Συνδρομητική Υπηρεσία. Για να έχετε πλήρη πρόσβαση στο mydocman.gr πρέπει να συνδεθείτε: Είσοδος

ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/888/2024

Τύπος: Νομολογία Ελεγκ. Συνεδρίου

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ: 4412/2016/Α.132, 4412/2016/Α.156

Άρση βλαβών και αντιμετώπιση επικίνδυνων καταστάσεων στο δίκτυο ηλεκτροφωτισμού.(...)Η επίμαχη συμπληρωματική σύμβαση διέπεται από το άρθρο 156 του ν. 4412/2016, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 75 του ν. 4782/2021 και, ως εκ τούτου, για τη σύναψή της δεν απαιτείται να αιτιολογηθεί η συνδρομή απρόβλεπτων για την αναθέτουσα αρχή περιστάσεων. Τέλος, αλυσιτελώς διαλαμβάνεται στην προσβαλλόμενη Πράξη ότι δεν προκύπτουν οι ενέργειες στις οποίες προέβη η αναθέτουσα αρχή προκειμένου να διενεργηθεί νέα διαγωνιστική διαδικασία, καθόσον η πλημμέλεια αυτή προσιδιάζει στην εφαρμογή του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ΄ του ν. 4412/2016, το οποίο ρυθμίζει τις προϋποθέσεις προσφυγής στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης και δεν αποτελεί βάση για τη σύναψη της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης. Για τον λόγο αυτόν, που βασίμως προβάλλεται κατ’ εκτίμηση του δικογράφου της ένδικής προσφυγής, ο διακωλυτικός λόγος υπογραφής του ελεγχόμενου σχεδίου πρέπει να αρθεί στο σύνολό του.   Δέχεται την προσφυγή ανάκλησης και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση.Ανακαλεί την 7/2024 Πράξη του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου  


ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΡΕΧΟΝΤΟΣ ΕΓΓΡΑΦΟΥ : 1Η ΑΝΑΡΤΗΣΗ

Ιστορικό Αναθεωρήσεων (Πιλοτική Εφαρμογή)

Σχετικά Έγγραφα

ΕΣ/ΚΛ.Ε/289/2023

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ-ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ:να ελέγξει τη νομιμότητα της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου της  Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού, του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, με τίτλο «ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΑΡΑΚΤΙΩΝ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΑΚΙΝΗΤΟ “…», συμβατικού τιμήματος 482.331,16 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α.(....)το Κλιμάκιο κρίνει ότι, αναφορικά με τις εργασίες που περιλαμβάνονται στην 1η συμπληρωματική σύμβαση και έχουν ήδη εκτελεστεί, σύμφωνα με το  ... έγγραφο του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Τεχνικών Αθλητικών Έργων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, ήτοι τις εργασίες της τοποθέτησης γεωυφάσματος διαχωρισμού, τις αναπροσαρμογές τιμών στα στέγαστρα, στις τέντες και στις εργασίες που αφορούν τις μεταλλικές βάσεις μπάνερ, στερείται πλέον χρονικής αρμοδιότητας για τον έλεγχό τους. Τούτο δε, λαμβάνοντας υπόψη και ότι δεν έχει ακολουθηθεί από την αναθέτουσα αρχή η διαδικασία του άρθρου 155, αλλά του άρθρου 156 του ν.4412/2016 ...., ενώ τις διατάξεις του άρθρου 155 του ν.4412.2016 ουδόλως τις επικαλείται η αναθέτουσα αρχή. Περαιτέρω, η αναθέτουσα αρχή δεν προσδιορίζει επακριβώς το ποσοστό επί της αρχικής σύμβασης που αφορούν οι εργασίες που έχουν εκτελεστεί, ενώ τέλος δεν αιτιολογείται αναλυτικά ο λόγος που οι εργασίες αυτές κατέστησαν αναγκαίες κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των εργασιών της αρχικής σύμβασης.(....)Περαιτέρω, ως προς τις εργασίες που αφορούν τη μετατροπή οικίσκου σε καντίνα και δεν έχουν εκτελεστεί, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μπορούν νομίμως να αποτελέσουν αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, δεδομένου ότι πληρούν  τις προϋποθέσεις που θέτουν οι διατάξεις των άρθρων 132  και 156  του ν.4412/2016. Και τούτο, καθόσον οι αποτελούσες αντικείμενο της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης εργασίες συνέχονται, ως πρόσθετες, με το τεχνικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης και δεν αλλάζουν τη φύση αυτής.Απαραδέκτως εισάγεται το σχέδιο της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου της   Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού, του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού με τίτλο «ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΑΡΑΚΤΙΩΝ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΑΚΙΝΗΤΟ “…», κατά το μέρος που αφορά στις εργασίες της τοποθέτησης γεωυφάσματος διαχωρισμού, τις αναπροσαρμογές τιμών στα στέγαστρα, στις τέντες και στις εργασίες που αφορούν τις μεταλλικές βάσεις μπάνερ.Δεν κωλύεται  η υπογραφή του σχεδίου ως προς  τις εργασίες που αφορούν τη μετατροπή οικίσκου σε καντίνα.​

ΔΕΝ ΑΝΑΚΛΗΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/988/2023.


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ138/2023

Ζητείται η ανάκληση της 656/2022 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία κρίθηκε ότι οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην 1η συμπληρωματική σύμβαση του έργου «Κατασκευή- Αναβάθμιση οδικής σύνδεσης.(...)Η  διαπίστωση της προσβαλλόμενης πράξης περί  μη συνδρομής απροβλέπτων περιστάσεων στην υπό κρίση υπόθεση εκφέρθηκε καθ’ ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 156 παρ. 1 περιπτ. β΄ του ν. 4412/2016, όπως αυτό ίσχυε πριν  την τροποποίησή του με το ν. 4782/2021, το οποίο η προσφεύγουσα επικαλείται ως νομική και πραγματική βάση για την κατάρτιση της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης  με την ένδικη προσφυγή της. Ωστόσο, δοθέντος ότι η τροποποίηση της αρχικής σύμβασης με τη σύναψη της επιχειρούμενης όμοιας αφορά σε συμπληρωματικές εργασίες και εγκρίθηκε με την 250585/2022 απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών την 5.8.2022 και λαμβανομένων υπόψη όσων κρίθηκαν με την 1854/2022 απόφαση της Μείζονας Ολομέλειας , η  ένδικη συμπληρωματική σύμβαση διέπεται από τις ρυθμίσεις της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 156 του ν. 4412/2016, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει κατά το χρόνο έγκρισης της σύναψης της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Συνακόλουθα, η συνδρομή των απρόβλεπτων περιστάσεων δεν συνιστά εκ του νόμου προϋπόθεση για τη νομιμότητα της έγκρισης της σύναψης της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης. Επομένως, η έρευνα της συνδρομής της προϋπόθεσης των απροβλέπτων περιστάσεων, σύμφωνα με  το λόγο της προσφυγής ανάκλησης, παρέλκει.Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την προσφυγή ανάκλησης της Ειδικής Υπηρεσίας Δημοσίων Έργων Κατασκευής & Συντήρησης Συγκοινωνιακών Υποδομών «ΕΥΔΕ/ΚΣΣΥ» του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών και την υπέρ αυτής ασκηθείσα παρέμβαση της εταιρείας με την επωνυμία «…ΑΤΕ».Ανακαλεί την 656/2022 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.


ΕΣ/ΚΛΙΜ.Ε/580/2023

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά, το Κλιμάκιο κρίνει ότι, αναφορικά με τις εργασίες που περιλαμβάνονται στην 1η συμπληρωματική σύμβαση και έχουν ήδη εκτελεστεί, σύμφωνα με το 9029/7.9.2023 έγγραφο του Γενικού Διευθυντή της Δ.Ε.Υ.Α. Ιωαννίνων, δηλαδή τις εργασίες της αλλαγής όδευσης του Γ.Α.Α. και τις εργασίες αντιστήριξης των αντλιοστασίων, στερείται πλέον χρονικής αρμοδιότητας για τον έλεγχό τους. Ειδικότερα δεν έχει ακολουθηθεί από την αναθέτουσα αρχή η διαδικασία του άρθρου 155, αλλά αυτή του άρθρου 156 του ν.4412/2016 (προηγούμενη σύνταξη Α.Π.Ε. και Π.Κ.Τ.Μ.Ν.Ε, θετική γνωμοδότηση από το αρμόδιο Τεχνικό Συμβούλιο Δημοσίων Έργων, έγκριση του Διοικητικού Συμβουλίου της Δ.Ε.Υ.Α. Ιωαννίνων και υποβολή στο Ελεγκτικό Συνέδριο για την άσκηση προσυμβατικού ελέγχου νομιμότητας). Από κανένα δε σημείο της 287/17.7.2023 απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου της Δ.Ε.Υ.Α. Ιωαννίνων δεν προκύπτει βούληση της αναθέτουσας αρχής για προηγούμενη της σύναψης της συμπληρωματικής σύμβασης εκτέλεση των εργασιών αυτών ως επειγουσών. Ούτε, άλλωστε, συντρέχουν οι τυπικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 155 του ν.4412/2016, την εφαρμογή της οποίας, δεν επικαλείται και η αναθέτουσα αρχή, καθόσον: α) δεν έχει προηγηθεί της εκτέλεσης των κρίσιμων εργασιών η σύνταξη τεχνικής περιγραφής από τη Διευθύνουσα Υπηρεσία του έργου, στην οποία πρέπει να καταγράφονται οι εργασίες που είναι απολύτως απαραίτητες για την αποτροπή άμεσου και άλλως αναπότρεπτου κινδύνου για το έργο, να αιτιολογείται ο επείγων χαρακτήρας τους και να προσδιορίζεται η δαπάνη τους, η οποία δεν πρέπει να υπερβαίνει το 15% της αξίας της σύμβασης, β) δεν προκύπτει ότι οι φερόμενες ως κατεπείγουσες πρόσθετες εργασίες εγκρίθηκαν από την Προϊσταμένη Αρχή του έργου, γ) δεν αποδεικνύεται η εντολή της υπηρεσίας προς τον ανάδοχο του αρχικού έργου (έγγραφη ή έστω προφορική με καταχώριση στο ημερολόγιο του τελευταίου) για την εκτέλεση των εν λόγω εργασιών. Συνεπώς, οι εν λόγω εργασίες απαραδέκτως εισάγονται για έλεγχο νομιμότητας, κατ’ άρθρο 156 του ν.14412/2016, ως εργασίες εκτελεσθείσες.



ΕΣ/ΤΜ.6/1627/2020

Διάνοιξη, κατασκευή και συντήρηση οδών....ζητείται παραδεκτώς η ανάκληση της 443/2020 πράξης του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου...Υπό τα ανωτέρω δεδομένα και σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στις νομικές σκέψεις που προηγήθηκαν, ως προς την πλήρωση των προϋποθέσεων εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 156 παρ. 1 του ν.4412/2016, τις οποίες η αναθέτουσα αρχή επικαλείται ως νομική βάση για τη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης χωρίς νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης, γίνονται δεκτά τα ακόλουθα: Η αναθέτουσα αρχή όφειλε να περιλάβει στη συμπληρωματική σύμβαση, μεταξύ άλλων, την ακριβή περιγραφή του φυσικού αντικειμένου αυτής,  με καθορισμό των τεχνικών χαρακτηριστικών,  της ποσότητας και του τόπου εκτέλεσης των έργων (βλ. άρθρο 53 παρ. 2 περ. ε΄ και ια΄ του ν. 4412/2016).  Επίσης, προκειμένου να αποδείξει πέραν πάσης αμφιβολίας τη σωρευτική συνδρομή των προϋποθέσεων του άρθρου 156 παρ. 1 του ν. 4412/2016, όφειλε να προβεί στην πλήρη, ειδική, σαφή και εμπεριστατωμένη αιτιολόγηση των περιστάσεων εκείνων που την οδήγησαν στην προσφυγή σε σύναψη  συμπληρωματικής σύμβασης, κατ’ αποκλεισμό της ανοιχτής διαγωνιστικής διαδικασίας. Οι περιστάσεις δε αυτές πρέπει να προκύπτουν από τα στοιχεία του φακέλου με  σαφήνεια και πληρότητα. Ειδικότερα δε στα προσκομιζόμενα ενώπιον του Τμήματος στοιχεία του φακέλου  πρέπει α) να προσδιορίζεται η ένταση των επικαλούμενων φυσικών φαινομένων και να επαληθεύεται με αντίστοιχα στατιστικά στοιχεία ο χαρακτηρισμός τους ως ακραίων, β) να προσδιορίζονται ειδικά και συγκεκριμένα και να επαληθεύονται με επίσημα στοιχεία οι ζημιές, τις οποίες προξένησαν τα φυσικά αυτά φαινόμενα στις οδούς, που αποτελούν το φυσικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, και να προσδιορίζεται με ακρίβεια  η επαύξηση που επέφεραν οι ως άνω ζημιές στο φυσικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης και δ) να επαληθεύεται ότι το επαυξημένο αυτό φυσικό αντικείμενο (και μόνο αυτό), με καθορισμό των τεχνικών χαρακτηριστικών, της ποσότητας και του τόπου εκτέλεσης των έργων, έχει ενταχθεί και αποτελεί  συμβατικό αντικείμενο της 1ης ΣΣ.(...)Δεν ανακαλεί την 443/2020 πράξη του Ε΄ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου


ΕΣ/ΤΜ.ΕΒΔΟΜΟ/140/2023

1η συμπληρωματική σύμβαση ανάμεσα στην προσφεύγουσα εταιρεία και τον Δήμο ... για το έργο «Αναβάθμιση εγκαταστάσεων αθλητικού σταδίου»(...)Κατά την κρίση του Δικαστηρίου και ανεξαρτήτως του αν ευσταθεί ο ισχυρισμός της προσφεύγουσας ότι οι προθεσμίες της παρ. 10 του άρθρου 147 του ν. 4412/2016 είναι ενδεικτικές, η μη επακριβής τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονταν στην ως άνω διάταξη πριν από την αντικατάστασή τους από το άρθρο 66 του ν. 4782/2021 δεν δύναται να θεωρηθεί, στην προκειμένη περίπτωση, ουσιώδης, γενομένου δεκτού του σχετικού λόγου ανάκλησης, καθόσον δεν προκύπτει ότι επέφερε εν τοις πράγμασι ουσιώδη αλλοίωση της ακολουθητέας διαδικασίας, υπό την έννοια ότι τόσο το αίτημα της αναδόχου, όσο και η απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής παρήγαγαν τις έννομες συνέπειές τους, έστω και αν το αίτημα υποβλήθηκε χωρίς να έχει προηγηθεί ένας μήνας πριν από τη λήξη της παράτασης (στις 10.6.2022, ενώ η τρίτη παράταση έληγε στις 22.6.2022) και η 272/28.9.2022 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής εκδόθηκε δεκαοκτώ (18) ημέρες μετά την παρέλευση τριών μηνών από την υποβολή του αιτήματος. Κατά συνέπεια, από την ως άνω διαπιστωθείσα από την Επίτροπο πλημμέλεια δεν προκύπτει ότι δι’ αυτής επήλθε πλήγμα στην αντικειμενική ακεραιότητα της διαδικασίας σύναψης της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης, για τον λόγο ότι δεν είχε νόμιμα παραταθεί η ισχύς της αρχικής σύμβασης κατά τον χρόνο έγκρισης της σύναψης της επίμαχης συμπληρωματικής σύμβασης. Για τους λόγους αυτούςΔέχεται την προσφυγή ανάκλησης.Ανακαλεί την 47/2022 Πράξη της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου 


ΕΣ/ΚΛΙΜ.Ε/2/2023

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με τα δεδομένα αυτά το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι ως άνω εργασίες δεν δύνανται να αποτελέσουν νομίμως αντικείμενο συμπληρωματικής σύμβασης, κατά την έννοια των άρθρων 132 και 156 του ν.4412/2016, όπως οι διατάξεις αυτές ερμηνεύθηκαν ανωτέρω. Ειδικότερα, ενόψει της γενικής περιγραφής του τεχνικού αντικειμένου του έργου της αρχικής σύμβασης, οι εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης δεν μπορεί να θεωρηθούν αναγκαίες για την τελειοποίηση της αρτιότητας και λειτουργικότητας του έργου αυτού, αφού, στο μέτρο που δεν πρόκειται για ενιαίο έργο με λειτουργική αυτοτέλεια, ολοκλήρωση του αντικειμένου του δεν νοείται. Οι εργασίες της συμπληρωματικής σύμβασης δεν έχουν ενιαία οικονομική και τεχνική λειτουργία, αλλά συνίστανται σε μεμονωμένες επεμβάσεις - εργασίες που, στην πραγματικότητα, αποτελούν το σύνολο πολλών μικρότερων έργων, ούτως ώστε να μην μπορεί να γίνει λόγος για τελειοποίηση της αρτιότητας και λειτουργικότητας του αρχικού έργου. Οι προς ανάθεση, με τη συμπληρωματική σύμβαση, εργασίες είναι αυτοτελείς και η τελευταία δεν συμπληρώνει το αντικείμενο της κύριας σύμβασης, αντιθέτως, αφορά στην εκτέλεση των αυτών - επαναλαμβανόμενων και συνεχώς εκτελεστέων - εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης βλαβών σε επόμενο χρόνο μετά την εξάντληση του συμβατικού αντικειμένου του αρχικού έργου. Περαιτέρω, ο διαχωρισμός των εργασιών της συμπληρωματικής σύμβασης από την κύρια σύμβαση δεν θα δημιουργήσει μείζονα προβλήματα στην αναθέτουσα αρχή (βλ. ΕλΣυν Ολ. 1311/2022, Έβδομο Τμ. 578/2022, Ε΄ Κλ. 1/2022). Τέλος, αλυσιτελώς επικαλείται η αναθέτουσα αρχή ότι οι συμπληρωματικές εργασίες κατέστησαν αναγκαίες λόγω της αδυναμίας ανάδειξης αναδόχου κατά την επόμενη χρονικά διαγωνιστική διαδικασία, καθώς η ίδια η επιλογή της ...να αναθέτει σε τρίτους το σημαντικό, για τους προαναφερόμενους λόγους, αντικείμενο της αρμοδιότητάς της για το σύντομο χρονικό διάστημα των δώδεκα μηνών, ενέχει τον κίνδυνο, σε περίπτωση ανώμαλης εξέλιξης των διαγωνιστικών διαδικασιών, ως εν προκειμένω, να μη συμπίπτει χρονικά η έναρξη της νέας εργολαβίας με τη λήξη της προηγούμενης και να μην εξασφαλίζεται η αδιάλειπτη εκτέλεση από τους οικείους αναδόχους των απαραίτητων για τη λειτουργία του δικτύου εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης των βλαβών του. Χαρακτηριστικό δε είναι ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση η προθεσμία περαίωσης της εκτέλεσης της εργολαβίας Νο 61, η οποία είχε αρχικώς ορισθεί για τις 8.6.2022, χρειάσθηκε να παραταθεί για ένα επιπλέον έτος (ήτοι έως τις 8.6.2023), χωρίς κατά τον χρόνο του ελέγχου να έχει ολοκληρωθεί η διαγωνιστική διαδικασία ανάθεσης των χρονικά επόμενων εργασιών συντήρησης.


ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/510/2024

1η συμπληρωματική σύμβαση του έργου με τίτλο «Αποκατάσταση κατεστραμμένων και επέκταση στηθαίων ασφαλείας σε δίκτυα Περιφέρειας Αττικής» (...) ζητείται η αναθεώρηση της 1636/2023 απόφασης του Εβδόμου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου(...) Κατ’ αρχάς, η διαπιστωθείσα ως άνω πλημμέλεια ανάγεται σε παραβίαση που αφορά στις προϋποθέσεις υπό τις οποίες η προσφεύγουσα αναθέτουσα αρχή μπορούσε να τροποποιήσει την αρχική σύμβαση, κατ’ εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 156 παρ. 1 περ. β΄ του ν. 4412/2016, η οποία επιτρέπει, κατ’ εξαίρεση, παρέκκλιση από τις αρχές του αποτελεσματικού ανταγωνισμού, της ίσης μεταχείρισης των υποβαλόντων προσφορές και της διαφάνειας των διαδικασιών που διέπουν και το στάδιο εκτέλεσης των δημοσίων συμβάσεων (βλ. σκ. 5). Περαιτέρω, η διαπιστωθείσα πλημμέλεια αφορά στο σύνολο του αντικειμένου της ελεγχόμενης σύμβασης, οι επίμαχες συμπληρωματικές εργασίες ακολουθούν το όχι υψηλό ποσοστό έκπτωσης (15,45%) που η προσφεύγουσα προσέφερε επί της αντίστοιχης προϋπολογιζόμενης δαπάνης της αρχικής σύμβασης, αφορά δε σε μείζονος αξίας τροποποίηση της αρχικής σύμβασης (35,63%). Ενόψει των ανωτέρω δεδομένων, η διαπιστωθείσα ως άνω πλημμέλεια συνιστά ουσιώδη νομική πλημμέλεια, που πλήττει την ακεραιότητα της διαδικασίας σύναψης της ελεγχόμενης σύμβασης ... Επομένως, ο προβαλλόμενος από την προσφεύγουσα ανάδοχο τέταρτος λόγος αναθεώρησης, με όλους τους επιμέρους αναφερόμενους κατά την ανάπτυξή του ισχυρισμούς, οι οποίοι ενόψει του ουσιώδους χαρακτήρα της διαπιστωθείσας πλημμέλειας δεν μπορούν να γίνουν δεκτοί, πρέπει να απορριφθεί στο σύνολό του ως αβάσιμος.(...) Για τους λόγους αυτούς Απορρίπτει την προσφυγή της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «…». 


ΕΣ/ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ/1854/2022

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Το Έβδομο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου επιλαμβανόμενο προσφυγής ανάκλησης κατά της 656/2022 Πράξης του Ε΄ Κλιμακίου (Ζ΄ Διακοπών), με την οποία κρίθηκε ότι η υπογραφή του σχεδίου της 1ης συμπληρωματικής σύμβασης του έργου «...» κωλύεται για το λόγο ότι οι περιστάσεις που αναφέρονται στη συνοδεύουσα τον 1ο Α.Π.Ε. αιτιολογική έκθεση δεν ανάγονται σε γεγονότα απρόβλεπτα, διαπίστωσε ότι το Κλιμάκιο  εφάρμοσε το άρθρο 156 παρ. 1 του ν. 4412/2016 όπως ίσχυε κατά τον χρόνο σύναψης της αρχικής σύμβασης ήτοι πριν από την τροποποίησή του από 1.9.2021 με το άρθρο 75 του ν. 4782/2021 και όχι όπως  ίσχυε κατά τον χρόνο που εγκρίθηκε η σύναψη της συμπληρωματικής (...), δεχόμενο έτσι σιωπηρά ότι το νομικό πλαίσιο που διέπει τις συμπληρωματικές συμβάσεις καθορίζεται από τον χρόνο υπογραφής της αρχικής σύμβασης.(...)Με βάση τα ανωτέρω, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η τροποποιητική σύμβαση αρχικής όμοιας, καίτοι συνδέεται με αυτή, παρουσιάζει αυτοτέλεια ως προς τις προϋποθέσεις σύναψής της, οι οποίες δεν καθορίζονται από τους όρους της αρχικής σύμβασης αλλά από τις ισχύουσες κάθε φορά νομοθετικές διατάξεις, χωρίς τούτο να μεταβάλλει αναδρομικά το νομικό πλαίσιο που διέπει την εκτέλεσή της, καθόσον δεν ανάγεται στους όρους εκτέλεσης της αρχικής σύμβασης. Κατά τούτο, εκάστοτε εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις που ισχύουν κατά το χρονικό σημείο, κατά το οποίο ο αναθέτων φορέας επιλέγει με γνώμονα τη βέλτιστη εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, το είδος της διαδικασίας που θα εφαρμόσει για την ολοκλήρωση της εκτέλεσης της σύμβασης που βρίσκεται σε εξέλιξη και συγκεκριμένα εάν υποχρεούται να προβεί στην προκήρυξη διεξαγωγής νέας διαγωνιστικής διαδικασίας για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης ολοκλήρωσης του έργου ή μη.Κατόπιν τούτων στο υποβληθέν προδικαστικό ερώτημα του Εβδόμου Τμήματος προσήκει η απάντηση ότι στις τροποποιητικές συμβάσεις έργων, εκάστοτε εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις που ισχύουν κατά τον χρόνο που ο αναθέτων φορέας αποφασίζει να τροποποιήσει την εκτελούμενη σύμβαση με τη σύναψη της τροποποιητικής.Αναπέμπει, κατά τα λοιπά, την υπόθεση στο Έβδομο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου.


ΕΣ/ΚΛΙΜ.Ε/569/2023

ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ:Με δεδομένα τα ανωτέρω και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις σκέψεις 2 και 3, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για τη νόμιμη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης εργασιών. Τούτο δε, διότι δεν συντρέχει αδυναμία διαχωρισμού των εργασιών αυτών ή αναγκαιότητα εκτέλεσής τους για την άρτια ολοκλήρωση και λειτουργία του έργου, αντιθέτως πρόκειται για περίπτωση ανεπίτρεπτης εκ των υστέρων επέκτασης του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, κατά παράβαση των αρχών της διαφάνειας και του ανόθευτου ανταγωνισμού. Ειδικότερα, με την ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση σκοπείται η εκτέλεση εργασιών όμοιας μεν φύσης με τις εργασίες της αρχικής σύμβασης, ήτοι εργασίες συντήρησης και βελτίωσης της βατότητας οδών, πλην, όμως, σε τμήμα του οδικού δικτύου Π.Ε. Ροδόπης, το οποίο δεν είχε συμπεριληφθεί στα διάσπαρτα, όπως υποστηρίζει η αναθέτουσα Αρχή, αλλά επακριβώς ορισθέντα τμήματα οδών της μελέτης της αρχικής σύμβασης. Συνεπώς, οι εργασίες που ανατίθενται με την ελεγχόμενη σύμβαση αφορούν σε νέο και αυτοτελές τεχνικό αντικείμενο, το οποίο δεν είναι αδιαχώριστα συνδεδεμένο με το αντικείμενο της αρχικής σύμβασης, όπως αυτό οριοθετήθηκε με τα εγκεκριμένα τεύχη που είχαν αποτελέσει μέρος της διαδικασίας ανάθεσής της, και το οποίο δεν αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την έντεχνη ολοκλήρωση του αρχικού έργου, που θα εξυπηρετεί, και δίχως την εκτέλεση των εν λόγω εργασιών, πλήρως τον σκοπό, για τον οποίο δημοπρατήθηκε και ανατέθηκε, ήτοι την ασφαλή κυκλοφορία των οχημάτων στα ορισθέντα στην αρχική μελέτη τμήματα οδικού δικτύου. Άλλωστε, όπως συνομολογεί και η αναθέτουσα Αρχή, το φυσικό αντικείμενο της αρχικής σύμβασης έχει ολοκληρωθεί σε ποσοστό 100%. Κατόπιν τούτου, το Κλιμάκιο κρίνει ότι οι εργασίες που περιλαμβάνονται στην υποβληθείσα προς έλεγχο 1η συμπληρωματική σύμβαση εργασιών συνιστούν ανεπίτρεπτη επέκταση του τεχνικού αντικειμένου της αρχικής σύμβασης, που δεν ήταν γνωστή στο σύνολο των εργοληπτικών επιχειρήσεων που συμμετείχαν στη διαγωνιστική διαδικασία για την ανάθεση της εκτέλεσης του αρχικού έργου κατά την υποβολή της προσφοράς τους, και, ως εκ τούτου, δεν αποτέλεσε τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου. Η δε επικαλούμενη από την αναθέτουσα Αρχή αναγκαιότητα εκτέλεσης των ελεγχόμενων εργασιών, και αληθής υποτιθέμενη, δεν αναιρεί, σε κάθε περίπτωση, την υποχρέωση αυτής να τηρεί τους κανόνες ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεων, οι οποίοι έχουν θεσπισθεί για την προστασία του δημοσίου συμφέροντος (ΕλΣυν Ολ. 551/2023 σκ. 54). 



ΕΣ/ΚΛ.Ε/164/2021

Ασφαλτοστρώσεις Δήμου...Με τα δεδομένα αυτά και κατόπιν συνεκτίμησης του συνόλου των υποβληθέντων ενώπιον του στοιχείων, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν συντρέχουν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις σύναψης της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης.4.1. Ειδικότερα, οι εργασίες οδοποιίας επί της οδού από τον Ζωολογικό Κήπο έως τον … συνιστούν ανεπίτρεπτη, εκ των υστέρων, ήτοι μετά τη δημοπράτηση του έργου, ουσιώδη τροποποίηση και επέκταση του τεχνικού του αντικειμένου, καθώς δεν προβλέπονταν στην αρχική σύμβαση, δεν ήταν γνωστές στο σύνολο των διαγωνιζομένων κατά την υποβολή της προσφοράς τους και δεν αποτέλεσαν τη βάση της διαδικασίας ανάδειξης αναδόχου. Ειδικότερα, στο αρχικό έργο είχε προβλεφθεί η πραγματοποίηση εργασιών ηλεκτροφωτισμού σε εντοπισμένες θέσεις επί της «Λεωφόρου του ΌΧΙ», ήτοι,  σύμφωνα με την τεχνική περιγραφή του έργου και τα τοπογραφικά διαγράμματα που προσκομίστηκαν, με σημειωμένες επ’ αυτών τις θέσεις του αρχικού έργου και των νέων εργασιών, «εμπρός του Ναού …, απέναντι δίπλα χώρου πρασίνου, στην είσοδο από το Δήμο … και προς …». Αντιθέτως, με την ελεγχόμενη συμπληρωματική σύμβαση επιδιώκεται η πραγματοποίηση εκτεταμένων εργασιών άλλης φύσης, ήτοι εργασιών οδοποιίας, σε μεγάλο μήκος της οδού που αποτελεί τη συνέχεια της «Λεωφόρου του ΌΧΙ» εκτός του αστικού ιστού της Δ.Ε. …. Επομένως, οι προτεινόμενες εργασίες συνιστούν ένα νέο, αυτοτελές, τεχνικό έργο, που ουδόλως συνδέεται με τις πραγματοποιηθείσες εργασίες ηλεκτροφωτισμού επί της «Λεωφόρου του ΌΧΙ». Ούτε, προφανώς, πρόκειται για εργασίες που δεν μπορούν να διαχωριστούν από τις εργασίες ηλεκτροφωτισμού επί της «Λεωφόρου του ΌΧΙ» χωρίς βλάβη για την αναθέτουσα αρχή ή που είναι αναγκαίες για την άρτια ολοκλήρωση και λειτουργικότητα του έργου. Τέλος, η ανάγκη άμεσης αποκατάστασης των βλαβών επί της εν λόγω οδού, που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή, δεν καθιστά επιτρεπτή τη συμπερίληψη των εργασιών αυτών στην τρέχουσα εργολαβία, αφού δεν πληρούνται οι λοιπές προϋποθέσεις για τη νόμιμη σύναψη της ελεγχόμενης συμπληρωματικής σύμβασης, οι οποίες πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά.(...)Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την εκτέλεση των ανωτέρω συμπληρωματικών εργασιών και, ως εκ τούτου, κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος σχεδίου συμπληρωματικής σύμβασης.