυψαν οι εν λόγω ανάγκες (αν προϋπήρχαν της μίσθωσης ή αν προέκυψαν μετά) και δ) το μέγεθος της προξενηθείσας ζημιάς στον εξοπλισμό του γυμναστηρίου από την εισροή υδάτων λόγω της φθοράς στην υγρομόνωση της οροφής και αν ο προμηθευόμενος εξοπλισμός που χρηματοδοτείται με την ελεγχόμενη προγραμματική σύμβαση αφορά στην αντικατάσταση αυτού του εξοπλισμού, όπως αναφέρεται στην οικεία Φ31/29519/22.7.2021 Τεχνική Μελέτη. Οι διαπιστώσεις δε του ως άνω ελέγχου θα καταγραφούν σε σχετική έκθεση του ορισθέντος πραγματογνώμονα, η οποία πρέπει να διαβιβαστεί στο Ελεγκτικό Συνέδριο.Για τους λόγους αυτούς Αναβάλλει την έκδοση οριστικής απόφασης.Διατάσσει τη συμπλήρωση του φακέλου κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στο σκεπτικό της παρούσας απόφασης, τον ορισμό αρμοδίως νέας δικασίμου για τη συζήτηση της προσφυγής αναθεώρησης μετά τη συμπλήρωση του φακέλου, την εγγραφή της υπόθεσης στο οικείο πινάκιο και την κλήτευση νομίμως των διαδίκων να παραστούν στη νέα αυτή συζήτηση.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ- Έλεγχος νομιμότητας: ..Υπό τα ανωτέρω δεδομένα, πρέπει να γίνει δεκτό ότι είναι επιτρεπτή, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 100 του ν. 3852/2010, η σύναψη προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Περιφερειακού Συνδέσμου ΦΟΔΣΑ Περιφέρειας … και της Περιφέρειας … με το ως άνω περιεχόμενο, καθώς η σύμβαση αυτή εγκαθιδρύει πράγματι συνεργασία μεταξύ των δύο ΟΤΑ με σκοπό, δια της συνένωσης των μέσων που διαθέτει ο καθένας από αυτούς, την από κοινού εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους και, ως τέτοια, δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016, το δε υποβληθέν για έλεγχο οικείο σχέδιο σύμβασης έχει το ελάχιστο κατά νόμο περιεχόμενο. Ως εκ τούτου, δεν συντρέχει λόγος που να κωλύει την υπογραφή του, αυτό δε επισυνάπτεται στην παρούσα πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της.Το Κλιμάκιο, όμως, επισημαίνει ότι: α) Οι προγραμματικοί στόχοι που περιλαμβάνονται στην αναφορά του προοιμίου του ελεγχόμενου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης ότι ο ως άνω Σύνδεσμος και η ως άνω Περιφέρεια « … Στο πλαίσιο της καλόπιστης … συνεργασίας, δεσµεύονται ρητά ότι θα προβούν άµεσα σε κάθε νόµιµη ενέργεια προς όλους τους φορείς, προκειµένου να υλοποιηθούν πρόσθετες δράσεις για την ακόµα µεγαλύτερη διασφάλιση του δηµοσίου συµφέροντος και την προστασία του περιβάλλοντος.(...)β) Το γεγονός ότι, όπως αναφέρεται στο προοίμιο του σχεδίου της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, ο συμβαλλόμενος στην ως άνω εκτελεστική της σύμβαση ΣΔΙΤ, ως ΙΦΣ, θα έχει την επωνυμία «.....» και όχι «....», με την οποία κρίθηκε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης ΣΔΙΤ με την 309/2015 πράξη του Κλιμακίου, δεν αφορά στον παρόντα προσυμβατικό έλεγχο της προγραμματικής σύμβασης από το Κλιμάκιο, δεδομένου ότι ο ως άνω ΙΦΣ δεν συμβάλλεται στην προγραμματική αυτή σύμβαση.Τυχόν όμως τροποποίηση όχι απλώς της ως άνω επωνυμίας αλλά της μετοχικής σύνθεσης ή/και του καταστατικού της ως άνω εταιρείας – ΙΦΣ, το οποίο αποτελεί το Παράρτημα Ι και αναπόσπαστο μέρος του σχεδίου της ως άνω σύμβασης ΣΔΙΤ, πριν από την υπογραφή της τελευταίας, συνιστά ουσιώδη τροποποίηση του ελεγχθέντος με την 309/2015 πράξη του Κλιμακίου σχεδίου της, υποβλητέα στο Κλιμάκιο για προσυμβατικό έλεγχο.Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του Περιφερειακού Συνδέσμου Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Περιφέρειας … και της Περιφέρειας … για την υλοποίηση του έργου «Ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων Περιφέρειας … με σύμπραξη δημόσιου – ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ)».

Δεν ανακλήθηκε με την ΕΣ/ΤΜ.6/840/2018

Σχέδιο προγραμματικής σύμβασης...Από το περιεχόμενο του ελεγχόμενου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης προκύπτουν τα εξής: Σύμφωνα με το άρθρο 3 αυτής, στον συνολικό προϋπολογισμό της πράξης, ποσού 694.950,00 ευρώ, για τον οποίο δεν υπάρχει περαιτέρω ανάλυση, περιλαμβάνονται και κόστη που αφορούν σε εργολαβικό όφελος, αναθεώρηση και απρόβλεπτα. Τα κόστη αυτά, όμως, μη νομίμως περιλαμβάνονται στον ως άνω προϋπολογισμό καθόσον αυτός αφορά αποκλειστικά στην προμήθεια εξοπλισμού του ΚΑΔΥ (βλ. άρθρο 1 αυτής), για την οποία αυτά δεν προβλέπονται. Περαιτέρω σε κανένα σημείο της σύμβασης δεν παρατίθενται οι αναγκαίοι χρηματοδοτικοί πόροι, από τους οποίους θα καλυφθούν οι αναλαμβανόμενες οικονομικές υποχρεώσεις, ο τρόπος κάλυψης των αναγκαίων για την εκπλήρωση της προγραμματικής σύμβασης λειτουργικών εξόδων, καθώς και οι λεπτομέρειες της καταβολής τους. Τέλος, στο άρθρο 4 αυτής, που αφορά στη διάρκειά της, αναφέρεται αόριστα ότι αυτή αρχίζει από την ημερομηνία υπογραφής της και λήγει με την ολοκλήρωση του έργου και την τοποθέτηση του εξοπλισμού της προμήθειας, χωρίς περαιτέρω να γίνεται καμία χρονική αναφορά ως προς τον εκτιμώμενο χρόνο ολοκλήρωσης του έργου και χωρίς να προσκομίζεται αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης της προγραμματικής σύμβασης, που να περιέχει αναλυτικό χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους δράσεων που απαρτίζουν το συμβατικό αντικείμενο.

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Πελοποννήσου, του Δήμου … και του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης Περιφέρειας Πελοποννήσου για την υλοποίηση του έργου «Ανέγερση κτιρίου γυμναστηρίου … (Γυμνασίου, ΓΕΛ …, 1ου ΕΠΑΛ) στη Δ.Κ. …, Δημ. Ενότητας … του Δήμου …», προϋπολογισθείσας δαπάνης 1.700.000,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ.(...)Πλην όμως, από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει η εξέλιξη της διαδικασίας υλοποίησης της εν λόγω προγραμματικής σύμβασης, ήτοι εάν έχει υπογραφεί ήδη από το έτος 2019 και εάν/σε ποιο βαθμό έχει εξαντληθεί το φυσικό και οικονομικό της αντικείμενο μέσω της σύναψης σχετικών εκτελεστικών αυτής συμβάσεων, με αποτέλεσμα να καθίσταται πλέον ανεπίτρεπτη η εκ νέου έγκριση και υπογραφή προγραμματικής σύμβασης με το αυτό αντικείμενο μεταξύ των ίδιων συμβαλλόμενων μερών.Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι πρέπει να αναβάλει την έκδοση οριστικής Πράξης, έως ότου διευκρινιστεί, με μέριμνα των ενδιαφερόμενων δημόσιων φορέων και με βάση συγκεκριμένα έγγραφα στοιχεία και δικαιολογητικά, σύμφωνα με τα ανωτέρω, η εξέλιξη της διαδικασίας υλοποίησης της προγραμματικής σύμβασης μεταξύ των ίδιων συμβαλλόμενων μερών, με το ίδιο αντικείμενο και με παρόμοιο με την ελεγχόμενη περιεχόμενο

ΒΛΕΠΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΣ/ΚΛ.Ε/719/2022.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι απαραδέκτως υποβλήθηκε για έλεγχο το ανωτέρω, άνευ οικονομικού αντικειμένου, σχέδιο χρονικής παράτασης για δύο (2) ακόμη έτη της από 14.9.2017 προγραμματικής σύμβασης, μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και των 1ης και 2ης Υ.ΠΕ. για την «Προμήθεια Μηχανολογικού Εξοπλισμού Νοσοκομείων» με ανάλογη προσαρμογή του περιλαμβανόμενου στο Παράρτημα 2 αυτής χρονοδιαγράμματος υλοποίησής της, όπως η διάρκεια αυτής είχε ήδη παραταθεί έως τις 14.9.2022, δεδομένου ότι με το σχέδιο αυτό ενεργοποιείται, απλώς, ο προβλεπόμενος όρος της παρ. 3 του άρθρου 5 της ως άνω προγραμματικής σύμβασης, που το Κλιμάκιο έχει ήδη κρίνει ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της με την 123/2017 Πράξη του, μη καταλειπομένου πεδίου άσκησης προσυμβατικού ελέγχου επί του εν λόγω υποβληθέντος σχεδίου.

Υπογραφή σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης- αίτηση ανάκλησης:..Με τα δεδομένα αυτά και όσα εξετέθησαν στη μείζονα σκέψη της παρούσας και δοθέντος ότι στην κρινόμενη αίτηση και την υπέρ αυτής παρέμβαση ουδείς ισχυρισμός περί των λοιπών ανωτέρω υπό ΙV. Β. 3. εργασιών διαλαμβάνεται, το Τμήμα κρίνει ότι πρέπει η κρινόμενη αίτηση καθώς και η υπέρ  αυτής παρέμβαση να απορριφθούν και να μην ανακληθεί η προσβαλλόμενη  πράξη, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών του έργου «Κατασκευή κλειστού  γυμναστηρίου στην ...».   Δεν ανακαλεί την 69/2015 Πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών του έργου «Κατασκευή κλειστού γυμναστηρίου στην ...».   

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Να ελέγξει τη νομιμότητα του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου … – …, για το έργο «Ενεργειακή αναβάθμιση και ανακατασκευή κλειστού γυμναστηρίου ‘…’», προϋπολογισθείσας δαπάνης 800.000,00 ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.).(....)Το δε υποβληθέν για έλεγχο οικείο σχέδιο σύμβασης, το οποίο έχει εγκριθεί από τα συμβαλλόμενα μέρη, φέρει το ελάχιστο κατά νόμο περιεχόμενο. Ως εκ τούτου, δεν συντρέχει νόμιμος λόγος που να κωλύει την υπογραφή του σχεδίου αυτού, το οποίο επισυνάπτεται στην παρούσα Πράξη και αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της.

Προμήθεια εξοπλισμού...Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις ΙΙ και ΙΙΙ της παρούσας, το Κλιμάκιο διαπιστώνει:Α) Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο άρθρο 4 του ελεγχόμενου σχεδίου προγραμματικής σύμβασης, η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη της σύμβασης ανέρχεται στο ποσό των 880.000,000 ευρώ (στο οποίο υπολαμβάνεται ότι συμπεριλαμβάνεται και ο αναλογών ΦΠΑ). Πλην όμως, ούτε στο εν λόγω άρθρο, ούτε σε άλλο άρθρο του σχεδίου τεκμηριώνεται το ύψος της προϋπολογισθείσας δαπάνης, ούτε και στο προοίμιο αυτού γίνεται παραπομπή σε μελέτη, από την οποία να προκύπτει κοστολόγηση των επιμέρους προμηθειών και υπηρεσιών που απαρτίζουν το αντικείμενο της σύμβασης, έστω και κατά προσέγγιση, ώστε από το άθροισμα των επιμέρους προϋπολογισμών να προκύπτει και, επομένως, να δικαιολογείται η συνολική προϋπολογισθείσα δαπάνη της προγραμματικής σύμβασης, όπως απαιτείται από το άρθρο 100 παρ. 2 εδάφ. α΄ του ν. 3852/2010 και τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, της οικονομικότητας και της δημοσιονομικής βιωσιμότητας. Σημειωτέον δε ότι από τη ΔΕΥΑ ... - ... υποβλήθηκε ενώπιον του Κλιμακίου (αρ. πρωτ. Ελ.Σ. 14247/4.3.2019) τεύχος «Αναλυτικής Περιγραφής Φυσικού και Οικονομικού Αντικειμένου της Σύμβασης», που αφορά μεν στο αντικείμενο της ελεγχόμενης προγραμματικής σύμβασης, αλλά στο οποίο το οικονομικό αντικείμενο έχει προσδιορισθεί στο ποσό των 879.999,72 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, ή 1.091.199,65 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, κατ’ απόκλιση από την αναφερομένη στο ελεγχόμενο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης δαπάνη.

Αποκατάσταση βλάβων..Ενόψει αυτού τo Κλιμάκιο κρίνει ότι προκειμένου να οδηγηθεί σε οριστική κρίση για τη νομιμότητα της υποβληθείσας προς έλεγχο προγραμματικής σύμβασης, πρέπει να προσκομισθεί αναλυτικό χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης αυτής (υλοποίησης του αντικειμένου της), το οποίο δεν μπορεί να εξαντλείται μόνο στην ως άνω οριζόμενη διάρκεια της σύμβασης, αλλά πρέπει να περιέχει αναλυτικό χρονικό προγραμματισμό των επιμέρους δράσεων (υποέργων και ενεργειών) της προγραμματικής σύμβασης (όπως π.χ. χρόνος έγκρισης των απαιτούμενων μελετών για την εκτέλεση του έργου, χρόνος δημοπράτησης του έργου, διάρκεια εκτέλεσης του έργου κ.λπ.). Το χρονοδιάγραμμα αυτό δύναται είτε να περιληφθεί στο ως άνω άρθρο του σχεδίου προγραμματικής σύμβασης που αφορά στη διάρκεια αυτής είτε να προσαρτηθεί σε Παράρτημα αυτής, το οποίο θα ορισθεί ότι αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της. Εξυπακούεται τέλος, ότι το κατά τα ανωτέρω νέο σχέδιο προγραμματικής σύμβασης που θα συνταχθεί και στο οποίο θα ενσωματώνεται το σχετικό αναλυτικό χρονοδιάγραμμα ως όρος αυτής, πρέπει να εγκριθεί από τα αρμόδια για τη σύναψη αυτής όργανα των συμβαλλομένων φορέων.